فهرست مطالب

دانش زراعت - پیاپی 7 (1391)

مجله دانش زراعت
پیاپی 7 (1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/02/02
  • تعداد عناوین: 7
|
  • بررسی تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های مختلف گلرنگ زراعی (Carthamus tinctorius L.)
    پوران گلکار، قاسم محمدی نژاد، پونه لطفی صفحه 1
    به منظور بررسی تحمل به خشکی ژنوتیپ های مختلف گلرنگ، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سطوح آبیاری (70، 120، 170 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس A) به عنوان عامل اصلی و ده ژنوتیپ مختلف گلرنگ به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تمامی صفات به جز ارتفاع تا شاخه اصلی به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار آبیاری قرار گرفتند. همچنین، ژنوتیپ-های مختلف گلرنگ برای کلیه صفات مورد مطالعه روند متفاوتی داشتند. اثر متقابل سطوح مختلف آبیاری در رقم برای صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد طبق در بوته و عملکرد دانه معنی دار شد. عملکرد دانه با ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی، تعداد شاخه فرعی، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری داشت. ارزیابی ژنوتیپ ها از نظر تحمل به خشکی توسط شاخص های کمی تحمل به خشکی شامل MP، GMP، STI، SSI و TOL صورت گرفت. در این پژوهش ژنوتیپ های اصفهان 14 و 191-22 بر اساس شاخص STI متحمل ترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند و ژنوتیپ های 433-7 و گل سفید بر اساس TOLو SSI واجد بیشترین مقدار بودند که حساس ترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند.
    کلیدواژگان: تحمل، خشکی، گلرنگ، عملکرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه تاثیر محدودیت منابع بر عملکرد و اجزای عملکرد شش ژنوتیپ گندم بهاره تحت شرایط مطلوب
    هادی کاظمی، احمد نادری، ایرج لک زاده صفحه 15
    به منظور مطالعه عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ های گندم بهاره در اثر محدودیت منابع تحت شرایط مطلوب، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا گردید. در این تحقیق، شش ژنوتیپ گندم بهاره به عنوان عامل اصلی و تیمارهای حذف برگ پرچم، حذف برگ پرچم + پوشاندن سنبله، پوشاندن سنبله و شاهد به عنوان عامل فرعی در نظرگرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت ژنوتیپ ها و تیمارها برای عملکرد دانه و تعداد سنبله در مترمربع در سطح یک درصد معنی دار بود، همچنین اثر متقابل تیمارها نشان داد که عملکرد دانه، شاخص برداشت، زیست توده، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع در سطح یک درصد اختلاف معنی دار داشتند. تیمار شاهد با 4113 کیلوگرم در هکتار و نیز ژنوتیپ شماره چهار با 3970 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. نتایج نشان داد که با اعمال مدیریت های زراعی، کشت این ژنوتیپ در منطقه موفقیت آمیز خواهد بود.
    کلیدواژگان: عملکرد دانه و اجزای آن، محدودیت منابع
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر مقادیر مختلف کود سیلیکاته بر رشد و عملکرد برنج رقم طارم هاشمی
    الهیار فلاح، حسین الیاسی صفحه 28
    نیاز برنج به عنصر سیلیسیم بیش از سایر عناصر غذائی است ولی تاکنون ضرورت این عنصر شناخته نشده است. برای بررسی تاثیر سیلیسیم بر روی رشد و عملکرد برنج رقم طارم هاشمی، آزمایشی به صورت گلدانی و مزرعه ای با سه تکرار در سال زراعی 88 و 89 در گلخانه و مزرعه معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور(آمل) اجرا شد. سه سطح کودی نیتروژن با مقادیر(69، 92، 115 kgN/ha) همراه با سه سطح کود سیلیکاته(kg/ha0،250،500) به صورت فاکتوریل اجرا شد. صفات زراعی نظیر ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، سطح برگ و وزن خشک برگ، ساقه و وزن خشک کل در مراحل حداکثر پنجه زنی و گلدهی اندازه گیری شد. درزمان رسیدن فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد تعیین شد. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف سیلیس در گلدان، غلظت سیلیس برگ افزایش یافته است. تاثیر سیلیس در آزمایش گلدانی بشتر از آزمایش مزرعه ای بود. با مصرف کود سیلیکاته، وزن خشک کل و عملکرد افزایش یافت که در سطح پنح درصد معنی دار بود. بهبود وزن خشک با افزایش سطح برگ، ارتفاع گیاه و تعداد پنجه در کپه همراه بود.افزایش عملکرد ناشی از بهبود تعداد دانه پر و وزن خشک خوشه بود. مصرف 250 تا 500 کیلو گرم در هکتار کود سیلیکاته باعث افزایش پنج درصدی عملکرد در آزمایش مزرعه ای و 24 درصدی در آزمایش گلدانی شد.
    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، رشد، سیلیس، طارم هاشمی، عملکرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی اثر کود سبز بر میزان ماده آلی و نیتروژن خاک
    سکینه عبدی، مهدی تاج بخش، بابک عبداللهی مندولکانی، میر حسن رسولی صدقیانی صفحه 41
    به منظور مطالعه گیاهان خانواده های گرامینه (سورگوم، ارزن، یولاف)، براسیکاسه (منداب) و لگومینوزه (شبدر سفید، شبدر قرمز، شبدر برسیم، اسپرس، ماشک و گاودانه)، به عنوان کود سبز و بررسی فرآیند تغییرات عناصر غذایی خاک و معدنی شدن نیتروژن طی دوره های بعد از افزودن گیاهان به خاک، آزمایشی در سال زراعی 88- 1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میزان کربن آلی در اثر برگرداندن بقایای سورگوم علوفه ای به خاک (59/1 درصد) حاصل شد. میزان نیتروژن کل خاک در تمام گیاهان مورد آزمایش طی زمان های مختلف نمونه برداری از خاک سیر صعودی داشت. بیشترین میزان نیتروژن کل (23/0 درصد) در مورد گیاه شبدر سفید و پنج ماه بعد از برگشت بقایای آن حاصل شد و پنج ماه بعد از برگرداندن گیاهان شبدر سفید و ماشک بیشترین میزان نیتروژن نیتراتی مشاهده گردید که این مقدار در مورد شبدر سفید بیشتر از ماشک بود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق گیاه شبدر سفید به دلیل داشتن نسبت کربن به نیتروژن پایین، افزایش میزان نیتروژن کل و نیتروژن معدنی قابل استفاده برای گیاه بعدی، می تواند به عنوان بهترین کود سبز در بین گیاهان مورد مطالعه معرفی شود.
    کلیدواژگان: براسیکاسه، کود سبز، گرامینه، لگومینوزه، موادآلی، نیتروژن خاک
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر سلنیوم و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات زراعی ارقام گندم دیم
    نورعلی ساجدی، هادی اسکندری، رضا طهماسبی صفحه 53
    به منظور بررسی تاثیر سلنیوم و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات زراعی ارقام گندم دیم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک اجرا شد. عوامل مورد آزمایش شامل اسید سالیسلیک در سه سطح: بدون مصرف اسید سالیسلیک، آغشته کردن بذر با محلول 5/0 میلی مولار اسید سالیسلیک، آغشته کردن بذر با محلول 5/0 میلی مولار اسید سالیسلیک توام با محلول پاشی با غلظت 1 میلی مولار اسید سالیسلیک، سلنیوم در دو سطح: بدون مصرف سلنیوم و با مصرف به میزان 18 گرم در هکتار سلنیوم از منبع سلنیت سدیم و سه رقم گندم دیم شامل آذر 2، سرداری و رصد بود. نتایج نشان داد که رقم آذر 2 از لحاظ عملکرد دانه نسبت به رقم سرداری و رصد به ترتیب 19 و 16 درصد عملکرد دانه بالاتری داشت. همچنین بیشترین طول خوشه و شاخص برداشت نیز از رقم آذر 2 حاصل شد. محلول پاشی سلنیوم عدد کلروفیل متر و عملکرد دانه را به ترتیب 8 و 5/7 درصد نسبت به شاهد(بدون مصرف سلنیوم) افزایش داد. مصرف اسید سالیسیلیک بصورت آغشته کردن با بذر توام با محلول پاشی سلنیوم، عدد کلروفیل متر و عملکرد دانه را نسبت به شاهد به ترتیب 13 و 9 درصد افزایش داد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه با مصرف توام اسید سالیسیلیک (آغشته کردن با بذر توام با محلول پاشی) و محلول پاشی سلنیوم به ترتیب مربوط به رقم آذر 2 و سرداری بود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که با آغشته کردن بذر با اسید سالیسیلیک توام با محلول پاشی سلنیوم در سه رقم در شرایط دیم عملکرد مطلوب حاصل می شود.
    کلیدواژگان: سلنیت سدیم، عدد کلروفیل متر، عملکرد دانه، گندم دیم
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر پرایمینگ بذر در مزرعه و دور آبیاری بر شاخص های رشد دو رقم ذرت
    ولی الله دادرسی، محمد علی ابوطالبیان، گودرز احمدوند، سید سعید موسوی، محسن سیدی صفحه 67
    به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذر در مزرعه و دورآبیاری بر شاخص های رشد دو رقم ذرت، آزمایشی بصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینای همدان در بهار 1390 اجرا گردید. فاکتور های آزمایش شامل آبیاری، پرایم و رقم بودند که فاکتور آبیاری (دارای سه سطح 50، 100 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاسA) به عنوان عامل اصلی قرار گرفت. فاکتور پرایمینگ شامل پرایم با محلول 03/0 درصد سولفات روی به مدت 16 ساعت، پرایم با آب معمولی به مدت 18 ساعت و شاهد یا عدم پرایم و دو رقم ذرت سینگل کراس580 و 600 بصورت فاکتوریل بعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که حداکثر سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ، ماده خشک کل و سرعت قتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی در هفتاد روز پس از کاشت در سطح احتمال 1 درصد تحت تاثیر اثرات اصلی قرار گرفتند. همچنین، اثر متقابل آبیاری و پرایم بر روی تمامی شاخص ها در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد. بیشترین میزان شاخص سطح برگ (70/4)، سرعت رشد محصول (23/50 گرم درمتر مربع در روز) و وزن خشک کل (1920 گرم در متر مربع) و سرعت جذب خالص (20/11 گرم در متر مربع در روز) و سرعت رشد نسبی(043/0 گرم بر گرم در روز) در تیمار 50 میلی متر تبخیر وکمترین میزان این صفات به ترتیب (84/2 و 85/27 گرم در متر مربع در روز و 1064 گرم در متر مربع و 60/9 گرم در متر مربع در روز و028/0 گرم بر گرم درروز) در دور آبیاری 150 میلی متر تبخیر ار تشت تبخیر بدست آمد. پرایم کردن با محلول سولفات روی حداکثر های شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و وزن خشک کل و همچنین سرعت جذب خالص و سرعت رشد نسبی را به ترتیب نسبت به تیمار پرایم نشده 18، 83/25، 20/19، 25/9 و 28/14 درصد افزایش داد. در بین ارقام نیز رقم سینگل کراس 600 نسبت به رقم سینگل کراس 580 دارای شاخص های رشد بالاتری بود. بطور کلی نتایج آزمایش بیانگر بهبود مقاومت و عملکرد بهترگیاه در شرایط کمبود آب با اعمال تیمار های پرایمینگ بذر رد مزرعه بوده است.
    کلیدواژگان: پرایمینگ بذر در مزرعه، شاخص های رشد، دور آبیاری، ذرت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • معرفی بخشی از سن های فعال در اکوسیستم های آبی با تاکید بر سن های آبزی و نیمه آبزی فعال در شالیزارها و رودخانه های اطراف
    نجمه ثمین، حمید ساکنین، مهرداد طبری، سهراب ایمانی صفحه 89
    راسته ی سن ها (Insecta: Heteroptera) جزو یکی از مهمترین راسته های حشرات می باشد که دارای گونه های آفت و شکارگر متعدی می باشد که در اکوسیستم های کشاورزی دارای اهمیت قابل ملاحظه ای می باشند. فون سن های آبزی و نیمه آبزی در اکوسیستم های آبی مناطق مختلف کشور به خصوص رودخانه ها و نهرهای اطراف شالیزارها طی سال های 1383 الی 1388 مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 58 گونه از 14 خانواده شامل Aphelocheiridae، Corixidae، Gerridae،Hebridae، Hydrometridae، Leptopodidae، Mesovelidae،Naucoridae، Nepidae، Notonectidae،Ochteridae، Pleidae، Saldidae و Veliidae جمع آوری و شناسایی شدند. از میان گونه های جمع آوری شده، چهار گونه ی Sigara nigrolineata nigrolineata (Fieber)، Sigara scripta (Rambur)، Saldula orthochila (Fieber) و Saldula xanthochila (Fieber) برای کشور گزارش جدیدی محسوب می شوند.
    کلیدواژگان: سن های آبزی، سن های نیمه آبزی، شالیزار، ایران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Evaluation of drought tolerance in different genotypes of the safflower (Carthamus tinctorius L.)
    Page 1
    This experiment was conducted to evaluate drought tolerance of different safflower genotypes as a split- plot experiment based on a complete block design with three replications. The main plot was irrigation at three levels on the basis of 70, 120 and 170 mm cumulative evaporation from Class A pan and ten different genotypes of the safflower were considered as subplots. Results of analysis of variance showed that irrigation treatments significantly affected all studied traits except height to main branch. Also, different genotypes exhibited various trends for the studied traits. The interaction effect between irrigation levels and cultivars was significant for auxiliary branch number, head number per plant and seed yield. Seed yield had a positive significant correlation with plant height, main branch number, auxiliary branch number, head number per plant, seed number per head, 1000-seed weight, biological yield and harvest index. Drought tolerance of genotypes was evaluated by quantitative indices of drought tolerance including MP, GMP, STI, SSI and TOL. On the basis of STI index, Isfahan-14 and 22-191 genotypes were selected as the most tolerant genotypes and on the basis of TOL and SSI indices, 7-433 and Gol Sefid genotypes were selected as the most vulnerable genotypes.
    Keywords: tolerance, drought, safflower, yield
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Study of effect of resources limitation on the grain yield and yield omponents of six spring wheat genotypes under optimum conditions
    Page 15
    In order to study of the grain yield and its components in spring wheat genotypes affected by resources limitation under optimum condition, an experiment was conducted using split plot experiment in RCBD design with three replications in Agricultural and Natural Resources Research Center of Khouzestan-Iran in 2010-2011 cropping season. In this study, main plot were consists of six wheat spring genotypes and flag leaf removal, flag leaf removal + spike cover, spike covering and control were considered as sub plot. Results of analysis variance showed that difference of treatments and genotypes was significant for grain yield and number of spike/m2 at 1% level, Also interaction effect was significant for grain yield, harvest index, biomass, 1000- grain weight, number of grain/spike and number of spike/m2 at 1% level. Control treatment with 4113 (kg/ha-1) and also No. 4 genotype with 3970 (kg/ha-1) had the highest of grain yield. Result showed that with application of cultural management, cultivation of this genotype will be very successful in the region.
    Keywords: wheat, grain yield, its components, resources limitation
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Effect of different rate of silicate fertilizer on the growth and yield of Tarom Hashemi rice variety
    Page 28
    The rice plant need the silicon element more than other nutrition elements, but its importance has not been clearly known. In order to study of silicon effect on the growth and yield of rice (Tarom Hashemi variety), an experiment was carried out in pot and field conditions with three replicates in the greenhouse and in the field of Rice Research Institute of Iran (Amol) in 2009 and 2010. Three levels of N fertilizer (69, 92 and 115 kg/ha) with three levels of silicon fertilizer (0, 250 and 500 kg/ha) were considered as a factorial design. The agronomic characters such as plant height, tiller number, leaf area, leaf and stem dry weight were measured at three stages. The yield and yield component were obtained at physiological maturity stage. The results showed that with increasing of silicon fertilizer in pot, silicon concentration in the leaf was increased (P<0.05). The silicon effect in pot experiment was more than in the field. With using of silicon fertilizer, total dry weight and yield were increased that there were significant at 5% level of probability. Dry weight was improved with increasing of leaf area, plant height and tiller number per hills. Increasing of yield was due to improving of number of filled grain and panicle dry weight. Application of 250-500 kg/ha silicon fertilizer was increased about 5% of yield in the field and 24% in pot experiment.
    Keywords: growth, silicon, yield, yield components, Tarom Hashemi
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Effect of green manure on the soil organic matter and nitrogen
    Page 41
    To investigate the effect of plant residues in increment of soil organic matter and nitrogen, a randomized complete block design (RBCD) with 4 replications using 10 different plant species was carried out in 2009. The studied plants belonged to three families including Gramineae (Sorghum bicolor, Panicum miliaceum and Avena sativa), Brasicaceae (Eruca sativa) and Leguminoseae (Trifolium pratense, T. repens, T. alexandrinum, Onobrychis viciaefolia, Vicia sativa and V. peregrine). According to the results, the highest increment in the organic carbon quantity (1.59%) has been derived by applying sorghum green residues. The total amount of soil nitrogen was significantly increased by applying all plants at the different sampling periods. The highest soil nitrogen content (0.23 %) was observed in white clover plant after five month incorporation. Incorporation of white clover and vetch residues showed considerable mineral nitrogen (N-NO3-) in corresponding soils which was high in white clover compared to vetch plots. In conclusion, white clover due to low soil C:N ratio, increasing of usable total and mineral nitrogen for subsequent plant, is introduced as proper green manure among studied plants.
    Keywords: Brasicaceae, Graminaeae, green manure, Leguminoseae, organic matter, nitrogen
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Effects of Selenium and Salicylic Acid on Agronomic Characteristics of the Dry land Wheat Cultivars
    Page 53
    To study the effect of selenium and salicylic acid on agronomic characteristics of dry land wheat cultivars, an experiment was carried out as factorial based on Complete Randomized Block Design with three replicates at the research field station of Islamic Azad University- Arak, Iran in 2010-2011 cropping season. The experimental factors were including three levels of salicylic acid: without salicylic acid, seed priming in solution of 0.5 mlM salicylic acid and seed priming in solution of 0.5 mlM salicylic acid along with foliar application of salicylic acid at the rate of 1 mlM, selenium (sodium selenite) at two levels: without selenium and with selenium at the rate of 18 g/ha-1 and three dry land wheat cultivars include Azar 2, Sardary and Rasad. The results showed that, Azar 2 cultivar had more grain yield by 19 and 16% as compared with Sardary and Rasad cultivars, respectively. Also the maximum of spike length and harvest index was obtained from Azar 2 cultivar. Foliar application of selenium increased chlorophyll-meter number and grain yield by 8 and 7.5% as compared with control, respectively. Salicylic acid application as seed priming along with foliar application of selenium was increased chlorophyll-meter number and grain yield by 13 and 9% as compared with control, respectively. Maximum and minimum response of grain yield to salicylic acid (seed priming and foliar application) along with spray of selenium was obtained from Azar 2 and Sardary cultivars, respectively. It could be concluded that seed priming of salicylic acid along with foliar application of selenium at three cultivars in dry land condition was led to obtain optimum yield.
    Keywords: sodium selenite, chlorophyll, meter number, grain yield, dry land wheat
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A study on the fauna of Heteroptera in aquatic ecosystems, with emphasize on aquatic and semi-aquatic bugs in paddy fields and around streams
    Najmeh Samin, Hamid Sakenin, Mehrdad Tabari, Sohrab Imani Page 89
    The true bugs (Insecta: Heteroptera) are one of the most important insects which included several pest and beneficial species (predators and parasitoids) and therefore have important role in agroecosystems. The fauna of aquatic and semi-aquatic Heteroptera was studied in paddy fields and around aquatic ecosystems in some regions of Iran through 2004-2009. Totally 58 species from 14 families including, Aphelocheiridae, Corixidae, Gerridae, Hebridae, Hydrometridae, Leptopodidae, Mesovelidae, Naucoridae, Nepidae, Notonectidae, Ochteridae, Pleidae, Saldidae and Veliidae were collected ad determined. Among the collected species, four species including, Sigara nigrolineata nigrolineata (Fieber, 1848), Sigara scripta (Rambur, 1840), Saldula orthochila (Fieber, 1859) and Saldula xanthochila (Fieber, 1859) are new records for Iran.
    Keywords: Aquatic Heteroptera, Semi, aquatic Heteroptera, Paddy fields, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian