فهرست مطالب

صفه - پیاپی 55 (زمستان 1390)

مجله صفه
پیاپی 55 (زمستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1391/12/22
  • تعداد عناوین: 12
|
  • بهرام سیاوش پور صفحه 5
    معماری در مقیاس کلیتی که اجزای آم مالکان و معماران مختلفی دارند زمانی دارای نظم عمومی خواهد بود که هنجارهای شکل دهنده به اجزای مستقل ان مشترک باشند.هنجارهای قانونی(قوانین، مقررات، و طرحهای بالادست) هنجارهای اجتماعی اخلاقی و رویه ای(تکنولوژی اجرا) اجزاء هنجارهای قانونی به معماران مشترک اند. اگر احکتم صادر شده از طرف هنجارهای قانونی به معماران انعطاف پذیرشوند، سایر هنجارهای قانونی نظم اجتماعی را خواهند ساخت برای خروج قوانین از حالت جمود اشکال انتزاعی از احکام میتوانند در برخی سطوح با احکام عملی جا به جا شوند تا ضمن حراست از جهت گیری اصلی آزادی معماران حفظ شود. این مقاله در راستای بسط مفهوم ازادی معماران در قبال قوانین بالا دست ناشته شده و کنکاشی است جهت انتظام دادن به سطوح انتزاع قوانین بدین منظور ابتدا دسته بندی های زیر صورت بسته است: 1.دسته بندی قوانین با توجه به سطوح انتزاع مفاهیم درون قوانین 2.دسته بندی قوانین با توجه به منشا قوانین 3. دسته بندی قوانین با توجه به مراجع تصویب آنا و فاصله زمانی، مکانی و اداری موجود میان مرجع تصویب و معماران.
    کلیدواژگان: قوانین معماری آزادی نظم سطوح انتزاع قوانین هنجارها
  • روح الله مجتهد زاده، زهرا نام آور صفحه 21
    مسجد از دیرباز در معماری اسلامی نقش قابل توجهی ایفا کرده است. به گونه ای که میتوان آنرا عصاره و چکیده معماری هر نقطه از جهان اسلام دانست. چنین نقشی فقط از این امر ناشی نمی شود که مساجد بیوت ا.. یا خانه های خدای مسلمانان است.بلکه به همان میزان از جایگاه اجتماعی و سیاسی مسجد در جوامع اسلامی و نقش آن در تکوین حیات اجتماعی مسلمانان نیز نشات میگیرد. با این وصف دیرگاهی است که معماری مسجد خاصه در ایران که همواره شکوهمندترین نمونه های مساجد جهان اسلام در آن برپا شده است دچار بحران و نقیصه های جدی است. این وضعین که امروزه هویت مسجد را تا حد بنایی گنبد دار آکنده از ناراستی های شکلی و تنگناهای فضایی فروکاسته تمام گروه های اجتماعی درگیر با مسجد از جمله نمازگزاران و هیئت امنا تا معماران و طراحان شهری را به واکنش واداشته اشت. در بسیاری از این واکنشها احیای هویت مسجد تابعی از تقویت جایگاه اجتماعی آن فرض شده است. چنین انگاره ای خصوصا با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران قوت روز افزون یافت زیرا همواره از مساجد به عنوان پایگاه های شکل گیری انقلاب یاد شده است. طراحی مصلی ها و مساجد بزرگ مقیاس با چندین عملکرد را می توان از پیامدهای رویکرد اجتماعی به مساجد دانست.اما این رویکرد به دلایلی نتوانسته است معضلات هویتی مساجد از جمله نابسامانی کالبدی و معماری آن را سامان دهد. در این مقاله بر آن هستیم تا بدون نفی یا اثبات رویکرد فوق یکی از دلایل ناکامی آنرا که به زعم نویسندگان مینواند اصلی ترین علت نیز باشد بررسی کنیم.برای این منظور به جای پایگاه اجتماعی جایگاه امر قدسی در مساجد که پایگاه اجتماعی نیز خود تابعی از ان است بررسی شده و کیفیت نمود این امر در مساجد معاصر کاویده شده است بر این اساس ابتدا با بررسی مفهوم امر قدسی در در هنر اسلامی به نحوه تجلی آن در مساجد و زندگانی مردم جوامع سنتی پرداخته شده و سپس بررسی تغییرات و تحولات درک این مفهوم در جامعه امروز نظر خود را درباره چگونگی امکان نمود برجسته تر از ان در مساجد امروز بیان کرده ایم. این تحلیل از رهگذر بررسی سه نمونه از مساجد معاصر که نمونه هایی موفق محسوب میشوند ارائه و تکمیل شده است.
    کلیدواژگان: هنر سنتی هنر قدسی مساجد سنتی مساجد نمازخانه ای
  • علی غفاری، مرجان نعمتی مهر صفحه 33
    هدف این مقاله معرفی شیوه آموزش در کارگاه طراحی مجموعه های مسکونی با تاکید بر نقش طراحی شهری و رویکرد فرایندی در شکل گیری فضاهای سکونتی است. کارگاه های طراحی به عنوان هسته اصلی آموزش در دانشکده های معماری به شمار می آیند که آموزش نظری و عملی در آنها از حساسیت ویژهای برخوردار است. طراحی مجوعه های مسکونی به مثابه اقدامی چند تخصصی و سیستمی مرتبط از نظامهای مختلف نیازمند نگرش فرایندی و طراحی جزء و کل هم زمان و در مقیاس های مختلف سبب گردیده است که آموزش در این کارگاه مبتنی بر نگرش چند بعدی و توجه همزمان به ابعاد ماهوی و رویه ای صورت پذیرد تا بستر شکوفایی خلاقیت های دانشجو را در تناسب با واقعیت ها و محدودیت های موجود در طرح و نیازهای ساکنان بر اساس پیش فرض های مذکور فراهم آورد این مقاله مشستمل بر سه بخش کلی اهداف کارگاه ساختار محتوایی درس فرایند و روش آموزش تجربه کارگاه طراحی مجموعه های مسکونی را معرفی نموده و به بحث در خصوص نقاط کلیدی و مورد تائئد آن میپردازد.
    کلیدواژگان: مسکن، واحد همسایگی طراحی شهری کل و جزء فرایند
  • زهرا قیابکلو صفحه 45
    محدود بودن منابع فسیلی و آلودگی های ناشی از استفاده از این گونه منابع جوامع اندیشمند را بدان واداشته که از انرژی های نو به جای منابع فسیلی استفاده کنند. امروزه بعضا به سبب ضعف در طراحی ساختمان ها درصد قابل ملاحظه ای از انرژی های اولیه صرف گرم کردن، خنک کردن، و نوررسانی آن ها می شود. با اندکی توجه به اصول طراحی منطبق با اقلیم و به کارگیری انرژی های تجدید شونده،می توان مصرف انرژی را در بناها تا حد قابل ملاحظه ای کاهش داد. ایده پیشنهادی این مقاله سیستمی را ارائه میکند که میتواند جایگزین دیوار جنوبی نمای ساختمان ها شود. بر اساس این ایده در طول زمستان حرارت تا هنگام غروب در دیوار ذخیره شده و پس از غروب خورشید انرژی ذخیره شده شروع با بازتاب میکند. در طول تابستان نیز با استفاده از برودت تبخیری همراه تهویه عبوری می توان شرایط مطلوبی را فراهم کرد. این ایده که برای اولین بار در جهان ارائه می شود، نسبت به سیستم های قدیمی فلیکس ترومب که در سال 1966 در فرانسه پیشنهاد شده مزایا و کارکردهای بهتری دارد.
    کلیدواژگان: گرمایش و سرمایش طبیعی، دیوار حرارتی، شبیه سازی حرارتی ساحتمان، حرارت و برودت تبخیری، سیستم غیر فعال
  • سارا دادپور صفحه 51
    براساس تحقیقات ریچارد فلوریدا جذب و حفظ «طبقه خلاق» افرادی که راه حل های نو آورانه برای استفاده در سطح وسیع خلق و مطرح میکنن از ملزومات اصلی توسعه و تفیق شهر های رقیب در دوران جهانی شدن است. این در حالی است که ایران و به ویژه تهران به دلیل آمار بالای مهاجرت افراد تحصیل کرده وماهر آن به خارج از کشور و بازگشت اندکی از آنان به کشور، نه تنها توان جذب گروه خلاق را ندارد، بلکه حتی قادر به حفظ طبقه خلاق ساکن خود نیز نیست. از طرفی با توجه به اینکه کار فلوریدا و تحقیقاتی که در ادامه کار وی انجام شده نقش کلیدی کیفیت مکان را در جذب و حفظ گروه خلاق نشان داده است. لزوم توجه به این امر در حیطه طراحی شهری در ایران آشکار میگردد هدف اصلی نوشتار حاضر شناسایی و تبیین موضوعاتی است که به بهبود شرایط شهر تهران برای طبقه خلاق ساکن در آن و ارتقای وضعیت آن برای جذب گروه خلاق در آینده کمک کند.بدین منظور در بخش یک (مطالعه اسنادی) پیشینه نظری و پیشینه تجربی مربوط به حذب گروه خلاق بررسی گردیده و ا آنها اهداف و معیارهای عام جذب گروه خلاق و اهمیت نسبی معیار های مکانی نسبت به معیارهای غیر مکانی به دست می آید.سپس در بخش دو(مطالعه موردی تهران) پس از ارائه روش تحقیق اهداف و معیارهای عام جذب گروه خلاق در شهر تهران سنجش و ارزیابی و از آنها اهداف و معیارهای خاص شهر تهران نتیجه گیری میشود.نتایج تحقیق نشان میدهد که کلیه معیارهای عام مکانی از جمله معیار تامین سرزندگی برای جذب گروه خلاق تهران نیز واجد اهمیت هستند با یررسی تفضیلی معیار سرزندگی شامل ارزیابی جذابیت و کیفیت انواع فعالیتها برای گروه خلاق تهران اولویت تامین امکانات فعالیت ها در تهران بدست می آید و در نهایت با بررسی معیارهای مکانی جاذب گروه خلاق تهران با استفاده از مدل مکان پایدار کیفیت های طراحی شهری جاذب گروه خلاق تهران شناسایی و بررسی می شوند.
    کلیدواژگان: طراحی شهری، طبقه خلاق، تهران
  • محمد صالحی فرد صفحه 67
    در شهرسازی معاصر، حرکت پیاده ها و نیاز ها و حقوق طبیعی انسانی او، کمتر توجه برنامه ریزان و طراحان شهری را برانگیخته و راه های پیاده بخشی مستقل از فضاهای شهری نبوده بلکه تابعی از حرکت سواره به حساب آمده است.اما یکی از بارزترین اقدامات ارزشمندی که طی سالیان اخیر برای ارتقای کیفیت حرکت پیاده صورت گرفته، احداث پیاده راه ها در تعدادی از کلان شهرهای کشور بوده است.باید توجه کرد صرف احداث مسیر ویژه پیاده، موفقیت و کارایی آنرا در شهر تضمین نمی کند، همچنین احداث ویژه پیاده در یک شهر نمی تواند به منزله الگوی اجرایی در شهرهای دیگر به شمار رود تفاوتهای اقلیمی،فرهنگی و ویژگی های متفاوت شهرسازی در هر منطقه رویکرد خاصی را نسبت به مسئله پیاده راه سازی طلب میکند.در این میان بررسی نگرش و دیدگاه های شهروندان و مطالبات آنها از فضاهای پیاده تا حدی راه گشای مدیریت و برنامه ریزی شهری و شهرسازان(طراحان شهری، معماران و...) برای پاسخ مناسب به آنها است.این مقاله که بر اساس روش توصیفی – تحلیلی (با تاکید بر مطالعات پیمایشی و تحلیل ثانویه اطلاعات) تدوین شده قصد دارد با شناختی عمیق از وضع موجود پیاده راه های محدوده بلوار سجاد مشهد و با توجه به نگرش و خواست هروندان در صدد ایجاد یک تحول بنیادی و کارکردی در پیاده راه های موجود محدوده بلوار سجاد به منظور دستیابی به اهدافی چون زیباسازی فضاهای شهری، ایجاد و شادابی در پیاده راه ها مشارکت شهروندان در بهبود کیفیت محیط شهری، کاهش مشکلات ترافیکی محدوده، ایجاد فضاهای خاطره انگیز و... برآید. نتایج مطالعه نشان میدهد: 1. عملکرد پیاده راه های محدوده، در شرایط کنونی صرفا در حد یک راه عبوری و گذر تنزل کرده و هیچ نشانه ای از سایر کارکردهای پیاده راه ها مشاهده نمی شود. 2. عمده ترین استفاده کنندگان کنونی از پیاده راه های محدوده جوانان هستند و سایر گروه های سنی استفاده چندانی ار آن نمیکنند. 3. مهمترین مشکل و چالس پیاده راه های محدوده در مرتبه نخست فقدان امنیت اجتماعی مناسب(فضای ناامن به ویژه برای زنان دختران و خانواده ها) است 4. اکثریت شهروندان محدوده(بویژه مجاوران و سکنه)برای بهبود عملکرد و کارکرد پیاده راه ها تمایل به مشارکت و همکاری با شهرداری و سایر سازمان های مرتبط دارند(پتانسیل ارزشمند مشارکت شهروندی).
    کلیدواژگان: پیاده راه سازی، فضاهای شهری، شهروند، مدیریت شهری، برنامه ریزی پیاده، پیاده راه، مشهد
  • کمال امیدوار، مریم بیرانوند زاده صفحه 93
    بافتهای قدیمی بیشتر شهرها به مرور زمان و در اثر تجولات جدید، عملکرد پیشین خود را از دست داده و رفته رفته رو به اضمحلال گذارده و امروزه بزرگترین معضل شهرها هستند.بافت قدیم خرم آباد در پیرامون قلعه فلک الافلاک، تعدادی از عناصر ارزشمند دوره های تاریخی مختلف را در خود جای داده است.متاسفانه به جز حریم درجه یک قلعه دیگر قسمت های بافت محل زندگی مهاجران و قشر ضعیف اقتصادی و فرهنگی جامعه است که از سر ناچاری به این مناطق روی آورده و هیچ گونه احساس تعهدی نسبت به حفاظت از بافت در خود احساس نمی کند. دسترسی های نامناسب و نبود تسهیلات و امکانات خدماتی بافت را با وجود واقع شدن در هسته مرکزی شهر به سمت فراموشی و نابودی سوق میدهد. هدف این تحقیق شناخت و بهبود ساختار کالبدی و سازمان فضایی از راه بهسازی شهری، ارتقای ارزش مکان مذهبی، احیای عناصر تاریخی، و گسترش زمینه های سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال برای افراد بومی در محله زید بن علی است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق ساکنان محله زید بن علی(جمعیتی بالغ بر چهارصد نفر) هستند. با استفاده از روش پیشرفته آماری (تحلیلی عاملی) مجموع متغیرهای استفاده شده در این تحقیق عامل سازی شد. با استفاده از 23 شاخص اولیه، عوامل موثر در محله زید بن علی مطالعه شده و این شاخص ها با روش چرخشی«واریماکس» به چهار عامل یا فاکتور کاهش یافت.مجموع چهار عامل جمعا 68/78 درصد از واریانس را پوشش می دهند. براساس نتایج تحقیق، عامل کالبدی با مقدار ویژه 952/11، 157/9، و 605/6 به ترتیب به عنوان عوامل مشکل زا در محله زید بن علی مورد توجه قرار گرفته اند. این عوامل باید در ساماندهی محله به ترتیب اولویت مد نظر قرار گیرند.
    کلیدواژگان: بافت قدیم، امکانسنجی تجدید حیات، تحلیل عاملی، شهر خرم آباد، محله زید بن علی
  • مجتبی رفیعیان، شریف مطوف، ساناز نقشی زادیان صفحه 111
    رویکرد اجتماعات تاب آور شهری، بر ارائه راهکارهای بهبود و توانمند سازی اجتماعات محلی شهری و ارتقای نظارت های کارآمدتر در جوامع شهری از طرف دولتهای محلی به ویژه در مواقع وقوع بحران و بلایای طبیعی و غیرطبیعی تاکید دارد. در این رویکرد اعتقاد بر این است که ساختار کالبدی و محتوای اجتماعی جامعه می باید توامان در مقابله با بحرانهای غیر مترقبه به صورت یکپارچه و واحد عمل کند. لذا توجه محض به عناصر کالبدی جامعه بدون ارتقای آستانه های تحمل پذیری ظرفیت های اجتماعی آن، کافی نخواهد بود. نکته اصلی در این رویکرد این است که یک اجتماع محلی باید بروز یک سانحه پیش بینی نشده به اندازه ی تاب آور و مقاوم باشد که بتواند در یک چرخه زمانی کوتاه با کمک نیروهای توانمند درونی خود و همچنین مشارکت توانهای خارج از جامعه به سرعت خود را به شرایط پیش از سانحه بازگرداند. در این چارچوب، رویکرد «اجتماعات تاب آورر شهری» چارچوبی موثر را در پنج حوزه اصلی شامل: نظارت و مدیریت، ارزیابی خطرات احتمالی دانش و آموزش مدیریت بحران و کاهش آسیب پذیری و در نهایت واکنش و آماده سازی جامعه در مقابله با بلایا به عنوان اصلی ترین مولفه های تشکیل دهنده یک اجتماع تاب آور ارائه می دهد در این مقاله کوشش شده در یکی از نواحی منطقه 17 شهرداری تهران از طریق مشاهده مستقیم و گرداوری پرسشنامه ای سطح تاب آوری اجتماع محلی سنجیده و تحلیل شود. برای این منظور با توجه به مولفه های حوزه های پنج گانه به استخراج معیارهای سنجش با کمک جامعه محلی پرداخته سپس با استفاده از روش های تحلیل واریانس T تک نمونه ای،جداول همبستگی اسپیرمن و پیرسون و همچنین آزمون فریدمن به سنجش میزان ارتباط بین مولفه ها اقدام شده است.نتایج نشان داد که جامعه مورد نظر با کسب نمره 2 در طیف کم قرار دارد یعنی تاب آوری اش پایین است.
    کلیدواژگان: اجتماعات تاب آور شهری، توانمندسازی، بحران، بلایای طبیعی، منطقه 17 شهرداری تهران
  • ناصر بنیادی صفحه 125
    مقایسه معانی گوناگونی کخ متخصصان مختلف از واژگان مرمت شهری مراد کرده اند حاکی از نبود اصطلاحات مشترکی است که نشان می دهد تفاهم بر سر یک زبان مشترک برای برگرداندن متون مرمت شهری تا چه اندازه ضروری است. در مقام مقایسه بررسی واژگان تخصصی مرمت همچون نمادهای ریاضی ابزار انتقال مفاهیم پیچیده و دشوار هستند. اگر از این واژگان به درستی استفاده نکنیم- همانند آنچه در ریاضیات قدیم ایران به علت عدم استفاده از نمادهای ریاضی اتفاق افتاد انتقال مطالب و بالتبع پیشرفت علم بسیار دشوار و حتی ناممکن خواهد شد.بنابر این باید به واژگان مرمت شهری در گروی به کارگیری درست دانش فنی است.عدم انتقال صحیح تجربیات در بین متخصصان و دست اندرکاران و مسئولان امر مرمت شهری از عوامل تحقق طرح های مرمت شهری است. گام بعدی مقاله معطوف است به بازنگری در دسته بندی های روش های مرمت شهری و کوشش برای دستیابی به طبقه بندی کاربردی آنها در صورتی که بتواند فرآیندهایی در اشکال مختلف مرمت شهری ارائه دهد. این مقاله تلاش می کند تا با یکدست کردن تعابیر و معانی استفاده شده توسط متخصصان به تعیین ارتباط بین واژگان مرمت شهری بپردازد تا از این طریق بتواند گامی در جهت وحدت رویه و اجرایی تر شدن طرح های مرمت شهری بردارد.
    کلیدواژگان: واژگان مرمت شهری، روش های مرمت شهری، رویکرد تاریخ گرا، رویکرد برنامه گرا، رویکرد راهبردی
  • محمدرضا نقصان محمدی، محسن دهقانی تفتی صفحه 141
    هدف این مقاله دستیابی به راز و رمز ماندگاری مجموعه شاه ولی، میراث معماری شهر تفت است، تا بطور عام امکان بررسی ماندگاری سکونتگاه ها، مجتمع های زیستی و مجموعه های شهری با توجه به ماهیت لایه های تشکیل دهنده مکان روح مان به فراخور زمان فراهم آید. بر این اساس ابتدا به سیر تحولات تاریخی مجموعه شاه ولی و سپس به تحلیل لایه های مکان در شهر تفت و میزان انطباق و بازخورد آن با این مجموعه با توجه به زمان و در ارتباط متقابل با تکامل شهر تفت بیان میشود. در تحلیل مکان میزان انطباق متقابل با تکامل شهر تفت بیان می شود.در تحلیل مکان میزان انطباق و بر هم کنش مجموعه شاه ولی در سه حوزه مرئی و ظاهر(جسم)، تصورات ذهنی(روان) و نامحسوس و متافیزیک (روح)در سه مقیاس شهر مجموعه شهری و دانه شهری(با تاکید بر مقیاس میانی) با لایه های تشکیل دهنده مکان در شهر تفت مطرح می شود. به نظر میرسد مجموعه ماندگار شاه ولی را بتوان در گذر زمان و با توجه به ویژگی های مکان در حوزه های ظاهر تصورات ذهنی روانی، و باطن در حیطه آداب و رسوم و ارزش های متعالی شهر تفت محیطی مرتبه مند و پاسخ ده به ابهاد گوناگون نیازهای انسان است.
    کلیدواژگان: مجموعه شاه ولی تفت، معماری، مکان، زمان
  • نریمان فرح زا*، محسن عباسی هرفته صفحه 155

    آسیاب های قناتی سازه هایی احداث شده در زیرزمین هستند و به منظور تامین آرد، یکی از ضروری ترین مایحتاج مردم تلفیقی از دانش ها فنون و رموز در زمینه های مختلف اعم از معماری سازه مهندسی آب مهندسی مکانیک زمین شناسی و معدن در آنها به کار رفته است. در این پژوهش به منظور آشنایی و شناخت بیشتر این آثار ارزشمند مغفول پیمایشی در ادبیات مربوطه و تفحص در ابنیه باقی مانده در منطقه یزد و حومه صورت گرفته است.

    کلیدواژگان: آسیاب، قنات، یزد، آسیاب قناتی
  • علی عمرانی پور، اصغر محمد مرادی صفحه 171
    اصفهان شهزی است تاریخی که در سیر زمان چندین مرحله رشد و تحول شهری در آن تجریه شده است. این مراحل شامل شکل گیری ابتدایی این شهر تا دوران آل بویه سلجوقیان و تحولات دوره صفویه در ابتدای قرن یازدهم هجری می شود. در این نوشتار با توجه به حضور عامل طبیعی مهم و تاثیر گذاری چون زاینده رود بخشی از شهر تاریخی اصفهان در پیوند با شهر به بررسی سیر تحول محیط طبیعی – تاریخی آن رودخانه پرداخته می شود.د این بررسی تاثیر و تآثرات حضور زاینده رود و طبیعت حاصل از حضور آن در دشت اصفهان بر شهر، در دوره تاریخی صفویه، مطالعه می شود. مدارک و اسناد این پژوهششامل متون تاریخی، سفرنامه های سیاحان داخلی و خارجی و تصاویر و نقشه های تاریخی از محیط طبیعی – تاریخی زاینده رود است. شناخت تعاملات شهر و زاینده رود در عهد صفوی و نیز استخراج مبانی نظری توسعه شهر اصفهان در خصوص این تعاملات از نتایج این پژوهش است که بنیانی را برای برنامه ریزی ها و طرحهای حفاظتی و توسعه شهری مرتبط با اصفهان عموما و زاینده رود به طور خاص فراهم میکند.
    کلیدواژگان: زاینده رود، اصفهان، عصر صفوی، محیط طبیعی - تاریخی
|
  • Bahram Siavashpour Page 5
    This paper assesses the impact of architectural regulations on the degree of freedom of architects in making design decisions. To this end, regulations are classified in three main categories with respect to: (i) level of abstraction; (ii) theoretical source; and (iii) adopting body. In terms of abstraction, regulations could treat highly theoretical abstract topics or concrete operational subjects. A regulation could also be derived from positive theory and empirical generalization, normative theory, or planning and design aspirations. In terms of adopting body, regulations could be adopted by high-level central government bodies or local bodies at a low level with respective decrease in their legitimacy.
  • Roohollah Mojtahedzadeh, Zahra Namavar Page 21
    The Mosque has played a central role in sociopolitical and cultural life of Islamic communities through the ages, but in Modern times, new domed mosques are built with no spatial integrity nor cultural identity. After the Islamic Revolution, reviving the mosque identity was considered as key to revival of Islamic social identity. This paper considers sacredness as the main source of social veneration. It is hypothesized that lack of social acceptance of newly built mosques is due to neglect of this aspect in architectural design of mosques. The evolution of the sacredness concept is thus discussed. Three contemporary mosques are then analyzed on this basis.
  • Ali Ghaffari, Marjan A. Nematimehr Page 33
    The aim of this paper is to describe the methodology employed in the Residential Complex Design Studio, with emphasis on the role of urban design and a procedural approach in formation of residential space. Design studio is the backbone of architectural education and it is imperative that design studio pedagogy needs to be encountered in its broadest sense. Designing a residential complex is a multidisciplinary system consists of interrelated subsystems, which requires a procedural approach and simultaneous design of whole and part at different scales.Design pedagogy in this studio is thus based on a multi-dimensional approach including both substantive and procedural aspects. The students’ creativity is encouraged with respect to realities and constraints, inhabitants’ needs and design presumptions. This paper covers three main parts: studio objectives, course substantive structure, and educational methodology.
  • Zahra Ghiabaklou Page 45
    An efficient energy conservation method in buildings is through solar thermal space conditioning by passive solar design. Proper implementation of passive solar building design substantially reduces heating and cooling needs and thus yields significant energy savings. In dry climates, increased evaporation of moisture from human body causes discomfort. This paper explains a proposed passive evaporative system for heating and cooling of buildings in arid areas. In this system, a special cavity wall on the south façade provides passive heating and cooling. Misting nozzles are used to increase evaporation and minimize moisture carry-over. This low-cost system has several advantages in provision of comfort in hot arid areas as compared to the conventional Trombé wall.
  • Sara Dadpour Page 51
    Attracting creative class is a key development factor for competitive cities in a globalizing world. Researchers have shown the importance of physical and non-physical factors in attracting creative class to a city.This paper reports the results of a survey undertaken among creative jobholders. The only non-physical factor more attractive than physical factors turns out to be availability of employment opportunities. The need for provision of participatory activities in open spaces is also revealed. Amongst physical factors, some ten urban qualities are found to be most attractive to creative class: accessibility; inclusiveness; climatic comfort; quality of public spaces; livability; quality of objective and perceived landscape; sensual experience; nature compatibility; and cleanliness of urban space.
  • Mohammad Salehifard Page 67
    Emphasizing on pedestrian accessibility is a recent trend in current urban planning. In many metropolitan areas, vehicular access is substituted by pedestrian walks. Nevertheless, these pedestrian walks have not met the same success in all metropolitan areas. Diverse factors contribute to the success of pedestrianization in metropolitan areas. This paper reports the results of a survey undertaken in pedestrian walks adjacent to Sajjad Boulevard, Mashhad. In this survey, different users responded to questions about the conditions of pedestrian walks. The results indicated that most walks functioned mainly as access roads with few other urban functions contributing to the pedestrian nature of the walk. The main users of pedestrian walks were the young population significantly outnumbering children and older age groups. The feeling of insecurity in particular for females also contributed to a decrease in effective use of the pedestrian walks. Nevertheless, there was a marked willingness on part of the citizens to cooperate with municipalities for improvement of the existing situation.
  • Kamal Omidvar, Maryam Beyranvandzadeh Page 93
    As one of the oldest quarters of Khorramabad City, Zeyd-ibn-Ali Quarters includes several significant historic buildings. The Zeyd-ibn-Ali Shrine and its adjoining market, where fresh agricultural products are sold daily, are important features of this part of the city. Nevertheless, the survey undertaken there indicates that some 72 percent of the inhabitants are not satisfied with their living conditions. According to this survey, 35 percent of inhabitants consider social problems, 22 percent lack of urban services, 29 percent narrow alleys as their main source of dissatisfaction, while for 14 percent all these factors count as source of dissatisfaction.Further statistical analysis shows that among eight groups of dissatisfaction factors, physical problems ranks first, followed by social, economic and environmental factors.
  • Mojtaba Rafiyan, Sharif Motawef, Sanaz Naghshizadian Page 111
    A resilient Community is a local community that can shortly restore its pre-disaster status drawing on its internal potentials and effectively utilizing external assistance. Based on the idea that during disasters, the physical structure should act together with the social content, this concept emphasizes on local community empowerment and effective local government supervision. For an effective mitigation, reducing risks for physical elements of a society should be accompanied by increasing social carrying capacity thresholds. The main five factors in an urban resilient community include management and monitoring, risk assessment, education and training, disaster mitigation, and risk preparedness. This paper presents the results of a community resilience assessment in District 17, Tehran Municipality. Research method includes direct observation and household surveys covering the main five factors of resilience. The statistical analysis of the results indicates a low level of resilience which could be enhanced by undertaking a series of recommended measures.
  • Naser Bonyadi Page 125
    As a multidisciplinary new field of knowledge, urban conservation enjoys a variety of technical jargon and evolving concepts. Key terminology employed in this urban conservation is not consistent in diverse texts. This inconsistency is aggravated in Persian texts as different authors have used dissimilar equivalents in translation of key concepts. To develop a shared basis for research and practice, this paper first presents a comparative study of Persian equivalents used for key terms in urban conservation. Then a comparative study of the definitions of key terms is presented. The evolution of key approaches to urban conservation is finally reviewed to demonstrate the basis of evolution in terminology.
  • Mohammad Reza Noghsan Mohammadi, Mohsen Dehghani Tafti Page 141
    Located on the fringes of desert on the foothills of Shirkooh Mountains, Taft City has witnessed a documented history dating back to 14th century AD. Early 15th century AD witnesses the stay of the greatest mystic of his time, Shah Nematollah Vali in Taft and the foundation of Shah Vali Complex. The original elements of this complex include a mosque and a khaneqah (a place for mystical congregation). Other urban elements were built in next centuries forming a complex parallel to the irrigation network and river direction. This complex has been a dynamic city centre throughout the history of the city, adapting to the urban requirements of each period and developing in concordance with contemporary urban development.
  • Nariman Farahza, Mohsen Abbasi Harafteh Page 155

    Located on the fringes of desert, Yazd Province has long relied on underground channels or qanats as the main source of water for diverse purposes. To provide flour for the city, watermills were built on the qanat outlets. These watermills demonstrate significant ingenuity in hydraulics, mechanical engineering and subterranean architecture. This paper initially reviews existing literature on qanat watermills in Yazd Province.The architectural elements of watermills typology are then explained. To conclude, a sample watermill is analyzed in detail.

  • Ali Omrani Pour, Asghar Mohammad Moradi Page 171
    Isfahan is a historic city evolved from a prosperous village into the Safavid capital in early 18th century. The most important natural element of the city, the Zayandehrood River has played a key role in the formation and evolution of this city. Through a survey of manuscripts, travel accounts and historic maps, this paper attempts to clarify the impact of this river on the Safavid Master Plan for converting Isfahan to a magnificent capital city. The newly introduced urban elements included Chahar-Bagh Boulevard as a catalytic urban element for stimulating urban recreation commerce and development; Hezar Jarib recreation gardens; new urban quarters on the south of the river; and building famous multi-functional bridges over the river.