فهرست مطالب

رفاه اجتماعی - پیاپی 10 (پاییز 1382)

فصلنامه رفاه اجتماعی
پیاپی 10 (پاییز 1382)

  • ویژه نامه سیاست اجتماعی
  • 319 صفحه، بهای روی جلد: 6,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/01/31
  • تعداد عناوین: 12
|
  • مباحث نظری
  • مهدیس کامکار صفحه 11
    کاربرد سیاست اجتماعی در موارد ذیل نمود آشکاری دارد:1) سیاستهای اعمال شده از طرف دولت برای بهزیستی و حمایت اجتماعی؛2) روش هایی که با به کارگیری آنها بهزیستی در جامعه گسترش می یابد؛3) و مطالعات آکادمیک یا دانشگاهی در مورد این مقاله (سیاست اجتماعی).
    در اولین نگاه، مفهوم سیاست اجتماعی بر خدمات اجتماعی متمرکز است که زمینه های آن را دولت فراهم کرده است. اما در برداشت دوم، سیاست اجتماعی به مثابه طیفی از مفاهیم گسترده و رای قوانین و احکام دولتی است؛ یعنی امکانات، راهکارها یا وسایلی که به کمک آنها بهزیستی می تواند ارتقا یابد و همچنین بهزیستی و بهورزی افراد می گردد. باید به خاطر داشت که هدف نهایی سیاست اجتماعی صرف بقا نیست، بلکه دستیابی فراگیر و شمول اجتماعی، وقار، فرهمندی و شایستگی اجتناب ناپذیر انسانی برای رسیدن به یک جامعه نیک و پسندیده است.
    کلیدواژگان: بهزیستی، خدمات اجتماعی، رفاه اجتماعی، سیاست اجتماعی
  • فرشید یزدانی صفحه 31
    واژه های «رفاه» و «تامین» به خصوص با صفت «اجتماعی» واژه هایی هستند مولود تحولات مدرن و به خاطر همین ویژگی، پیچیدگی های مناسبات اجتماعی مدرن در تفسیر و تاویل آنها راه جسته است. از این رو، ارائه تعریفی دقیق و روشن از آنها که مورد اجماع کارشناسان باشد، چندان امکانپذیر نیست، اما به رغم آن می توان با بررسی فرایند شکل گیری این واژه ها و نیز چگونگی کارکرد و حیطه کنش آنها به طرحی کلی از این مفاهیم دست یافت.
    «رفاه اجتماعی» تعبیری است که بیشتر به یک وضعیت چند جانبه - اقتصادی، اجتماعی و سیاسی معطوف است و حفظ شان انسانها و مسوولیت پذیری جامعه در قبال آن و ارتقای توانمندی کلیت جامعه در عرصه های فردی و جمعی از اهداف اساسی آن است.
    سیاست اجتماعی، گرچه از جنبه های مختلف با رفاه اجتماعی همسوست؛ به نوعی که گاه مترادف یکدیگر به کار می روند، اما از نظر نوع رویکرد به مساله و نیز نحوه کارکرد، با رفاه اجتماعی مرزبندی دارد. سیاست اجتماعی از یک سو معطوف به تدبیر و اجراست و به نوعی ابزار پیوند برنامه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی محسوب می شود و از سوی دیگر به عنوان پوششی عام برای برنامه های مختلف دولت در عرصه های سیاست گزاری گوناگون به شمار می رود.
    تامین اجتماعی و حمایت اجتماعی، زیر مجموعه ای از رفاه اجتماعی و ابزاری در سیاست اجتماعی محسوب می شود. اختلاف مهم بین تامین اجتماعی و حمایت اجتماعی در نحوه تامین منابع مالی آنها و نیز منطق توزیع آن منابع است. از لحاظ مفهومی و کارکردی، تامین و حمایت اجتماعی در مقابل مفاهیم چند بعدی رفاه اجتماعی و سیاست اجتماعی عمدتا بعد قوی تری دارند.
    کلید واژه: واژه های «رفاه» و «تامین» به خصوص با صفت «اجتماعی» واژه هایی هستند مولود تحولات مدرن و به خاطر همین ویژگی، پیچیدگی های مناسبات اجتماعی مدرن در تفسیر و تاویل آنها راه جسته است. از این رو، ارائه تعریفی دقیق و روشن از آنها که مورد اجماع کارشناسان باشد، چندان امکانپذیر نیست، اما به رغم آن می توان با بررسی فرایند شکل گیری این واژه ها و نیز چگونگی کارکرد و حیطه کنش آنها به طرحی کلی از این مفاهیم دست یافت.
    «رفاه اجتماعی» تعبیری است که بیشتر به یک وضعیت چند جانبه - اقتصادی، اجتماعی و سیاسی معطوف است و حفظ شان انسانها و مسوولیت پذیری جامعه در قبال آن و ارتقای توانمندی کلیت جامعه در عرصه های فردی و جمعی از اهداف اساسی آن است.
    سیاست اجتماعی، گرچه از جنبه های مختلف با رفاه اجتماعی همسوست؛ به نوعی که گاه مترادف یکدیگر به کار می روند، اما از نظر نوع رویکرد به مساله و نیز نحوه کارکرد، با رفاه اجتماعی مرزبندی دارد. سیاست اجتماعی از یک سو معطوف به تدبیر و اجراست و به نوعی ابزار پیوند برنامه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی محسوب می شود و از سوی دیگر به عنوان پوششی عام برای برنامه های مختلف دولت در عرصه های سیاست گزاری گوناگون به شمار می رود.
    تامین اجتماعی و حمایت اجتماعی، زیر مجموعه ای از رفاه اجتماعی و ابزاری در سیاست اجتماعی محسوب می شود. اختلاف مهم بین تامین اجتماعی و حمایت اجتماعی در نحوه تامین منابع مالی آنها و نیز منطق توزیع آن منابع است. از لحاظ مفهومی و کارکردی، تامین و حمایت اجتماعی در مقابل مفاهیم چند بعدی رفاه اجتماعی و سیاست اجتماعی عمدتا بعد قوی تری دارند.
    کلیدواژگان: تامین اجتماعی، حمایت اجتماعی، رفاه اجتماعی، سیاست اجتماعی
  • حبیب جباری صفحه 55
    اکثر کشورهای در حال توسعه بر ایجاد رفاه اجتماعی و بهبود استانداردهای زندگی مردم خود مصرند. در نتیجه، مسئله ای که برنامه ریزان و سیاستگذاران این کشورها با آن مواجه می شوند این است که چگونه می توان منافع اجتماعی مردم را بدون عقب نگهداشتن رشد اقتصادی تامین کرد؟ در این بین، سوالی که مطرح می شود این است که آیا هر کشور بایستی در بهبود توسعه اجتماعی، که با شاخصهای اجتماعی سنجیده می شود، بکوشد یا صرفا بر رشد اقتصادی متمرکز شود و تامین نیازهای اساسی عموم را به تاخیر اندازد؟
    موضوعی که این مقاله به بررسی آن می پردازد رابطه توسعه اجتماعی و توسعه اقتصادی است، با تکیه بر مباحث زیر:الف) آیا می توان بین این دو رابطه ای قائل شد یا این دو مقوله جدا از هم پیش می روند؟
    ب) در صورت وجود رابطه، آیا این رابطه تقدمی - تاخری و از نوع علی است؟
    ج) آیا نوع رابطه آنها از جنس متقابل و مکمل است؟ و آیا چنین رابطه ای می تواند منفی نیز باشد؟
    مقاله حاضر، با قایل شدن به وجود رابطه بین توسعه اجتماعی و اقتصادی، آن هم از نوع اخیر، این دو را دو روی یک سکه می داند؛ از این رو، می کوشد ابعاد این ارتباط را شفافتر سازد؛ و برای تداوم رابطه مثبت بین آنها، از رویکردی واحد و جامع به توسعه دفاع کند.
    کلیدواژگان: توسعه اجتماعی، توسعه اقتصادی
  • غلامعباس توسلی صفحه 81
    قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در صورتی که به عنوان سندی بررسی شود که مورد تایید جمع کثیری ار فقها و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است، حاوی مباحث صریح و مشخصی در زمینه سیاست اجتماعی است. بنابراین، مرور این قانون ما را با مجموعه ای از سیاست های اجتماعی آشنا می سازد که به تایید مراجع دینی نیز رسیده است. از سوی دیگر، تحول مفاهیم در حوزه های سیاست اجتماعی و مقایسه آن با منابع دینی نیز حاکی از همسویی این دو در جهت تحقق رفاه اجتماعی و دموکراسی در جامعه اسلامی است. در این مقاله، نویسنده با مروری بر تاریخ اسلام و ذکر شواهدی از سنت پیامبر (ص) و همچینن نقل روایات سعی کرده است تا چارچوب سیاست های اجتماعی را از زاویه نگرش دینی مورد بحث قرار دهد.
    کلیدواژگان: اسلام، رفاه اجتماعی، سیاست اجتماعی، عدالت
  • محمدرضا معینی صفحه 103
    وسعه اجتماعی فرایند ایجاد دگرگونی های بنیادی در ساختارها و روابط اجتماعی به منظور تحقق اهداف ادغام اجتماعی، انسجام اجتماعی و پاسخگو کردن کارگزاران و سازمان های صاحب قدرت و مسئول در برابر صاحبان حق است. در عین حال سیاست اجتماعی مکانیزمی است برای دخالت دولت در حوزه رفاه اجتماعی مشخصه اصلی این فرایند، ارتقای شاخص های انسانی، اقتصادی و اجتماعی جامعه است. به قرینه مفاهیم و روش های مطرح در ادبیات توسعه اقتصادی، در مبحث توسعه اجتماعی نیز می توان از کنشگران اصلی و فرعی، نهادهای محمل و پشتوانه های فرایند توسعه و نیز ساختارهای مشوق یا مانع آن سخن گفت. هر چند به لحاظ تاریخی تاکنون دولت به عنوان کنشگر اصلی توسعه اجتماعی شناخته می شد، اما به تدریج عرصه جدیدی در ادبیات توسعه اجتماعی گشوده شده که از جمله می توان به عرصه «نهادهای غیر رسمی» اشاره کرد. فرضیه اصلی ادبیات جدید توسعه اجتماعی آن است که نهادهای غیر رسمی، به مثابه حاملان اصلی سرمایه اجتماعی، بالقوه می توانند ظرفیت چشمگیری برای ارتقای سطح توسعه اجتماعی از خود بروز دهند. معرفی این نهادها، چگونگی بازسازی توسعه ای آنها و نیز مروری بر چند تجربه بین المللی، موضوع این مقاله است.
    کلیدواژگان: اتکای اجتماعی، توسعه اجتماعی، سرمایه اجتماعی، نهادهای غیررسمی
  • مباحث کاربردی
  • پرویز پیران صفحه 121
    توسعه اجتماعی امروزه در ذهن صاحب نظران مسایل اجتماعی، مفهومی پیچیده، مبهم و در عین حال متفاوت است؛ به گونه ای که این ابهام هم در مطالعات اندیشمندان غیر ایرانی و هم در متون و مقالات منتشر شده جامعه شناسان ایران به چشم می خورد. بررسی سند منتشر شده از سوی اجلاس جهانی توسعه اجتماعی مشهور به سند کپنهاگ تا حدودی این مشکل را حل کرده و به این ترتیب، حدود و ثغور مشخصی برای توسعه اجتماعی ارائه داده است. بررسی روند تحولات اجتماعی در جامعه ایران خصوصا طی دو دهه اخیر نشان دهنده روند رو به تزاید بحرانهای اجتماعی است. شناخت و برسی زمینه های تاریخی بروز بحرانهای اجتماعی در ایران، کوششی است برای فراهم آوردن پاسخی به این سوال که اولا علت ناکامی جنبشهای اجتماعی در ایران کدام است و ثانیا موانع اساسی تحقق توسعه اجتماعی آن چیست؟ به رغم روند فوق، امروزه توسعه اجتماعی در ایران ضرورتی اجتناب ناپذیر است که باید بر پایه دو راهبرد اساسی و محوری یعنی شهروند مداری و پایداری محقق گردد.
    کلیدواژگان: ایران، توسعه اجتماعی، سند کپنهاگ، سیاست اجتماعی
  • کیان تاج بخش و دیگران صفحه 155
    مقاله حاضر خلاصه ای از تحلیل نخست چهار پژوهش تجربی است که می تواند به روشن تر شدن موضوع سرمایه اجتماعی در ایران کمک کند:1) موقعیت فعلی سرمایه اجتماعی؛2) تحلیل نقش عوامل سیاسی و عقیدتی که پس از انقلاب سال 1357 گفتار عمومی در باب سرمایه اجتماعی را شکل داده اند؛3) نقش بنیادها در این زمینه؛4) بررسی دگرگونی های تاریخی ماهیت و نقش موسسات خیریه از دوران مشروطه تا سال1357.
    کلیدواژگان: ایران، سرمایه اجتماعی، سیاست اجتماعی
  • نعمت الله بابایی صفحه 201
    سلامت مردم از عوامل و سیاستهای اجتماعی و اقتصادی تاثیر می پذیرد. هر چند این عوامل و مداخله در آنها فراتر از حیطه اختیارات سنتی پزشکی است، اما باید اذعان کرد بیشترین پیشرفتها در سلامت در دو قرن اخیر به طور عمده ناشی از پیشرفتهای اجتماعی اقتصادی بوده تا مداخلات پزشکی، هر چند بلافاصله باید افزود با سیاستهای بهداشتی و اجتماعی صحیح نیز می توان بر شکاف درآمدی غلبه کرد. از همین رو برخی کشورها با درآمد کم را می توان مثال زد که شاخصهای بهداشتی آنان بر کشورهای غنی تر چیرگی دارد.
    جمعیت سالم می تواند توسعه بیشتر را موجب شود و هزینه های کمتری را تحمیل کند، توزیع عادلانه امکانات و دسترسی همگان بدانها موجبات سلامت اجتماعی فراهم خواهد آورد، در حالی که شکاف طبقاتی و نابرابر، سطوح بالاتری از جنایت، خشونت و آسیب و مخاطرات سلامتی را موجب می گردد.
    برای کاربرد موفق سیاست اجتماعی در سلامت، با توجه به اهمیت تصمیمها و اقدامات در بخشهایی مانند کشاورزی، آموزش، اقتصاد و دارایی، مسکن، خدمات اجتماعی و اشتغال در سلامت جامعه، باید راهبردهای معقول و موثری برای وارد کردن فعالانه آنها در تلاش برای ایجاد توان لازم در ارتقای سلامت تدوین کرد. بر این مسئله نیز باید تاکید کرد که راهکار جهانی «سلامت برای همه» و «ارتقای سلامت»، از طریق تقویت و حمایت مالی و سیاسی حامیان اصلی اقدامات سلامت اجتماعی با محوریت تشکیلات بهداشت و سلامت در هر کشور، و اتخاذ سیاست «همه برای سلامت» امکان پذیر است.
    سرمایه گذاری برای سلامت و توسعه فعالیتهای ارتقای سلامت - با هدایت تشکیلات بهداشتی و سلامت - از اهم موضوعاتی است که سیاستگذاران و محققان سیاست اجتماعی باید در راس فعالیتهای خود قرار دهند. از سوی دیگر با تکیه بر وجوه و ابعاد سلامت و رویکردهای پیشگیرانه و اعتلایی و تحقق مشارکت واقعی مردم، فرصتهای رسمی جدیدی برای مداخله دموکراتیک در تمام سطوح اجتماعی و سیاسی ایجاد شده است. سلامت بنیادی است که تمام کوششهای انسانی در بستر آن انجام می پذیرد و در صورت وجود سلامت در سطح قابل قبول، افراد جامعه قادر خواهند بود از دیگر منابع حیات بهره گیرند. به همین جهت سلامت افراد جامعه، بازتاب زندگی در جامعه است و سیاست اجتماعی باید سلامت را محور برنامه های توسعه قرار دهد.
    کلیدواژگان: بهداشت، سلامت، سیاست اجتماعی
  • علیرضا جزایری و دیگران صفحه 233
    خانواده مهمترین منبع تامین امنیت و سلامت برای افراد جامعه و در عین حال عمده ترین عرصه ایجاد انواع مشکلات اجتماعی است. در این مقاله روند تغییرات سیاست گزاری های اجتماعی در زمینه ارائه خدمات به خانواده بررسی شده است. از این گذشته با مروری بر برخی مشکلات خانوادگی از جمله خشونت علیه زنان و کودکان، سیاستهای اجتماعی در این موارد نیز ارایه شده و مورد بحث قرار گرفته اند.
    کلیدواژگان: خانواده، سیاست اجتماعی
  • عزت الله سام آرام صفحه 245
    به رغم گذشت نزدیک به 45 سال از تاسیس رشته مدد کاری اجتماعی در ایران و ورود هزاران مددکار فارغ التحصیل از دانشگاه های کشور به بازار کار، هنوز مسوولان سیاست گزاری رفاه اجتماعی و برنامه ریزان خدمات اجتماعی، شناخت دقیق و درستی از این حرفه ندارند. به همین دلیل، نوعی گسست بین فعالیت های مددکاری و سیاست ها و برنامه های اجتماعی وجود دارد. در این مقاله، پس از معرفی حرفه مددکاری اجتماعی و نقش آن در خدمات اجتماعی، فرایند حل مشکلات به دست مددکاران توضیح داده شده و پس از آن اصول جامع مددکاری و نقش ابزارها در ارایه خدمات مددکاری مطرح شده است. نویسنده در پایان با ارایه پیشنهاداتی درباره روش های تعامل بین مددکاری اجتماعی و سیاست های اجتماعی بحث را به پایان رسانده است.
    کلیدواژگان: توسعه اجتماعی، خدمات اجتماعی فردی، سیاست اجتماعی، مددکاری
  • دانشکده
  • رساله ها: معرفی پایان نامه ها درباره سیاست اجتماعی و توسعه اجتماعی
    صفحه 267
  • کتابخانه
  • کتابشناسی سیاست اجتماعی
    بهزاد اطیانی صفحه 289
|
  • Mahdis Kamkar Page 11
    The name social policy is used to apply:1-To the policies which governments use for welfare and social – Protection.2-To the ways in which welfare is developed in a society.3-To the academic study of the subject.In the first sense, social policy is particularly concerned with social services and the welfare state.In the second, broader sense, it stands for a range of issues extending far beyond the actions of government – The means by which welfare is promoted and the social and economic conditions which shape the development of welfare.Remember that, the final goal is not only survival, but, provision of social conclusion & human dignity, to achieve a good society, is inevitabley.
    Keywords: Social Policy, Welfare, Well, being
  • Farshid Yazdani Page 31
    The concepts “Welfare” and “Security” while combined by the concept “Social” are of new ones born during modern developments. Because of such characteristic, they have got involved in modern social affairs and it seems impossible to make a clear and comprehensive definition for them so that all the experts have a common idea about it. But bringing their formations into account and their applications either, will lead us to a reasonable understanding of them.“Social Welfare” is used to indicate to a condition including economic, social and political one and focuses on human being, society accountability to human being and tries to promote the social potential as a whole in individual and group aspects.“Social Welfare” has although many things in common with social welfare, but has a different attitude toward the problems.In this article, a clear definition is represented for any of these basic items.
    Keywords: Social Policy, Social Security, Social Support, Social Welfare
  • Habibe Jabari Page 55
    One of the most important problems that developing countries have confronted with, is the fact to improve the social welfare and the standard of people's lives without having any negative influence on economic development. The question which is brought up at this point is whether to put more emphasis on social development which is evaluated by social indicators or to focus only on economic development and postpone the people's vital needs. This article tries to discuss the following issues:1-Is there any relationship between social development and economic development? 2-In case there is a kind of relationship, can we put a priority to one of them? Which one? And how? 3-Is there any supplementary relationship between two factors or not?The article believes that there is a kind of relationship and considers them as two faces of a coin interacting with each other, and in order to continue a positive relationship, it tries to represent a comprehensive approach toward development
    Keywords: Social Development, Social Indicator, Socio, Economic Development
  • Gholam Abbas Tavassoli Page 81
    The Constitution of Islamic republic of Iran approved by a great number of Islamic scholars and scientists states a clear and obvious definition of social politics. So, having a general review of it will give us enough information about a collection of social policies which are accepted by religious scientists. Even the changes in this concept regarding the social policy fields and it’s comparison with religious sources will emphasize their consistency toward social welfare and democracy in Islamic society. In this article, the writer has drawn the social policies framework according to Islam history and the documents of our prophrt, Muhammad’s. Living Style (Peace be upon him), and refrences to some other books and sources.
    Keywords: Islam, Social Policy
  • Mohammad, Reza Moeini Page 103
    Social development is the process of fundamental changes in social structures and relations with the purpose of achieving the social integration, social solidarity and making the officials and those who have authorities to be responsible toward people and their clients.Social Policy, on the other hand, is called the mechanism of government intervention in social welfare.Characteristic of this process is determined according to humanity, economic and social indices in society. Similarly, in social development issues, we can take advantage of economic development literature including pimary and secondary actors, institutions providing the development and those which have been established following the development, and finally encouraging and discouraging structures.Though so far, the government has been known as the main actor in social development from a historical view, but new field has been gradually expanded in social development literature which is the field of “Non Government Organization.The main hypothesis of new literature in social development is the fact that “nongovernmen organizations” as the carriers of social capital, can represent a high potential to promote the level of social development,The subject of this article is introducing these organization, their development renovation conditions, and overview of several international experiences.
    Keywords: NGO, Social Policy
  • Parviz Piran Page 121
    Social development has got a complex, ambiguous and different concept among the social experts. This ambiguity can be observed in different research and articles written by either foreign scientists or domestic researchers. The investigation on the convention issued by the international conference of social development which is called the Copenhagen convention draw a boundary for this concept. If we look carefully to the trend of social development in Iran, we will realize an increasing rate of social disorders. Knowing about historical bases of these disorders in Iran will be of great benefit to help us find the main obstacles in the way of social development in Iran. Social development, however, seems an inevitable phenomenon in Iran that should be based on citizenship and stability.
    Keywords: Copenhagen Convention, Iran, Social Development, Social Policy
  • Kian Tajbakhsh Page 155
    This article is the summary of analyzing seven empirical research which can help make clear the social capital affairs in Iran, as follows:1-The current social capital condition.2-Analyzing the main political and religious factors influencing the social capital after the revolution in 1357.3-The roles that different organization play.4-The deposit banks, school makers and other financial agent.5-And a general investigation about different changes in history happened since many years ago up to 1357.
    Keywords: Iran, Social Capital, Social Policy
  • Nemat Babaei Page 201
    Public health is derived from socio-economic factors. Despite this fact that these factors are not in the realm of medicine science, but it should be declared that the majority of health development in recent century is merely because of socio-economic developments rather “Medical intervention” alone. In this regard, we should pay more attention to the relation between the amount of income and health indicators.There is no wonder that the healthier population, the less imposed expenses and the more reasonable distribution system, which they eventually will lead to social health. But the social gap existing among different social levels may cause great number of crimes, violences and other social disorders.In order to achieve a successful and fruitful social policy, we must take advantage of all available means and logic solutions in almost every aspect of life such as agricultural, educational, residential and so on to improve the health conditions. In other words, we should follow an international motto saying that, “Health for All,” and draw the best benefit of available financial and political supports.The decision makers and program designers should choose a policy followed by much more investment in health cares, and concentrate mainly on people co-operation and provide officials fields of activities for them to get a better health condition and set up a democratic political space.Health is considered to be the first and the most important aspect of human being as a creature involved with the rest of environment and being under such a healthy condition they will be able to take advantage of other benefits in the world. That is why social policy should focus on the health problem as a must and fact.
    Keywords: Health, Social Policy
  • Alireza Jazayeri, Mojgan Salavati Page 233
    Family is known as the most important source of assuring security and health for members of the society, and the main field for creating social problems. In this article we have tried to point to the changes happened to the social policies regarding giving services to families during the years, and an overview of family conflicts and children abusement have been drawn to attention.
    Keywords: Family, Social Policy
  • Ezat, Allah Sam, E. Aram Page 245
    Despite the fact that social working was founded 45 years ago in Iran, and thousands of experts in this field have been graduated from different universities all over the country, but the decision makers and policy designers of social services and welfare have not found a clear definition and field of activity for social programs. The writer has tried to make some suggestions about the relation between social worker and social policies.
    Keywords: Social Development, Social Policy, Social Services, Social Work