فصلنامه محیط زیست جانوری
سال چهارم شماره 2 (تابستان 1391)

هدف از این تحقیق شناسایی، بررسی تراکم و پراکنش اسیدین ها در سواحل منطقه بین جزر و مدی جزیره ی خارک بود. این تحقیق طی چهار فصل در سال 1389 و در پنج ایستگاه در طول جزیره خارک انجام شد. در هر ایستگاه سه منطقه فراساحلی، میان ساحلی و فروساحلی بررسی گردید. فاکتورهای محیطی شامل: دما، شوری، اکسیژن محلول و کل مواد آلی نیز مورد سنجش قرار گرفتند و تنها گونهPyura vittata از اسیدین ها مشاهده و شناسایی گردید. این گونه در فصل بهار (دو عدد در مترمربع) و در فصل پاییز (یک عدد در مترمربع) شمارش شد که کلیه این نمونه ها در منطقه میان ساحلی ایستگاه شماره 4 در شمال جزیره خارک مشاهده گردیدند. گونه Pyura vittata مقاومت و توانایی بیشتری نسبت به سایر گونه های اسیدین در برابر تغییرات محیطی، شرایط فیزیکی و آلودگی دارد و توانسته است برخلاف سایر گونه های اسیدین در منطقه به زیست خود ادامه دهد و دلیل اصلی کاهش تراکم و تنوع اسیدین ها در این منطقه می تواند آلودگی های نفتی باشد.

به منظور تعیین مقادیر برخی از پارامترهای سلولی و بیوشیمیایی خون ماهی کپور سرگنده پرورشی 80 عدد ماهی کپور سرگنده در سنین 9، 12، 24 و 36 ماهه سالم پرورش یافته در مرکز تکثیر و پرورش ماهی واقع در شهرستان رشت، از ناحیه سیاهرگ یا سرخرگ دمی خونگیری بعمل آمد و پارامترهای سلولی و بیوشیمیایی خونی به روش استاندارد آزمایشگاهی مورد سنجش قرار گرفت. آنالیز آماری نشان داد، با افزایش سن مقدار کلسترول و نوتروفیل افزایش یافته و از یک گروه سنی به گروه سنی دیگر این افزایش دارای اختلاف معنی دار آماری است (05/0P<). مقدار گلوکز، هموگلوبین (Hb)و هماتوکریت (HCT) در گروه سنی 12ماهه نسبت به سایر گروه های سنی افزایش یافته و دارای اختلاف معنی دار آماری است (05/0P<). مقدار متوسط غلظت هموگلوبین گلبولهای (MCHC) و تعداد گلبول قرمز (RBC) در گروه سنی 24 ماهه نسبت به سایر گروه های سنی افزایش یافته و دارای اختلاف معنی دار آماری است (05/0P<). میزان تری گلیسرید، پروتئین، کلسیم، مقدار متوسط حجم گلبولی MCV)) و مقدار متوسط وزن هموگلوبین گلبولی (MCH) در گروه سنی 36 ماهه نسبت به سایر گروه های سنی افزایش یافته و دارای اختلاف معنی دار آماری است (05/0P<). مقدار فسفر غیرآلی در بین گروه سنی 9ماهه با دیگر گروه های سنی افزایش مشاهده شده که دارای اختلاف معنی دار آماری است (05/0P<). ولی در سایر پارامترها شامل تعداد گلبول سفید، تعداد لنفوسیت (Lym)و مونوسیت (Mon) اختلاف معنی دار آماری بدست نیامد (05/0P>).

شکم پایان گروه مهمی از کفزیان اکوسیستم های آبی می باشند که در زنجیره ی غذایی و تغذیه ماهیان و سخت پوستان نقش اساسی دارند. این تحقیق در سال 1388 به منظور شناسایی و بررسی تنوع گونه ای شکم پایان در سواحل استان بوشهر (خلیج فارس) انجام شد. نمونه برداری در 4 ایستگاه بندر دیلم، بوشهر، بندر دیر و بندر کنگان (ساحل حرا) در دو فصل بهار و تابستان بصورت ماهانه با 3 تکرار انجام شد. نمونه برداری توسط کوادرات صورت گرفت و نمونه ها براساس منابع معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند. برای بررسی تنوع گونهای و تعیین گونه های غالب شکم پایان از دو شاخص شانون و سیمپسون استفاده شد. در این تحقیق 12 جنس و 14 گونه از شکم پایان شناسایی گردید. در فصل بهار، بیشترین میزان شاخص شانون مربوط به بندر دیر با 557/1H= و کمترین میزان آن 615/0H= در بندر کنگان مشاهده شد. همچنین در فصل تابستان، بیشترین میزان شاخص سیمپسون مربوط به بندر کنگان با 621/0= λ و کمترین میزان آن مربوط به بندر دیر در فصل بهار با 264/0 =λ مشاهده شد. بیشترین و کمترین تنوع شکمپایان بترتیب در سواحل بوشهر و بندر کنگان مشاهده شد. فراوانی شکمپایان با افزایش دما در فصل تابستان کاهش می یابد. گونه Turritella fultoni در هر چهار ایستگاه مورد مطالعه مشاهده شد.

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تغذیه با اسپیرولینا بر سیستم ایمنی ماهی پنگوسی (Pangasius hypophthalmus) انجام شد.به این منظور112 عدد ماهی پنگوسی با وزن متوسط 8±21گرم بصورت کاملا تصادفی در 5 آکواریوم شیشه ای توزیع شدند. برای این تحقیق پودر اسپیرولینا در قالب 4 تیمار(5/2، 5، 5/7 و 10درصد) به جیره ی پایه اضافه شد و یک تیمار بعنوان شاهد (تیمار1) با جیره ی پایه مورد تغذیه قرار گرفت. طول دوره ی غذا دهی 35 روز و روزانه 5 مرتبه به میزان 3 درصد وزن کل توده ی زنده در نظر گرفته شد. در انتهای دوره از50 عدد ماهی (10 عدد از هر تیمار) از طریق ورید ساقه دمی (Caudal vein) خونگیری شد و پارامترهای خونشناسی شامل: شمارش کلی و تفریقی گلبولهای سفید به روش های متداول آزمایشگاهی اندازه گیری گردید. از میان فاکتورهای مورد بررسی شمارش کلی گلبولهای سفید، مونوسیت و ائوزینوفیل تفاوت معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد (P≥0.05). تعداد نوتروفیل افزایش معنی داری (در سطح اطمینان 95 درصد) در سایر تیمارها نسبت به گروه شاهد داشت.از نظر تعداد لنفوسیت تفاوت معنی داری بین گروه شاهد و سایر تیمارها مشاهده گردید و بیشترین تعداد لنفوسیت در گروه شاهد دیده شد. بطور کلی می توان نتیجه گرفت که تیمارهای مورد استفاده از اسپیرولینا در این تحقیق تاثیرچندانی بر ایمنی اختصاصی ماهی پنگوسی P. hypophtalamus)) ندارد اما تعداد نوتروفیل ها را افزایش خواهد داد. افزایش تعداد نوتروفیل نشان دهنده ی تاثیر اسپیرولینا را بر فعالیت فاگوسیتوز و بهبود ایمنی غیراختصاصی در این گونه می باشد.

این تحقیق به منظور تعیین ساختار سنی ماهی مرکب ببری (Sepia pharaonis) در حوزه آبهای استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان با استفاده از استاتولیت و طی فصول پاییز و زمستان سال 1389 صورت گرفت. بدین منظور 80 نمونه ماهی مرکب جمع آوری و اندازه گیری های مورفومتریک و تعیین جنسیت انجام گرفت. استخراج استاتولیت ها به روش تشریح (جراحی) و آماده سازی آنها برای شمارش حلقه های رشد با کاغذهای 1000، 1500، 2000 و 2500 در حضور آلومینا و EDTA 1/0 مولار صورت پذیرفت. در نهایت رابطه طول مانتل و وزن در هر دو جنس نر و ماده بیانگر رشد ایزومتریک ماهی مرکب ببری بود. نتایج شمارش حلقه ها نشان داد سن ماهی مرکب ببری با حداکثر طول مانتل 5/32 سانتیمتر 3 سال می باشد.

هدف از این تحقیق، شناسایی باکتری های غالب روده با احتمال وجود خواص پروبیوتیکی به منظور ایجاد جایگزینی برای پادزیست ها و مواد محرک رشد و ایمنی در پرورش مولدین ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) میباشد. باکتری های گرم مثبت با خاصیت تولید اسید لاکتیک با احتمال پروبیوتیک بودن می توانند بعنوان مهمترین دستاورد این بررسی در پرورش و افزایش ایمنی مولدین ماهی قزل آلای رنگین کمان و بهبود بازده تکثیر و بازماندگی لاروها مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به اثرات مثبت تاثیر پروبیوتیکها و بویژه باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک در افزایش میزان و بازده اقتصادی در آبزیپروری این تحقیق در مولدین ماهی قزلآلای رنگین کمان صورت گرفت. برای این منظور، تعداد 30 مولد (15نر و 15 ماده) در دمای 15 درجه سانتیگراد صید گردید و با هوادهی مناسب زنده به آزمایشگاه مرکز آموزش جهاد کشاورزی اصفهان منتقل شدند. ابتدا ماهیان زیست سنجی گردیدند و وزن متوسط مولدین نر2 ساله، 1860 گرم، طول کل 46 سانتیمتر و وزن متوسط مولدین ماده 3 ساله، 1940 گرم و طول کل 49 سانتیمتر بود. سپس سطح خارجی مولدین در زیر دستگاه هود لامینار با الکل 70 درصد ضدعفونی و پس از کالبد شکافی با وسایل استریل، دستگاه گوارش ماهی بویژه روده خارج گردید. ازمحتویات روده کشت میکروبی مقدماتی و تفریقی شامل: کشت با محیط های Nutrient broth، Blood agar، Mac Conkey agar،TSA، TSI، MRS، SIM و MR-VP انجام شد. همچنین با استفاده از رنگ آمیزی گرم، باکتری های گرم مثبت از گرم منفی جدا گردیدند. سپس براساس ویژگی های بیوشیمیایی باکتری ها، تست ها و معرفها شامل: متیل رد، وژز پروسکوئر، باریت، کواکس، تست اکسیداز، کاتالاز، تست تخمیر و غیره برای تشخیص قطعی و شناسایی آنها استفاده شد. نتایج این بررسی نشان می دهد فلور باکتریایی گرم مثبت و گرم منفی در روده مولدین ماهی قزل آلای رنگین کمال مشتمل بر: Streptococcus sp.، Aeromonas sp.، Lactobacillus sp.، Carnobacterium sp.، Leuconostoc sp. می باشد.

تحقیق حاضر به منظور شناسایی بزرگ بی مهرگان (بنتوز) رودخانه محمدآباد از توابع استان گلستان درمحدوده زمانی اردیبشهت ماه 1388 تا اریبهشت ماه 1389 صورت گرفت. 3 ایستگاه بطول یک کیلومتر بصورت تصادفی انتخاب گردید. نمونه برداری توسط دستگاه سوربر به ابعاد (50 × 50 سانتیمتر) با الک 60 میکرون بصورت تصادفی صورت گرفت. نوسانات دما و دبی در طول آزمایشات ثبت شد. دبی رودخانه از طریق روش جسم شناور محاسبه گردید و نمونه ها در حد راسته شناسایی شدند. بیشترین نمونه های شناسایی شده از راسته افمرپترا (Ephemeroptera)، تریکوپترا (Tricoptera) و دیپترا (Diptera) بودند. از راسته دیپترا خانواده های Tabanidae، Tipulidae، Chironomidae و Simulidae شناسایی شدند. نتایج تحقیقات نشان داد، بیشترین فراوانی افراد راسته پلکوپترا (Plecoptera) در اردیبهشت ماه بود. براساس مشاهدات و نتایج حاصل در مجموع افراد راسته افمرپترا بیشترین فراوانی و افراد راسته های دیپترا و پلکوپترا کمترین فراوانی را در بین راسته های مختلف در رودخانه داشتند. همچنین از راسته دیپترا بیشترین فراوانی در طول سال مربوط به خانواده Chironomidae و کمترین فراوانی مربوط به خانواده Tipulidae بود.

این تحقیق به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف پربیوتیک مانان الیگوساکارید بر شاخص های رشد، بازماندگی، ترکیب لاشه و برخی پارامترهای هماتولوژی در بچه ماهیان کپور پرورشی به مدت 45 روز انجام شد. آزمایش با استفاده از طرح کاملا تصادفی شامل سطوح صفر (شاهد)، 1، 2 و 3 گرم پربیوتیک مانان الیگوساکارید به ازای هر کیلوگرم جیره در قالب چهار تیمار با سه تکرار طراحی شد. آزمایش درون تشت های پلاستیکی 100 لیتری انجام گرفت. تعداد 20 بچه ماهی کپور با میانگین وزنی17/0±3/1 گرم ذخیره سازی و تا حد سیری تغذیه شدند. با توجه به نتایج بدست آمده تفاوت معنی داری از نظر رشد و کارایی تغذیه در بین تیمارها وجود نداشت (05/0

کلیدواژگان: پربیوتیک مانان الیگوساکارید، رشد، بازماندگی، ترکیب لاشه، پارامترهای هماتولوژی، بچه ماهی کپور(Cyprinus carpio)