دو ماهنامه مهندسی مدیریت
پیاپی 50 (بهمن و اسفند 1391)

گزارش گری سرمایه ی فکری میتواند کارایی بازار سرمایه را بهبود بخشیده و باعث تقویت نظام راهبری در سازمان گردد. گزارشگری سرمایه فکری برای شناسایی و ارایه اطلاعات مربوط به اهداف، استراتژی ها، دیدگاه ها، فعالیت ها و منابع سازمان مورد استفاده قرار می گیرد. این گزارش می تواند شفافیت فعالیت های شرکت را از دید جامعه بهبود بخشیده و باعث جذب کارکنان و شرکای جدیدی گردد. هدف این مقاله بررسی تاثیرگذاری افشای اجزای سرمایه ی فکری بر بازارهای سرمایه است.
برای دستیابی به این هدف، مقاله ی حاضر به سه قسمت تقسیم بندی گردیده است. بخش اول به مرور تعاریف ارائه شده در رابطه با سرمایه ی فکری و اجزای آن، مزایای گزارشگری سرمایه ی فکری و مدل های گزارش گری پرداخته است. در بخش دوم ابعاد تاثیر گذاری افشای سرمایه ی فکری و مبانی نظری آن به طور کامل تشریح گردیده است. بخش نهایی نیز در برگیرنده ی چهارچوب تئوریک برای رابطه بین زنجیره ی ارزش و گزارش گری سرمایه ی فکری می باشد.

در طول دو دهه گذشته، توجه بسیاری از پژوهشگران رفتار مصرف کننده به این موضوع جلب شده است که افراد چگونه برای توصیف ایده آل های شخصیتی خود به انتخاب از بین نام و نشان های گوناگون می پردازند. این موضوع باعث تعریف سازه جدیدی با عنوان «شخصیت نام و نشان تجاری» در علم بازاریابی شده است. این سازه به یک سری از خصوصیات انسانی که با یک نام و نشان تداعی می شود اشاره دارد و امروزه نقش بسیار زیادی در افزایش فروش محصولات و خدمات ارائه شده از سوی شرکت ها ایفاء می نماید. ازاینرو در این مقاله ضمن آشنایی با مفهوم شخصیت برند، به معرفی ابعاد گوناگون سازنده آن نیز پرداخته می شود

این حقیقت که صنعت جهانگردی بیش از هر صنعت دیگری در جهان درآمدزا، اشتغال آفرین، عامل حفظ محیط زیست، تقویت کننده میراث ها و ارزش های فرهنگی، تقویت کننده غرور و اعتماد ملی، زمینه ساز تبادل فرهنگی ملل و عامل کاهش فقر و توسعه پایدار در کشورهاست، انکار ناپذیر است. ضمن اینکه رشد جهانی تقاضا برای آن نیز شدیدا در حال افزایش است.
بهمین دلیل بسیاری از کشورهای بزرگ و کوچک دنیا از طریق تعریف برنامه های منظم در بخش صنعت گردشگری، رونق اقتصادی کشورهای خود را موجب گشته و بر بحران بیکاری فائق آمده اند.ایران با وجود داشتن مزیت های نسبی فراوان، از جمله مواهب طبیعی و جاذبه های منحصر بفرد گردشگری، میراث فرهنگی، فصول چهارگانه و... در استفاده از مزایای این همه نعمت خدادادی در برنامه های توسعه اقتصادی خود بی نسیب مانده و آثار ملموس آن نیز بصورت تورم و بیکاری در جامعه مشهود است که احتمال بروز آسیب های اجتماعی از جمله بی نظمی و ناامنی را محتمل می کند.ایران یکی از هفت کشور تمدن ساز بشری است. قسمت اعظم جاده ابریشم که باعث مبادلات فرهنگی و کالا بین شرق و غرب بوده است، در ایران واقع است. ایران دارای بیش از یک میلیون و دویست هزار (1200000) اثر تاریخی و فرهنگی غیر منقول می باشد که از این نظر در رتبه دهم جهان قرار گرفته دارد. علاوه برآن با توجه به تنوع اقلیمی و به طبع آن تنوع فرهنگی فراوان نیز رتبه پنجم جهان را به لحاظ جاذبه های اکوتوریستی و به لحاظ صنایع دستی داراست، اما از لحاظ جذب گردشگر در مقام هشتادم جهان قرار دارد. این مقاله ضمن بررسی فرصت های موجود صنعت جهانگردی، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، نقش آن را در بهبود اشتغال و توسعه پایدار نشان می دهد.

در سالهای اخیر نگرشهای فرانوگرا (پست مدرن) بر اساس تئوری آشوب (Chaos) نگرش ثبات گرا به تغییر سازمانی را دگرگون کرده، تغییر را عملی مستمر، پیوسته، باز و غیرقابل پیش بینی می دانند. با چنین دیدگاهی، تئوری سازمانی متاثر از ارزشهای غالب در دوره پست مدرنیسم از قبیل تکثرگرایی(pluralism)تنوع(diversity) و آزادی(freedom)است. بر اساس این تئوری فلسفه تغییر جامع سازمانی به طور همزمان بر سطوح سازمانی، کارکردها، وظایف و افراد متمرکز می شود. لذا از یک منظر گسترده به تغییر سازمانی نگریسته و علاوه بر اجزاء سیستم، کل سیستم نیز مورد توجه قرار می گیرد. مدیریت کیفیت جامع تجلی اینگونه نگرش به تغییر سازمانی است. مدیریت کیفیت جامع عبارت است از یک تغییر سازمانی جامع که برای متعهد کردن کلیه سطوح و بخشهای سازمان نسبت به ارضاء نیاز مشتری به کار می رود. در تغییر جامع سازمانی تغییر فضا و فرهنگ سازمانی نیز مورد نظر است بنابراین قدرت و اختبار سازمانی برای آزادی و خلاقیت به کار گرفته می شود تا برای اعمال محدودیت و کنترل. در واقع نقش عناصر مدیریت از نگرش سنتی مبتنی بر برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، رهبری و کنترل به نگرش نوین مبتنی بر دیدگاه سازی، فرهنگ کار گروهی، تحکیم ارزشها، رهبری و توانبخشی کارکنان تغییر می یابد. ابده هایی که برای دستیابی به نوآوری به جای تسلط در سازمانها به کار می رود، دیالوگ و گفتگوست. گفتگو مبنای اعتقاد به اندیشه دسته جمعی و گروهی است. ماهیت مشارکتی اندیشه باعث می شود که شخصیت افراد از اندیشه آنها مجزا شده و از این طریق بیشتر خلاق گردند و این خود موجب می شود تا بر مقاومت در برابر تغییر فائق آیند و انعطاف پذیری سازمان در مواجهه با تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی محیطی افزایش یابد.

بی تردید مهمترین و تحول آفرین ترین پدیده در عصر حاضر فناوری اطلاعات است. در قرن بیست و یکم بعید به نظر می رسد که بتوان با ساختارهای سنتی و کلاسیک از مزیت رقابتی قابل توجهی برخوردار گردید.بنابراین شناخت فناوری اطلاعات و آگاهی از اثرات فناوری اطلاعات بر ساختار سازمان در جهت طراحی ساختارهایی مناسب با آن به منظور تقویت سازمانها یکی از ضرورت های حتمی می باشند.ظهور فناوری های اطلاعات پیشرفته و ورود آن به سازمانها، زمینه ساز پیدایش سازمان های الکترونیک و مجازی شده است. لذا در این مقاله ابتدا به تعاریف ساختار سازمانی و ابعاد آن و ارتباط فناوری اطلاعات با ابعاد ساختار سازمانی پرداخته و سپس ساختارهای سنتی با سازمان های متناسب عصر اطلاعات مقایسه و سازمان های مجازی و انواع آن مطرح شده اند.

رویکردی که امروزه جهان تجارت را در نوردیده است، مبتنی بر مشتری و نیازهای او می باشد. به این مفهوم که ارائه دهندگان کالا و خدمات در کنار توجه به کیفیت محصول یا خدمت ارائه شده، کلیه فعالیت هایی را که منجر به نوعی ارزش افزوده برای مشتری می شود، در نظر می گیرند. این رویکرد اصطلاحا مشتری- مدارنامیدهمیشود. ازسویدیگر،نهادهایتولیدی و اقتصادی علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلی، نوعی احساس نیاز نسبت به مدیریت بر منابع خارجی مرتبط با سازمان دارند.این موضوع در عرصه های رقابتی و به ویژه در دستیابی به سهم بیشتری از بازار ملموس تر است. بر این اساس، کلیه فعالیت های برنامه ریزی عرضه و تقاضا، تهیه مواد، تولید محصول یا ارائه خدمات، نگهداری کالا، کنترل موجودی، توزیع، تحویل و... که همگی آنها قبلا در سطح یک سازمان انجام می شد، اکنون به زنجیره تامین انتقال یافته است. موضوع کلیدی در یک زنجیره تامین، مدیریت و هماهنگی همه این فعالیت هاست. مدیریت زنجیره تامین(Supply Chain Management (SCM)) این کار را به شیوه ای انجام می دهد که مشتریان بتوانند خدمات قابل اطمینان را با کیفیت و سرعتی مطلوب و در عین حال با حداقل هزینه دریافت نمایند.از سویی دیگر، امروزه نقش چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در هماهنگی فعالیتهای درون سازمانی تا حدی است که به عنوان هسته اصلی مدیریت زنجیره تامین تلقی می گردد. کاربرد واقعی این فناوری در آنچه که امروزه به عنوان تجارت الکترونیک شناخته شده است، تجلی یافته است. این که چگونه فناوری اطلاعات به ایفای نقش محوری خود در توسعه عملکرد و موفقیت مدیریت زنجیره تامین می پردازد و چگونه به یاری و تسهیل تجارت الکترونیک می پردازد، بستگی به نوع و کابرد خاص این فناوری دارد. نوع فناوری اطلاعاتی به کار گرفته شده جهت هماهنگی درون سازمانی و بیرون سازمانی مبنای اساسی این امر را تشکیل می دهد.