فهرست مطالب

پژوهش نامه نظم و امنیت انتظامی
سال سوم شماره 3 (پیاپی 11، پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/23
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سیامک ره پیک، سرهنگ پاسدار علی اکبر زمانی صفحه 1
    مقاله حاضر به دنبال ارائه ی رویکردی جدید در تبیین مفهوم، مرجع، ابعاد و شاخص های امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران و همچنین راه کارهای تامین و توسعه امنیت در جامعه است. در این راستا و به منظور پرهیز از روش های رایج و سنتی در امنیت پژوهی، در پی احصای ابعاد و شاخص هایی نو برای مطالعه ویژگی ها و عناصر دخیل در امنیت داخلی می باشد. تا به این وسیله بتواند راه کارهای مناسبی برای تولید، سنجش و صیانت از امنیت داخلی به مدیران عالی نظام جمهوری اسلامی ایران و دست اندرکاران حوزه داخلی معرفی نماید.
    روش این تحقیق موردی و زمینه ای است و برای وصول به اهداف مورد نظر علاوه بر استفاده از روش اسنادی و به کارگیری روش پرسشنامه، از فنون تحقیق کیفی بهره گیری شده است. محقق با در پیش گرفتن سلسله مصاحبه های عمیق با نخبگان امنیتی کشور موفق به تولید ادبیات نسبتا جدیدی در این حوزه از مطالعات امنیتی شده است که در نوع خود منحصر به فرد می باشد. با انجام فرایند مذکور ابعاد امنیت داخلی با 71 شاخص به تفکیک 13 شاخص در بعد ذهنی، 16 شاخص در بعد انسانی، 8 شاخص در بعد نهادی و 34 شاخص در بعد قانونی به جامعه علمی کشور ارائه گردید. مدیران عالی نظام جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از تفکر راهبردی می توانند مهم ترین راه کارهای سنجش و تامین امنیت داخلی را در قالب رویکردهای متمرکز، نیمه متمرکز و غیرمتمرکز پیش بینی و مورد بهره برداری قرار دهند. بدیهی است در این صورت بسترهای تحقق اهداف چشم انداز 1404 نظام اسلامی در حوزه امنیت که دست یازی به جامعه ای امن، مستقل و مقتدر است، عملیاتی خواهد شد.
    کلیدواژگان: امنیت داخلی، سازمان حکومت، ابعاد، شاخص ها، راهبرد، چشم انداز
  • مرجان برنجی اردستانی صفحه 31
    در حقوق کیفری دو نوع سیاست کیفری وجود دارد: سیاست کیفری عدالت محور و دیگری سیاست کیفری امنیت محور. در حالی که در سیاست کیفری عدالت محور اصل بر محدود بودن افراد و همین طور عدم مداخله در زندگی خصوصی افراد است می توان گفت سیاست کیفری امنیت گرا در چند دهه اخیر با مداخله هر چه بیشتر دولت در زندگی خصوصی افراد و همچنین توسعه یافتن مسئولیت فردی شکل گرفته است اگر چه غایت ظاهری این سیاست کیفری حاکمیت امنیت ولو به بهانه از بین رفتن و مخدوش شدن حقوق بشر است ولی در سایه آن هیچ احساس امنیتی ملموس نمی باشد به عبارت دیگر علی رغم وجود امنیت، در جوامع هیچ احساس امنیتی حس نمی شود؛ می توان این خلاء احساس امنیت را یکی از مهم ترین آثار امنیت گرایی ارزیابی نمود، دراین مقاله با تمرکز بر احساس عدم امنیت، تئوری های مختلف پنجره های شکسته، تساهل صفر و نقض اصول اساسی حاکم بر حقوق کیفری تحلیل و بررسی می شود.
    کلیدواژگان: امنیت گرایی، عدالت محوری، احساس امنیت، حقوق کیفری
  • محمد قاسمی، سیده رویا بارسلطان صفحه 65
    یکی از وظایف اصلی قوه قضائیه و به تبع آن پلیس به عنوان ضابط قضایی و هم چنین سایر نهادها و ارگان ها پیشگیری از جرم است که باید علاوه بر ماموریت های معمول خود، آن را نیز محقق سازد و انجام این امر با آگاه سازی مردم امکان پذیر خواهد بود.
    در این راستا رسانه های گروهی به خصوص تلویزیون، نقش بسیار مهمی در بستر سازی افکار جمعی و تامین امنیت عمومی و پیشگیری از وقوع جرم دارد.
    امروزه رسانه های جمعی با کارکردهای مشخص و تعیین شده خود، جایگاه ویژه ای یافته اند. به نحوی که بارزترین عامل نظم، امنیت اجتماعی، همبستگی و مشارکت مردمی تبدیل شده اند. هم چنین رسانه های جمعی نقش بسیار مهمی در اجرای برنامه های سیاسی، امنیتی و تقویت مشارکت مردمی برای تامین امنیت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم ایفا می کنند.
    نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران براساس بند 18 ماده 4 قانون تشکیل ناجا، در راستای پیشگیری از جرم اقدام به تهیه برنامه های تلویزیونی پلیسی به منظور مشارکت شهروندان تهرانی نموده است.
    بنابراین با توجه به اهمیت و ضرورت چنین مساله ای، مقاله حاضر با هدف سنجش میزان تاثیر برنامه های پلیسی در جهت پیشگیری از جرم نگاشته شده است.
    جامعه آماری، افراد بالای 15 سال و حجم نمونه، 1200 نفر انتخاب شده و از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده گردیده است.
    نتایج به دست آمده حاکی از آن است پاسخگویان، موفق ترین برنامه های پلیسی در پیشگیری از جرم را به ترتیب پخش گزارش های خبری از قبیل برنامه در شهر، حوادث رانندگی و...، پخش تیزرهای تبلیغاتی (مثل سیا ساکتی)، تهیه و پخش برنامه های آموزشی مثل پلیس بزرگراه، پخش گزارش های خبری از دستگیری مجرمان مثل دستگیری سارقان خودرو، کیف قاپان و... اعلام نموده اند و بیشترین دلیل استفاده خود از رسانه ها را پر کردن اوقات فراغت و استفاده از برنامه های طنز و سرگرم کننده و هم چنین افزایش آگاهی و اطلاع اعلام نموده اند.
    کلیدواژگان: پیشگیری از جرم، وسایل ارتباط جمعی، آموزش همگانی، برنامه های تلویزیونی، پلیس
  • علی اعظم کریمایی صفحه 89
    مرجع امنیت اجتماعی در این مقاله جامعه و موضوع آن امنیت اجتماعی است. منظور از جامعه، اجتماع مردمی است که در قلمروی جغرافیایی کشور ایران سکونت داشته و از گروه ها، طبقات، اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده اند و منظور از امنیت اجتماعی مورد نظر ناجا، آن بخش از اقدامات ایجابی دولت است که در راستای ارتقا و تامین امنیت اجتماعی صورت می گیرد که در حوزه ماموریت های ناجا قرار دارد. محقق تلاش نموده تا این نقش را کاملا برجسته سازد و سهم آن را در تامین امنیت اجتماعی کشور مشخص کند. در انجام این تحقیق از روش زمینه ای موردی با رویکرد همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق عبارت است از: کلیه فرماندهان و مدیران جایگاه های 18 (سرتیپی) و بالاتر در ستاد ناجا، فرماندهان انتظامی استان ها و همچنین اساتید دانشگاه هایی که در زمینه امنیت اجتماعی صاحب نظر و صاحب اثر می باشند. برای تعیین و اندازه گیری متغیرها و شاخص ها، از روش میدانی شامل تکمیل پرسشنامه، مصاحبه با کارشناسان، تشکیل میزگرد و طوفان مغزی و از روش اسنادی شامل فیش برداری از متون دینی و مستندات بالادستی و مطالعه اسناد و مدارک، استفاده شده است. متغیرهای مستقل این تحقیق پیشگیری از وقوع ناهنجاری ها و جرایم اجتماعی، نظارت بر حفظ انضباط اجتماعی، رعایت حقوق شهروندی، تعامل اجتماعی با نهادها، سازمان ها و بخش خصوصی و ارائه خدمات اجتماعی می باشند. با توجه به ماهیت سوال های پژوهشی از ابزارهای مناسب آماری نظیر آزمون رتبه ای فریدمن، تحلیل رگرسیونی و تحلیل مسیر استفاده شده و نقش هر متغیر بر امنیت اجتماعی مشخص گردیده است. سپس با استفاده از نرم افزار لیزرل مهم ترین شاخص ها در هر متغیر تعیین شده اند.
    نتایج نشان می دهند که ماموریت های اصلی نیروی انتظامی که در قالب نقش و به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق آورده شده اند، همگی بر متغیر وابسته امنیت اجتماعی تاثیر معنی دار و افزایشی داشته و با تغییر آنها می توان امنیت اجتماعی را در جامعه پیش بینی و تبیین نمود. هر چند میزان این همبستگی و معنی داری برای هر یک از متغیرها و تاثیر آن بر متغیر وابسته متفاوت است.
    کلیدواژگان: امنیت اجتماعی، امنیت داخلی، امنیت عمومی، حقوق شهروندی، انضباط اجتماعی نیروی انتظامی
  • مجید مداح، نوید شریفی صفحه 133
    سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه فیزیکی و نیروی کار یکی از عوامل موثر در پیشرفت اقتصادی و ارتقای سطح رفاه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی موضوعاتی مانند هنجارها، اعتماد و تعامل متقابل را در برمی گیرد که از این جهت بالا بودن جرم و جنایت معرف پایین بودن سطح سرمایه اجتماعی در جامعه است. در این مقاله با استفاده از اطلاعات مستخرج از زندانیان نمونه زندان مرکزی سمنان رابطه میان سرمایه اجتماعی و جرم با تاکید بر سه شاخص معرف سرمایه اجتماعی شامل اعتماد، هنجار و انسجام اجتماعی بررسی شده است، همچنین میزان سرمایه اجتماعی در گروه های مختلف جرم توزیع و مصرف مواد مخدر و قتل است. روش تحقیق پیمایشی است که جهت انجام آن از آزمون های متعارف آماری شامل میانگین داده های نمونه، ضریب همبستگی، تحلیل واریانس یک طرفه استفاده و اندازه گیری شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد:1)میانگین اندازه سرمایه اجتماعی در گروه های مختلف جرم مواد مخدر، سرقت و قتل به ترتیب 67/59، 59/61 و66 می باشد که این مقادیر کمتر از متوسط سرمایه اجتماعی قابل حصول است و بر این اساس از نظر شاخص سرمایه اجتماعی، مجرمان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند؛2)رابطه معکوس تعداد دفعات ارتکاب جرم و مقدار سرمایه اجتماعی از لحاظ آماری تصدیق می شود؛3)رابطه میان میزان سرمایه اجتماعی و نوع جرم تایید نمی شود یعنی پایین بودن میزان سرمایه اجتماعی در بین مجرمان نمونه همگانی است؛4)اختلاف معنادار میان شاخص های معرف سرمایه اجتماعی در گروه های مختلف جرم تایید نمی شود.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، جرم، شهرستان سمنان، قتل، مواد
  • جعفر هزار جریبی، رضا صفری شالی صفحه 157
    امنیت اجتماعی (در دو بعد عینی و ذهنی) در جامعه نیازمند دو عنصر حقوق افراد و تکالیف آنها می باشد و این عناصر اجتماعی امروزه در ذات مفهوم اخلاق شهروندی قرار دارد؛ شهروندی، شامل: «مسئولیت پذیری شهری، قانون مند بودن شهروندان، هنجارپذیری از الگوها» می شود و مسئله حاضر این است که تا چه اندازه افراد جامعه با حقوق و وظایف شهروندی آگاهند و مجموعه این عوامل در تقویت امنیت اجتماعی موثرند.
    این پژوهش به لحاظ نوع روش تحقیق، از نوع تحقیقات رابطه ای است که در دو سطح توصیفی و تحلیلی تبیین گردیده است.در آن برای رسیدن به اهداف تحقیق از دو روش اسنادی و پیمایشی (تکنیک پرسشنامه)استفاده شد.جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان بالای 15 تا 65 سال شهر قزوین می باشد که تعداد 400 نفر بر طبق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند.
    یافته های تحقیق نشان می دهد که عناصر سازنده اخلاق شهروندی در دو بعد 1- حقوق شهروندی (شامل احساس عدالت و برابری در جامعه، فضای مناسب اخلاق عمومی در جامعه و رضایت از عملکرد مسئولان) و 2- وظایف شهروندی (شامل رعایت انضباط اجتماعی، تعهد درونی نسبت به انجام شغل و وظایف محوله و احساس مسئولیت در قبال دیگران) دارای همبستگی 74 درصد با سرمایه اجتماعی می باشند. مقدار ضریب تعیین یا برآورد واریانس متغیر سرمایه اجتماعی توسط مجموعه متغیرهای شهروندی نیز برابر با 56 درصد می باشد (56/0=R2).
    بر طبق نتایج برای شکل گرفتن امنیت اجتماعی در جامعه، لازم است که شهروندی تعریف و رعایت گردد.در عصر حاضر، شهروندی یک ضرورت اجتماعی است که به صورت سازه اجتماعی ناشی از بسترهای اجتماعی و فرهنگی جامعه همراه با تنوع فرهنگ ها، معانی مختلفی را در جامعه شکل می د هد؛ بر این اساس به طور کلی شهروندی و امنیت اجتماعی یک نوع قرارداد متقابل اجتماعی و یک سلسله حقوق متقابل «دولت بر مردم و مردم بر دولت» است.
    کلیدواژگان: امنیت اجتماعی، شهروندی، عدالت اجتماعی، رضایت از عملکرد مسئولان، فضای اخلاق عمومی جامعه
  • حسین وفادار، محمد قصری صفحه 185
    توصیف بحران ها برای تشخیص اندازه و حجم آنها همراه با پیش بینی توانمندی مورد نیاز برای حل بحران، از اقدام های اساسی در مدیریت بحران است و هدف این پژوهش ارائه الگوی مناسب برای توصیف بحران در حوزه نظم و امنیت می باشد تا شناسایی و مدیریت کارآمد بحران های انتظامی میسر شود. برای این منظور با مرور ادبیات موضوع بر نظریه بورنت (1997) دایر بر اینکه معیارهای سطح تهدید، فشار زمانی، درجه کنترل پذیری و گزینه های واکنشی از عوامل موثر بر حجم بحران هستند به عنوان چارچوب نظری تحقیق تاکید شد.
    تحقیق از نظر نوع و روش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف و ماهیت کاربردی است. بررسی های اکتشافی به روش کتابخانه ای انجام و پس از تدوین ادبیات موضوع، جامعه خبره به تعداد 25 نفر از صاحب نظران انتظامی انتخاب و به روش دلفی نظر آنها جمع آوری و با بهره گیری از منطق فازی در تصمیم گیری گروهی که روش مناسبی برای تجزیه و تحلیل داده های نادقیق است شاخص های نهایی تعیین و زمینه برای طراحی الگو فراهم شد.
    چهار مولفه: ویژگی های بحران، عوامل بحران زا، ویژگی های سیستم بحران زده و عوامل بحران ستیز به عنوان مولفه های اثرگذار بر حجم بحران شناسایی شدند واز ترکیب و تلفیق آنها شانزده سطح بحران توصیف گردید.
    نتایج
    با توجه به روابط بین ابعاد و مولفه های تشکیل دهنده حجم بحران، الگوی پیشنهادی تحقیق مربوط به شرایط زمانی و مکانی خاصی نمی باشد و به لحاظ داشتن قابلیت انقباض و انبساط قادر است هر پدیده اجتماعی مرتبط با نظم و امنیت را به درستی تحلیل و وقایع بحرانی را به نحو مطلوب توصیف نماید. همچنان که با استفاده از این مدل می توان سطوح شانزده گانه بحران را با ابعاد اقتصادی، سیاسی و... امنیت مرتبط دانسته و وضعیت بحرانی را تعبیر و تفسیر نمود.
    کلیدواژگان: الگو، بحران، نظم، امنیت
|
  • S. Rahpeyk, A. A. Zamani Page 1
    The main aim of the present research was to suggest a new approach in explaining the concept, reference, dimensions and indicators of internal security for I.R. Iran and also alternatives to providing and developing of security in the society. In order to avoid current and traditional methods in the field of security research, new dimensions and indicators for studying elements and specifications related to internal security were counted. It is believed that hereby we can offer adequate alternatives for production, evaluation and protection of internal security to the top management of system and directors in internal scope. Using this process, the researchers suggested 71 indicators for country's scientific society, including 13 indicators in mental dimension, 16 indicators in humanity dimension, 7 indicators in natural dimension and 34 indicators in legal dimension. It is obvious that in this case it will be possible to realize the purposes of I.R. Iran's 1404 outlook system in the scope of security that it is achieving to secure, independence, and powerful society.
    Keywords: internal security, I.R. Iran, 1404 outlook
  • M. Brenji Ardestani Page 31
    There are two types of criminal policies in criminal law, justice oriented criminal policy and security oriented criminal policy. If the principles in justice oriented criminal policy are people limited, non intervention on personal private life, in last decades we can say security oriented criminal policy involved the more government intervention on personal private life and the development of person responsibility. Even though the governing of security despite eliminating of human rights is the approach of security oriented criminal policy, but under protection of this policy, it has not been considered any feeling of security. It means in spite of security essence, we cannot see any feeling of security in societies and this is one of the most important aspects of security oriented criminal policy. In this article with focusing on feeling of non security, we considered different ideas such as: Broken window, Zero tolerance, Violating of fundamental rules governed on criminal law.
    Keywords: security orientation, justice orientation, feeling of security, fundamental rules governed on criminal law
  • M. Ghasemi, S. R. Barsoultan Page 65
    One of the main tasks of the Judiciary and following that a police officer as a judicial restraining and other judicial institutions and organs are crime prevention that should be a routine part of their missions, as well as prevention of crime and it will be possible by awarding people. In this regard, mass media, especially television, plays an important role in bending public opinion and ensuring public safety and crime prevention. Today, the mass media with their specific and determined functions have found a special place. According to article 18, clause 4 of NAJA’s law, law enforcement has taken action to produce television programs in order to attract participation of Tehran citizens to prevent crime. Thus, regarding understanding of the importance and necessity of such an issue, this paper is provided to measure the effect of television programs on police to prevent crime. The research statistical population included 1200 people aged 15 to above. The applied method was stratified sampling. The results revealed that the respondents declared the most successful programs to the police in crime prevention respectively were as follows: "Broadcast news reports (e.g. Dar SAhahr programs), traffic accidents and, …" Play Teaser (e.g. Syasakty)", producing and broadcast of educational programs such as the Highway Police" Broadcast news reports of the arrest of criminals, such as arrest of car thieves, etc". And they have the greatest reason for using media, filling leisure time and the use of entertaining fun programs and also increasing awareness and knowledge.
    Keywords: crime prevention, media, public education, television program, police
  • A. Karimaei Page 89
    The main aim of the present study was to analysis the affirmative approach to social security and the role of NAJA in securing it. The statistical society included all commanders and managers in places eighteen (general) and upper in NAJA, commanders of provinces and also university professors who were informative and experts in the subject of social security. Questionnaire, interview, roundtable and brainstorming were used to collect the research data. With regard to research questions, statistical indexes such as Fridman’s grade examination, regression’s analysis and way analysis were used. Then, using the software, LIZREL the most important indicators were defined in every variable. The results showed that NAJA main duties regard social security and securing it, and under title of separate variables all of them affect the relationship between variables and its effect can predict social security.
    Keywords: social security, NAJA, inner security, public security, citizenship rights
  • M. Maddah, N. Sharifi Page 133
    Social capital is one of the effective factors on economic progress and more social welfare. Social capital contains subjects such as norms and trust. Therefore, more crime and villainy indicates that the level of social capital is low in society. This paper investigates the relationship between social capital with indicators of trust, norm and solidarity and crime by survey research method and by using of statistics common tests. Moreover, the quantity of social capital in various categories of theft, drugs and murder criminal has been measured. The research data have been obtained from sample prisoners of Semnan center prison. The results showed that (1) average of social capital between drugs, theft and murder criminals is 59.67, 61.59, and 66 that this measure is less than average of obtainable social capital. Thus, situation of social capital is weak in between criminals. (2) the indirect relationship between number of crimes and social capital was statistically significant. (3) there was not found a significant relationship between type of crime and social capital. This means that low social capital is wide-ranging among all of criminals. (4) indicators which introduce social capital are almost equivalent in crime various categories.
    Keywords: social capital, crime, Semnan, murder, drugs
  • J. Hezarjaribi, R. Safari Shali Page 157
    Social security (in two objective and subjective dimensions) in a society needs two elements, that is, individuals’ rights and their responsibilities. Nowadays, such social elements exist in the essence of citizenship’s ethic concept. This research is a co-relational research, in which two methods of documentary and survey (questionnaire) were used to reach to the research purposes. The statistical population comprised all citizens aged 15 to 65-years-old and higher in Qazvin city that 400 persons of them have been selected as sample size by Cochran formula. The research findings indicated that citizenship’s ethic components are as follows: (1) citizenship rights (includes justice’s feeling and equality in a society, feeling of proper public ethics space, feeling of ontological and satisfaction of practitioners’ performance. (2) citizenship responsibilities (includes regarding social discipline, inner commitment to fulfill job and meet responsibility and having a sense of responsibility towards others). In sum, these two components have 74% correlation with social security. Determination coefficient or estimation of social security' variance by these citizenship variables equal to 54% (R2=54%). It can be concluded that forming social security in society, it is necessary to define and consider citizenship.
    Keywords: Social security, citizenship, social justice, satisfaction of practitioners, performance, space of public ethic in society
  • H. Vafadar, M. Ghasri Page 185
    Describing crisis for determining their size and volume and prediction of its occurrence are some of the important actions in crisis management. The purpose of the present article is to introduce a proper model for describing crisis in the field of order and security. The research method is descriptive-analytical and its nature is an applied one. The explorative study of the paper was conducted based on the library research. The statistical sample consisted of 25 experts in the field of police research. The results revealed that four factors of crisis features, crisis risk factors, features of under crisis systems, crisis fighting features are effective factors of crisis volume and 16 crisis levels described based upon their combination. Based on the relationship between crisis volume factors, it can be concluded that the proposed model is not limited to specific temporal and special conditions. Further, easy social phenomenon can be described and interpreted based on this 16 levels model for every crisis.
    Keywords: Model, crisis, order, security