فهرست مطالب

امامت پژوهی - پیاپی 7 (پاییز 1391)

نشریه امامت پژوهی
پیاپی 7 (پاییز 1391)

  • تاریخ انتشار: 1392/02/02
  • تعداد عناوین: 11
|
  • صفحه 2
  • مقالات
  • سیدعلی حسینی میلانی، محمدحسین رحیمیان صفحه 7
    امامت پیشوایان معصوم علیه السلام از دو محور قابل اثبات است: قرآن و روایات معتبر.
    آیه مودت و روایاتی که در ذیل تفسیر این آیه آمده به روشنی امامت و ولایت عامه اهل بیت علیهم السلام را ثابت می کند. این نوشتار با توجه به این آیه و روایاتی که از طریق اهل سنت نقل شده، مباحث خود را در چهار محور؛ 1 ذوی القربی کیانند؟ 2 بررسی روایات مربوطه؛ 3 رد شبهه های مخالفان؛ 4 دلالت آیه بر امامت؛ ارائه می کند و به پژوهش در تفسیر آیه مودت بر اساس منابع اهل سنت می پردازد.
    کلیدواژگان: مودت و مهرورزی، امامت، خلافت، ذوی القربی، قرآن، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، ولایت عامه
  • شهرام پورحسن، محمد کرمانی کجور صفحه 45
    شفاعت، همواره معنا و مفهوم معهودی در ذهنیت عالمان اسلامی با وجود تمایز های مذهبی و گرایش های متفاوت کلامی داشته، بی آنکه تحقق آن در عالم آخرت هیچ محذوری در پی داشته باشد تا آن که در قرن چهاردهم محمدعبده در جامعه علمی اهل سنت مصر، با محال شمردن تحقق شفاعت به معنای معهود آن در عالم آخرت و متشابه دانستن روایت های شفاعت، درارائه معنایی نو از شفاعت اخروی که فایده مندی آن را تنها متوجه شفاعت کننده، می نماید،کوشیده که نقدهای پاره ای از عالمان اسلامی پس از خویش را به دنبال داشت. از آنجا که نقدهای انجام گرفته ناظر به عنصر استحاله مورد نظر عبده بوده و به دو عنصر دیگر دیدگاه او یعنی تشابه روایت های ماثور شفاعت و انحصار فایده مندی آن نسبت به شفاعت کننده، پاسخی دریافت نشده، بر آن شدیم تا دو ادعای اخیر وی را برپایه احادیث موجود درکتاب صحیح بخاری به عنوان معتبر ترین جامع حدیثی اهل سنت مورد نقد قرار داده و تقابل نظریه وی با احادیث انعکاس یافته در کتاب مذکور را ارائه نماییم.
    کلیدواژگان: عبده، عناصر نقلی، صحیح بخاری، شفاعت اخروی
  • محمد اویس ریفیودین صفحه 61
    این مقاله تلاش می کند تا نشان دهد که نمی توان رویکردهای پدیدارشناسانه را با رویکرد تاریخی نگر و گزارش های پوزیتیویستی از تاریخ تطبیق داد و در همین راستا به مطالعه موردی امامت پرداخته است.
    همچنین ادعای میرچا الیاده را مبنی بر این که می توان میان این دو رویکرد سازگاری ایجاد کرد، مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
    کلیدواژگان: تاریخی نگری در مطالعات دینی، پدیدارشناسی در مطالعات دینی، میرچا الیاده، شخصیت کاریزما در مذهب
  • محمد خادمی صفحه 79
    مقام امامت مقامی الهی وآسمانی است که حقیقت شناخت آن در ذهن هیچ بشری نمی گنجد وکسی را یارای فهم آن نیست. این در حالی است که برخی افراد در اثر عدم شناخت صحیح امامت در اندیشه شیعی شبهاتی در ذهنشان خطورکرده است. منشا و خاستگاه آن شبهه از طرفی عدم تامل و دقت در آیات و روایات، و از طرفی تطبیق دادن این مقام الهی با مقامات و نظام های بشری می نمایاند. یکی از این شبهات، بحث کارکرد و نقش دموکراسی و شورا در تعیین امام است که طرفداران این دو نظریه با توجه به خلط نمودن معنای امامت و حکومت و یکسان سازی معنای این دو به جهت اینکه این دو هماره نمود و مظهر دخالت و مشارکت و تاثیرگذاری آحاد مردم بر قدرت سیاسی بوده اند به ناسازگاری امامت و دموکراسی حکم کرده اند. نگارنده در این مقاله برآن است که ابتدا دموکراسی و شورا را در دو بخش به صورت مجزا، مورد واکاوی قرارداده و اقسام و مستندات آن را توصیف نماید و سپس با تحلیل، این دو نظریه را نقد و به چالش بکشاند.
    کلیدواژگان: امامت، دولت، دموکراسی، شورا، عقیده امامت
  • حامد مقدم صفحه 119
    تعیین امام از سوی خدای متعال، و صدور نص بر آن توسط رسول اکرم صلی الله علیه و آله، از مسائل چالشی و بحث برانگیز میان مسلمانان است. مقاله حاضر پس از تبیین معنای نص در لغت و اصطلاح، در پی تبیین و تشریح منزلت و جایگاه نص در تعیین امام و اعتبار یا عدم اعتبار راه های دیگر در این مساله نزد فرق اسلامی است. معتزله نظر اهل حل و عقد را در تعیین و نصب امام پذیرفته و اعتبار تنصیص در تعیین امام را توسط امام پیشین در غیر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله قبول کرده اند. علاوه بر راه های مورد قبول نزد معتزله، اهل حدیث و اشاعره قهر و غلبه را هم در تعیین امام ذکر کرده اند. امامیه تعیین امام را تنها به نص مشروع دانسته و برای اثبات نظر و عقیده خود به برهان ها و دلیل های عقلی و نقلی تمسک نمودند.
    کلیدواژگان: نص، امامیه، اشاعره، اهل حدیث، معتزله، اهل حل و عقد، تغلب
  • حسین اسکندری، محمد کرمانی کجور صفحه 153
    بر خلاف آنچه که بسیاری، تصور می کنند، رویکرد یکسان و فراگیری در میان عالمان اهل سنت، به جایگاه علمی و حتی رجالی امامان معصوم علیهم السلام وجود ندارد، اگرچه رویکرد غالب در میان آنان، تصویر فوق را تایید می نماید. در این میان جایگاه علمی امام جواد، امام هادی وامام عسکری علیهم السلام است که نخست از سوی فخر رازی در قرن ششم، مورد انتقاد قرار گرفت و ابن تیمیه حرانی آن را در قرن هشتم، پیگیری نمود. آثار محدودی همچون عبقات الانوار، اشاره ای به این رویکرد انتقادی نموده اند، اما به هر دلیل پرداخت درخوری بدان نداشته اند. نوشتار پیش رور به بررسی این رویکرد انتقادی پرداخته و در شفاف سازی عناصر استدلالی آن کوشیده و استدلال آن را با فراغت از میراث مکتوب امامیه، حتی برپایه میراث مکتوب اهل سنت، فاقد اتقان و اعتبار علمی یافته و نشان داده است.
    کلیدواژگان: امام جواد علیه السلام، امام هادی علیه السلام، امام عسکری علیه السلام، رویکرد انتقادی، فخررازی، ابن تیمیه
  • حامد فرجپور صفحه 181
    معنای لعن در فرهنگ اسلامی درخواست دوری از رحمت الهی است. این دعاء در آیات قرآن و روایات عامه و خاصه در سیره عملی رسول خداصلی الله علیه و آله، امیرالمومنین علیه السلام و اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله فراوان یافت می شود. همچنین در ادبیات علماء پیرو مکتب خلفاء و همچنین علمای شیعه نیز در موارد متعددی لعن وجود دارد. به صورت عمده در میان عامه برخی تلاش ها برای تبرئه اشخاصی که هدف لعن از سوی قرآن کریم، رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام بوده اند انجام شده است که ادله این تبرئه نمودن و حمایت ها مخدوش به نظر می رسد.
    کلیدواژگان: لعن، لعن در قرآن، لعن در سنت، لعن در سیره، منع تدوین حدیث، اهل بیت علیهم السلام و لعن، اصحاب و لعن
  • نقد اندیشه
  • جواد علاء المحدثین صفحه 207
    این نوشتار به بررسی بخشی از «کتاب مکتب در فرایند تکامل» می پردازد. موضوع این بخش کتاب، تحلیلی تاریخی درباره «باور شیعیان نسبت به ضرورت قیام مسلحانه توسط امامان علیه السلام» و زوایایی از «عقیده به مهدویت در جامعه تشیع» است و نهایتا تاثیر این امور، در تطور «امام شناسی شیعیان» نتیجه گرفته یا به طور غیر مستقیم القا شده است.
    در این بررسی، به مواردی همچون عدم تطبیق دلیل و مدعی در کتاب می پردازیم و با بازخوانی مدارک ذکر شده در پاورقی بخشی از کتاب (صفحات 33 تا 43، بخش مربوط به دوران امامت حضرت امام باقر علیه السلام)، عدم تطابق آنها با مدعای مطرح شده در کتاب را نشان خواهیم داد، سپس برخی خطاهای روشی در تالیف کتاب را به تفکیک بازگو می کنیم.
    کلیدواژگان: شیعه شناسی تاریخی، مدرسی طباطبایی، سیدحسین، مکتب در فرایند تکامل (کتاب)، تطور تاریخی شیعه
  • کتاب شناخت
  • محمدحسین رحیمیان صفحه 237
    این نوشتار به معرفی کتاب سیرتنا و سنتنا نوشته علامه عبدالحسین امینی پرداخته است. این کتاب در پاسخ به سه پرسش درباره شدت مهرورزی شیعیان به اهل بیت علیهم السلام، دلیل سوگواری شیعه پس از این همه سال برای اباعبد الله الحسین علیه السلام، و دلیل ارج گذاری به تربت آن حضرت نگاشته شده است.
    نویسنده ضمن شناساندن ترجمه فارسی آن یعنی سیمای شیعه در رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله، بخش هایی از مقدمه کتاب را نقل کرده است که به بیان انگیزه نگارش کتاب می پردازد.
    کلیدواژگان: مهرورزی به اهل بیت علیه السلام، فرقه ناجیه، سوگواری برای امام حسین علیه السلام، سجده بر تربت امام حسین علیه السلام، علامه امینی، سیرتنا و سنتنا، سیمای شیعه در رفتار پیامبر
|
  • Seyyed Ali Hosseini Milani Mohammad Hossein Rahimian Page 7
    Imamate of the Infallible Leaders (PBUT) may be proved in two ways: according to the Holy Quran and through authentic Hadiths The Lovingkindness Verse and Hadiths quoted to interpret the verse clearly prove Imamate and universal wilayah of the Household (PBUT). The present writing discusses this verse and Hadiths quoted by Sunni Muhaddithun and presents its main points along four axes: 1- Household (who are the Household?), 2- relevant hadiths, 3- [disproving] suspicions made by the opponents, 4- implication of Imamate by the verse. The present writing studies the interpretation of the Lovingkindness on the basis of Sunni resources.
    Keywords: Lovingkindness, Imamate, vicegerency, Household, the Holy Quran, the Holy Prophet (PBUH), universal wilayah
  • Shahram Pourhasan Page 45
    Intercession has been always of a certain sense in mentality of Muslim scholars in spite of differences between their schools and theological inclinations, and in this sense, there has been no obstacle to it in the otherworld. In the 14th Century (AH), in scientific society of the Egyptian Sunnis, Muhammad Abdoh said that intercession in the above sense cannot be realized in the otherworld, and Hadiths concerning intercession are ambiguous. He introduces a new sense for the intercession in the otherworld which is useful only for one who makes intercession. This new interpretation has been followed by some critiques made by some Muslim scholars. Since the above critiques concern the “impossibility” intended by Abdoh and no discussion has been made concerning ambiguity of Hadiths and his point that intercession is useful only for one who makes intercession, these two claims are, here, criticized on the basis of Hadiths in Sahih of Bukhari as the most authentic Sunni resource of Hadiths and conflict between Abdoh’s view and Hadiths in the above book will be shown.
    Keywords: intercession, Abdoh, transmitted parts, Sahih of Bukhari
  • Mohammed Awais Refudeen Page 61
    The present article tries to show that no correspondence may be made between phenomenological approaches on the one hand and historicist approaches and positivist reports made of history on the other. In this way, it has made a case study of Imamate. The claim posed by Mircha Eliade that a consistent approach may be adopted has been studied and criticized as well.
    Keywords: historicism in religious studies, phenomenology in religious studies, Mircha Eliade, Charismatic figure in religion
  • Mohammad Khademi Page 79
    Imamate is a Divine station which no human is able to know its essence and understand it. Some people, however, have some suspicions since they have not correctly known the idea of Imamate in Shi’i thinking. Such suspicions originate from wrong understanding of hadiths and verses on the one hand and the fact that they have compared this Divine station with human positions. One of such suspicions concerns function and the role played by democracy and counsel in appointing Imam. Proponents of these two theories have claimed that Imamate and democracy are not consistent- since they have confused the meaning of Imamate and government and adopted the same meaning for the two. For Imamate and government have been always manifestation of intervention and participation of people in political power. In the present article, the author will at first discuss democracy and counsel and their kinds; then analyzing the two, he will criticize them.
    Keywords: Imamate, government, counsel, democracy, appointment of Imam
  • Hamed Moghaddam Page 119
    Appointment of Imam by God- the Exalted- and issuance of a stipulation for it by the Holy Prophet (PBUH) is one of the challenging and controversial issues among Muslims. After explaining the verbal and technical meanings of stipulation (nas), the present article goes to explain and describe place of stipulation in appointment of Imam and validity or invalidity of other ways according to Islamic sects. Mu’tazalis have accepted the opinion of people of “dissolution and agreement” in appointment of Imam and stipulation made by the previous Imam (other than the Holy Prophet (PBUH)) to appoint new Imam. In addition to ways accepted by Mu’tazalis, people of hadith and Ash’aris have mentioned “force and constraint” as a way to appoint Imam. Imamis are of the opinion that the only legitimate way to appoint Imam is stipulation; and, to prove their opinion they appeal to rational and transmitted arguments.
    Keywords: stipulation, Imamis, Asharis, people of hadith, Mutazalis, people of dissolution, agreement, overcoming
  • Hossein Eskandari, Mohammad Kermani Kajur Page 153
    Unlike what many people think, there is no single and inclusive approach to the scientific place of Infallible Imams (PBUT) adopted by Sunni scholars. Though the dominant approach adopted by many of them confirms the above idea. For example, the scientific place of Imam Jawad, Imam Hadi, and Imam 'Askari (PBUT) was for the first time, criticized by Fakhr Razi in the 6th Century and then Ibn Taymiyah Harrani Continued to criticize their scientific place. Mention has been made to this critical approach in few works such as 'Abaqat al-anwar; this approach, for whatever reason, has not be discussed in detail. In the present writing, this critical approach has been studied and attempts have been made to clarify its argumentative elements; and, without referring to written heritage of Imamis and even based on written heritage of Sunnis, it has been shown that arguments posed for this approach are not firm.
    Keywords: Imam Jawad (PBUH), Imam Hadi (PBUH), Imam Askari (PBUH), critical approach, Fakhr Razi, Ibn Taymiyah
  • Javad Ala Al Muhaddithin Page 207
    In the present writing, a section of Maktab dar Farayand Takamol (School in the Process of Evolution) will be discussed. The subject of this section is a historical analysis of “Shi’is’ opinion concerning necessity of armed revolt by Imams (PBUT)” and some aspects of “belief in Mahdism in the Shi’’i socity”; and, finally the impacts exerted by these points in evolution of “Shi’is’ Imamology” has been concluded (or indirectly induced). In the present writing, points such as non-correspondence between arguments posed and claims made in the book will be studied; through rereading pieces of evidence provided in the footnotes of a section of the book (pp. 33-43 concerning Imamate of Imam Muhammad Baqer (PBUH)), it will be shown that these pieces of evidence do not justify the claims posed in the book. Then, all methodological errors in putting the book in writing will be separately discussed.
    Keywords: historical study of Shiism, Modarresi Tabatabai, Seyyed Hossein, Maktab dar Farayand Takamol (School in the Process of Evolution) [title of Book], historical evolution of Shiism