فصلنامه مطالعات حفاظت گیاهان
سال بیست و هفتم شماره 1 (بهار 1392)

بیماری مرگ گیاهچه یکی از بیماری های مهم پنبه در مناطق مختلف کشور می باشد که همه ساله خسارت زیادی به مزارع پنبه کاری وارد می نماید. بدلیل خاکزاد بودن عوامل مرگ گیاهچه، استفاده از روش های شیمیایی مثل پوشش دادن بذر با سموم شیمیایی و یا سم پاشی مزارع نتیجه رضایت بخشی ببار نمی آورد، بهمین جهت در سالهای اخیر توجه زیادی به مبارزه بیولوژیک بخصوص استفاده از قارچ های آنتاگونیست و بخصوص قارچ تریکودرما شده است. مهم ترین مکانیسم بیوکنترلی تریکودرما تحریک سیستم دفاعی گیاه است. بدین منظور از این قارچ جهت القاء مقاومت گیاه پنبه بر علیه بیماری مرگ گیاهچه استفاده گردید. در این بررسی ابتدا با استفاده از روش کشت متقابل (Dual culture)، توانایی آنتاگونیستی جدایه های تریکودرما علیه قارچ عامل بیماریRhizoctonia solani بررسی گردید. 9 جدایه برتر، جهت آزمایشات بیوکنترلی در شرایط گلخانه انتخاب گردید. در مطالعات گلخانه ای مشخص گردید جدایه های Trichoderma virens A224 و T.harzianum A291 دارای بیشترین اثر بیوکنترلی می باشند. این دوجدایه در بررسی های آنزیمی در شرایط ژرمیناتور مورد استفاده قرار گرفت. بررسی های آنزیمی در قالب طرح کاملا تصادفی و بصورت فاکتوریل در 4 تکرار انجام شد. بررسی تغییرات فعالیت آنزیم پراکسیداز، بتا -1و3 گلوکاناز و میزان فنل کل عصاره ریشه چه پنبه با استفاده از روش های کالریمتری و دستگاه اسپکتروفتومتر صورت گرفت. ارزیابی فعالیت پراکسیداز و بتا- 1و3 گلوکاناز نشان داد که هر دو جدایه قارچ تریکودرما و رایزوکتونیا به تنهایی هر کدام باعث افزایش فعالیت این آنزیم ها و در نتیجه القاء مقاومت در گیاهچه پنبه می باشند. اما میزان فعالیت این آنزیم از نظر آماری در تیمار هر دو قارچ به صورت توام از میزان بالاتری برخوردار است. میزان آنزیم پراکسید در روز دوازدهم نمونه برداری و میزان آنزیم بتا- 1و3 گلوکاناز در روز دهم نمونه برداری به حداکثر میزان خود رسید. در بررسی ترکیبات فنلی کل، حداکثر میزان این ترکیبات در عصاره ریشه چه گیاهان تیمار شده با جدایه های تریکودرما به همراه قارچ رایزوکتونیا مشاهده گردد. نتایج این آزمایش نشان می دهد قارچ تریکودرما در القاء مقاومت گیاه پنبه نسبتا موثر بوده است.

سفید بالک پنبه، Bemisia tabaci، یکی از آفات مهم پنبه در خراسان است که با تغذیه مستقیم از شیره گیاهی پنبه و انتقال ویروس های بیماری زای گیاهی موجب وارد آمدن خسارت به پنبه و کاهش عملکرد محصول می شود. استفاده از ارقام مقاوم یک روش ایمن از نظر زیست محیطی و اقتصادی در جهت کنترل این آفت می باشد. به این منظور طی سال زراعی 1388 در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات پنبه شرق کشور (کاشمر) مقاومت 7 واریته مختلف پنبه شامل اکرا برگ سبز، اکرا برگ قرمز، مهر، ورامین، خرداد، ساحل و ترموس 14 نسبت به سفید بالک پنبه مورد ارزیابی قرار گرفت. این مطالعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 7 تیمار و 4 تکرار صورت گرفت. نتایج این بررسی، اختلاف معنی داری را بین ارقام مورد آزمایش از نظر آلودگی به آفت نشان داد (01/0>P). واریته ترموس 14 بالاترین جمعیت حشره کامل (74/2 به ازای هر برگ)، پوره (94/8 به ازای cm2 88/3 از سطح برگ) و تخم (81/8 به ازای cm2 88/3 از سطح برگ) را داشت در حالیکه واریته های اکرا برگ سبز و اکرا برگ قرمز کمترین جمعیت حشرات کامل (به ترتیب 22/0 و 26/0 به ازای هر برگ)، پوره (به ترتیب 16/1 و 27/1 به ازای cm2 88/3 از سطح برگ) و تخم (به ترتیب 34/1 و 67/1 به ازای cm2 88/3 از سطح برگ) را به خود اختصاص داده بودند. لذا به نظر می رسد استفاده از ارقام اکرا برگ سبز و اکرا برگ قرمز می تواند نقش موثری در کاهش جمعیت این آفت داشته باشد.

شب پره ی هندی (Plodia interpunctella) مهمترین آفت انباری پسته محسوب می شود، به طوری که سالیانه صدمات زیادی را به این محصول وارد می آورد. استفاده از گرمادهی با مایکروویو در کنترل آفات انباری شیوه ی نوینی است که به سبب سرعت بالا و عدم به جا گذاشتن پسماندهای مضر به عنوان جایگزینی مناسب برای استفاده از سموم شیمیایی معرفی شده است. در این تحقیق، با قرار دادن پسته ی آلوده به لاروهای آفت شب پره ی هندی به مدت زمان مشخص در معرض یک موج مایکروویو، مرگ و میر آفت و عدم تغییر در خواص کیفی محصول بررسی شد. درصد مرگ و میر سن های سوم تا چهارم و سن پنجم لاروی آفت در زمان های 20، 30، 40 و 50 ثانیه و همچنین اثر زمان های 30، 50 و 70 ثانیه بر روی ویژگی هایی مانند درصد رطوبت، ارزش پراکسید و اسید چرب آزاد محصول مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که درصد مرگ و میر آفت در تیمارهای 20، 30، 40 و 50 ثانیه برای لاروهای سن سوم تا چهارم به ترتیب 66/71، 83/90، 5/97 و 100 درصد و برای لاروهای سن پنجم به ترتیب 11/39، 75/62، 78/95 و 100 درصد بود. در تیمار 50 ثانیه، مرگ و میر لاروهای سن های سوم تا چهارم و همچنین سن پنجم 100 درصد محاسبه گردید. درصد رطوبت کل پسته در تیمارهای 50 و 70 ثانیه نسبت به تیمار شاهد، کاهش معنی داری داشت. همچنین مقدار اسید چرب با افزایش طول مدت زمان تیماردهی به 70 ثانیه، به طور معنی داری افزایش یافت. با توجه به میزان مرگ و میر آفت و نیز تغییرات کیفی محصول در زمان های مختلف قرار گرفتن در معرض امواج مایکروویو، استفاده از این روش به منظور کنترل شب پره ی هندی در محصول پسته توصیه می شود.

به منظور بررسی خسارت علف های هرز و تعیین تاثیر علف های هرز ذرت در شرایط مزرعه ای و رقابت چند گونه ای علف های هرز، آزمایشی در سال زراعی 89-88 به صورت پیمایشی با چهار سطح تراکم ذرت (5، 6، 7 و 9 بوته در متر مربع) و چهار تیمار کنترل علف های هرز (کنترل کامل، عدم کنترل، کنترل پهن برگ ها و کنترل باریک برگ ها)، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نمونه برداری از علف های هرز مزرعه در زمان برداشت انجام شد. نمونه های ذرت و علف های هرز به تفکیک گونه شمارش و وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. جهت مقایسه چگونگی رقابت و برآورد ضرایب رقابت درون گونه ای و بین گونه ای، بین تعداد بوته در متر مربع بعنوان متغیر مستقل و لگاریتم طبیعی وزن تک بوته هر یک از علف های هرز یا ذرت بعنوان متغیر وابسته توابع رگرسیونی برازش داده شد. نتایج نشان داد که لگاریتم طبیعی وزن تک بوته و تعداد بوته در متر مربع دارای همبستگی بالایی برای برآورد ضرایب رقابتی هستند. تابع لگاریتم طبیعی وزن تک بوته نشان داد که علف انگشتی و تاج خروس خوابیده بیشترین اثر مثبت را بر ذرت و گونه های تاج خروس وحشی، تاجریزی، پیچک، خرفه، سلمه، سوروف، اویارسلام و دم روباهی اثر بازدارنده بر ذرت داشتند. اثر مثبت علف های هرز دسته اول بر روی ذرت ناشی از بازدارندگی شدید آنها بر روی علف های هرزی بود که اثر بازدارنده-ای (دسته دوم) بر روی ذرت داشتند.

به منظور امکان بررسی اختلاط دو علف کش اولتیما (نیکوسولفورون + ریم سولفورون) DF 75% و برومایسید آام (بروموکسینیل+ ام سی پی آ) EC 40% در کنترل علف های هرز باریک برگ و پهن برگ ذرت آزمایشی طی سال زراعی 1389 در مناطق جیرفت آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. فاکتور اول میزان مصرف علف کش برومایسید آام در چهار دز صفر، 5/0، 1 و 5/1 لیتر در هکتار و فاکتور دوم علف کش اولتیما در چهار دز صفر، 125، 150 و 175 گرم در هکتار از ماده تجارتی بود. نتایج نشان داد که بهترین ترکیب دز این علفکش بر اساس نتایج درصد کنترل علف های هرز و درصد افزایش عملکرد دانه ذرت علف کش های اولتیما به میزان 125 تا 150 گرم در هکتار به همراه برومایسیدام آبه میزان 5/0 تا یک لیتر در هکتار زراعت ذرت توصیه می گردد. این تیمارها ضمن کنترل مناسب علف های هرز تاج خروس بدل3، خرفه4، پیچک صحرایی5، عروسک پشت پرده6، تاج خروس7 و پنیرک8، عملکرد دانه را افزایش دادند.

پیش بینی زمان رویش علف های هرز با مشخص کردن زمان مناسب کنترل آنها می تواند در کاهش رقابت علف هرز با گیاه زراعی و کاهش مصرف علف کش ما را یاری رساند. به همین دلیل مدلهایی که زمان رویش علف های هرز را پیش بینی می کنند ابزار تصمیم گیری مدیریتی با ارزشی می باشند که می توان در بهینه سازی برنامه های کنترل از آنها سود برد. به همین منظور جهت پیش بینی رویش گیاهچه های دو گونه علف هرز زمستانه خاکشیر و ازمک در مزرعه کلزای پاییزه، آزمایشی در پاییز 1388 در مزرعه تحقیقات زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام شد. در این آزمایش تعداد گیاهچه های این دو گونه بطور هفتگی شمارش و سپس کادر های مورد نظر حذف می شدند. داده های درصد رویش تجمعی و زمان دمایی در مدلهای اصلاح شده ویبول، لجستیک و گامپرتز جهت انتخاب بهترین مدل، برازش داده شدند. نتایج نشان داد که مدل ویبول با معیار اطلاعاتی آکاییک (AIC) کمتر از 20-59 برازش مناسب تری نسبت به دو مدل دیگر داشته است. در حالی که مدل لجستیک برای هر دو گونه بدترین برازش را داشت. همچنین دو گونه الگوی رویش متفاوتی داشتند بطوریکه 10% رویش در ازمک در زمان دمایی پایین تری رخ داد در حالیکه خاکشیر سریعتر به 90 % رویش رسید.

بید سیب زمینی،(Zeller) (Lepidoptera: Gelechiidae) Phthorimaea operculella یکی از مهم ترین آفات سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) در انبار ها و مزارع در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد. پارامترهای زیستی این آفت داخل اتاقک رشد با شرایط دمای 1 ± 24 درجه ی سانتی گراد و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی روی برگ 10 رقم سیب زمینی شامل آگریا، آگاتا، آلمیرا، آریندا، بانبا، فیانا، مارفونا، راموس، ساتینا و ولوکس مورد بررسی قرار گرفت. میانگین طول دوره ی رشد (از تخم تا حشره ی کامل) بید سیب زمینی بین ارقام مختلف سیب زمینی به طور معنی داری متفاوت بود. بیشترین طول دوره رشد این آفت روی برگ های رقم مارفونا (20/0±47/29 روز) مشاهده شد. کوتاه ترین طول عمر و دوره ی زندگی بید سیب زمینی به ترتیب روی برگ های ارقام فیانا و ولوکس بدست آمد. بین طول دوره های قبل از تخم ریزی، طول دوره تخم ریزی و میزان باروری روزانه ی بید سیب زمینی روی برگ ارقام مورد آزمایش اختلاف معنی داری وجود نداشت در حالی که طول دوره ی پس از تخم ریزی و مقدار باروری کل بید سیب زمینی روی ارقام مختلف سیب زمینی به طور معنی داری متفاوت بودند. کوتاه ترین دوره ی تخم ریزی این آفت، 35/0±57/2 روز روی برگ های رقم مارفونا به دست آمد. کم ترین میزان باروری کل حشرات ماده روی برگ های رقم مارفونا (21/4± 61/44 تخم) بود. بر اساس این نتایج بید سیب زمینی عملکرد نسبتا پایینی روی برگ رقم مارفونا داشته و در نتیجه این رقم در مقایسه با سایر ارقام مورد آزمایش نسبت به این آفت مقاوم تر بوده و می توان از این رقم در قالب یک برنامه ی مدیریت تلفیقی استفاده کرد.

در این آزمایش اثر روش های کاشت ذرت در تراکم های مختلف و استفاده از علف کش نیکوسولفورون در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بصورت کرت خردشده فاکتوریل، بر خصوصیات مرفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقمKSC704 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در سال 1387 بررسی شد. کرت های اصلی شامل سه الگوی کاشت یک ردیفه روی پشته، دو ردیفه روی پشته و کاشت در کف فارو بود و در کرتهای فرعی نیز تراکم مطلوب به میزان 75000 بوته در هکتار و تراکم مطلوب +20% به میزان 90000 بوته در هکتار، و تیمار مبارزه با علف های هرز با نیکوسولفورون (با نام تجاری کروز) در غلظت های (0، 5/1، 2 و 5/2 لیتر در هکتار از ماده تجاری) در مرحله 7-5 برگی علف های هرز به صورت فاکتوریل جای گرفتند. همچنین یک تیمار شاهد وجین دستی تمام فصل نیز اعمال شد. هر کرت آزمایشی شامل سه خط 8 متری بود. نتایج نشان داد وزن خشک علف های هرز در دزهای 5/1، 2 و 5/2 لیتر در هکتار نیکوسولفورون بطور معنی داری نسبت به شاهد بدون مبارزه کاهش یافت. اما بین دزهای مختلف نیکوسولفورون اختلاف معنی دار مشاهده نشد. عملکرد ذرت در شیوه کاشت یک ردیفه، دو ردیفه وکاشت داخل جوی اختلاف معنی داری نداشت. عملکرد ذرت در تراکم 90000 بوته در هکتار بطور معنی داری بیشتر از تراکم 75000 بوته در هکتار بود. عملکرد، ارتفاع ذرت، قطر ساقه ذرت، تعداد برگ بالای بلال اصلی، ارتفاع بلال اصلی از سطح زمین، تعدادکل برگ ذرت، تعداد دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال در شاهد بدون مبارزه بطور معنی داری کمتر از سایر تیمارها بود. بین تیمار وجین دستی و دزهای مختلف نیکوسولفورون اختلاف معنی داری از نظر عملکرد مشاهده نشد. نیکوسولفورون در دز 5/1 لیتر در هکتار و تراکم کاشت 90000 بوته در هکتار بهترین نتیجه را نشان داد.

به منظور بررسی امکان کاهش مصرف علف کش در تلفیق با تراکم و آرایش کاشت، آزمایشی در سال 1389 در شهرستان چناران استان خراسان رضوی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل فاکتوریل تراکم کاشت در سه سطح 100، 120 و 140 هزاربوته در هکتار در دو آرایش کاشت تک ردیفه و دو ردیفه روی پشته به عنوان عامل اصلی و علف کش دو منظوره نیکوسولفورون در چهار سطح 0، 40، 60 و 80 گرم ماده موثره در هکتار به عنوان عامل فرعی بودند. کرت شاهد بدون علف هرز (وجین کامل) نیز وجود داشت. به منظور اندازه گیری تراکم، وزن خشک و اثر علف کش بر علف های هرز بر اساس جدول EWRC، نمونه برداری از 20 روز پس از سبزشدن ذرت آغاز و هرxb 20 روز یک بار تا پایان دوره رشد انجام شد. بر اساس نتایج حاصله با کاهش فاصله ردیف کاشت در آرایش کاشت دو ردیفه و افزایش تراکم کاشت به 120 و 140 هزار بوته در هکتار علی رغم کاهش دز علف کش به ترتیب به 40 و 60 گرم ماده موثره در هکتار عملکرد ذرت سیلویی در مرحله خمیری شدن دانه به مقدار42 و40 درصد نسبت به شاهد با علف هرز افزایش یافت. همچنین نتایج اولین مرحله نمونه برداری بعد از تیمار علف کش حاکی از کاهش تراکم و ماده خشک علف هرز و مهار مطلوب اکثر علف های هرز بود. به علاوه در بررسی تنوع گونه ای جامعه علف هرز بر اساس شاخص تنوع شانون- وینر جمعیت گونه های حساسی نظیر خرفه، بارهنگ، هفت بند، تاج ریزی و قیاق به شدت کاهش و بر اساس شاخص غالبیت سیمپسون گونه های محدودی نظیر تاج خروس، سلمه و پیچک و خارلته تا انتهای فصل رشد بقاء خود را در درون مزرعه حفظ کردند.

فون زنبورهای پارازیتویید شته ها و روابط میزبانی آنها در نواحی جنوبی کوهپایه های زاگرس بررسی شد. در مجموع 24 گونه زنبور از روی 30 گونه شته مرتبط با 36 گونه گیاهی شامل بیش از 80 رابطه تغذیه ای (زنبور پارازیتویید، شته، گیاه) شناسایی شدند. زنبور Aphidius avenae Haliday برای اولین بار از ایران گزارش می گردد. در مجموع زاگرس جنوبی از لحاظ ترکیب زنبورهای پارازیتویید شته ها، شاخصی از آسیای مرکزی و در برگیرنده گونه های با دامنه میزبانی نسبتا وسیع تا کاملا تخصصی می باشد. بسیاری از گونه های شناسایی شده، مرتبط با شته های آفت مهم محصولاتی نظیر یونجه، غلات و درختان میوه بودند.

به منظور بررسی حد تحمل جودره (Hordeum spontaneum)، یولاف وحشی (Avena ludoviciana) و ارقام مختلف گندم (Triticum aestivum) به علف کش متریبوزین (سنکور)، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 رقم گندم (آتیلا، چمران، نیک نژاد، دوروم و گاسگوژن)، گونه علف‎هرز (جودره و یولاف وحشی) و کاربرد علفکش متریبوزین در شش دز (صفر، 100، 200، 400، 800 و1600 گرم ماده تجاری در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که یولاف وحشی بیشترین حساسیت را به کاربرد متریبوزین داشت (257=ED50) و جودره (722=ED50) در مقایسه با یولاف وحشی به طور معنی‎داری تحمل بالاتری به متریبوزین داشت. در مورد ارقام گندم نیز، نیک نژاد (1022=ED50) و گاسکوژن (958=ED50) تحمل بالاتر و ارقام آتیلا (307=ED50) و گندم دوروم (498=ED50) تحمل پایین‎تری در مقایسه با سایر ارقام گندم و جودره نشان دادند، اما به طور معنی‎داری درجه تحمل بالاتری از یولاف وحشی داشتند.

کنه های خانواده اریوفیده همگی گیاه خوار و عده ای از آنها از آفات مهم گیاهی هستند. از سویی، تعدادی از آنها به دلیل تک خواری و سایر ویژگی های زیستی و بوم شناختی دارای پتانسیل به کارگیری در کنترل بیولوژیک علف های هرز هستند. به منظور شناسایی کنه های خانواده اریوفیده فعال روی علف های هرز بوم نظام های کشاورزی در فصول زراعی سال های 1389 و 1390ضمن بازدید از مناطق مختلف استان خراسان رضوی اقدام به نمونه برداری از گونه های مختلف علف های هرز یک ساله و پایای پهن برگ و گرامینه در باغات، مزارع و زمین های بایر گردید. در نتیجه، تعداد دوازده گونه متعلق به چهار جنس از کنه های این خانواده از روی دوازده میزبان گیاهی مختلف متعلق به هشت خانواده گیاهی به شرح زیر جمع آوری و شناسایی شدند. در این فهرست، گونه هایی که با علامت ستاره (*)مشخص شده اند، برای ایران جدید می باشند.Aceria acroptiloni Shevchenko and Kovalev، 1974 از روی تلخه؛A. anthocoptes (Nalepa، 1892) از روی خارلته؛A. chenopodia Xue et al.، 2009 از روی سلمه؛A. lactucae (Canestrini، 1893) از روی کاهو وحشی؛A.malherbae*Nuzzaci، 1985از روی پیچک صحرایی؛Xue et al.، 2009mashhadiensisA.از روی هفت بند؛ A. pulicaris Xue et al.، 2011 از روی پولیکاریا؛ A.salsolae* de Lillo and Sobhian، 1996 ازروی علف شور؛A. tosichella Keifer، 1969 از روی دم روباهی؛Eriophyes rotundae Mohanasundaram، 1983 از روی اویارسلام؛Aculops maroccensis Keifer، 1972 از روی پونه وحشی وTetra lycopersici Xue & Hong، 2005از روی تاجریزی.

فتوکنترل علف های هرز یک روش پیش گیری در کنترل علف های هرز است، که هدف اصلی آن کاهش جوانه زنی بذرهای علف هرز فتوبلاستیک، با حذف تابش نور طی خاک ورزی است. شناخت این علف های هرز و نحوه واکنش آنها نسبت به نور در شرایط مختلف محیطی جزو مطالعات پایه ای ضروری در فتوکنترل علف های هرز به شمار می رود. در این تحقیق بذور دو گونه علف هرز Rumex obtosifolius و R.crispus در دو شرایط خشک و مرطوب (بارندگی طبیعی) در عمق cm 20خاک دفن شده در تاریخ های متفاوت از خاک خارج و در سه شرایط نوری نور کامل (12 ساعت نور و 12 ساعت تاریکی)، نور کوتاه مدت (5 ثانیه نوربا شدت 10 200 و سپس تاریکی) و تاریکی تحت آزمون جوانه زنی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که بذور هر دو گونه تنها در حضور نور قادر به جوانه زنی می باشند. مقایسه دو شرایط خشک و مرطوب نیز نشان داد که پاسخ جوانه زنی این دو گونه نسبت به نور بسیار متفاوت است. چنانکه در گونه R.crispus میزان جوانه زنی در هر دو شرایط خشک و مرطوب تقریبا یکسان بود در حالی که خواب بذور گونه R.obtosifolius در شرایط مرطوب پس از نه هفته دفن در خاک و تنها در صورت حضور نور شکسته شد و در شرایط خشکی پس از طی 34 هفته دفن در خاک و در شرایط نور کوتاه مدت جوانه زدند. به طور کلی این نتایج نشان دهنده وجود چرخه خواب فصلی این گونه ها در شرایط معمول محیطی و احتمال جایگزینی شرایط محیطی به جای نیاز نوری در برخی از گونه های علف هرز هستند. همچنین فتوکنترل در شرایط بهینه نوری و رطوبتی ابزاری مناسب و با بازده بالا برای مدیریت گونه های فوق می باشد. داده های به دست آمده در این تحقیق می تواند در ساخت مدل های پیش بینی جوانه زنی و ظهور علف های هرز نیز به کار گرفته شود.

تهیه نقشه های دقیق پراکنش علف های هرز به منظور کنترل متناسب با مکان آن ها مورد توجه بسیاری از محققین می باشد. این پژوهش نیز به منظور بررسی توزیع علف هرز خارشتر و ترسیم نقشه پراکنش آن با استفاده از شبکه عصبی چندی ساز بردار یادگیر (LVQ4) در سطح مزرعه انجام شد. داده های مربوط به جمعیت علف هرز خارشتر از طریق نمونه برداری از 550 نقطه از سطح یک مزرعه در حال آیش واقع در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در استان سمنان در سال 1389 بدست آمد. ارزیابی قابلیت شبکه عصبی در پیش بینی توزیع مکانی علف هرز با مقایسه آماری پارامترهایی مانند میانگین، واریانس، توزیع آماری رگرسیونی بین مقادیر پیش بینی شده مکانی توسط شبکه عصبی و مقادیر واقعی آنها و نیز معیار دقت کلاس بندی انجام شد. نتایج نشان داد که در فاز آموزش، آزمایش و کل، به ترتیب مقادیر 7/0 ≤p، 2/0 ≤p و 000/1 =p بدست آمد که نشان دهنده عدم وجود تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد بین مقادیر ویژگی های آماری (میانگین، واریانس و توزیع آماری) مجموعه داده های پیش بینی شده مکانی علف هرز و مقادیر واقعی آنها بود. به عبارتی شبکه عصبی مصنوعی به خوبی توانست مدل داده های مکانی علف هرز را بیاموزد. نتایج نشان داد که شبکه عصبی آموزش دیده، دارای قابلیت بالایی در پیش بینی مکانی علف هرز در نقاط نمونه برداری نشده با خطای تشخیص کمتر از 9/0 درصد بود. شبکه عصبی توانست پس از کلاس بندی، نقشه توزیع مکانی علف هرز خارشتر را در تمام نقاط سطح مزرعه ترسیم نماید. نقشه حاصل از کلاس بندی نشان داد که علف هرز خارشتر دارای توزیع لکه ای است و لذا امکان کنترل متناسب با مکان آن در مزرعه مورد مطالعه وجود دارد.

به منظور بررسی تاثیر تیمارهای مختلف در شکستن خواب علف قناری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 19 تیمار و 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی علف های هرز دانشگاه فردوسی اجرا شد. تیمارهای شامل تیمار آب داغ (°c50) 2، 4 و 6 دقیقه، خراش-دهی با کاغذ سمباده 5 دقیقه، اسید سولفوریک غلیظ 3، 6 و 9 دقیقه، سرمادهی مرطوب در دمای°c 5 به مدت 5 و 10 روز، اسید سولفوریک غلیظ (96 درصد) 3، 6 و 9 دقیقه+سرمادهی مرطوب 5 روز، خیساندن بذر به مدت 24، 48، 72 و 96 ساعت، نیترات پتاسیم 2/0%، نیترات پتاسیم+سرمادهی مرطوب 5 روز و تیمار شاهد که در دو سطح نور/تاریکی و تاریکی مداوم اعمال شدند. نتایج نشان داد که دو سطح نور/تاریکی و تاریکی مداوم و اثر متقابل تیمارهای مختلف شکستن خواب بذرهای علف قناری و دو رژیم نوری بر درصد جوانه زنی علف قناری معنی دار نبود. اما بین تیمارها جهت بر طرف کردن خواب بذرها اختلاف معنی داری در سطح (01/0>P) مشاهده گردید. بیشترین درصد جوانه زنی بذرهای علف قناری در اثر اعمال تیمار اسید سولفوریک 6 دقیقه در دو سطح تاریکی مداوم و نور/تاریکی به ترتیب 93 و 98 درصد بود و کم ترین درصد جوانه زنی در تیمارهای شاهد و سرمادهی مرطوب به مدت 10 روز به ترتیب 5/16 در شرایط نور/تاریکی و 11 درصد در شرایط تاریکی بود. با توجه به نتایج به دست آمده می توان بیان داشت که احتمالا پوشش سخت بذر علت خواب در بذرهای علف قناری می باشد.

ویروس آبله آلو (Plum pox virus; PPV) عامل بیماری شارکا، متعلق به جنس Potyvirus از خانواده Potyviridae است و از برخی نقاط ایران گزارش شده است. جهت بررسی وجود این ویروس در استان خراسان رضوی تعداد 553 نمونه از باغات درختان میوه هسته دار در طی سالهای 1389 و 1390 جمع آوری شد و آلودگی 12 نمونه با آزمون داس-الایزا به اثبات رسید. در آزمون RT-PCR و با استفاده از پرایمرهای اختصاصی، باندی در حدود bp467 در 3 نمونه تکثیر گردید. قطعه باند جدایه ای از منطقه کدکن از روی ژل استخراج و تعیین توالی شد. پس از همردیف سازی در ClustalW2 و رسم درخت فیلوژنتیکی با MEGA 5.1 مشخص شد که جدایه ایرانی تعیین توالی شده بیشترین تشابه را در سطح نوکلئوتیدی (98 درصد) با دو جدایه ژاپنی و درسطح آمینواسیدی (96درصد) با دو جدایه ژاپنی و یک جدایه آمریکا داشته و کمترین تشابه را نیز با جدایه ای از اسلواکی دارد که در سطح نوکلئوتیدی 95 درصد و در سطح آمینواسیدی نیز 90 درصد می باشد.

در بررسی هایی که به منظور شناسایی فون گونه های پادمان در شهرستان کرمانشاه طی سال 1390 صورت گرفت، نمونه برداری های متعددی از خاک و خاک برگ مناطق مختلف انجام و پادمان خاک توسط قیف برلیز جداسازی و جمع آوری شد. پس از بررسی و شناسایی گونه ها هشت گونه متعلق به هشت جنس مختلف از هفت خانواده جمع آوری و شناسایی شدند. گونه های مشخص شده با یک ستاره (*) برای اولین دفعه از شهرستان کرمانشاه و گونه های مشخص شده با دو ستاره (**) برای اولین دفعه از ایران گزارش می شود. فهرست گونه ها عبارتند از:Family Tullbergiidae: Metaphorura affinis (Boerner، 1902)*Family Hypogastruridae: Ceratophysella denticulata Bagnall، 1941*Family Isotomidae: Isotomiella minor Schaeffer، 1896* and Folsomia binoculata (Wahlgren 1899)**Family Entomobryidae: Pseudosinella sexoculata (Schoet،1902)**Family Sminthuridae: Sminthurus cf. nigromaculatus (Tullberg، 1872)**Family Katiannidae: Sminthurinus elegans Fitch، 1863*Family Arrhopalitidae: Arrhopalites caecus (Tullberg، 1871)*

Spiroplasma citri عامل بیماری استابورن از عوامل بیماریزای مهم در صنعت مرکبات ایران است. یکی از مهمترین روش های کنترل این بیماری معرفی درختان مادری، مواد تکثیر شونده رویشی و نهالستان های سالم به منظور ممانعت از استقرار منابع آلوده در باغات تازه احداث می باشد. در همین راستا توان ردیابی دو روش تشخیصی ELISA با استفاده از آنتی بادی پلی کلنال و PCR با استفاده از سه جفت آغازگر مختلف مقایسه و بررسی گردید. نتایج، عدم کارامدی روش ELISA در تشخیص آلودگی های پنهان (در گیاهان فاقد علائم بیماری) و تیتر های پایین بیمارگر را نشان داد و استفاده از این روش تشخیصی در سیستم گواهی سلامت نهال، اشکالات قابل تاملی از جمله واکنش منفی دروغین را به همراه خواهد داشت. آزمون PCR و مشخصا آغازگرP89f/r در مقایسه با دو جفت آغازگر P58-1f/5r و P58-6f/4r در خصوص استرین های ایرانی اعم از جدایه های جنوب و شمال ایران با موفقیت آلودگی را در غلظت های بسیار پایین و در فصول معتدل سال ردیابی می نماید. در این بررسی با استفاده از آزمون PCR و آغازگر P89f/r، از بین 350 نهال از ارقام مختلف مرکبات، 6/4 درصد آن ها که فاقد علائم تیپیک بیماری بودند، آلوده تشخیص داده شدند.