فهرست مطالب

فرآیند و کارکرد گیاهی - پیاپی 1 (بهار و تابستان 1391)

فصلنامه فرآیند و کارکرد گیاهی
پیاپی 1 (بهار و تابستان 1391)

  • 96 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1391/06/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • زهرا سلیمان نژاد، احمد عبدل زاده، حمیدرضا صادقی پور صفحه 1
  • روزبه فرهودی صفحه 13
    این آزمایش به منظور بررسی واکنش جوانه‎زنی و رشد گیاهچه ارقام کلزا به تنش شوری به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل شش رقم کلزا (فورنکس، آلیس، اورینت، کنسول، اکامر و اکاپی) و فاکتور دوم چهار سطح شوری صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار نمک NaCl بود. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب کاهش درصد جوانه‎زنی بذر، شاخص بنیه گیاهچه، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز و وزن تر گیاهچه ارقام کلزا شد، اما میانگین زمان جوانه‎زنی، غلظت مالون دی‎آلدهید و نشت پذیری غشا سلولی تحت تاثیر شوری افزایش یافت. در بالاترین سطح تنش شوری ارقام اورینت و فورنکس در مقایسه با سایر ارقام بیشترین درصد جوانه زنی (به ترتیب 84 و 80 درصد)، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز (به ترتیب 3/9 و 4/9 نانومول بر بذر در دقیقه) و وزن تر گیاهچه (به ترتیب 95/0 و 7/0 میلی‎گرم) را داشتند و نشت پذیری غشا سلولی در این ارقام کمتر از سایر ارقام بود)به ترتیب 30 و 23 درصد). همبستگی مثبت و معنی داری بین وزن گیاهجه و فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز مشاهده شد، اما همبستگی میان وزن گیاهچه با با نشت پذیری غشا سلولی و غلظت مالون دی آلدهید منفی بود. نتایج این آزمایش نشان داد تنش شوری با تخریب غشا سلولی و اختلال در فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز سبب کاهش جوانه زنی و رشد گیاهچه کلزا شد و ارقام اکامر و اکاپی حساس تر از سایر ارقام بودند.
    کلیدواژگان: شوری، کلزا، مالون دی آلدهید، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز
  • بتول کرامت، فاطمه دانشمند صفحه 25
    جاسمونیک اسید و متیل استر آن، متیل جاسمونات از تنظیم کنندگان رشد گیاهی می باشند که بر بسیاری از فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه تاثیر می گذارند. در این مطالعه تاثیر غلظت های متفاوت متیل جاسمونات (0، 1، 10، 100 و 500 میکرومولار) بر روی رشد و برخی از پاسخ های فیزیولوژیکی و آنتی اکسیدانی گیاه سویا (Glycine max L.) مورد مطالعه قرار گرفت. تیمار گیاهچه های سویا با متیل جاسمونات با غلظت های 1 و10 میکرومولار موجب بهبود رشد و افزایش رنگیزه های فتوسنتزی و کاهش پراکسیداسیون لیپیدها گردید. در حالیکه متیل جاسمونات در غلظت های 100 و 500 میکرومولار موجب کاهش رشد، کاهش رنگیزه های فتوسنتزی و افزایش پراکسیداسیون لیپیدها گردید. همه غلظت های متیل جاسمونات موجب افزایش فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز و پراکسیداز و افزایش مقدار مخزن آسکوربات، ترکیبات فنلی و آنتوسیانین شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که متیل جاسمونات در غلظت های کم با افزایش توان دفاع آنتی اکسیدانی و کاهش تنش اکسیداتیو موجب بهبود رشد گیاهان سویا شد، در حالیکه غلظت های بالای متیل جاسمونات خود موجب افزایش پراکسیداسیون لیپیدی و کاهش رشد گیاهان گردید، به طوری که افزایش توان آنتی اکسیدانی گیاه نیز موجب کاهش تنش اکسیداتیو و بهبود پارامترهای رشد نگردید.
    کلیدواژگان: تنش اکسیداتیو، سیستم دفاع آنتی اکسیدانی، سویا، متیل جاسمونات
  • هدایت الله کریم زاده سورشجانی، یحیی امام*، سعید موری صفحه 38

    عملکرد دانه گندم در اکثر مناطق زراعی ایران در نتیجه بروز تنش خشکی پس از گلدهی کاهش می یابد. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و دمای سایه انداز ارقام گندم نان پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال های زراعی 89-1388 و 90-1389 طراحی و اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. عامل اصلی رژیم آبیاری (آبیاری معمولی و قطع آبیاری بعد از گلدهی) و عامل فرعی ارقام گندم نان (چهل رقم) بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، تعداد دانه در واحد سطح، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، شاخص افت دمای سایه انداز گیاهی، آهنگ تجمع عملکرد بیولوژیک، سرعت تولید عملکرد دانه و سرعت پر شدن دانه شد. در شرایط آبیاری معمولی بیشترین عملکرد دانه از ارقام شیرودی (8864 کیلوگرم در هکتار)، نوید (8440 کیلوگرم در هکتار) و کرج-2 (8403 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط قطع آبیاری بیشترین عملکرد دانه در ارقام مغان-2 (4445 کیلوگرم در هکتار) و عدل (4179کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. وجود همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه و شاخص افت دمای سایه انداز گیاهی در هر دو شرایط رطوبتی، حاکی از آن است که این شاخص، شاخص مناسبی برای شناسایی ارقام مقاوم به خشکی آخر فصل می باشد.

    کلیدواژگان: افت دمای سایه انداز گیاهی، سرعت پر شدن دانه، عملکرد گندم، کم آبیاری
  • فاطمه دانشمند، محمد جواد آروین، بتول کرامت، نغمه مومنی صفحه 56
    برای بررسی اثرات تنش شوری و سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی بذر و رشد گیاهان ذرت در مزرعه، آزمایشی در سال 1389 در شهرستان کرمان انجام شد. در آزمایش جوانه زنی تیمار سالیسیلیک اسید شامل شاهد خشک، خیساندن بذر در آب، خیساندن بذر در محلول 1/0 و 2/0میلی مولار سالیسیلیک اسید برای 24 ساعت و تنش شوری در سه سطح (صفر، 40 و 80 میلی مولار کلرید سدیم) بود. درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی، ضریب یکنواختی جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه و وزن خشک گیاهچه تحت تاثیر شوری قرار گرفتند. تیمارهای سالیسیلیک اسید به خصوص غلظت 1/0 میلی مولار باعث افزایش معنی داری در کلیه صفات جوانه زنی و کاهش متوسط زمان جوانه زنی گردید. آزمایش مزرعه ای با خیساندن بذر در غلظت 1/0میلی مولار سالیسیلیک اسید انجام شد. در شرایط مزرعه ای با شوری خاک در حد 40 میلی مولار نمک، سالیسیلیک اسید موجب افزایش طول بلال، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، وزن تر و خشک علوفه، مقدار کلروفیل، محتوای نسبی آب، کارایی مصرف آب، شاخص پایداری غشا و مقدار پتاسیم و کاهش مقدار سدیم گردید. نتایج نشان داد که پیش تیمار با سالیسیلیک اسید می تواند به صورت تجارتی برای بهبود پارامترهای جوانه زنی، رشد و تولید محصول علوفه و دانه در شرایط تنش شوری در گیاه ذرت مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: تنش شوری، جوانه زنی بذر، ذرت، سالیسیلیک اسید
  • سید محمدرضا احتشامی، آرش تهرانی عارف، بصیر صمدی صفحه 71
    این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد کمی و کیفی 5 رقم کلزا در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تاریخ کاشت در چهار سطح شامل 20 شهریور، 5 مهر، 20 مهر (عرف منطقه) و 5 آبان به عنوان کرت اصلی و 5 رقم کلزا شامل هایولا 401، اکاپی، ساری گل، زرفام و RGS003 در کرت های فرعی مورد مقایسه قرار گرفتند. در این آزمایش صفاتی چون تعداد خورجین در ساقه اصلی و فرعی، عملکرد دانه، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد روغن، عملکرد روغن و شاخص برداشت مورد ارزیابی قرار گرفتند. تاریخ کاشت بر تمامی صفات به جز تعداد خورجین در ساقه فرعی و شاخص برداشت اثر معنی داری داشت. اثر رقم نیز بر تمام صفات به جز وزن هزار دانه، شاخص برداشت و تعداد ساقه فرعی معنی دار بود. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت، کلیه صفات به جز تعداد دانه در خورجین به طور معنی داری کاهش می یابد. در بین ارقام مورد بررسی رقم RGS003 بیشترین و رقم هایولا 401 کمترین عملکرد دانه را داشتند. نتایج نشان داد که مناسب ترین رقم و تاریخ کاشت در کشت پائیزه کلزا در منطقه ورامین به ترتیب رقم RGS003 و 20 شهریور می باشد.
    کلیدواژگان: کلزا، رقم، تاریخ کاشت، عملکرد، روغن
  • معصومه علی پور، ساسان محسن زاده صفحه 88
    در این پژوهش تاثیر مقادیر مختلف کودهای نیتروژنی آمونیوم نیترات (0، 15/0، 29/0، 43/0، 57/0، و 71/0 گرم بر گلدان) و اوره (0، 11/0، 22/0، 33/0، 43/0، و 53/0 گرم بر گلدان) بر وزن تر، رنگیزه های فتوسنتزی و محتوای پرولین گیاهچه های آلوئه ورا در محیط کشت گلدان بررسی شد. نتایج نشان داد که مقادیر 29/0، 43/0، 57/0 گرم در گلدان آمونیوم نیترات و مقدار 22/0 گرم در گلدان اوره موجب افزایش معنی دار وزن تر گیاهچه نسبت به شاهد گردید. مقدار 29/0 گرم در گلدان آمونیوم نیترات باعث افزایش کلروفیل aشد و مقادیر 15/0، 29/0، 43/0، 57/0 و 71/0 گرم در گلدان آمونیوم نیترات موجب افزایش کلروفیل b و همچنین کاروتنوئید نسبت به شاهد گردید. اوره باعث ایجاد تغییر معنی داری در میزان کلروفیل a و b نگردید، ولی در میزان کاروتنوئید نسبت به شاهد افزایش معنی داری ایجاد کرد. محتوای پرولین آزاد تحت تاثیر مقادیر آمونیوم نیترات تغییری نشان نداد. در حالی که با افزایش مقادیر اوره، محتوای پرولین به طور معنی داری افزایش یافت. با توجه به نتایج این آزمایش، مقدار کود آمونیوم نیترات و اوره مناسب جهت رشد بیشتر گیاهچه آلوئه ورا پس از معادل سازی به ترتیب تقریبا 300 و 200 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود. این مقادیر با توجه به مقدار نیتروژن موجود در کود نیترات آمونیوم (35 درصد) و اوره (46 درصد) تقریبا معادل 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن می باشد.
    کلیدواژگان: اوره، کود نیتروژنی، آمونیوم نیترات، A، Vera
|
  • Roozbeh Farhoudi Page 13
    In this experiment, the response of canola cultivars to salnity stress in germination stage was evaluated using a factorial experiment with four replications in completely randomized design. Six canola cultivars (Fornex, Alice, Orient, Consoul, Okamer and Okapi) were subjected to four salinity levels (0, 40, 80 and 120 mMol NaCl) under room, greenhouse, field? Salinity reduced the percentage of seed germination, seedling vigor index, α-amylase activity and seedling fresh weight, but it increased the mean germination time, malondialdehyde concentration, and cell membrane leakage. At the highest salinity level, Orient and Fornex cultivars had the highest germination percentage (84% and 80%), α-amylase activity (9.3 nmol seed-1 min-2 and 9.4 nmol seed-1 min-2) and seedling fresh weight (0.95 mg and 0.70 gr) compared to other cultivars. The electrical leakage of the seedling was lowest in the latter cultivars. Results showed a positive correlation of canola seedling weight with α amylase activity but negative correlations with the malondialdehyde concentration and cell membrane leakage. Salinity stress increased cell membrane damage and decreased α amylase activity, canola seed germination and seedling growth. Results indicated that under salt stress condition, Okamer and Okapi was sensitive canola cultivars compare with other cultivars.
    Keywords: Canola, α amylase activity, Malondialdehyde, Salt stress
  • Batool Keramat, Fatemeh Daneshmand Page 25
    Jasmonic acid and its methyl ester, methyl jasmonate (MeJA), are naturally occurring plant growth regulators, which can affect many physiological and biochemical processes in plants. In present investigation, the effects of methyl jasmonate (0, 1, 10, 100 and 500µM) on some physiological and antioxidative responses in soybean (Glycine max L.) plants were studied. Under MeJA (1 and 10 µM) treatments, shoot dry weight and chlorophyll content increased and lipid peroxidation decreased. Treatment of plants with methyl jasmonate, especially at 100 and 500 µM concentrations reduced shoot dry weight and total chlorophyll content and increased lipid peroxidation. All concentrations of MeJA increased the activity of superoxide dismutase (SOD), ascorbate peroxidase (APX), catalase (CAT) and peroxidase (POD) and also increased the content of ascorbate pool, phenolic compound and anthocyanins as well. Based on our results, it seemed that the application of methyl assonate at low concentrations enhanced the antioxidant defence system, at the same time, decreased lipid peroxidation and improved growth parameter. The higher concentrations of methyl jasmonate increased lipid peroxidation and reduced plants growth, so that increasing the antioxidant capacity of plants did not decrease the oxidative stress and did not improve plants growth.
    Keywords: Antioxidant Defence System, Glycine max L., Lipid peroxidation, Methyl jasmonate
  • Hedayaallah Karimzadeh Soureshjani, Yahya Emam, Saeed Moori Page 38

    Wheat grain yield is reduced by post-anthesis drought stress conditions in most wheat growing farmlands of Iran. To evaluate the effect of post-anthesis-withholding irrigation on yield, yield components and canopy temperature of wheat cultivars, a field experiment was conducted as split plot in a completely randomized block design with four replications at experimental farm of college of Agriculture, Shiraz University during 2009-2010 and 2010-2011 growing seasons. Irrigation regimes (normal and cut off after anthesis) and bread wheat cultivars (40 cultivars) were assigned in main plots and subplots, respectively. The results showed that post-anthesis withholding irrigation significantly reduced grain yield, grain number per unit area, 1000 grain weight, biological yield, harvest index, canopy temperature depression (CTD) index, rate of biological yield accumulation, grain yield production rate and grain filling rate. Maximum grain yield under normal irrigation conditions belonged to Shiroudi (8864 kg.ha-1), Navid (8440kg.ha-1) and Karaj-2 (8403 kg.ha-1) cultivars, whereas in the late season drought stress conditions, Moghan-2 (4445 kg.ha-1) and Adl (4179 kg.ha-1) had maximum grain yield. Positive and significant correlation between grain yield and CTD under two irrigation regimes suggested that CTD might be a good indicator for selecting of drought resistant cultivars for late season water deficit, as well as high grain yield under normal irrigation conditions.

    Keywords: Canopy Temperature Depression, Grain filling rate, Wheat yield, With holding Irrigation
  • Fatemeh Daneshmand, Mohammad Javad Arvin, Batool Keramat, Naghme Momeni Page 56
    Two experiments were conducted to study the impact of salt stress and salicylic acid (SA) on seed germination and plant growth of maize (SC704) under field conditions in the city of Kerman in 2010. For germination experiment, SA seed pretreatments included; control, water soaked, SA soaked in 0.1 and 0.2 mM for 24 hours and salt treatment included; control, 40 and 80 mM NaCl. All seed germination parameters including germination percentage, mean germination time, germination uniformity, radicle and root length and seedling dry weight were adversely affected by salt stress. SA especially at 0.1 mM improved all parameters significantly, especially under salt treatment. Under field conditions (40 mM salinity), 0.1 mM SA improved chlorophyll, relative water content, membrane permeability, fresh and dry weight of forage, comb length, grain yield, 1000 seed weight, water use efficiency and K+ in leaf. However, leaf Na+ content was significantly lower when SA was used. Thus, it was concluded that seed pretreatment with SA could be used commercially to improve plant performance and yield in maize under salt stress conditions.
    Keywords: Maize, Salicylic acid, Salt stress, Seed germination
  • Seyed Mohammad Reza Ehteshami, Arash Tehrani Aref, Basir Samadi Page 71
  • Masoomeh Alipoor, Sasan Mohsenzadeh Page 88
    In this study, a greenhouse study was conducted to investigate the growth of Aloe vera with different content of nitrogen fertilizers. Treatments consisted of 0, 0.15, 0.29, 0.43, 0.57 and 0.71 g/pot ammonium nitrate and 0, 0.11, 0.22, 0.33, 0.43, 0.53 g/pot urea. Then the effects of nitrogen fertilizers on fresh weight, photosynthetic pigments and proline content were studied. The results indicated that fresh weight was increased in response to application of 0.29, 0.43 and 0.57 g/pot ammonium nitrate and 0.22 urea as compared to the control. Chlorophyll a content was increased at rate of 0.29 g ammonium nitrate/pot. Chlorophyll b and carotenoid contents were increased at rate of 0.15, 0.29, 0.43 and 0.57 g ammonium nitrate/pot. Chlorophyll a and b contents did not show any differences in response to application of urea, but carotenoid content increased at rate of 0.53 g urea/pot as compared to the control and 0.11 g urea/pot. Proline content was same as control under ammonium nitrate, but increased with urea, significantly. It was calculated that 300 kg/ha ammonium nitrate and 200 kg/ha urea were sufficient for optimum growth and leaf production of A. vera seedlings. These amounts with respect to nitrogen percentages of ammonium nitrate (35%) and urea (46%) are approximately equal to 100 kg/ha nitrogen.
    Keywords: Ammonium nitrate, A.vera, Nitrogen fertilizer, Urea