فهرست مطالب

پژوهشنامه متین - پیاپی 21 (زمستان 1382)

پژوهشنامه متین
پیاپی 21 (زمستان 1382)

  • 224 صفحه، بهای روی جلد: 7,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1382/11/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • صفحه 1
  • مقاله
  • اکبر اشرفی صفحه 5
    پیروزی معجزه آسای انقلاب اسلامی که مهمترین واقعه قرن بیستم در ایران است، بدون رهبری پیامبرگونه امام خمینی، در شروع و استمرار انقلاب، امکان پذیر نبود. مشروعیت رهبری ایشان از عوامل و عناصر چندی نشات می گیرد که مرجعیت از مهمترین آنهاست.
    این مقاله بدون اینکه نقش سایر عوامل از جمله شخصیت فردی، شجاعت انقلابی، نفوذناپذیری و قاطعیت امام خمینی را نفی کند، در پی بررسی نقش مرجعیت در رهبری سیاسی ایشان است. این امر مستلزم بررسی مفهوم مرجعیت و جایگاه آن در کلام شیعه است که ابتدا مختصری به آن پرداخته شده است. سپس با بررسی کارکردهای مرجعیت، نقش این مقوله در قیام انقلابی امام خمینی و فراگیر شدن انقلاب و تبعیت مردم ایران از ایشان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: مشروعیت، مرجعیت، رهبری، امام خمینی، اجتهاد، تشیع، انقلاب، تقلید
  • سید محمد موسوی بجنوردی صفحه 27
    در این مقاله ابتدا اشاره شده است که کودک از نظر مفهومی به چه کسی می گویند و مراحل کودکی چیست؟ در ادامه کودکی از دیدگاه قرآن، علما و فقها، قانون مدنی ایران، فقه اسلامی، کنوانسیون حقوق کودک مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان به مسئولیت والدین در قبال کودکان که به دوران قبل از ازدواج، قبل از تولد و بعد از تولد فرزند تقسیم می شود، پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: کودک، سن کودکی، حقوق کودک، بلوغ کودک، معیار پایان دوره کودکی
  • اسماعیل حسن زاده صفحه 61
    حزب ملل اسلامی یکی از پیشگامان مبارزه مسلحانه با ایدئولوژی اسلامی است. این حزب که هدفش ارائه برداشتی روشنفکرانه از اسلام و مبارزه بود علی رغم کوتاه بودن زمان حیاتش تاثیر ماندگاری بر جریانهای سیاسی اسلامی بجا گذاشت. این مقاله درصدد است تا دیدگاه ها و اندیشه های حزب را در دو وجه سلبی و ایجابی تحلیل نماید. در وجه سلبی به نقد نظامهای حکومتی موجود (سلطنت و جمهوری)، نقد مکاتب و ایدئولوژی های سیاسی معاصر (سرمایه داری، سوسیالیسم و ناسیونالیسم) و نقد استعماری غرب پرداخته و در وجه ایجابی نیز حکومت اسلامی را بهترین نظام اجتماعی معرفی می کند و اسلام را یگانه راه ترقی و تعالی، برقراری عدالت اجتماعی و نجات از استعمار و ظلم می داند و مدعی است مسلمانان تا زمانی که به تعالیم اصیل قرآن روی نیاورند، اسیر حکام جور، استعمار و عقب ماندگی خواهند بود.
    کلیدواژگان: حزب ملل اسلامی، سرمایه داری، سوسیالیسم، ناسیونالیسم، آسیب شناسی جامعه ایران، استعمار، عدالت اجتماعی
  • علیرضا زهیری صفحه 99
    نگارنده در این مقاله ابتدا مفهوم دولت اخلاقی را بیان کرده و به دلیل مناقشه آمیز بودن این مفهوم و اختلافات فزاینده ای که در معنا و کاربرد آن وجود دارد، ضمن بررسی رویکردهای مختلف در باب دولت اخلاقی به بازخوانی اندیشه سیاسی امام در این نوشتار پرداخته است.
    در ادامه، دیرینه شناسی رویکردهای مختلف در دولت اخلاقی را در آثار و نوشته های پیشینیان حتی پیش از یونان باستان تا به امروز بررسی نموده است.
    در پایان مقاله، دولت اخلاقی را با توجه به اندیشه سیاسی امام خمینی(س) بررسی و نتیجه گیری کرده است.
    کلیدواژگان: دولت، دولت اخلاقی، نظم اخلاقی، نظم سیاسی مطلوب
  • علیرضا ملایی توانی صفحه 129
    این مقاله با استناد به آثار و گفتار آیت الله طالقانی می کوشد تا پیوند میان اسلام و دموکراسی را در اندیشه های سیاسی ایشان نمایان سازد. لذا ابتدا به بررسی مبانی حاکمیت مردم نزد ایشان می پردازد و با ارزیابی نظریه «جمهوری اسلامی» در افکار طالقانی به جستجوی آموزه های حاکمیت دموکراتیک مبتنی بر دین در آرا ایشان برمی آید و سرانجام مساله «شورا» و «آزادی» را به عنوان ارکان اصلی تفکر سیاسی ایشان از زوایای گوناگون به بحث می گذارد و در پایان یک ارزیابی منتقدانه از تعامل دین و دموکراسی در اندیشه ایشان به دست می دهد.
    البته توجه به این نکته مهم ضروری است که رحلت زود هنگام آیت الله طالقانی به او مجال نداد تا آرا و اندیشه های خود را در عرصه عمل و در مرحله استقرار نظام جمهوری اسلامی بیازماید. به همین دلیل تحولات سریع و بحرانهای گسترده سیاسی فکری پس از انقلاب اقتضا می کرد که نظام اسلامی تحت رهبری امام خمینی در مسیر دیگری ره بپوید که ممکن است نهایتا با برخی نگرشهای طالقانی که صرفا مربوط به دوره خاص و کوتاه پس از انقلاب است مغایرتهایی داشته باشد. از آنجا که هدف این مقاله بررسی اندیشه سیاسی طالقانی است به این مغایرتها اشاره ای نمی کند و پیشاپیش خوانندگان این مقاله را نسبت به آن نکات هشدار می دهد.
    کلیدواژگان: شورا، آزادی، دین، دموکراسی، حاکمیت مردم، طاغوت، مرجعیت، انقلاب، استبداد، مدارا، عدالت
  • دیدگاه
  • سید محمد خاتمی صفحه 187
    متنی که در پی می آید بخشی از سخنان حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر سید محمد خاتمی رئیس جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران در حرم مطهر حضرت امام خمینی(س) است که در تاریخ 24/8/1382 به مناسبت شب بیست و یکم رمضان ایراد شده است.
  • فاطمه طباطبایی صفحه 197
    متنی که در پی می آید سخنان سرکار خانم دکتر فاطمه طباطبایی مدیر گروه عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی است که در تاریخ 3/9/82 در دانشگاه کویت ایراد شده است
  • اطلاع رسانی
|
  • Akbar Ashrafi Page 5
    The miraculous victory of the Islamic Revolution of Iran, which is one of the upheavals of the 20th century, was not possible without the leadership of Imam Khomeini. The legitimacy of Imam Khomeini’s leadership stems from various factors, but his religious authority (marja’iah) was one of the most important factors for the legitimacy of his leadership.Without undervaluing other factors – such as personal courage and revolutionary valor – the present article is an attempt to study the role of marja’iah in Imam Khomeini’s political leadership. This entails a definition and analysis of the concept of marja’iah in Shiism and its functions, which are undertaken in this article.
  • Seyed Mohammad Moosavi Bojnourdi Page 27
    The present article is an attempt to study the concept of childhood and its stages. Also attempts have been made in this article to study childhood from the viewpoints of Quran, ulema, jurisprudents, Iranian civil code, Islamic jurisprudence and conventions on the children rights. In the end the responsibilities of the parents before marriage, before birth and after birth have been discussed.
  • Ismail Hasanzadeh Page 61
    The Islamic Nation Party is one of the pioneers of armed struggle on the basis of Islamic ideology in Iran. One of the objectives of the party was to present an intellectual reading of Islam and armed conflict and despite its transient life, it left a serious impact on the Islamic political currents. The present article is an attempt to analyze the viewpoints of this party including its criticism of the existing political systems (monarchy and republicanism), criticism of the contemporary political ideologies (capitalism, socialism and nationalism) and its criticism of colonialism. The Islamic Nation Party maintained that Islamic government is the best form of social system and Islam is the only way to welfare in this world and salvation in the hereafter.
  • Alireza Zahiri Page 99
    Since the concept of ethical government is controversial, therefore attempts have been made in this article to analyze various approaches to the ethical government with a special reference to the ideas of Imam Khomeini about an ethical government.Also the history of various approaches to the ethical government will be studied by reviewing this concept in the works of the predecessors including those in the ancient Greece.
  • Alireza Mullai Tavani Page 129
    The present article is an attempt to study relations between Islam and democracy in the thought of Ayatollah Seyed Mahmoud Taleqani. In the first place the principles of the rule of people in his viewpoints is analyzed and then the concept of Islamic Republic in his thought is discussed. Attempts will be made to study his doctrine a democratic government on the basis of religion as well as his viewpoints about council and freedom as the main pillars of his political thought. It should be mentioned that due to his premature death, Ayatollah Taleqani could not intellectually contribute to the establishment of the Islamic system in a practical manner. Therefore the rapid changes and intellectual-political crises of the post-revolution era entailed that the Islamic system under the leadership of Imam Khomeini takes a different course which may have been eventually different from some approaches of Ayatollah Taleqani – which belonged only to a short period after the victory of the revolution. Since the main objective of this article is to study the viewpoints of Ayatollah Taleqani, we are not going to refer to those differences.
  • Nouruddin Mohammad Donyaji Page 173
    The present article presents Abul Hasan Shazli as one of the renowned mystics in the Arabian Maghrib and Egypt. His proper name is Abul Hasan Ali bin Abdullah bin al-Jabar Shazli Sharif Husseini and was born in 593 hegira in Ghamareh, Morocco. He is a relative of Shazli. The present article also discusses his visits to other regions and his debates with the jurisprudents of Tunisia and Alexandria. In order to shed light on his mysticism, the concept of mysticism has been defined in this article particularly the definition given by Shazli himself: mysticism is self practice through worship in order to make it obey the commandments of the Lord. A mystic has four characteristics: - Having the ethic of the Lord, glorified be Him;- Accompanying the commandments of the Almighty;- Refraining from vengeance due to feeling shy from the Lord;- Traversing the Right Path.