فهرست مطالب

دو ماهنامه بررسی های بازرگانی
سال دهم شماره 57 (بهمن و اسفند 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/12/07
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سید عبدالمجید جلایی، زین العابدین صادقی، الهه زارع صفحه 1

    صنعتی و مدرن شدن اقتصاد طی قرون اخیر باعث تغییراتی در محیط زیست شده است. در دهه های اخیر با سرعت گرفتن فرآیند جهانی شدن اقتصاد از یک طرف، و از سوی دیگر افزایش حجم انتشار گازهای گلخانه ای در اثر رشد بیشتر فعالیت های اقتصادی سبب تخریب محیط زیست گردیده است. با تحرک سرمایه جهانی به عنوان یکی از ارکان جهانی شدن اثرات منفی زیست محیطی به کشورهای در حال توسعه نیز انتقال یافت.
    روش تحقیق این مقاله از نوع توصیفی است. در این تحقیق به دو سوال اساسی: 1-آیا جهانی شدن اقتصاد بر محیط زیست در ایران تاثیر مثبت دارد؟ 2- آیا جهانی شدن اقتصاد باعث کاهش تاثیر منفی بنگاه های دولتی بر محیط زیست می شود؟ پاسخ داده می شود. به این منظور با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری بر روی داده های سالیانه 1347 – 1385 ایران، پاسخ دو سوال فوق مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج می توان گفت که در ایران در کوتاه مدت برآیند اثر شاخص های آزاد سازی تجاری، مقیاس، ترکیب و فناوری به گونه ای است که به دنبال آزادسازی تجاری، اثر مقیاس با اثر ترکیب (مزیت نسبی کشور در کوتاه مدت به سمت صنایع آلاینده است) بر اثر فناوری غالب شده، بنابراین آزادسازی تجاری نتایج زیست محیطی منفی در کوتاه مدت برای ایران به دنبال خواهد داشت. جهانی شدن اقتصاد بر محیط زیست ایران اثر منفی دارد. نتایج آزمون علیت گرنجر نشان می دهد جهانی شدن و میزان فعالیت های زیست محیطی بنگاه های دولتی کاملا مستقل از هم هستند پس نمی توان پذیرفت که جهانی شدن باعث کاهش تاثیر منفی بنگاه های دولتی بر محیط زیست می شود.

  • حسن ثاقب، ملیحه صادقی صفحه 10
    ایران در مقایسه با اعضای گروه D8 و همچنین بررسی روند آن طی دوره 2010-2000 از دو شاخص نرخ تعرفه نسبی (RTR) و تعرفه حساس صادرات منطقه ای (REST) به ترتیب برای مذاکرات دو جانبه و چند جانبه استفاده شده است. شاخص های مذکور مبتنی بر ساختار تعرفه ای و تجاری دو کشور و یا توجه به کالاهای خاص و حساس تجاری دو کشور در تجارت با جهان است و از این حیث، مناسب تر از شاخص هایی مانند میانگین حسابی یا میانگین وزنی تعرفه ها می باشند. یافته های مقاله حاکی است سطح حمایت های تعرفه ای ایران در مقایسه با اعضای گروه D8 بجز نیجریه در سطحی بالاتر قرار دارد در حالی که سایر کشورها به سمت کاهش سطح حمایت های تعرفه ای خود در قبال سایر اعضا یا اعمال حمایت های تعرفه ای متناسب و مشابه سایر اعضا، متمایل هستند. لذا به منظور توازن در اعطای امتیازات تعرفه ای بایستی به اهمیت هر کالا در تولید داخلی و سهم و جایگاه آن در کل صادرات کشور و همچنین توان صادراتی و جایگاه شریک تجاری در تجارت جهانی آن کالا توجه شود.
  • زهرا عباسی، میرعبدالله حسینی صفحه 26
    مقاله حاضر آثار افزایش قیمت حامل های انرژی را بر قیمت تمام شده صنعت فولاد و حمایت تجاری مناسب از آن را در دو شیوه رایج تولید فولاد در ایران (قوس الکتریکی و کوره بلند) را با استفاده از روش ضرایب فنی تولید (مطابق با استانداردهای جهانی و ایران) و معادل های تعرفه ای طی دوره زمانی 86-1376 مورد ارزیابی قرار می دهد. نتایج تحقیق گویای آن است در پی افزایش قیمت حامل های انرژی مورد مصرف در صنعت فولاد (گاز طبیعی و الکتریسته) قیمت تمام شده فولاد به شیوه تولید قوس الکتریکی به مراتب بیشتر از کوره بلند افزایش خواهد یافت و به تبع آن سودآوری صنعت فولاد به شیوه تولید قوس الکتریکی بیشتر از کوره بلند کاهش خواهد یافت و لذا تداوم شرایط فعلی ساختار تولید ناممکن خواهد بود و بنابراین در آینده بایستی به تغییر ساختار تولیدو توسعه فناوری به روش کوره بلند و فناوری های نوین در صنعت فولاد همت گمارد.
  • مسعود باغستانی میبدی، نگار جعفری فشارکی صفحه 43
    جنگ ارزی به طور عمومی به رقابت برای کاهش ارزش پول ملی به اتکای ابزارهای داخلی اطلاق می گردد. در حال حاضر مهمترین کشورهای درگیر در جنگ ارزی آمریکا و چین می باشند که اخیرا ژاپن، کره جنوبی، تایوان و برزیل نیز وارد شده اند. رکود اقتصادی اخیر و تزریق مبالغ هنگفت توسط آمریکا و اروپا برای فرار از این بحران همچنین سیاست های ریاضتی از جمله افزایش مالیات ها برای جبران کسری بودجه و در پی آن محدودیت تقاضا در بازارهای داخلی، انگیزه ایجاد جنگ ارزی بین کشورها را بیشتر نموده است. مهمترین ابزارهای جنگ ارزی خرید پول و اوراق خارجی و کاهش نرخ بهره داخلی می باشد. اما در ایران در بحبوبه جنگ ارزی، ارزش پول ملی به طور مصنوعی بالا نگه داشته است و این ریشه در رویکرد دولت در تعیین نرخ ارز و اینکه در بیشتر کشورهای درحال توسعه از جمله ایران کاهش ارزش پول ملی تولید حقیقی را کاهش می دهد، دارد.
  • وحید ناصحی فر، فرشته غلامی صفحه 58
    با توجه به روند سریع جهانی شدن کسب و کار و لزوم توجه شرکت ها به توسعه استراتژی های ورود به بازارهای بین المللی، انتخاب یک شیوه مناسب جهت ورود به بازار خارجی بیش از پیش اهمیت یافته است. از آنجا که انتخاب یک شیوه مناسب، شرکت را قادر می سازد تا به مزیت رقابتی دست یابد، شرکت ها می بایست تمام توان و دقت خود را در انتخاب شیوه ورود بهینه و شناسایی عوامل موثر بر آن از جمله ریسک بین المللی به کار گیرند. از این رو، در این تحقیق چارچوبی جامع از ریسک های بین المللی بر اساس مدل احمد و همکاران (2002) در شرکت ایران خودرو به کار گرفته شده است. مطالعه میدانی از طریق پرسشنامه در جامعه مدیران و کارشناسان حوزه صادرات و امور بین الملل در شرکت ایران خودرو مشتمل بر 80 نفر انجام شد که بر اساس حجم نمونه پیشنهادی بر اساس جدول مورگان (66 نفر)، نمونه 68 نفری انتخاب گردید. برای تحلیل داده ها از روش های آماری نظیر؛ آنالیز واریانس، آزمون فریدمن و آزمون های رابطه استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، بین سطوح مختلف ریسک جامع با شیوه ورود انتخاب شده رابطه وجود دارد و تجربه مدیریت، فاصله فرهنگی و ریسک مالکیت، مولفه هایی از ریسک بین الملل می باشند که توسط ایران خودرو در انتخاب شیوه ورود در نظر گرفته شده اند. همچنین، شیوه صادرات و همکاری مشترک در اولویت انتخاب شرکت ایران خودرو قرار دارند و سرمایه گذاری مستقیم خارجی شیوه مناسبی برای ورود به بازارهای خارجی نخواهد بود و با احتیاط بیشتری می بایست آن را به عنوان شیوه ورودی مناسب در نظر گرفت.
  • رضا انصاری صفحه 69
    اقتصاد در عصر جدید از «اقتصاد منبع محور» فاصله گرفته و به «اقتصاد دانش محور» نزدیک شده است. اقتصادی که در آن تولید، انتشار و بهره برداری از دانش نقش بر جسته ای در تولید ثروت ایفا می نماید. در سال های اخیر شکل گیری اقتصاد دانش محور دراسناد ملی مورد تاکید قرار گرفته و شاه بیت اصلی سند چشم انداز بیست ساله کشور در حوزه اقتصاد تاکید بر شکل گیری اقتصاد دانش بنیان می باشد. هدف این تحقیق ارزیابی موقعیت اقتصاد دانش بنیان ایران در مقایسه با کشور های منطقه و ارائه توصیه هایی بر اساس نتایج تحقیق می باشد. بدین منظور با مرور ادبیات تحقیق، با اشاره به هفده چارچوب موجود در ادبیات، متدلوژی ارزیابی بانک جهانی موسوم به «روش شناسی ارزیابی دانش» [1] که دربرگیرنده تمام ارکان اقتصاد دانش می باشد به عنوان یک چارچوب مناسب انتخاب شده است و تمام داده های تحقیق از پایگاه داده بانک جهانی اخذ شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد در شاخص اقتصاد دانش [2] که شاخص تجمعی و کلی نیز می باشد ایران در جایگاه 14 در میان بیست کشور مورد مطالعه قرار داشته که این نشان دهنده رشد چهار پله ای ایران بر اساس روش شناسی ارزیابی دانش 1995 تا 2012 می باشد. همچنین ایران در آموزش [3] دارای رتبه 14، تکنولوژی های ارتباطاتی و اطلاعاتی [4] رتبه 9، نوآوری [5] رتبه 7، و رژیم نهادی و مشوق های اقتصادی [6] رتبه 20 در میان بیست کشور مورد مطالعه است که بیانگر حفظ موقعیت ایران در آموزش و تکنولوژی های ارتباطاتی و اطلاعاتی و همچنین نزول یک پله ای در رژیم نهادی و مشوق های اقتصادی و صعود 12 پله ای در نوآوری است. به هر روی از این مطالعه درک می شود، آنچه تاکنون در راه رشد اقتصاد دانش بنیان انجام شده نامتوازن بوده و به صورت همگن این رشد صورت نگرفته است. لذا شایسته است با باز تعریف اقتصاد دانش بنیان در ایران، معایب گذشته برطرف شده و راه توسعه با جدیت و ثبات پی گیری گردد.
  • آئیژ عزمی، سید حسن مطیعی لنگرودی، مجتبی قدیری معصوم، محمدرضا رضوانی صفحه 82
    به لحاظ نقش بسیار پراهمیت بازارهای دوره ای محلی در اقتصاد روستایی استان گیلان، تغییر و تحول در این بازارها بر اقتصاد جامعه روستایی منطقه تاثیرگذار خواهد بود. این تحقیق به منظور بررسی موقعیت این بازارها و مشکلات پیش روی آن ها و ارائه روش های مناسب برای برون رفت از این مشکلات انجام شده است.
    روش تحقیق، توصیفی تحلیلی در غالب کمی، و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. روایی تحقیق با کمک متخصصان و پایایی تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ تاییدگردیده است. همچنین از نرم افزار SPSS برای پردازش اطلاعات استفاده شده است. حجم جامعه آماری از طریق فرمول کوکران در دو جامعه خریداران و فروشندگان به دست آمده است که خریداران 400 نفر و فروشندگان 300 نفر بودند. روش نمونه گیری برای انتخاب شهر دارای بازار، نمونه گیری طبقه ای و برای انتخاب نمونه ها در خریداران نمونه گیری اتفاقی و فروشندگان نمونه گیری تصادفی سیستماتیک بوده است. همچنین برای توصیف داده ها از درصد، میانگین و انحراف معیار و برای تحلیل داده ها از آزمون های ویلکاکسون و کروسکال والیس استفاده شد.
    نتایج تحقیق حاکی از آن است که قیمت، کیفیت، تنوع محصول، برخورد مناسب فروشندگان و نظم و انضباط بازارهای دوره ای محلی از مغازه ها/فروشگاه ها مناسب تر است و در مقابل وضعیت بهداشتی آن ضعیف تر می باشد. همچنین نتایج بررسی بازار دوره ای محلی مشخص می نماید که خدمات ارائه شده در بازارهای مختلف متفاوت بوده و در پیر بازار از همه نامناسب تر و در پره سر بهترین وضعیت وجود دارد.