پژوهشنامه مدیریت اجرایی
سال چهارم شماره 7 (بهار و تابستان 1391)

با وجود گذشت بیش از دو دهه از معرفی تفکر استراتژیک و بیش از یک دهه از احساس لزوم توجه به آن در سازمان ها و در بین مدیران، مدلی برای سنجش قابلیت تفکر استراتژیک مدیران وجود ندارد. بنابراین در این پژوهش تلاش گردید تا بر اساس ادبیات نظری، مدلی مفهومی برای سنجش قابلیت تفکر استراتژیک مدیران ارائه گردد. برای دستیابی به این هدف، پرسش نامه ای در این زمینه، تدوین گردید و در اختیار 70 نفر از مدیران فعال در صنعت کاشی و سرامیک قرار گرفت و در نهایت داده های 55 پرسش نامه با استفاده از روش معادلات ساختاری و نرم افزار آموس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان می دهد که قابلیت تفکر استراتژیک یک مدیر با پنج مولفه «تصور آینده آرمانی و تمرکز بر آن»؛ «فرصت جویی هوشمندانه با دیدگاه سیستمی»؛ «درک موقعیت بر مبنای یادگیری و مفاهیم شناختی»؛ «تصمیم گیری منعطف بر مبنای فرضیه سازی» و «قابلیت ایجاد زیرساخت های سازمانی» به عنوان متغیرهای مشاهده پذیر قابل اندازه گیری است. همچنین تجسم مثبت از آینده بر دو متغیر فرصت جویی هوشمندانه و نیز قابلیت ایجاد زیرساخت های سازمانی تاثیر مثبت دارد.

مدیریت سرمایه های دانشی و توانایی های ذهنی سازمان و مفاهیم راهبردی مربوط به آن، به عنوان اجزا و عناصر مهم بقای سازمان و حفظ موقعیت رقابتی آن در عصر حاضر مورد توجه قرار گرفته اند. در سازمان های دانش بنیان مهمترین سرمایه سازمان، دانش بوده و موفقیت سازمان ها به توانایی آن ها در ایجاد، کسب و بهره گیری و انتقال دانش و سرمایه های دانشی بستگی دارد. از این رو سازمان ها برای اینکه بتوانند از فرصت های پیش آمده در محیط پویای کنونی استفاده کرده و مزیت رقابتی کسب کنند، باید منابع دانشی و توانایی های ذهنی خود را به صورت اثر بخش مدیریت کنند. آلبرخت (2010)، هوش سازمانی را تحت عنوان «بکارگیری توان فکری سازمان برای دستیابی به رسالت و ماموریت در محیط رقابتی»، تعریف نموده است. هدف این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر مزیت رقابتی مبتنی بر هوشمندی سازمانی بر اساس مولفه های سازمان های دانش بنیان می باشد. واحد تجزیه و تحلیل و جامعه آماری این تحقیق شامل اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه های سطح استان لرستان می شود. حجم نمونه انتخابی بر اساس یک قاعده به منظور انجام تحلیل عامل تائیدی، تعداد اعضای نمونه 330 نفر تعیین شده است. تحلیل یافته های بخش ساختاری مدل، نشان می دهد که 46 درصد از مزیت رقابتی در سازمان های دانش بنیان از طریق سازه هوشمندی سازانی تبیین می شود. همچنین جوامع دانشی و استراتژی های دانش با ضرایب اثر 29/. و 25/. به ترتیب مهم ترین مولفه های اثر گذار بر هوشمندی سازمانی محسوب می شود.

استفاده از ابزارهایی تحت عنوان امتیاز بندی مشتریان باعث می شود سازمان بیشترین تلاش خود را برای شناسایی، جذب و حفظ مشتریان با سودآوری بیشتر متمرکز کند. ارزش طول عمر مشتری، می تواند به عنوان ملاک ارزش گذاری مشتریان، چارچوب مناسبی برای این کار باشد. هدف اصلی از این مقاله ارائه الگویی تطبیق یافته جهت بخش بندی مشتریان در صنعت بانکداری خرد به کمک مدل مرجع RFM می باشد. این تحقیق بر اساس متدولوژی مشهور CRISP_DM شکل گرفته است. روش تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و بعد از ارائه مدل، بخش بندی و رتبه بندیی بر روی اطلاعات حساب جاری تعدادی از مشتریان یکی از بانک های خصوصی با استفاده از مدل ارائه شده و مدل مرجع انجام شده و برتری مدل ارائه شده نسبت به مدل مرجع، به کمک تابع کیفیت خوشه ها نشان داده می شود. در نهایت نمونه ای از کاربرد بخش بندی مشتریان جهت تحلیل رفتار مشتریان هر بخش و استراتژی های پیشنهادی ارائه می شود.

پژوهش حاضر با هدف تببین رابطه بین کارراهه شغلی وتعهد سازمانی در بین اعضای هیات علمی دانشگاه ارومیه انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده، 70 نفر عضو هیات علمی با توجه به دانشکده محل خدمت به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم بطور تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از دو پرسشنامه کارراهه شغلی بر پایه مدل شاین و پرسشنامه تعهد سازمانی بر پایه مدل می یر و آلن استفاده شده است. برای روایی پرسشنامه ها از متخصصان مدیریت بهره گرفته شده است و برای سنجش میزان پایایی نیز از ضریب آلفا کرونباخ در یک مطالعه مقدماتی روی یک نمونه 30 نفری، پرسشنامه کارراهه شغلی 894%=α و پرسشنامه تعهد سازمانی 933%=α استفاده شده است. داده های تحقیق پس از جمع آوری بر اساس فرضیه های پژوهش و با استفاده از تحلیل واریانس چندگانه و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. نتایج به دست آمده گویای آن است: بین شایستگی فنی_کارکردی و شایستگی مدیریت عمومی و کل مولفه های تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، همچنین مولفه های شایستگی فنی_کارکردی، شایستگی مدیریت عمومی، خود مختاری-استقلال، چالش محض و سبک زندگی، پیش بینی کننده معنی دار ابعاد تعهد سازمانی هستند. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود که تاجایی که ممکن است افرادی که دارای لنگر شایستگی فنی _ کارکردی هستند در پست های مدیریتی از آنها استفاده نشود و برای انتخاب مدیران از کسانی که دارای لنگر شایستگی مدیریت عمومی هستند به کار گرفته شود

دست یابی به بهره وری از مهمترین عوامل بقای سازمان ها در شرایط رقابتی فعلی محسوب می شود. هدف مقاله بررسی میزان تاثیر این استراتژی روی مولفه های بهره وری در سطح شعب بانک اقتصاد نوین استان مازندران است. برون سپاری انتقال و یا نمایندگی دادن به یک تامین کننده خدمات یا عملیات، به همراه مدیریت مستمر فرآیندهای کسب و کار است. قلمرو آماری این تحقیق، شعب بانک اقتصاد نوین استان مازندران است که تعداد 102 نفر از مدیران و سرپرستان آن، به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. در این راستا ابتدا شاخص های بهره وری شناسایی شد و به منظور بررسی روایی سازه ای و نیز ساختار عوامل متغیرهای تحقیق، از شیوه تحلیل عاملی اکتشافی و روش مولفه های اصلی توام با چرخش واریماکس و آزمون اسکری استفاده گردید. همچنین برای اندازه گیری میزان تاثیر هر یک از مولفه ها بر یکدیگر از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. در نهایت بر اساس روش مدل معادلات ساختاری تحت نرم افزار لیزرل طی آزمون های انجام شده مشخص شد که برون سپاری تاثیر معناداری روی هیچ یک از اجزای بهره وری ندارد. این در حالی است که ارتباطات مثبت و معناداری بین مولفه های بهره وری مشاهده شد. در نتیجه استفاده از استراتژی برون سپاری منجر به افزایش بهره وری در شعب بانک اقتصاد نوین استان مازندران نشده است.

هدف پژوهش حاضر فراهم آوردن چارچوبی برای ارتقای اثربخشی پیاده سازی برنامه های استراتژیک است. دو پرسش اصلی این پژوهش اختصاص به چیستی موانع پیاده سازی برنامه های استراتژیک و نیز چگونگی تعامل این موانع با پیاده سازی استراتژی دارد. بدین منظور پس از بررسی پیشینه ی تحقیقاتی و گردآوری مهمترین موانع مورد استناد، پرسشنامه ی پژوهش طراحی گردید و به منظور بررسی های آماری در اختیار نمونه ای به حجم 112 نفر از مدیران و کارشناسان ارشد شرکت های تولیدکننده ی دارو که در سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران عضویت دارند، قرار گرفت. روش نمونه گیری مورد استفاده برای انتخاب این افراد، نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. پس از دسته بندی موانع به وسیله ی تحلیل عاملی اکتشافی در پنج گروه عوامل عملیاتی، ساختاری، انسانی، ارتباطی و راهبردی، روابط ساختاری مدل پژوهش با استفاده از تکنیک الگوسازی معادله های ساختاری آزمون شد. نتایج نشان می دهد مدل پژوهش در سطح قابل قبولی از برازندگی قرار دارد و از میان پنج مولفه ی شناسایی شده برای مدل، عوامل ساختاری بیشترین تاثیر و عوامل ارتباطی کمترین تاثیر را بر پیاده سازی برنامه های استراتژیک در صنعت دارو دارند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر ادراک از عدالت سازمانی بر روی رضایت از جبران خدمات است. بدین منظور پس از مروری بر ادبیات این مفاهیم، رابطه بین آنها با روش پیمایشی و با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری، در نمونه ای از کارکنان یک سازمان دولتی مورد آزمون قرار گرفته است. همچنین تاثیر ابعاد سه گانه عدالت سازمانی(عدالت توزیعی، عدالت رویه ای و عدالت مراوده ای) بر روی ابعاد چهارگانه رضایت از جبران خدمات(رضایت از میزان حقوق، رضایت از افزایش حقوق، رضایت از مزایا و رضایت از ساختار و نحوه پرداخت حقوق) مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج نشان می دهدکه ادراک از عدالت سازمانی با رضایت از جبران خدمات رابطه مثبت و قوی دارد. همچنین هر سه بعد عدالت سازمانی با رضایت از جبران خدمات رابطه مثبت دارند که از این میان بیشترین همبستگی بین عدالت توزیعی و رضایت از جبران خدمات وجود دارد. همچنین در این پژوهش با تقسیم بندی ابعاد رضایت از جبران خدمات به ابعاد مبتنی بر ستاده(رضایت از میزان حقوق، رضایت از افزایش حقوق و رضایت از مزایا) و ابعاد مبتنی بر رویه(رضایت از ساختار و نحوه پرداخت حقوق)، رابطه قویتر عدالت توزیعی با ابعاد مبتنی بر ستاده رضایت از جبران خدمات اثبات شد. در حالی که تاثیر بیشتر عدالت رویه ای و مراوده ای بر ابعاد مبتنی بر رویه رضایت از جبران خدمات اثبات گردید.