ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 97 (دی 1391)

شکستگی ها رایج ترین ساختارهای زمین شناسی هستند که ممکن است در هر رخنمون سنگی وجود داشته باشند. در ارتباط با اهمیت خواص شکستگی ها می توان به نقش موثر آن ها در افزایش تخلخل، نفوذ پذیری و در نتیجه تولید مقادیر زیاد نفت به ویژه در مخازن کربناته اشاره کرد. بررسی و مطالعه شکستگی ها و شناخت موقعیت و نحوه گسترش آن ها در سر تاسر مخزن می تواند در زمینه های مختلف از جمله تهیه طرح توسعه میدان، تعیین محل های مناسب جهت حفر چاه های جدید، افزایش طول عمر و بهره دهی مناسب مخزن، موثر باشد. وجود شکستگی ها در لایه های تولیدی در کنار مزایای بسیار، معایبی نیز دارد. هرزروی شدید و گاهی هرزروی کامل سیال حفاری و هم چنین احتمال فوران چاه از بزرگ ترین چالش های فراروی صنعت حفاری در هنگام حفاری سازندهای دارای شکستگی است.میدان نفتی بی بی حکیمه یکی از بزرگترین میادین نفتی جنوب باختری ایران است. تحلیل داده ها و نقشه های تهیه شده از این میدان حاکی از وجود شکستگی هایی در تمامی مناطق این میدان است. دستگاه حفاری 43 فتح شرکت ملی حفاری ایران جهت تعمیر چاه-76 بی بی حکیمه که با مشکل تولید گاز اضافی مواجه شده بود روی این چاه مستقر شده بود. در حین حفاری سازند آسماری با مته 5.7.8 اینچ درعمق 1884 متری زمین، به طور ناگهانی با مشکل هرزوی کامل سیال حفاری مواجه شد. شدت هرزوی به حدی بود که پمپ کردن مقدار زیادی مواد کنترل کننده هرزوی نیز نتوانست مشکل را برطرف کند. در ادامه به منظور کنار گذاشتن مته و موتور حفاری انحرافی و بلند کردن و راندن توپک قابل بازیافت (R.T.T.S) جهت انجام عملیات سیمان پلاگ، رشته حفاری تا عمق 300 متری در حال بالا آمدن بود که در ساعت 5:30 بامداد جمعه (6 آبان 1390) چاه به طور غیر منتظره جریان یافت. به دلیل فشار زیاد گاز فوران کرده (حدود 1600پوند بر اینچ مربع) و کم بودن وزنه رشته حفاری، این رشته به صورت پیستونی به بیرون از دهانه چاه پرتاب شد.