فهرست مطالب

فصلنامه سیاست علم و فناوری
سال پنجم شماره 3 (پیاپی 19، بهار 1392)

  • تاریخ انتشار: 1391/12/24
  • تعداد عناوین: 7
|
  • صفحه 0
  • حسین فخاری، داوود سلمانی، محمدرضا دارایی صفحه 1
    در عصر حاضر، پایدارترین رشد اقتصادی در جهان مربوط به اقتصادهای دانایی محور است و در این بین موتور محرک این اقتصادها شرکت های کوچک دانش بنیان هستند. با این حال مشکلات متعدد فراروی این شرکت ها، منجر به نرخ بالای شکست آنها در همان سال های اولیه می گردد. بدیهی است در شرایط تحریم و التهاب اقتصادی، این موسسات کانون تاثیرات مختلف محیطی خواهند بود. این مطالعه بر اساس یک پارادایم پراگماتیسم و با رویکردی کیفی و کاربردی به بررسی اثرات تحریم بر عملکرد شرکت های دانش بنیان پرداخته است. هدف از پژوهش حاضر یافتن پاسخ مناسب این سوال است که تحریم های اقتصادی غرب چه آثار منفی و مثبتی بر عملکرد شرکت های کوچک دانش بنیان کشور جهت تداوم و توسعه فعالیت های آنها می گذارند؟ داده های اولیه در این تحقیق شامل آمار مراکز معتبر داخلی و خارجی و نتایج همگرای پژوهش های مرتبط است. در این پژوهش کیفی پس از نقد و تحلیل داده ها، با انتخاب 20 نفر از خبرگان موضوع در کشور به روش هدفدار و اجرای تکنیک دلفی طی 2 مرحله، اجماع لازم حاصل شده و نتیجه فرآیند منجر به استخراج 13 عامل موثر و ارائه مدل سه جانبه تاثیرات منفی و مثبت تحریم بر عملکرد شرکت های دانش بنیان گردید.
    کلیدواژگان: شرکت های کوچک دانش بنیان، تحریم های اقتصادی، تهدیدها و فرصت ها، روش دلفی
  • سید کامران باقری، مژگان سمندرعلی اشتهاردی، صادق پیمانخواه، لیلا شفیعی صفحه 17
    با توجه به نقش نوآوری به عنوان یکی از عوامل مهم تفاوت در عملکرد اقتصادی مناطق و کشورها، بسیاری از پژوهشگران به دنبال شاخص هایی برای شناسایی و پایش فعالیت های نوآورانه و پراکندگی جغرافیایی این فعالیت ها بوده اند. در این میان، اختراعات ثبت شده به عنوان شاخصی از خروجی های نوآورانه و تحلیل های مبتنی بر اطلاعات افشا شده این اختراعات، اهمیت فزاینده ای در سیاست گذاری های ملی، بخشی و حتی بنگاهی یافته است. در این پژوهش برای نخستین بار بانکی اطلاعاتی از اختراعات ثبت شده در ایران در فاصله سال های 1387 تا 1389 تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت. در این راستا سه پرسش مهم از نگاه سیاست گذاری فناوری که تاکنون بی پاسخ مانده بودند شامل چگونگی پراکندگی فعالیت های نوآورانه در سطح استان های کشور، تاثیر فاصله استان ها تا پایتخت و میانگین سطح درآمد خانوارهای هر استان بر فعالیت های نوآورانه استان های کشور مورد کاوش قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تمرکز شدید فعالیت های نوآورانه در تهران و چند شهر بزرگ است. همچنین، دستاوردهای این پژوهش بر عدم تاثیر میانگین سطح درآمد خانوار اما تاثیر معنادار فاصله استان ها تا پایتخت بر تعداد اختراعات ثبت شده استان های کشور دلالت می کنند.
    کلیدواژگان: اختراعات ثبت شده، پراکندگی جغرافیایی، نوآوری و ایران
  • میثم اکبری دهنو، آسیه اکبری صفحه 27
    یکی از ابزارهای مهم در مسیر توسعه اقتصادی کشور، حقوق مالکیت صنعتی است. نظام های حقوقی مختلف راهکارهای متنوعی را جهت حمایت از مالکیت صنعتی تدارک دیده اند که از جمله این راهکارها، حمایت های حقوق کیفری از حقوق مالکیت صنعتی است. در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، ظرفیت حقوق کیفری ایران از منظر حمایت از حقوق مالکیت صنعتی مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. از یک سو کوشش می شود مولفه های جزایی موجود در راستای حمایت از این حقوق مشخص شود، از سوی دیگر کاستی های حقوق داخلی در مورد حمایت کیفری از حقوق مالکیت صنعتی بررسی و در این راستا پیشنهاداتی ارائه می شود.
    کلیدواژگان: حقوق مالکیت صنعتی، حقوق کیفری، قانون، جرم، مجازات
  • سید کمال صادقی، مریم صارمی، سعید گرشاسبی فخر صفحه 45
    بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات، بحث نسبتا جدیدی است که در دهه های اخیر بدان توجه خاص شده و بررسی تاثیر آن بر متغیرهای کلان اقتصادی در فرایند توسعه کشورها ضروری به نظر میرسد. این مساله در مورد کشور ایران نیز صادق است. یکی از متغیرهای کلان اقتصادی اشتغال است که در کشور نیز موضوعی مهم به شمار می رود. از آنجایی که فناوری اطلاعات و ارتباطات با ویژگی های جدید و منحصر به فرد خود، می تواند نظام شغلی یک جامعه را دگرگون سازد، بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر این متغیر اهمیت به سزایی دارد. این مقاله با استفاده از مدل تابع تولید با کشش جانشینی ثابت و داده های مقطعی سال 1388 به مقایسه بین استانی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی اشتغال می پردازد. نقطه آغاز تحلیل اقتصادسنجی مقاله حاضر، مدل تقاضای نیروی کار معرفی شده توسط پیوا و ویوارلی که مدل تعمیم یافته وان رینان است، می باشد. نتایج این تحقیق حاکی از تاثیر منفی شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی اشتغال است، به این معنی که افزایش استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان ها باعث کاهش میزان اشتغال می شود. همچنین از دیگر نتایج این تحقیق می توان به تاثیر منفی موجودی سرمایه سرانه و تاثیر مثبت تولید ناخالص داخلی بر میزان اشتغال اشاره کرد
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، اشتغال، تولید ناخالص داخلی، تابع تولید CES
  • رسول سلیمانی، محمدرضا یوسف زاده، نفیسه سلیمانی صفحه 57
    هدف این پژوهش، بررسی رابطه تیپ های مدرسی با عملکرد تحصیلی دانشجویان است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری مورد تحلیل نیز عبارتند از کلیه اعضاء هیات علمی و دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه بوعلی که تعداد آنها 3580 دختر و 2021 پسر می باشد. حجم نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی و جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان به تفکیک دختر 186 و پسر 157 نفر است. ابزار اندازه گیری در این مطالعه «پرسشنامه محقق ساخته سنجش تیپ های معلمی» و«چک لیست میانگین نمرات دانشجویان» است. برای سنجش روایی «پرسشنامه محقق ساخته سنجش تیپ های معلمی» از روایی محتوا و برای سنجش پایایی آن از آزمون الفای کرونباخ استفاده شد و میزان آن 0.85 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی شامل میانگین، نمودار، درصد و آزمون آمار استنباطی ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک و چند متغیره استفاده شده است. یافته ها نشان داد که در هر دانشکده اهمیت و وزن هر تیپ با دانشکده دیگر متفاوت است. در بعضی از دانشکده ها وجود تیپ درسی نگر دارای وزن بالاتر و در دانشکده دیگر وزن تیپ رفتارنگر اهمیت بالاتری دارد.
    کلیدواژگان: تیپ درس نگر، تیپ رفتارنگر، تیپ فراگیرنگر، اعضای هیات علمی، عملکرد تحصیلی دانشجویان، دانشگاه بوعلی
  • محمد عباسی، مریم اشرفی، امیرسامان خیرخواه، حمید بنیاد، حمیدرضا قربانزاده کریمی صفحه 67
    اگرچه سرمایه گذاری در پژوهش و فناوری یک ابزار مطمئن برای دستیابی به اهداف در سازمان های فناوری محور است، محدودیت منابع این سازمان ها را ناگزیر از انتخاب میان انبوهی از پروژه های پژوهش و فناوری می سازد. ارزیابی و انتخاب پروژه های پژوهشی همواره از دغدغه های تصمیم گیران بوده است که به اهمیت هم راستایی پروژه های پژوهشی با اهداف استراتژیک هر سازمان باز می گردد. مدیریت سبد پروژه ها در واقع تعیین می کند که در افق زمانی موردنظر بر روی چه پروژه هایی و به چه میزان سرمایه گذاری انجام شود، کدام پروژه ها متوقف شوند و کدام پروژه ها با یکدیگر ادغام شوند. ارزیابی سبد پروژه ها یک فرایند اساسی است که پس از تدوین رهنگاشت فناوری سازمان آغاز می شود و از خروجی های رهنگاشت فناوری به عنوان ورودی های فاز تولید پروژه های کاندیدا در چرخه مدیریت سبد استفاده می کند. در این مقاله، چارچوب ارزیابی سبد پروژه های تحقیق و توسعه در قالب 4 فاز: 1- تولید پروژه های کاندیدا بر مبنای نتایج حاصل از رهنگاشت فناوری و نیازسنجی؛ 2- ارزیابی پروژه ها شامل دسته بندی انواع پروژه ها و تحلیل ارزش و ریسک آنها برمبنای معیارهای کارت امتیازی متوازن و عدم قطعیت؛ 3- انتخاب سبد بر اساس مدل ترکیبی تحلیل پوششی داده ها-کارت امتیازی متوازن (DEA-BSC) و 4- تنظیم سبد؛ سازمان دهی شده است. مدل تحلیل پوششی داده ها-کارت امتیازی متوازن به منظور ارزیابی و انتخاب سبد پروژه های تحقیق و توسعه ارائه شده است. نتایج حاصل از انتخاب سبد پروژه های تحقیق و توسعه، در یک پانل خبرگی، توسط خبرگان صنعت گاز مورد ارزیابی و اعتبارسنجی قرار گرفت
    کلیدواژگان: سبد پروژه های تحقیق و توسعه، انتخاب سبد، رهنگاشت فناوری، ریسک، مدل تحلیل پوششی داده ها، کارت امتیازی متوازن
|
  • Hossein Fakhari, Davoud Salmani, Mohammad Reza Daraei Page 1
    based companies (KBC) are believed to be the main engine of such growth rate of these economies. Facing many problems in their initial years, however, many of these companies fail to sustain themselves and fall into bankruptcy with a very high rate under the normal conditions. Obviously, the rate of failure is higher during the exceptional conditions like economic sanctions. Drawing on the Delphi Survey techniques with two cycles, this paper constructs a conceptual model by which it purports to explain how the economic sanctions impact the Iranian KBC performances.
    Keywords: Small Knowledge Based Company, Economical Sanction, Threats, Opportunities, Qualitative Research, Delphi Method
  • Seyed Kamran Bagheri, Mojgan Samandarali Eshtehardi, Sadegh Peymankhah, Leila Shafifie Page 17
    Given the role of innovation as a major contributing factor to economic performance of regions and countries, many scholars have long been looking for proper indicators to identify and monitor innovative activities and their geographical distribution. Patents, as an indicator of innovative output, and analysis based on disclosed patent information have increasingly been used in national and regional policy-makings. In this research, for the first time, a databank of bibliographic information of patents registered in Iran in the period between 2008 and 2010 is built. The same dataset is used to address three research questions: (1) how innovative activities are geographically distributed among the Iranian provinces, (2) how the geographical distance from the capital affects the province's innovative performance, and (3) how the average household income of each province affects its innovative performance. Our research results indicate that innovative activities of Iran are highly concentrated in Tehran and few other provinces. In addition, the number of patents registered in each province is significantly and negatively correlated with its distance from the capital. The results also show that there is no meaningful relation between the average household income of each province and its patent counts.
    Keywords: Patents, Geographical Distribution, Innovative Activities, Iran
  • Meysam Akbari Dehno, Asiyeh Akbari Page 27
    One of the important factors for economic development in Iran is Patent Rights. In kind which planing and making a process enables considribly our legal system to reach a deep support in this area, and also helps the economic, industrial, and social developments. For this reasons, different Legal Systems have provided various resolutions for favourite of industrial property. In this regard the popue of our current Criminal law to is that to support fully from Patent Rights. It also admonish to violator and public that observe Patent Rights, through count practices that lead to violate against Patent Rights as crime. Hence, the capacity of our criminal law must be analyzed in regard to Patent Rights, to reach, on one hand, what elements are in favoure of Patent Rights, and on the other hand, at present, does domestic law meet requirments of criminal support of Patent Rights? And what are the advantages and disadvantages of our law? This paper seeks to dealth with these issues. One of the most important factors for economic development is protection of intellectual property rights. For this reasons, different legal systems have adopted various laws to support intellectual property rights. In this regard the purpose of Iran’s current criminal laws is the full support of the property rights by passage of the patent laws. The relevant Iranian laws also define those practices that lead to violation of patent rights and consider them as criminal conducts. Hence, the capacity of our criminal laws must be analyzed in regard to enumeration of the rights granted under the patent laws, and examination of whether the domestic laws meet requirments of criminal support of patent pights? Furthermore, the advantages and disadvantages of our law must be examined. This paper seeks to deal with all of these issues.
    Keywords: Industrial Property Rights, Criminal Law, Law, Crime, Punishment
  • Seyd Kamal Sadeghi, Maryam Saremi, Saeid Garshasebi Page 45
    Given the significance of employment in the economy, considering the impact of Inofrmation and Communication Technology upon this variable is of utmost importance. The importance of the information and communication technology emerges from its ability to change the system of employment in a society. This article focuses on measuring the ICT impact upon employment using the constant elasticity of substitution CES production function and cross-section data in the year 2009. The results reveal the negative impact of information and communication technology on employment, meaning that the increased use of information and communication technology in the provinces will reduce employment levels. The other results of this study can also highlight the negative impact of the capital stock per capita and the positive of GDP on employment.
    Keywords: ICT, Employment, CES Production Function, GDP
  • Rasool Soleimani, Mohammad Reza Yousefzadeh, Nafiseh Soleimani Page 57
    The main purpose of this research was to predict student academic performance based on faculty members’ teaching methods. A survey research method was used. The statistical population (N=5601) comprised all faculty members and students of Bu Ali Sina university. Using random ratio stratified sampling method about 343 subjects were selected as the sample for the study. A survey questionnaire was developed by the researchers, and its validity was reported to be acceptable by the experts. Using alpha Cronbach coefficient, the reliability of the questionnaire was computed to be equal to. 0.85. The collected data were analyzed by descriptive statistics such as percentage, mean, frequency and Pearson correlation, as well as by ANOVA and multi variate regression analysis. Findings show that the importance and weight of teachers’ type in impacting students’ learning was different so that in some colleges the dominant type was course centered whereas in some other colleges was behavior centered.
    Keywords: Course Centered, Behavior Centered, Learner Centered, Faculty Member, Student Academic Performance, Bu Ali Sina University
  • Moahmmad Abbassi, Maryam Ashrafi, Amir Saman Kheirkhah, Hamid Bonyad, Hamidreza Ghorbanzade Page 67
    Although investment in research and development (R&D) is a promising tool for technology centered organizations through achieving their objectives, resource constraints make organizations select between their pool of R&D projects. Evaluating and selecting research projects are decision maker's continual challenge referring to the importance of research projects alignment with organization strategic objectives. Although financial return is a common criterion applied in many cases of project evaluation, technologic and strategic alignment and project’s probability of success are critical criteria. Project portfolio management is a tool to identify and select projects and to determine to what extent they should be invested and which projects should be stopped in a certain period of time. In this study, the authors developed ae Data Envelopment Analysis-Balanced Scoreboard (DEA-BSC) model to support the R&D project portfolio evaluation and selection. The study describes the application of the developedproject portfolio selection method to research and development (R&D) projects of the National Iranian Gas Company (NIGC). The R&D project portfolio selection results were evaluated and validate by an expert panel of gas industry.
    Keywords: R, D Projects Portfolio, Portfolio Selection, Technology Roadmap, Risk, Data Envelopment Analysis, Balanced Scorecard