فهرست مطالب

راهبرد اقتصادی - پیاپی 3 (زمستان 1391)

فصلنامه راهبرد اقتصادی
پیاپی 3 (زمستان 1391)

  • 204 صفحه، بهای روی جلد: 30,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/02/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • اکبر کمیجانی، حمید پاداش، علی صادقین صفحه 7
    هدف از ارائه این مقاله، بررسی اثر سرمایه انسانی بر رشد بهره وری نیروی کار در اقتصاد ایران طی سه دهه گذشته می باشد. به نظر می رسد الگوی سیاست گذاری کشور در جهت ارتقای سرمایه انسانی باید به عنوان یکی از استراتژی های محوری رشد بهره وری و درنهایت رشد اقتصادی مورد ملاحظه قرار گیرد. بررسی عملکرد بهره وری نیروی کار طی برنامه های توسعه کشور حکایت از پایین بودن رشد آن دارد. ارزیابی و برآورد عوامل موثر بر بهره وری نیروی کار با استفاده از مدل ARDL نشان می دهد که عوامل مهمی مانند انباشت R&D خارجی، سرمایه انسانی در قالب تعداد شاغلان با تحصیلات عالی، انباشت سرمایه فیزیکی و سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات ازجمله عوامل مهمی هستند که روند رشد بهره وری نیروی کار را در طول سال های مورد مطالعه توضیح می دهند. همچنین، انباشت R&D داخلی و متوسط سال های تحصیل، اثری منفی بر بهره وری نیروی کار داشته اند.
    کلیدواژگان: سرمایه انسانی، بهره وری نیروی کار، مدل ARDL، اقتصاد ایران
  • سهراب دل انگیزان، اسماعیل خزیر صفحه 37
    امروزه نقش دخالت دولت در اقتصاد و از آن طریق، انتخاب سیاست های مالی و پولی برای تاثیرگذاری بر نوسانات اقتصادی و رشد، در تئوری های مختلف اقتصادی پذیرفته شده است. اندازه این نقش به ساختار اقتصاد و مجموعه ساختارمند نهادهای اقتصادی جامعه ارتباط دارد. لذا می توان انتظار داشت که نتایج مطالعات تجربی در حوزه سنجش اثرات تغییر در سیاست های مالی دولت در زمان ها و مکان های متفاوت پاسخ های متفاوتی را داشته باشد. این مطالعه به بررسی اثرات نامتقارن شوک های سیاست مالی دولت در کنار رشد نقدینگی بر رشد اقتصادی ایران طی دوره 1388-1338 می پردازد. ابزار استخراج شوک های مثبت و منفی سیاست مالی دولت، فیلتر هودریک پرسکات است و با استفاده از مدل تصریح شده شانگ چن 2007 به انجام رسیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شوک های مثبت و منفی سیاست مالی دولت، تنها در حوزه بودجه های عمرانی به صورت کامل دارای اثرات نامتقارن هستند. این عدم تقارن به این شکل است که شوک های منفی (انقباضی) اثراتی کاهنده و بزرگ تر از شوک های مثبت (انبساطی) سیاست مالی بر رشد اقتصادی دارند.
    کلیدواژگان: اثرات تقارنی، رشد اقتصادی، سیاست مالی، _ GMM
  • سعید صمدی، مرتضی درخشان، سید پرویز جلیلی کامجو صفحه 69
    با افزایش رفاه عمومی در سطح جهانی و گرایش جوامع به سمت آزادی های مدنی و جنبه های مختلف دموکراسی، شاخص های دموکراسی و عوامل موثر بر آن مورد توجه اقتصاددانان سیاسی در مجامع علمی قرار گرفت. پیرو این موضوع در این تحقیق ما برآنیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که: آیا دموکراسی به عنوان نظام کارای سیاسی، با مالیات گیری تامین می شود یا با بهره گیری از درآمدهای حاصل از منابع طبیعی (به ویژه نفت)؟ برای پاسخ، از داده های تابلویی بیش از 100 کشور در سال های 2008 تا 2011، استفاده شده است، تا با تحلیل رابطه بین سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی و شاخص دموکراسی و همچنین مقایسه آن با رابطه سهم درآمدهای حاصل از منابع طبیعی و شاخص دموکراسی، مسئله فوق ارزیابی شود. نتایج نشان می دهد که در بین 100 کشور دنیا سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی دقیقا رابطه مستقیم با شاخص دموکراسی داشته و تاثیر آن به طور معناداری مثبت ارزیابی می شود و سهم درآمدهای نفتی در تولید ناخالص داخلی تاثیر معکوسی بر شاخص دموکراسی در کشورهای مذکور دارد، به طوری که با افزایش سهم نفت در تولید ناخالص داخلی کشورهای نفت خیز شاخص های دموکراسی نزول نموده و با افزایش سهم مالیات در کشورهای صنعتی شاخص دموکراسی رو به بهبود بوده است.
    کلیدواژگان: مالیات در GDP، سهم نفت در GDP، دموکراسی، داده های پانل، کشورهای نفت خیز و صنعتی
  • احمد صدرایی جواهری، محمدسعید ذبیحی دان صفحه 93
    در این مطالعه از داده های مقطعی سال 1386، مربوط به کارگاه های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر در سطح کدهای چهار رقمی (طبقه بندی ISIC) برای کل صنایع کارخانه ای ایران استفاده شده است. چهار معادله به کارگرفته شده در این تحقیق عبارت است از: تمرکز، تبلیغات، تحقیق و توسعه و سودآوری، که با توجه به الگوی ساختار رفتار عملکرد (SCP) و استفاده از روش حداقل مربعات سه مرحله ای (3SLS) به بررسی تاثیر تحقیق و توسعه به عنوان یکی از متغیرهای رفتاری بر سودآوری به عنوان یکی از متغیرهای عملکرد پرداخته شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد تحقیق و توسعه بیشتر در یک صنعت باعث می شود سودآوری در آن صنعت کاهش پیدا کند. به این دلیل که فعالیت تحقیق و توسعه هزینه بنگاه را افزایش داده و باعث می شود سودآوری کاهش پیدا کند. بنابراین این یافته دلالت بر این دارد که به طور متوسط بنگاه ها در صنایعی که سودآوری بالاتری وجود دارد، انگیزه کمتری برای صرف هزینه بابت تحقیق و توسعه دارند.
    کلیدواژگان: ساختار بازار، تحقیق و توسعه، عملکرد بازار، سیستم معادلات همزمان
  • محمدرضا لطفعلی پور، اکرم زین الیان، نازگل اشرافی صفحه 119
    هر کشوری با توجه به اهداف ملی و بین المللی خود، سیاست های خاصی را در زمینه های مختلف و ازجمله تجارت درپیش می گیرد. در سال های اخیر یکی از مباحث اصلی اقتصاددانان، بر تبیین رابطه آزادسازی تجاری و عملکرد واردات در کشورهای درحال توسعه تمرکز یافته است. انگیزه اصلی کشورها در حرکت به سوی آزادسازی تجاری، دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و سهم بالاتری در اقتصاد جهانی است. مطالعه حاضر به بررسی اثر کاهش نرخ عوارض گمرکی و حذف موانع غیرتعرفه ای بر واردات کل کالاها در ایران با استفاده از داده های سالانه طی دوره (1386-1350) می پردازد. در این مطالعه برای به دست آوردن رابطه بین واردات کالاها و آزادسازی تجاری از مدل اقتصاد سنجی ARDL باند، با استفاده از سه متغیر اصلی واردات حقیقی کالا، نرخ تعرفه وارداتی، متغیر مجازی آزادسازی (به عنوان ساده سازی اقدامات غیرتعرفه ای) و تعدادی متغیر کنترل (مانند: قیمت نسبی واردات، تولید ناخالص ملی) استفاده شده است.
    یافته های تحقیق حاکی از آن است که تقاضا برای واردات کالا در ایران، نسبت به قیمت های نسبی و تولید ناخالص داخلی واقعی در بلندمدت و کوتاه مدت باکشش است. همچنین واردات کالا نسبت به نرخ تعرفه وارداتی در بلندمدت و کوتاه مدت بی کشش است درحالی که با آزادسازی کامل تجاری، کشش واردات کالاها افزایش خواهد یافت. به علاوه، نتایج الگوی تصحیح خطا نشان می دهد که ضریب تصحیح تعادل نسبت به مسیر بلندمدت (تعادل) به سرعت تعدیل می شود، به طوری که در هر دوره 84 درصد از عدم تعادل، تعدیل می گردد.
    کلیدواژگان: آزادسازی تجاری، واردات کل، مدل ARDL باند، اثرات بلندمدت و کوتاه مدت
  • احمد جعفری صمیمی، کورش اعظمی صفحه 149
    هدف این مقاله بررسی رابطه بین نااطمینانی اقتصاد کلان و اندازه دولت در کشورهای منتخب درحال توسعه است. نوسانات رشد تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص نااطمینانی در اقتصاد کلان و نسبت مخارج دولت به تولید ناخالص داخلی به عنوان اندازه دولت درنظر گرفته شده است. با توجه به اینکه نااطمینانی در اقتصاد کلان سبب به وجود آمدن فضایی نامطمئن در بازار می شود، دولت برای ایجاد ثبات اقتصادی از طریق سیاست های پولی یا مالی، متحمل هزینه هایی می شود که سبب بیشتر شدن مخارج دولت و در نتیجه بزرگ تر شدن اندازه دولت می شود.
    در این مقاله سعی شده است با استفاده از الگوی داده های تابلویی در سال های 2009-1980 و استفاده از الگوی خودرگرسیونی واریانس ناهمسانی شرطی تعمیم یافته (Garch))برای اندازه گیری نااطمینانی، اثر نااطمینانی در اقتصاد کلان براندازه دولت بررسی شود. نتایج برآورد الگوها نشان می دهد که افزایش نااطمینانی در اقتصاد کلان سبب افزایش شدید مخارج دولت شده است، به گونه ای که اندازه دولت را نیز در کشورهای مورد نظر بزرگ تر کرده است.
    کلیدواژگان: نااطمینانی اقتصاد کلان، اندازه دولت، کشورهای درحال توسعه، واریانس ناهمسانی شرطی
  • محمدحسن فطرس، فاطمه اکبری شهرستانی، محمد میرزایی صفحه 169
    عوامل اقتصادی اجتماعی، ازجمله آزادی اقتصادی می تواند تاثیر زیادی بر سلامت و به تبع آن بر امید به زندگی بگذارند. علاوه بر این، امید به زندگی به رشد اقتصادی جامعه نیز بستگی دارد. این مقاله نخست به تشریح آزادی اقتصادی و چگونگی اثرگذاری آن بر امید به زندگی می پردازد. سپس، با استفاده از روش داده های تابلویی و نیز داد های تلفیقی از ترکیب مدل های کارلسون و لانداستروم (برای هفت کشور طی سال های 2010-2000)، اثر آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی و امید به زندگی بررسی شده است. نتایج، بیانگر اثر مثبت و معنی دار آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی در مدل اول، و نیز اثر مثبت و معنی دار رشد اقتصادی و کل شاخص آزادی اقتصادی بر امید به زندگی است. بنابراین، آزادی اقتصادی بیشتر می تواند امید به زندگی را در کشورهای منتخب افزایش دهد.
    کلیدواژگان: آزادی اقتصادی، رشد اقتصادی، امید به زندگی، داده های تلفیقی
|
  • Akbar Komijani, Hamid Padash, Ali Sadeghien Page 7
    The purpose of this paper is to investigate the effect of human capital on labour productivity growth in Iran during the past three decades. We argue that in order to promote human capital in Iran, it is necessary to account policy making as one of major strategies for productivity growth, and consequently, economic growth. A close examination of labour force performance during the implementation of Development Plans, exhibits a slow growth of labour productivity. Results of ARDL estimation recognized the following as main factors explaining labour productivity growth in Iran: foreign R&D accumulation, human capital, physical capital accumulation, and investment in ICT. Also, domestic R&D accumulation and average education years have a negative effect on labour productivity growth.
    Keywords: Human Capital, Labour Productivty, ARDL model, Iran's Economy
  • Sohrab Delangizan, Esmaeil Khazir Page 37
    The new Keynesian perspective recognizes the role of governments on economic growth, through the choice of monetary and fiscal policy. The magnitude of this role is related with the structure of the economy and the structured set of economic institutions. Thus, one could expect that empirical studies on measuring the consequences of changes in fiscal policies yield different results in different times and places. This study examines the asymmetric effects of fiscal policy shocks, along with growth in money supply, on Iranian economic growth during the period 1959-2009. We employed the Hodrick-Prescott filter as a tool to extract government's positive and negative fiscal policy shocks, and carried out this using the specified Shang Chen 2007 model. Results suggest that the government's positive and negative fiscal policy shocks are fully asymmetric only in the case of construction budget. This asymmetry shows negative (contractionary) policy shocks having decreasing and larger effects on Iranian economic growth than positive (expansionary) shocks.
    Keywords: Asymmetric Effects, Economic Growth, Fiscal Plicy, GMM Method
  • Saeid Samadi, Morteza Derakhshan, Seyed Parviz Jalili Kamjoo Page 69
    As public welfare rises in global level and societies exhibit tendencies toward civil liberties and other aspects of democracy, Economics scholars tend to search for democracy indices and factors affecting democracy. Following this stream, in this article we seek answering the question: Is democracy -as an efficient political system- secured by taxation or by using revenues from natural resources (in particular, oil)? To answer this question, we use panel data model with data from 100 countries between 2008 and 2011. We then analyze the relationship between tax ratio in GDP and democracy index; and compare it with the relationship between ratio of revenue from natural resource in GDP and democracy index. The results show that in 100 countries the tax ratio in GDP definitely has positive effects and significant relationship with democracy index, and the oil revenue ratio in GDP is negatively related with democracy index in such a way that the higher the oil revenue ratio in GDP is (in the oil-producing countries) the lower the democracy index. Similarly, the higher the tax ratio in GDP is (in the industrialized countries), the higher the democracy index.
    Keywords: tax ratio in GDP, oil revenue ratio in GDP, panel data
  • Ahmad Sadraei Javaheri, Mohammad Saeed Zabihidan Page 93
    This study examines the effect of R&D on firm performance in Iranian manufacturing industries at 4 digit ISIC codes level in 2007, using a data set consisting 132 industries. While this study is based on the ‘Structure-Conduct-Performance’ (SCP approach), for empirical investigation the simultaneous equations system is used. The four equations which have been used in the study are: ‘concentration’, ‘advertisement’, ‘research and development’ and ‘profitability’. Three stage least squares method (3SLS) has been applied for model estimation. The results show that the incumbents in industries with high level of profitability have less incentive to engage in R&D activities. The results also show that industrial concentration has a positive significant effect on profitability.
    Keywords: Market Structure, R, D, Market Performance, Simultaneous Equations Model
  • Ahmad Jafari Samimi, Kourosh Azami Page 149
    The purpose of this paper is to investigate the relationship between macroeconomic uncertainty and the size of government in selected developing countries. Fluctuations in GDP growth is considered as an indicator of macroeconomic uncertainty and the ratio of government spending to GDP is taken as a proxy for government size. Taking into account that macroeconomic uncertainty can lead to uncertainty in the market; government in seeking economic stability use monetary or fiscal policies which in turn incur costs and result in increased government spending and larger government size. In this paper, using Panel data model in the period 1980-2009 and the General Auto-regression Conditional Heteroskedasticity model (GARCH) we measure the effect of macroeconomic uncertainty on government size. The estimation results of the model show that increased macroeconomic uncertainty led to increase in the government spending and larger government size in the selected countries.
    Keywords: Macroeconomic Uncertainty, Government Size, Developing Countries, Conditional Heteroskedasticity
  • Mohammad Hassan Fotros, Fatemeh Akbari Shahrestani, Mohammad Mirzaee Page 169
    There might be a link between socio-economic factors such as economic freedom on life expectancy. This paper focuses on the eventual relationships between economic freedoms and life expectancy in seven selected countries for the period 2000-2010. Two estimation models, namely Panel Data and Pooling Data analysis are employed. The first model estimates the effect of economic freedom on economic growth, while the second one estimates the effect of both economic freedom and economic growth on life expectancy. The results suggest that economic freedom appears to have a positive effect on economic growth. Also, a positive effect of index of economic freedom on life expectancy is found. Therefore, we conclude that greater economic freedom increases life expectancy.
    Keywords: Economic Freedom, Life Expectancy, Economic Growth, Panel Data