فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل
سال سوم شماره 3 (پاییز 1390)

هیومیک اسید یک ماده آلی طبیعی تولیدی توسط واکنش های بیولوژیکی و ژئوشیمیایی بوده که می تواند با مواد گندزدای مورد استفاده در روند تصفیه آب از جمله کلر وارد واکنش شده و سبب تولید فرآورده های جانبی گندزدایی سمی، سرطان زا و موتاژنیک از قبیل تری هالو متان ها و هالو استیک اسیدها شود. با توجه به این مهم در این مطالعه کارایی فرآیند فتو فنتون در حذف هیومیک اسید از محلول های آبی مورد بررسی قرار گرفت.
مطالعه حاضر در شرایط آزمایشگاهی و در ظرف 5/1 لیتری از جنس پلی اتیلن ترفتالات با حجم موثر یک لیتر ضمن استفاده از نور طبیعی خورشید انجام پذیرفت. ابتدا مخزن با نمونه های آبی حاوی غلظت های 5 و 10 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید استخراج شده از نمونه آب خام پر می شد و در ادامه اثر متغیرهای pH (2، 3، 4و 5)، افزایش غلظت های هیدروژن پراکسید 20، 40، 60 و 80 میلی لیتر هیدروژن پراکسید 30درصد، غلظت های یون فرو 4، 8، 12 و 16 میلی گرم بر لیتر در زمان های واکنش 5، 10، 15و 30 دقیقه، بر حذف هیومیک اسید از نمونه های آبی توسط فرآیندهای فوق با استفاده از روش سنجش پارامتر جانشین کربن آلی توسط دستگاه TOC آنالایزر، بررسی شد.
نتایج نشان داد که بیشترین راندمان حذف هیومیک اسید در شرایط نسبت هیدروژن پراکسید به یون فرو 5 به 1، pH مساوی4، غلظت اولیه هیومیک اسید 5 میلی گرم در لیترو زمان اکسیداسیون 30 دقیقه در حدود 99 درصد می باشد. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت یون فرو راندمان حذف کاهش می یابد.
نتایج مطالعه حاضر بیانگر آن است که فرآیند فتو فنتون می تواند به عنوان روشی کارآمد جهت حذف هیومیک اسید از محلول های آبی مورد استفاده قرار گیرد.

کاهش کیفیت زندگی در بیماران دیابتی موجب اختلال در عملکرد زندگی آنها می گردد. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به دیابت انجام شد. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، 100 بیمار مبتلا به دیابت مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهرستان زابل به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه مشخصات فردی و پرسشنامه استاندارد شده کیفیت زندگی جمع آوری گردید و سپس با نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی(آزمون دقیق فیشر) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت..
نتایج نشان داد که اکثر واحدهای مورد پژوهش زن (52درصد)، بین سنین 40-31 سال (35 درصد)، دارای سابقه ابتلا به بیماری دیابت بین 10-5 سال (43 درصد) بودند. 72 درصد از بیماران دیابتی دارای کیفیت زندگی نسبتا مطلوب، 27 درصد نامطلوب و تنها 1 درصد از کیفیت زندگی مطلوبی برخوردار بودند. همچنین بین کیفیت زندگی و مدت ابتلا به بیماری دیابت ارتباط معنی دار وجود داشت (003/0P-value=).
کیفیت زندگی نشانه ای از کیفیت مراقبت های بهداشتی و برنامه های کنترل بیماری محسوب می گردد. با بررسی آن در کوتاه مدت می توان به نتایج موثری در جهت برنامه ریزی های آموزشی و حمایتی برای بیماران دیابتی و خانواده های آنها دست یافت.

گزارش ها نشان می دهد بیماری های قلبی-عروقی هر سال عده زیادی را به کام مرگ می کشاند که میزان رخداد آن با سایر علل مرگ و میر برابری می کند. از این رو با توجه به نقش فعالیت بدنی منظم در کاهش این گونه بیماری ها، ایده شدت تمرین و تاثیر آن بر عوامل خطرزای قلبی-عروقی مورد توجه قرار گرفته است. لذا هدف این پژوهش، مطالعه اثر تمرینات تناوبی شدید و بی تمرینی متعاقب آن بر تغییرات نیمرخ لیپیدی موشهای صحرایی بود.
این پژوهش از نوع تجربی و نمونه آماری آن 42 سر موش نر 3 ماهه نژاد ویستار بود که به صورت تصادفی در 2 گروه تجربی (24=n با وزن 7±210 گرم) و کنترل(18=n با وزن 3±211 گرم) قرار گرفتند. برنامه تمرینی به مدت 12 هفته و هفته ای 3 جلسه، با مدت و شدت مشخص (بین 85 تا 100 درصدVo2max) اجرا شد، پس از 24 جلسه تمرین، 6 سر موش از آزمودنی های این گروه، بی تمرینی را تجربه کردند تا آثار بی تمرینی نیز بررسی شود. خونگیری پس از 14 ساعت ناشتایی در مراحل مختلف تمرین با شرایط مشابه انجام و مقادیر TC، TG، HDL-C، LDL-C با استفاده از کیت های شرکت پارس آزمون و به وسیله دستگاه تحلیل گر خودکار Hitachi 902 اندازه گیری و عامل خطر(RF) با توجه به فرمول RF=TC/HDL-C محاسبه شد. برای تشخیص همسانی و طبیعی بودن اطلاعات مربوط به آزمودنی های گروه های پژوهش، آزمون کولموگروف- اسمیرنوف مورد استفاده قرار گرفت و سپس از آزمون اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی LSD(Post Hoc)برای بررسی اختلافات درون گروهی و آزمونt مستقل برای بررسی اختلافات بین گروهی استفاده شد. سطح معنی داری آماری 05/0≥α در نظر گرفته شد و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS.17 تحلیل گردید.
نتایج نشان داد مقادیر LDL-C گروه تمرینی پس از 24 جلسه تمرین(034/0=p)، 36 جلسه تمرین(002/0=p) و دوره بی تمرینی(003/0=p) تفاوت معنی داری نسبت به گروه کنترل داشت. در حالی که پس از 36 جلسه تمرین در متغیر عامل خطرزا RF(006/0=p) تفاوت معنی داری بین گروهی دیده شد. همچنین، پس از 36 جلسه تمرین گروه تجربی کاهش معنی داری در مقادیر TG (027/0=p)، LDL-C (046/0=p) و RF(033/0=p) ایجاد گردید. از سوی دیگر، مشخص شد در موش های گروه بی تمرینی، مقادیر متغیرهای پژوهش بعد از بی تمرینی به سطوح پایه تغییر یافته است ولی این تغییرات معنی دار نبودند.
بنابراین، با توجه به یافته های این پژوهش به عنوان دیدگاه جدیدی برای شدت تمرین و تاثیر آن بر نیمرخ لیپیدی می توان گفت تمرینات تناوبی شدید، احتمالا با کاهش معنی دار عوامل خطرزای قلبی عروقی TG، LDL-C و RF می تواند نقش موثری در ارتقای وضعیت سلامتی و تندرستی افراد داشته باشد و افزایش این شاخص ها در نتیجه بی تمرینی می تواند بیانگر این باشد که فواید مطلوب ناشی از تمرین، با توقف و ترک تمرین از بین رفته و احتمال خطر بیماری های قلبی-عروقی افزایش می یابد.

گرد و غبار یکی از عوامل مهمی است که باعث بروز بیماری های شغلی تنفسی در بین کارگران می شود. هدف از این مطالعه تعیین تراکم گرد و غبار، درصد سیلیس آن و مقایسه با استاندارد بود.
این مطالعه مقطعی در یکی از معادن سنگ آهن در خراسان رضوی انجام شد. نمونه برداری از گرد و غبار هوا به روشNIOSH 7500 و با استفاده از پمپ نمونه برداری به همراه سیکلون در ناحیه تنفسی کارگران در 52 ایستگاه تعیین شده در قسمتهای مختلف معدن انجام شد. میزان گرد و غبار کل و قابل استنشاق به روش گراویمتری تعیین گردید. تعداد 5 نمونه بالک برای تعیین میزان سیلیس گرفته شد و نمونه های بالک با روش پراکنش اشعه ایکس تعیین مقدار و با استاندارد مقایسه گردید.
بیشترین میزان گرد و غبار قابل استنشاق در قسمت استخراج (کوهبری و حفاری) mg/m3 4/10 و کمترین میزان در قسمت اداری و نگهبانی mg/m35/3 بود. همچنین بیشترین میزان گرد و غبار کل در قسمت سنگ شکن mg/m3 3/94 و کمترین میزان گرد و غبار کل در قسمت اداری mg/m3 6/16 بود. میزان درصد سیلیس در معدن به طور میانگین 5/15درصد بدست آمد. در تمامی بخشهای معدن مقدار گرد و غبار کل و قابل استنشاق چندین برابر میزان استاندارد بود.
میزان گرد و غبار کل و قابل استنشاق در همه قسمتهای معدن با توجه به درصد سیلیس موجود در خاک از حد مجاز استاندارد بالاتر بود. بنابراین لازم است با استفاده از روش های کنترلی فنی مهندسی، مدیریتی و حفاظت فردی اقداماتی جهت کاهش یا حذف مواجهه کارگران صورت پذیرد.

انزال زودرس یکی از مشکلات شایع در کلیه جوامع و شایع ترین اختلال جنسی است، حدود 40-35 درصد مردان به ویژه در سن زیر 40 سال به آن مبتلا می باشند. هدف این مطالعه، مقایسه اثر درمانی کلومی پرامین و سیتالوپرام در درمان انزال زودرس در افرادی که اعتیاد را ترک کرده اند، می باشد.
این مطالعه بر روی 60 نفر از افرادی که از انزال زودرس متعاقب ترک اعتیاد رنج می بردند به روش نمونه گیری تصادفی، صورت گرفت. به منظور مقایسه اثر درمانی کلومی پرامین وسیتالوپرام نمونه مورد نظر به دو گروه 30 نفره (تحت درمان با کلومی پرامین و سیتالوپرام)، تحت نظر و در طی 4 هفته با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مورد بررسی قرار گرفتند.
بررسی اثرات کلومی پرامین و سیتالوپرام، نشان داد که در پایان هفته چهارم، 16 نفر (3/53 درصد) از کلومی پرامین و 17نفر (6/56 درصد) از سیتالوپرام رضایت نسبی و مطلق داشتند که رشد 77 درصدی در کلومی پرامین و 54 درصدی در مورد سیتالوپرام را نسبت به هفته اول نشان دادند. ضمنا میزان تمایل به ادامه درمان در هر دو دارو در پایان حدود 48 درصد بود.
طبق نتایج به دست آمده، به نظر می رسد که هیچ کدام از داروها بر دیگری برتری نداشتند. اما نکته قابل توجه، افزایش رضایت از دو دارو در پروسه 4 هفته ای و همچنین رشد عدم رضایت مطلق می باشد. افزایش زمان به 4 هفته به بیماران جهت تصمیم گیری مشخص تر نسبت به هفته اول کمک شایانی نمود. در پایان میزان رضایت از دارو در سیتالوپرام در هفته چهارم بیشتر بود، اما نسبت به هفته اول رشد کمتری نسبت به کلومی پرامین داشت.

هیرسوتیسم رویش موهای ثانویه جنسی با تیپ مردانه در بدن زنان است که 15-5درصد زنان را گرفتار می کند و از نظر احتمال همراهی با سایر بیماری ها، قدرت باروری و حفظ زیبایی اهمیت دارد. هدف ما در این مطالعه تعیین فراوانی و الگوی رویش مو در دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی کاشان در نیمسال اول 88-1387 است.
این مطالعه توصیفی به روش مقطعی با استفاده از پرسشنامه انجام شد. ابزار کار پرسشنامه ای با استفاده از درجه بندی فریمن- گالوی برای هیرسوتیسم بود. رشد موها در نه ناحیه بدن مطابق مقیاس لیکرت درجه بندی شد و در مجموع بین صفر تا 36 امتیاز به آن تعلق گرفت. اطلاعات پس از کدبندی وارد کامپیوتر شد و با استفاده از نرم افزارSpss.16 مورد توصیف و تحلیل آماری قرار گرفت.
از مجموع 281 نفر دانشجوی دختر که در مطالعه وارد شدند 27 نفر از آنان (9.6 درصد) امتیاز مساوی یا بالاتر از 8 گرفتند و هیرسوت در نظر گرفته شدند. میانگین امتیاز پرمویی در بین افراد پرمو (1/8±)8/15 بود. تمامی افرادی که از پرمویی شکایت داشتند واقعا پرمو بودند. شایعترین مناطق رویش مو در افراد هیرسوت به ترتیب چانه 8/28 درصد، استرنوم 9/24 درصد، پوبیس1/23 درصد، پشت لب 3/23 درصد، شکم 2/19 درصد، سطح خارجی بازو 2/14 درصد، پشت 5/13 درصد و کمر 1/13 درصد بود.
فراوانی ابتلا به هیرسوتیسم در دانشجویان مورد بررسی ما با بسیاری مناطق جهان مشابهت دارد. شایعترین مناطق رویش مو چانه و سینه بود.

شیوع سوء تغذیه در کودکان بستری در بیمارستان هنوز به طور قابل توجه ای بالا است، لذا این مطالعه با هدف تعیین وضعیت تغذیه در کودکان بستری در بیمارستان های آموزشی زابل و برخی عوامل مرتبط با آن طراحی و اجرا گردید. این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی 370 کودک بستری شده در بیمارستان های آموزشی زابل در سال 1389 انجام گرفت. نمونه ها به روش نمونه گیری غیر تصادفی آسان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه حضوری با مادران و اندازه گیری قد و وزن کودکان انجام شد. قد و وزن کودکان با جداول استاندارد مرکز ملی آمار های بهداشتی آمریکا (NCHS) به عنوان جامعه مرجع مقایسه شدند و معیار کمتر از منفی 2 انحراف معیار از میانه رفرانس به عنوان سوء تغذیه واضح در نظر گرفته شد و وضعیت تغذیه کودکان توسط شاخص های سه گانه وزن برای سن،وزن برای قد و قد برای سن مورد ارزیابی و عوامل مرتبط با آن مورد بررسی قرار گرفت.
بر اساس نتایج بدست آمده 2/23، 8/7 و 6/14 درصداز کودکان به ترتیب از نظر شاخص های وزن برای سن، قد برای سن، وزن برای قد مبتلا به سوء تغذیه بودند.ارتباط آماری معنی داری بین شاخص های ارزیابی وضعیت تغذیه ای با سن کودک، نوع تغذیه و تحصیلات مادر مشاهده شد)05/0P<).
شیوع سوء تغذیه در کودکان مورد بررسی نسبت به برخی از مطالعات مشابه انجام شده بیشتر بود. بنابراین اقداماتی نظیر تغذیه با شیر مادر و شروع تغذیه کمکی در سنین زیر شش ماه، ترویج برنامه های تنظیم خانواده و فرهنگ سواد آموزی و برگزاری کلاس های آموزشی در جهت بهبود وضعیت تغذیه ای ضروری به نظر می رسد.