مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم
سال پانزدهم شماره 4 (پیاپی 59، زمستان 1391)

همواره در طول تاریخ، نبود یک زبان مشترک و برداشت های مختلف از یک موضوع باعث ایجاد مشکلات و سوءتفاهمات زیادی گشته است. زمینه های مختلف علم نیز از این امر مستثنی نبوده و همیشه در بین دانشمندان و محققان علوم مختلف، اختلاف نظرهای زیادی بر روی واژگان بوده و مشکلات زیادی از نبود یک زبان مشترک به وجود آمده است. یکی از این علوم که در سال های اخیر گسترش زیادی داشته است و شاخه های زیادی به آن اضافه شده است، علوم پزشکی است که به دلیل گستردگی و انشعاب رشته های مختلف در این علوم، محققان و افرادی که در این زمینه مشغول هستند با مشکل تفاهم و ایجاد یک زبان مشترک مواجه هستند. یکی از عوامل اصلی نبود یک زبان مشترک در علوم پزشکی و سایر علوم «واژگان» و «اصطلاحات» هر رشته می باشد که باعث کج فهمی ها و سوءتفاهمات از سوی دیگر افراد می گردد. متاسفانه در طی سال های گذشته در رشته های مختلف علوم پزشکی در کشورمان، واژگان و اصطلاحاتی که باعث سردرگمی و عدم تفاهم متخصصان و محققان و سایر گروه های درگیر در این علوم گشته، رواج زیادی داشته است. این موضوع اختلاف نظراتی را به وجود آورده و سبب شده که محققان و متخصصان این علوم به بازی با کلمات بپردازند و از توجه به اصل مطلب و هدف کاربردی آن غفلت به عمل آورند. از واژه ها و اصطلاحاتی که در سال های گذشته در بین رشته های مختلف علوم پزشکی کاربرد زیادی داشته و متاسفانه ترجمه ها و تعابیر متناقص و متفاوتی از آن ها شده است، اصطلاحات «effectiveness»، «efficiency» و «efficacy» بوده است. با مروری بر فرهنگ لغات، کتب و مقالات مختلف در این رشته ها که در جداول شماره های 1 تا 3 آورده شده است، متوجه دامنه این اختلافات و تفاوت ها خواهیم شد. با توجه به دامنه وسیع اختلافات موجود بر سر این اصطلاحات و سایر اصطلاحات مشابه و همچنین توجه به حساسیت و اهمیت بالای علوم پزشکی به دلیل در ارتباط مستقیم بودن با جان انسان ها و توجه به اهمیت زیاد همکاری بین رشته های مختلف این علوم در ارایه خدمات سلامت و نقش وجود یک زبان علمی مشترک بین محققان و کارشناسان مختلف، باید تلاش های جدی جهت ایجاد یک زبان علمی مشترک در بین افراد این رشته در زمینه های مختلف به وجود آید. یکی از عناصر بسیار مهم در یکسان سازی و ایجاد زبان مشترک، مجلات علمی و پژوهشی علوم پزشکی می باشند. زیرا در سال های اخیر تعداد این مجلات و مقالاتی که در آن ها به چاپ می رسند افزایش بسیار زیادی داشته است و مسلما تعداد افرادی که از این مقالات نیز استفاده می کنند متعاقب آن افزایش یافته است. از این رو مسوولیت سنگینی بر عهده سردبیران محترم این مجلات می باشد که در چاپ مقالاتی که معانی و تفاسیر متناقضی از این اصطلاحات ارایه می دهند دقت بیشتری داشته و جهت ایجاد یک زبان مشترک و یکسان سازی معانی این اصطلاحات بیش از پیش توجه فرمایند. بدیهی است هدف از نگارش مطلب حاضر نه این بوده است که سلیقه و ترجمه مد نظر نویسندگان معرفی گردد، بلکه بر آن شدیم تا بدین وسیله توجه محققان و صاحب نظران و نیز افراد مسوول در این زمینه را به ضرورت انجام اقدامی جهت همسوسازی محققان، مترجمان و نویسندگان علوم پزشکی در استفاده از معادل مناسب سه واژه «effectiveness»، «efficiency» و «efficacy» که بی شک جزو مهم ترین واژه های کاربردی در علوم مختلف پزشکی می باشند جلب نماییم.
مجله علمی- پژوهشی حکیم یکی از مجلات معتبر و پیشرو در زمینه های مختلف علوم پزشکی می باشد و به گمان نویسندگان، تاثیر زیادی در تبیین منش علمی نویسندگی در مجلات علوم پزشکی فارسی زبان کشور دارد. از این رو انتظار می رود با چاپ این مطلب در این مجله سردبیران، محققان، و ارایه دهندگان خدمات سلامت به این موضوع بیش از پیش توجه کنند و جهت رسیدن به یک زبان مشترک در ترجمه و تفسیر این لغات تلاش نمایند.

مدیریت بر تخصیص داروهای جدید (پرهزینه) موثر بر بیماری های صعب العلاج و نیز حمایت های مالی از بیماران دریافت کننده این داروها، از چالش های بزرگ نظام ملی سلامت در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه است. در این خصوص یکی از انواع سرطان های شایع در کشور یعنی سرطان پستان و یک داروی جدید به نام تراستوزوماب (با نام تجاری هرسپتین) موثر بر این بیماری مورد توجه سیاست گذار نظام سلامت کشور و تدوین گران این خلاصه سیاستی قرار گرفته است. به این منظور، سیاست گذار نظام سلامت در ایران، نسبت به استقرار یک برنامه ملی با عنوان «مدیریت بر مراقبت های درمانی در سرطان پستان در کشور» اقدام نموده است. تیم تحقیق با هدف کمک به اتخاذ سیاست های همه جانبه نگر و مبتنی بر شواهد و تجربیات علمی، با اتکاء به نظرات و تجربیات جمعی از متخصصان در رشته های مختلف علمی، در چارچوب یک قالب شناخته شده اقدام به تدوین خلاصه سیاستی نموده است.
با تدوین یک مدل مفهومی متشکل از اهداف و کلان فرآیندهای اصلی و پشتیبانی برای برنامه ملی مورد بحث، پنج کلان فرآیند اولویت دار مورد توافق مسوولان برنامه و تیم تدوین خلاصه سیاستی قرار گرفت. سپس موضوعات اساسی مرتبط با هر یک از اولویت ها استخراج گردید. پانل متخصصان متشکل از تخصص هایی از کلیه رشته های علمی مرتبط با پنج فرآیند اولویت دار از مراکز علمی مختلف انتخاب گردیدند و مدل مفهومی به همراه موضوعات اساسی هر یک از اولویت ها در قالب یک پیش نویس مباحثه ای در اختیار اعضای پانل قرار گرفت. بر اساس پاسخ های متخصصان به سوالات پیش نویس، توصیه های سیاستی، تدوین شد و پس از بازخورد و اصلاح نهایی توسط اعضای پانل به صورت ویراست نهایی تدوین شد.
در نهایت مرتبط با پنج فرآیند اولویت دار، مجموعا ده توصیه سیاستی مطرح گردید. این توصیه ها عبارت بودند از:1) توازن در تخصیص منابع میان اولویت های سرطان پستان؛ 2) مدل سازی صحیح جهت تخصیص یارانه ها؛ 3) پرهیز از دامن زدن به پدیده «یارانه فقیر به غنی»؛ 4) تدوین و بروزرسانی دستورعمل درمان بیماران واجد شرایط دریافت دارو؛ 5) ارزیابی اثربخشی دوره های درمان با این دارو در بیماران ایرانی؛ 6) ارتقای کیفی آزمایش های تشخیصی؛ 7) استانداردسازی کیت های آزمایشگاهی؛ 8) مدیریت برند و تامین دارو با قیمت پایین تر؛ 9) ثبت اطلاعات بیماران و ایجاد زیرساخت مربوطه؛ و 10) طراحی و استقرار سیستم های خبره جهت توانمندسازی آزمایشگاه در اجرای دقیق تر دستورعمل ها.
ده توصیه سیاستی به سیاست گذار در ابعاد مختلف موضوع ارایه شده است. همسویی توصیه ها با اهداف تبیین شده مشخص شده است که توجه به آن ها می تواند اهداف مختلف تجویز و مصرف صحیح دارو و در مجموع اهداف برنامه ملی با عنوان مدیریت بر مراقبت های درمانی در سرطان پستان در کشور را تامین نماید. در صورت اجرای صحیح، این برنامه می تواند الگوی مناسبی برای مصرف داروهای پرهزینه شیمی درمانی ضد سرطان در کشورهای در حال توسعه باشد.

شناسایی مبتلایان به کم کاری مادرزادی تیروئید، فنیل کتونوری، فاویسم و درمان به موقع آن ها، یکی از اولویت های نظام سلامت است.این مطالعه با هدف بررسی علل پوشش ناکافی غربالگری نوزادان در محدوده مرکز بهداشت شمال تهران در دی ماه 1389انجام شد.
بررسی مقطعی بر روی 595 نفر از والدین نوزادان، از طریق پرسشنامه انجام شد و نتایج از طریق نرم افزار SPSS 16 تحلیل شد.
از 595 نوزاد بررسی شده، 544 نوزاد (4/91%) غربالگری شده بودند. از نظر محل انجام غربالگری، 2/75% نوزادان در مرکز بهداشتی درمانی، 2/13% در بیمارستان محل تولد، و 6/11% در بخش خصوصی بررسی شده بودند. فقط 2/75% نوزادان مطابق استاندارد غربالگری شده بودند. براساس تحلیل آماری، بین متغیر افزایش سن مادر (002/0 p=) و مرتبه بارداری (001/0 p<) با انجام غربالگری نوزاد ارتباط معکوس وجود داشت؛ یعنی با افزایش سن مادر و مرتبه بارداری، احتمال انجام غربالگری کمتر شده بود. در حالی که بین متغیرهای مراقبت بارداری در مراکز بهداشتی درمانی (024/0 p=) و میزان آگاهی والدین (001/0 p<) با انجام غربالگری نوزاد ارتباط مستقیم وجود داشت؛ یعنی با افزایش میزان آگاهی والدین و مراجعه مادر در دوره بارداری به مراکز بهداشتی درمانی، احتمال انجام غربالگری بیشتر شده بود.
مهم ترین علت پوشش ناکافی برنامه، انجام غربالگری در محل بیمارستان و بخش خصوصی است. برای دستیابی به میزان واقعی پوشش برنامه، لازم است زمینه همکاری بخش بهداشت و درمان قوی تر گردد. از طرفی در مورد غربالگری نوزادان، لازم است تا اطلاع رسانی کافی به والدین انجام گیرد.

گزارش سال 2008 سازمان جهانی بهداشت با تحلیل شواهد موجود طی چندین دهه، گسترش مراقبت های بهداشتی اولیه را به منظور پیشبرد سلامت شهروندان، عدالت بیشتر و هزینه های کمتر توصیه نمود. الگوی مراقبت های بهداشتی اولیه در ایران، در مجموع یکی از بهترین شاخص های سلامت جمعیت در منطقه را در سه دهه اخیر به ارمغان آورده است. به رغم وجود شبکه مراقبت های بهداشتی اولیه گسترده در مناطق روستایی، مراقبت های سرپایی و استفاده شهروندان از بخش خصوصی و خدمات بیمارستانی در سال های اخیر رو به گسترش بود هاست. این الگو برای برآورده کردن نیازهای بهداشتی درمانی رو به رشد جمعیت، و هزینه های روزافزون آن ناکافی می نمود. به منظور پاسخگویی به مشکلات یادشده، برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع از خرداد 1384 و با استفاده از اعتبارات یک مدل بیمه اجتماعی موسوم به بیمه همگانی روستایی در کشورمان به اجرا در آمده است. این مقاله، پژوهشی نظام مند به منظور شناسایی عوامل تسهیل گر و بازدارنده پیاده سازی برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع در ایران می باشد.
داده ها در بازه زمانی آبان 1385 تا خرداد 1386 از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته در سطوح کشوری (19 مورد)، استانی (9 مورد)، و محلی (43 مورد)، و تحلیل هدفمند مستندات جمع آوری گردید. رویکرد ساختاری برای تحلیل مصاحبه ها به کار گرفته شد. تحلیل مدارک مطابق چارچوب تشریحی متنی [1] انجام شد. داده ها بر مبنای چارچوب تفسیری مرکب از جریان های چندگانه و نظریه های شبکه ای تفسیر گردید.
بیمه روستایی فرصت مغتنمی در اختیار حامیان پزشک خانواده قرار داد تا برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را در دستور کار سیاست گذاری کشوری قرار دهند. آن ها این دو خط مشی را ماهرانه تلفیق نمودند و پزشک خانواده را به عنوان تنها راه حل تحقق بیمه همگانی روستاییان معرفی کردند. با این وجود، شیوه اجرای این برنامه تلفیقی، مانع اصلی اجرای مطلوب برنامه پزشک خانواده بود.
چارچوب تفسیری، مفاهیم خدمت رسانی به محرومین و افزایش عدالت در یک فرصت مغتنم را با سطح بندی خدمات سلامت در ایران پیوند می دهد. با این وجود، فرصت طلبی در اعمال یک تغییر سیاست، اگر منجر به نادیده انگاشتن برنامه ریزی و تمهیدات لازم شود، می تواند توفیقات آتی آن سیاست را در دستیابی به اهدافش دچار آسیب نماید.

در ایران در حال حاضر حدود 80000 پزشک عمومی وظیفه اصلی ویزیت بیماران را به صورت سرپایی به عهده دارند. عوامل متعددی بر میزان استفاده از خدمات آن ها تاثیر می گذارند. هدف اصلی این مطالعه تعیین میزان تاثیر هر یک از این عوامل بر استفاده از خدمات پزشکان عمومی می باشد.

این مطالعه یک پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از داده های پانلی می باشد. داده های مورد نیاز از سازمان بیمه خدمات درمانی، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران برای سال های 1383 تا 1388جمع آوری گردید و تخمین نتایج با استفاده از نرم افزار Eviews.6 صورت گرفت.

کشش قیمتی و درآمدی مربوط به خدمات پزشکان عمومی به ترتیب 03/0- و 08/0 به دست آمده است، بدین معنی که به ازای 10% افزایش در قیمت ویزیت پزشکان عمومی، بار مراجعه به این افراد در حدود 3/0% کاهش و با افزایش 10 درصدی درآمد بیمه شدگان، میزان مراجعه تقریبا 8/0% افزایش نشان داد.

دسترسی به بیمه خدمات درمانی نسبت به درآمد افراد و میزان هزینه ویزیت پزشک عمومی تاثیر بیشتری بر استفاده از خدمات پزشکان عمومی دارد.

در سال های اخیر، ارتباط میان عوامل اجتماعی و وضعیت سلامت افراد به طور روزافزونی مورد توجه محققان و دست اندرکاران سلامت قرار گرفته است. هدف این مطالعه، جمع بندی از نتایج مطالعاتی در کشور است که در دوره زمانی 1386 -1379 رابطه میان درآمد و سلامت افراد و خانوارها و ساز و کارهای این رابطه را نشان داده اند.

مطالعه از نوع تحقیقات توصیفی با مرور اسناد و منابع کتابخانه ای بود. به منظور جمع آوری داده ها، چهار بانک اطلاعات الکترونیکی ایرانی و کتابخانه های دانشگاه های مرتبط، با کلیدواژه های مربوط به درآمد جستجو گردید. مطالعات جمع آوری شده بر اساس معیارهای ورود، شامل مطالعات کمی مربوط به جمعیت ساکن ایران در دوره زمانی 1379 تا 1386 که دارای اطلاعات وضعیت درآمد در میان گروه های بیمار و سالم و/ یا داده های ارتباط بین درآمد و وضعیت سلامت و بیماری بودند ارزیابی گردیدند. داده های مرتبط بر اساس شاخص های مندرج در وارسی نامه، استخراج و طبقه بندی و توصیف و تحلیل شد.

در این مطالعه، 47 سند پژوهشی در خصوص وضعیت اقتصادی و سلامت جسمی و روانی جمع آوری شد. بیشتر مطالعات (5/76%) رابطه معناداری میان وضعیت سلامتی با شاخص وضعیت اقتصادی یافته اند و 5/6% مطالعات وجود رابطه معنادار را رد کرده اند. با این حال در درصدی از مطالعات (17%)، رابطه برخی از شاخص های سلامت با درآمد تایید و برخی رد شده اند. در حدود 40% مطالعاتی که رابطه معنادار میان درآمد و سلامت را گزارش کرده اند نشان داده اند که وضعیت سلامتی در گروه های دارای وضعیت اقتصادی ضعیف تر، بدتر بوده است و سایرین جهت رابطه را نشان نداده اند.

اغلب مطالعات، رابطه درآمد و وضعیت سلامتی افراد را تایید کرده اند؛ اما نمی توان از آن الزاما استنباط رابطه علت و معلولی داشت. به نظر می رسد که ساز وکارهای تاثیر وضعیت اقتصادی بر سلامت و بالعکس به طور مستقل، مورد نظر پژوهشگران نبوده است. انجام مرورهای نظام مند به منظور دستیابی به مطالعات بیشتر و انجام مطالعات با متدولوژی مناسب در این حوزه پیشنهاد می گردد.

تصویر مطلوب در بازار، دارایی پر ارزشی برای سازمان ها محسوب می شود که به راحتی به دست نمی آید؛ اما متاسفانه خیلی راحت از دست می رود. لذا مدیران سازمان ها با استفاده از رویکردی مناسب می بایست نسبت به بررسی و مدیریت تصویر سازمان خود در اذهان بازار، موجبات تحقق هر چه بهتر اهداف سازمان و رضایت ارباب رجوع را فراهم آورند.
این پژوهش، یک مطالعه توصیفی تحلیلی بود که جامعه آماری آن را بیماران بستری در بخش های مختلف دوازده بیمارستان وابسته به سازمان تامین اجتماعی و علوم پزشکی شهر اصفهان تشکیل می دادند. در این پژوهش داده های مورد نیاز با استفاده از دو پرسشنامه محیط فیزیکی و تصویر ذهنی سازمان گردآوری گردید و با استفاده از نرم افزار لیزرل و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
تلفیق نتایج نهایی آزمون های تحلیل عاملی و رگرسیون خطی در قالب مدل نهایی پژوهش، در زمینه اثر محیط فیزیکی بیمارستان بر تصویر آن در ذهن مشتریان ارایه گردید که حاکی از وجود روابط قوی و معنادار بین متغیرهای در نظرگرفته شده در پژوهش می باشد.
با توجه به نتایج حاصل از پژوهش باید گفت که در زمینه ارتقای تصویر ذهنی بیمارستان در ذهن مراجعه کنندگان به آن، باید محیط فیزیکی (شامل ابعاد شرایط محیطی، فضای بیمارستان و مصنوعات و نمادهای به کار رفته در آن) مورد توجه قرار گیرد.

در حال حاضر بیماری های قلبی و عروقی مهم ترین علل مرگ ومیر و ناتوانی در دنیا می باشند. علت بسیاری از بیماری های غیرواگیر تغییر در شیوه زندگی،کم تحرکی، تغذیه نامناسب، و مصرف دخانیات می باشد. این بیماری ها به علت پنهان بودن علایم، به موقع شناسایی نمی شوند یا زمانی تحت درمان قرار می گیرند که فرد در مرحله نمایان شدن عوارض قرار دارد. هدف از اجرای این طرح کاهش عوامل خطر بیماری های غیرواگیر در کارکنان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه از سال 1389 -1386 می باشد.
این مطالعه بر اساس رویکرد سازمان جهانی بهداشت طراحی شد تا عوامل خطر بیماری های غیرواگیر را در کارکنان مورد ارزیابی قرار دهد. در این مطالعه که در دو مرحله قبل و بعد از مداخله انجام شد، تمامی کارکنان معاونت بهداشتی از نظر پرفشاری خون، دیابت، اختلالات چربی خون، چاقی، کم تحرکی و... از طریق پرسشنامه STEP WISE سازمان جهانی بهداشت بررسی شدند.داده ها قبل و بعد از مداخله در محیط رایانه وارد و به کمک نرم افزار SPSS آنالیز شدند.
8/19% از کارکنان مرکز بهداشت استان قبل از مداخله چاق بودند که این میزان بعد از مداخله به 4/14% کاهش یافت. 1/12% از کارکنان مرکز بهداشت استان، قبل از مداخله مبتلا به پرفشاری خون بودند که بعد از مداخله این میزان به 4/4% کاهش پیدا کرد. 1/11% افراد قبل از مداخله دارای قند خون مساوی و بیشتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر (دیابتی) بودند که بعد از مداخله این درصد به 2/1% کاهش یافت. 5/83% از کارکنان قبل از مداخله دارای 3 -1 عامل خطر بودند که بعد از مداخله این رقم به 70% کاهش یافت.
نتایج مطالعه حاضر،حاکی از الگوی تغذیه نامناسب، کم تحرکی، مصرف دخانیات، اختلالات چربی خون، پرفشاری خون و دیابت در کارکنان معاونت بهداشتی بود که بعد از انجام مداخلات مناسب، این عوامل خطر در جامعه مورد مطالعه کاهش یافت. این امر نشانه تاثیرگذار بودن مداخلات در محیط کار و ضرورت تدوین برنامه ملی در جهت ارتقای سلامت کارکنان در محیط های کاری می باشد.

عوامل محیطی یکی از عوامل خطر مهم در سوانح ترافیکی می باشند. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین سوانح ترافیکی و عوامل محیطی در محورهای درون و برون شهری انجام شد.
بر اساس داده های موجود، 861074 نفر با پیامد فوتی و غیر فوتی وارد مطالعه شدند. عوامل محیطی مورد بررسی عبارت بودند از: نقص جاده، وضعیت روشنایی، سطح جاده، وضعیت هوا، نوع منطقه و مکان هندسی که این اطلاعات از موارد ثبت شده توسط پلیس راهنمایی و رانندگی کشور استخراج و مورداستفاده قرار گرفتند. یافته ها در قالب آمار توصیفی ارایه و تحلیل آن ها با آزمون رگرسیون لجستیک صورت گرفت.
میانگین سنی و انحراف معیار جامعه مورد بررسی 61/10 ± 02/34 بود. 91% مرد و 1/7% زن بودند و جنسیت 9/1% ثبت نشده بود. مهم ترین متغیرهای اثرگذار بر کشندگی سوانح ترافیکی در محورهای درون شهری لغزندگی سطح جاده (84/56 OR=)، رانندگی در طلوع آفتاب (30/5 OR=)، جاده یخبندان و برفی (82/1 OR=)، منطقه کوهستانی (60/4 OR=)، هوای طوفانی و غبارآلود (79/1 OR=) و مکان مستقیم/سر بالایی/سرپایینی (26/1 OR=) بود. همچنین اثرگذارترین متغیرها در محورهای برون شهری اختلاف بین سطح آسفالت و شانه راه (91/2 OR=)، رانندگی در طلوع آفتاب (12/2 OR=)، جاده خیس (42/1 OR=)، منطقه کوهستانی (32/1 OR=)، هوای مه آلود (10/2 OR=) و مکان مستقیم/سر بالایی/سرپایینی (7/1 OR=) بود.
تعامل فاکتورهای هندسه محل، شرایط آب و هوایی، وضعیت روشنایی، سطح جاده، و نوع منطقه خطر تصادفات را به شدت افزایش می دهند. بنابراین نیازمند توجه بیشتر سیاست گذاران و برنامه ریزان در امر سوانح ترافیکی می باشد که مداخلاتی را روی اثرگذارترین عوامل طراحی نمایند.

مراقبت های پرستاری به عنوان یک جزء اساسی از خدمات بهداشتی درمانی از اهمیت بسیاری برخوردار است. ارایه خدمات مطلوب پرستاری بستگی به ایفای نقش های مختلف دارد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان ایفای نقش های حرفه ای پرستاران، جهت تعیین کیفیت خدمات پرستاری بود.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی بود و بر روی 154 نفر از پرسنل پرستاری شاغل در بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. پرستاران با روش نمونه گیری خوشه ایو تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه پژوهشگر ساخته ایفای نقش های آموزشی (14 سوال)، حمایتی (17 سوال)، حفاظتی (11 سوال)، هماهنگی (6 سوال) و مراقبتی (17 سوال) بود که به دو روش مشاهده و خوداظهاری تکمیل گردید. مدت زمان مشاهده هر پرستار، یک شیفت کامل صبح بود. مشاهده توسط دو مشاهده گر همزمان انجام شد و در انتها، فرم خوداظهاری توسط پرستار مورد مشاهده تکمیل گردید. میانگین نتایج مشاهده و خوداظهاری در هر نقش، نشان دهنده میزان ایفای آن نقش بود.
از 154 نفر شرکت کننده در پژوهش حاضر، 8/70% زن و بقیه مرد بودند. میانگین سنی واحدهای پژوهش 6/32 سال و میانگین سابقه کار 5/8 سال بود. میانگین نمرات ایفای نقش آموزشی 2/20 ±42، نقش حمایتی 2/19±47، نقش حفاظتی 1/20±2/63، نقش هماهنگی 4/21 ±58 و نقش مراقبتی 1/12 ±4/72 بود که از این میان در نقش آموزشی 7/9%، در نقش حمایتی 3/12%، در نقش حفاظتی، 8/33%، در نقش هماهنگی 4/27% و در نقش مراقبتی 5/43% پرستاران وظایف خود را در سطح مطلوب انجام می دادند. در نهایت، بین متغیرهای سن (004/0= p و 344/0= r) و سابقه کار پرستاران (001= p و 303= r) با میزان ایفای نقش های حرفه ای همبستگی مستقیم معنادار وجود داشت.
با توجه به نتایج به دست آمده، میزان ایفای نقش های حرفه ای پرستاران، به ویژه در زمینه نقش آموزشی قابل قبول نبود. لازم است، مدیران پرستاری با برنامه ریزی های مناسب و ایجاد بسترهای لازم آموزشی و انگیزشی در توسعه نقش های حرفه ای پرستاران و به دنبال آن افزایش کیفیت خدمات پرستاری تلاش نمایند.

از آنجایی که خودکشی در حال تبدیل شدن به یکی از مشکلات بهداشت عمومی در کشور است و با توجه به این که نظام مراقبت و گزارش دهی دقیقی در رابطه با آن وجود ندارد، لذا جمع بندی نتایج مطالعات انجام شده در سال های گذشته برای شناخت بهتر مهم ترین علل اقدام به خودکشی در کشور حائز اهمیت است. هدف مطالعه حاضر، تعیین مهم ترین عوامل خطر اجتماعی اقدام به خودکشی در ایران با استفاده از روش متاآنالیز توصیفی می باشد.
کلیه پایگاه های اطلاع رسانی داخلی، با کلید واژه خودکشی، و پایگاه های PubMed و Science direct با استراتژی جستجوی Suicide AND Iran جستجو شد. جستجو محدود به بیست سال اخیر و به روز شده تا فروردین 1391 بود. از میان 2526 مقاله از جستجوی اولیه، 20 مطالعه از 16 استان کشور وارد متاآنالیز شدند. با توجه به نوع داده ها، مدل تصادفی مانتل- هنزل برای تحلیل انتخاب شد. برای بررسی علت ناهمگنی، تحلیل زیرگروه و متارگرسیون به کار رفت.
با توجه به 20 مطالعه وارد شده به تحلیل، فراوانی مشکلات خانوادگی به عنوان یکی از مهم ترین علل خودکشی 30% (فاصله اطمینان 95%: 37 تا 23 درصد)، مشکلات زناشویی 26% (فاصله اطمینان 95%: 33 تا 20 درصد)، شکست تحصیلی 5% (فاصله اطمینان 95%: 3 تا 8 درصد) و مشکلات اقتصادی 12% (فاصله اطمینان 95%: 15 تا 8 درصد) برآورد شد. همچنین هیچ کدام از متغیرهای مظنون به ایجاد ناهمگنی معنادار نشدند.
شایع ترین علت اجتماعی خودکشی در طی دو دهه اخیر در افراد اقدام کننده، درگیری های خانوادگی است. از این رو با انجام مداخله و تهیه برنامه های آموزشی مناسب با فرهنگ هر منطقه ممکن است بتوان میزان بروز خودکشی در جامعه را کاهش داد.