ماهنامه گزیده مدیریت
پیاپی 36 (اردیبهشت 1383)

رهبران، خواه ناخواه، باید بر حال و هوای سازمان خود مسلط باشند. بیش تر رهبرانی که استعداد خداداد دارند، دل و دماغ و خلق و خوی سازمان خود را به کمک آمیزه ای غریب از توانایی هاای روان شناختی کنترل می کنند و این آمیزه همان است که هوش عاطفی می نامیم. این دسته از رهبران هیجان های خود را شناخته و بر آن ها دهنه می زنند و در ضمن، احساسات دیگران را درک کرده و کم و زیاد حالت های حسی و هیجانی سازمان خود را می سنجند...

آیا هزینه کردن پول شرکت تایکو در خرید یک پرده حمام شش هزار دلاری یا یک پایه سایبان چتری به شکل سگ به بهای پانزده هزار دلار، دنی سکزلفسکی را به رهبری بد تبدیل کرده است؟ آیا فروش مقداری از سهام شرکت به بهایی هدیه گونه، از اعتبار آموزندگی روش و تجارب مارتا استوارت می کاهد، آیا رهبری با اخلاق مترادف است؟
تا سال 1970 پاسخ به چنین پرسش هایی از سوی بسیاری از نظریه پردازان حوزه رهبری منفی بود. هیتلر، استالین، پل پوت و مائوتسه تونگ را به خاطر آوردی که رهبرانی برجسته بودند...

رهبران در طی عمر حرفه ای خود از چندین مرحله می گذرند و در هر یک از آن ها با چالش ها و دشواری های زیادی (از به دست گرفتن زمام امور یک سازمان آسیب دیده تا اخراج افراد) رو به رو می شوند تا آن گاه که مشعل را به نسل بعدی بسپارند. در هر گذرگاهی خطری در کمین است که گرچه ممکن است اراده رهبر را سست گرداند، اما درعین حال، پیش بینی پذیر است. دانستن این که در انتظار کدام خطرات باید بود به فرد کمک می کند به سلامت تر (و چه بسار نیرومندتر) راه را به پایان برد.

رهبران نیز آسیب پذیرند. آن هم ممکن است درست مانند زیردستان خود به بیراهه روند. البته، توسط پیروانشان، این امر از راه های گوناگون اتفاق می افتد.
گاهی اوقات، رهبران خوب به دلیل این که پیروان خیرخواه درباره روشی هم رای هستند و قدرت متقاعدسازی شان زیاداست، تصمیمات ضعیفی اتخاذ می کنند. این مشکل، خاص رهبرانی است که پیروان قدرتمند جذب می کنند و به آن قدرت می بخشند. این مدیران لازم است نسبت به دیدگاه اکثریت شکاک تر باشند و پیروان را وادارند عقایدشان را دقیق تر مورد بررسی قرار دهند...

بیش از نوشته های مربوط به رهبری کسب و کار بر انگازه منطقی و معقول بودن رهبران کسب و کار قرار دارند. ولی غیرمنطقی بودن یکی از ویژگی های اصلی طبیعت انسانی است و تضاد درونی معمولا در انگیزش انسان ها به سوی موفقیت نقش دارد. اگر چه تعدادی از پژوهشگران کسب و کار در مورد روان شناسی مدیران تحقیق کرده اند، ولی مانفرد کتزدووریز تمام زندگی کاری خود را صرف تجزیه و تحلیل روانی مدیران عامل کرده است.
در این مقاله، کتزدووریز، بر پایه سی سال تجربه و مطالعه به عنوان روانکاو، نویسنده و استاد دانشگاه نسو، به بیان و توصیف جنبه روانشناختی مدیران عامل موفق می پردازد...

مدیران و رهبران دو گونه بسیار متفاوت از افراد هستند. منشا اهداف مدیران، ضرورت ها هستند، نه آرزوها. آن ها در حل تعارض های میان افراد و بخش ها خوب عمل می کنند، همگان را به آرامش دعوت می کنند و هم زمان مراقبت می کنند فعالیت روزمره سازمان دچار وقفه نشود. از سوی دیگر، رهبران تلقی هایی شخصی و فعال در جهت اهداف دارند. آن ها در جست و جوی فرصت ها و پاداش ها در گوشه و کنار بوده و زیردستان را برانگیخته و فرایند خلاقیت را با انرژی خود شتاب می بخشند. روابط آن ها با کارکنان و همکاران تنگاتنگ بوده و محیط کارشان معمولا پرآشوب است...

وقتی در مورد خصوصیات یک رهبر ایده آل سوال می شود، بسیاری از افراد بر ویژگی هایی چون هوش، استقامت، اراده و چشم انداز (خصلت هایی که به طور معمول با رهبری همراه هستند) تاکید می ورزند. چنین مهارت ها و وگی های زیرکانه ای از خصلت هایی هستند که برای رهبر لازم است، ولی کافی نیست. غالبا آن چه از این فهرست جا می افتد، خصلت های ساده تر و شخصی تر است، اما آن ها هم ضروری هستند. اگر چه برخورداری از درجه معینی از مهارت تحلیلی و فنی، از حداقل شرایط موفقیت است، تحقیقات نشان می دهد هوش عاطفی را می توان خصیصه کلیدی برای تمیزدادن مجریان بر جسته از آن هایی دانست که فقط شرایط لازم را دارند...

در زمستان سال 2000، در اوج شکوفایی شرکت های دات کام، رهبران کسب و کار با اعتماد به نفس و اطمینان ستاره های راک بر روی جلد مجله های تایم، بیزنس و یک و اکونومیست ظاهر شدند. آن ها نسبت به همتاهای ده یا بیست سال پیش خود که از مطبوعات دوری می جستند و اظهار نظراتشان توسط روابط عمومی شرکت شکل می گرفت، نسل جدیدی به شمار می رفتند.
مایکل مک کایی، روانکاو و مردم شناس، در این اثر کلاسیک که اولین بار در شماره ژانویه - فوریه سال 2000 هاروارد بیزنس ریویو به چاپ رسید، بیان می دارد که چنین عشقی به خودنمایی از چیزی سرچشمه می گیرد که فروید آن را شخصیت خودشیفه نامیده است...

شخصی که خود را به اصطلاح رونکاو رهبری می داند، معمولات در طی برنامه ای بلند مدت به مطالعه و بررسی شهرت، قدرت، خودنمایی و ابراز وجود یا تدبیر و خردمندی رهبری می پردازد. اما ماهیت و ذات رهبری چیزی غیر از این هاست. رهبری یعنی دست یابی به هدف از طریق هدایت عوامل انسانی. رهبری دست آوردی انسانی و اجتماعی است که ریشه در شناخت و رهبر نسبت به همکاران خویش و درک این واقعیت دارد که اهداف فردی چیزی جدا از هدف گروه نیستم...