فهرست مطالب
فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی
سال دوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/11/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-34
تحولات اجتماعی سال های اخیر در ایران، به تدریج، ابعاد متفاوتی به خود گرفته اند و نه تنها ارزش ها که رفتارهای افراد را مشمول تغییر قرار داده اند. یکی از این تغییرات در حوزه روابط جنسی پیش از ازدواج و در مناسبات با جنس مخالف روی داده است. نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد که روابط جنسی پیش از ازدواج، در سال های اخیر، میان جوانان افزایش یافته است. اما بیان «رشد» این روابط همه ماجرا نیست؛ چرا که افزایش حجم این رفتارهای جدید به تدریج پیچیده تر شدن آن ها را نیز در پی داشته است تا آن جا که امروزه با «گونه های متفاوتی» از روابط جنسی پیش از ازدواج مواجه ایم که خاستگاه های متفاوتی دارند. هدف این تحقیق کیفی سنخ شناسی الگوهای متفاوت روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران بوده است. در این تحقیق، با 54 نفر از پسران و دخترانی که این روابط را تجربه کرده اند مصاحبه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران به حداقل «شش دسته» تفکیک و تکثیر شده است. این الگوها عبارت اند از 1. روابط آزاد (الگوهای روسپی گری)؛ 2. روابط صیغه ای؛ 3. روابط دوست دختر دوست پسر؛ 4. روابط هم خانگی؛ 5. روابط ضد عاشقانه (الگوهای فریب)؛ و 6. روابط مبتنی بر عشق سیال. این الگوهای گوناگون را می توان در زیر چتر سه گفتمان متفاوت از یک دیگر مجزا کرد: «گفتمان پیشامدرن» (روابط دسته های اول و دوم)، «گفتمان مدرن» (روابط دسته های سوم، چهارم، و پنجم)، و «گفتمان پسامدرن» (روابط دسته ششم). هریک از این گفتمان ها سوژه ها را در جهت خاصی فرا می خوانند و افراد در این گفتمان ها نه صرفا رفتارها که ارزش های متفاوتی نیز پیدا کرده اند. در این میان، گفتمان پیشامدرن قدمتی به درازای تاریخ دارد که تاکنون به بقای خود ادامه داده است؛ اما، در کنار آن، امروزه، در لایه های پنهان جامعه شهری، دو گفتمان مدرن و پسامدرن نیز سر برآورده اند که، به رغم تفاوت هایشان، هر دو محصول فرایند مدرنیته در جامعه ایرانی اند؛ الگوهایی از رابطه که به مدد تحولات ساختار اجتماعی و اقتصادی و تغییرات ارزشی ناشی از آن، در سال های اخیر، با گسترش زیادی مواجه شده اند.
کلیدواژگان: روابط جنسی پیش از ازدواج، روابط عاشقانه، روابط ضد عاشقانه، عشق سیال، هم خانگی -
صفحات 35-54امروزه، تلویزیون از قدرت مندترین رسانه های دنیا در عرصه قدرت نفوذ و تاثیرگذاری است؛ چرا که کم تر خانه ای است که با تلویزیون بیگانه باشد. رشد شبکه های ماهواره ای فارسی زبان، در سال های گذشته، تاثیرات گوناگونی در فرهنگ جامعه ایرانی گذاشته است. شبکه تلویزیونی «من و تو» از جدیدترین شبکه هایی است که افراد ایرانی را مخاطب قرار داده است. پاسخ این پرسش را، که عوامل جذابیت این شبکه بر چه منابعی استوار است، هم می توان از برنامه سازان و دست اندرکاران آن گرفت و هم در پرتو نگاه مخاطبان. این مقاله، که دستاوردهای تحقیقی در این موضوع را به اختصار باز می گوید، گروه دوم را انتخاب کرده است. نکته جالب توجه آن که 2/73 درصد پاسخ گویان دانشجو اظهار داشته اند که کیفیت این شبکه، دربرابر کیفیت شبکه های داخلی، رغبت آن ها را برای تماشا افزایش می دهد. نزدیک به نیمی نیز صدا و سیما را عامل موثر انتخاب ماهواره توسط ایرانیان دانسته اند.
کلیدواژگان: شبکه های ماهواره ای، شبکه من و تو، بفرمایید شام، اتاق خبر -
صفحات 55-76این پژوهش به ارزیابی عوامل موثر بر مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان می پردازد. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناخت نقش برخی عوامل فردی و اجتماعی چون سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، مدت زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اقتصادی اجتماعی بر میزان مصرف کالاهای فرهنگی میان جوانان است. روش پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری جوانان 18 تا 29 ساله شهر گرگان (96429 نفر) و نمونه آماری 400 نفر از جوانان است. برای انتخاب نمونه، از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایچند مرحله ای استفاده شده و ابزار عمده جمع آوری داده ها «پرسش نامه محقق ساخته» بوده است. توصیف و تبیین داده ها با استفاده از روش های آماری متناسب با سطح سنجش متغیرها صورت گرفته است. یافته ها و نتایج تحقیق نشان می دهد که میان جنسیت و مصرف کالاهای فرهنگی تفاوت است؛ به طوری که مردان بیش تر از زنان کالاهای فرهنگی مصرف می کنند. هم چنین سطح تحصیلات، سن، مدت زمان گذران اوقات فراغت، و پایگاه اجتماعی اقتصادی با میزان مصرف کالاهای فرهنگی رابطه مثبت دارد.
کلیدواژگان: مصرف، کالاهای فرهنگی، اوقات فراغت، پایگاه اقتصادی، اجتماعی، جوانان، گرگان -
صفحات 77-99مقاله حاضر به بررسی اخلاق اجتماعی و آداب و رسوم لوطیان در دوره قاجار می پردازد. لوطی گری بخشی از زنجیره ای است که، در نظر، با فتوت آغاز می شود و در اصناف بازار و عیاری نمود می یابد. هر چند این نمود خارجی نیز در دوره هایی تحول و توسعه می یابد اما، در سراشیبی زوال، تبدیل به لوطیان می شود و در سده حاضر با ارجاع به متون مارکسیستی به لمپن ها تغییر شکل می دهد. برداشت های متفاوت و گاه معارض از اصطلاح لوتیان/ لوطیان وجود دارد: از لوت به معنای «پابرهنه» تا لوط به معنای «منحرف». لوتی به معنای «داش مشتی» نیز برای ارجاع به بی نیازی لوطیان به کار می رود. در این مقاله، ضمن توضیح این برداشت ها، به اخلاق لوطیان پرداخته می شود و تمایز آنان با پنطی ها ذکر می شود و به طور مشخص پوشش و اجزای لباس لوطیان، آداب لوطی گری، لهجه و زبان لوطیان، بازی ها و سرگرمی های آنان، و نام های لوطیان بررسی می شود. در پایان مقاله، از مراسم مذهبی لوطیان بحث می شود و روایتی از هم چشمی های لوطیانه در مراسم عزاداری محرم و زد و خوردهای آنان ارائه می شود.
کلیدواژگان: لوطیان، لوتیان، عیاران، فتیان و جوان مردان، آداب و رسوم، دوره قاجار -
صفحات 101-119در این مقاله، به تبیین سهم ارتباطات غیر کلامی به مثابه یکی از سه سنخ ارتباطات اجتماعی یعنی کلامی، غیر کلامی، و پیرا کلامی در کنش متقابل اجتماعی پرداخته شده است. در این راستا، در آغاز سخن، اهمیت توجه به نقش ارتباطات غیر کلامی در روابط روزمره بین افراد و سوء ادراک ها و سوء برداشت ها در کنش متقابل اجتماعی مطرح شده است. به دنبال آن، دو زیر ساخت نظری جامعه شناختی و روان شناختی اجتماعی کنش متقابل اجتماعی برای به تصویر کشیدن نقش مکمل و مهم ارتباطات غیر کلامی در مبادلات کلامی کنش گران در دریافت پیام تشریح و نقش نشانه های غیر کلامی و کارکردهای آن ها بحث شده است. در ادامه، برخی از رفتارهای غیر کلامی توصیف شده است و، در نتیجه گیری، ضمن جمع بندی موارد فوق بر نقش ارتباطات غیر کلامی و سهم آن در کنش متقابل اجتماعی و، در راستای آن، ادراک اجتماعی، که به تکوین برداشت ها در کنش گران منجر می شود، تاکید شده است.
کلیدواژگان: ارتباط، ارتباط کلامی، ارتباط غیر کلامی، کنش متقابل اجتماعی، ادراک اجتماعی، برداشت، جامعه شناسی مردمی، جامعه شناسی -
صفحات 121-134مطالعه نگرش های فرهنگی موجب دل مشغولی آن دسته از محققانی است که بعد فرهنگی را در مطالعات اجتماعی مهم قلمداد می کنند. در این راستا، نوشتار حاضر قصد پاسخ گویی به این پرسش را دارد که بعد نگرشی غالب در گزیده ای از مثل ها و تعبیر های کنایی مکتوب فارسی چیست؟ به بیان دیگر، کدام یک از ابعاد سه گانه شناختی، رفتاری یا عاطفی نگرش، در مثل ها و تعبیرهای کنایی فارسی مذکور، بازتاب بیش تری دارد؟ بدین ترتیب، تمرکز بر ابعاد نگرشی مثل هایی که امروزه اشخاص در گروه های سنی، جنسی، و قومی متفاوت به کار می برند هدف نیست؛ هر چند این امر، خود، می تواند موضوع تحقیق جداگانه ای باشد. در این پژوهش، از روش کمی و تحلیل محتوا، که از متداول ترین شیوه های گردآوری اطلاعات برای تحلیل ارزشی و نگرشی درحوزه ادبیات مکتوب است، استفاده شده است. پژوهش مزبور از نوع اکتشافی است و فرضیه ای را به آزمون نمی گذارد. با توجه به موارد مذکور، می توان گفت که یافته های این پژوهش، که ادعای تعمیم آن ها وجود ندارد، حاکی از آن است که بعد عاطفی نگرش با 24/75 درصد بر دو بعد شناختی (14/17 درصد) و رفتاری (62/7 درصد) در مثل ها و تعبیر های کنایی فارسی بررسی شده، برتری چشم گیری دارد.
کلیدواژگان: نگرش و ابعاد سه گانه آن، گزیده ای از مثل ها و تعبیر های کنایی فارسی مکتوب، کاربرد تحلیل محتوا -
صفحات 135-158انسان، در عرصه های گوناگون زندگی، با موقعیت های تنش زا و چالش برانگیزی مواجه می شود که بسیاری از آن ها نه تنها فرد بلکه خانواده و عملکرد تحصیلی، شغلی، و روابط اجتماعی او را نیز در معرض آسیب قرار می دهد. در چنین شرایطی، مشاوره کارشناسانه می تواند به او کمک کند تا، با شناخت بهتر مسئله و راه حل های گوناگون، اتخاذ تصمیم و بالاخره عمل، تعادل را بازیابد. چنین کمک تخصصی ای طی فرایند مشاوره و روان درمانی صورت می پذیرد. مشاوره باید متناسب با نیاز ها و ویژگی های منحصر به فرد مراجع و محیطی باشد که فرد در آن رشد کرده و به مشکل برخورده است. این فرایند تحت تاثیر نظام باورها، ارزش ها، و نحوه نگرش مشاور به انسان، جهان بینی او، چهارچوب نظری، و مکاتب روان شناختی مورد قبول اوست. مشاوره ای موفق است که متناسب با خصوصیات بومی ارائه شود. نگاه امروزی جهان نیز در راستای بومی کردن مشاوره است.
کلیدواژگان: مشاوره، بومی سازی، مشاوره با استناد مذهبی، مشاوره با استناد ادبی، مشاوره با رویکرد های علمی
-
Pages 1-34
In recent decades، Iranian society has faced significant changes in youth values and beliefs. Very few researches show that premarital sex is rising in Iran. This increase has gradually led to more complexities in this area. Nowadays، premarital sex has found different kinds and origins. The goal of this qualitative research is the typology of different premarital sex patterns in Iran. In this study، 54 boys and girls who have experienced such relationships were interviewed. Research findings indicate that premarital sex patterns in Iran are divided into at least six different categories. These patterns include: 1. casual relationships (prostitution patterns)، 2. Concubine relationships، 3. boy friend- girl friend relationships، 4. cohabitation relationships، 5. anti love relationships (deception patterns) and 6. relationships based on liquid love. These different patterns can be separated under three different discourses: “Pre-modern discourse” (the first and second category)، “Modern discourse” (the third، fourth and fifth category) and “Postmodern discourse” (the sixth category). Each of these discourses evokes subjects in a special way and individuals have found not only different behaviors but also different values in these discourses. Pre-modern discourse has a long last history and still remains alive but nowadays beside this discourse، there are also two other discourses -modern and postmodern- in the hidden layers of urban society which despite of their differences، they both are the result of process modernity in Iranian society; the patterns which are rising in recent years by the help of changing social and economic structures and values.
Keywords: Premarital sex, Romantic relationships, Anti, love relationships, Liquid love, cohabitation -
Pages 35-54In the new era of communication، television is still one of the strongest media with a high impact on families، hardly a house with any TV is found! The rapid growth of a variety of Persian satellite TVs has affected Iranian culture in so many ways. «Manoto» is one of the newest channels that target Iranian audiences. The reasons for its success can be sought either through its producers or audiences’ point of views. This paper presents the audiences’ opinions. It is thought-provoking that 73. 2% of students answering our questions admitted that the quality of this channel compared with national channels increases the number of audiences. Furthermore، 50% of students believe Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB) is the main reason for choosing satellite TVs over national ones.Keywords: satellite TV, Manoto TV channel, Come Dine with me, News
-
Pages 55-76The present study investigates the factors influencing the consumption of cultural goods among the young people. The main objective of this study was to identify the role the social and individual factors such as age، gender، occupation، education، leisure time and socio-economic status play in the consumption of cultural goods among young people. The study was conducted in the form of a survey in which 400 young people were randomly selected from a population of 96429 people ranging from 18 to 29 years old from Gorgan. Random cluster sampling was used in this study and main instrument of data collection was a researcher-made questionnaire. Data analysis was done through using the right statistical methods on the basis of measuring variables. Findings and results show that there are significant differences between gender and consumption of cultural goods. Furthermore the findings display that men consume more cultural goods than women. Moreover، there are significant differences between educational level، age، socio-economic status، leisure time and the consumption of cultural goods.Keywords: consumption, cultural goods, leisure time, socio, economic status, youth, Gorgan
-
Pages 77-99This paper examines the social morals and customs of Lootian in the Qajar period. Lootian was part of a chain that began with Fotowat and continued through market guild and Ayyari. Although it was transformed in some course، but in the decline، it changed into Lootian and in the present century was changed to Lumpen (in the Marxist theories). There are some different and sometimes conflicting meanings of Lootian، from barefooted and poor، to Pederast. Also Loot in its own language means Satiety. In this article، we explain Lootian’s morals and their difference with Panties and explain attitudes toward Lootian. And specifically، we explain Lootian’s cover and their clothing components، their habitude، Lootian’s languages and dialects، their funs and games، and their names and titles. Finally، rituals of Lootian are discussed and their competitions and fights in Muharram Ceremonies were explained.Keywords: Lootian, Ayyaran, Fatian, Chivalric, Customs, Qajar
-
Pages 101-119This article deals with the contribution of nonverbal communication in three types of social interaction including verbal، nonverbal and paraverbal. Thus، in the first place it has paid attention to importance of nonverbal communication from sociological and social psychological perspectives in social interaction and then some kinds of nonverbal signals and cues that are recognized as more efficient in individual’s social perception has been mentioned. At the end consequences of the discussion has been summarized.Keywords: communication, nonverbal cues, social perception, paravebal cues, social, Interaction, impression, popular sociology, phenomenological sociology
-
Pages 121-134This study explores how salient cultural elements are expressed in selected written Persian Proverbs from certain texts. The main focus of the present study is to identify which of the three dimensions of attitudes: Emotional، cognitive and behavioral are expressed in the selected proverbs. The content analysis is applied to reveal attitudinal dimensions of Persian proverbs. This study can pave the way for conduct research on oral proverbs used by people in all walks of life in contemporary Iran، which were not included in the present study. Results indicated that the emotional dimension of attitude has the highest rate (75. 24) followed by Cognitive (17. 14) and behavioral dimension of attitudes with the lowest frequency (7. 62).
-
Pages 135-158Humans are faced with stressful and challenging situations in different fields of life; many of them can damage not only individuals but also families and academic performance، career and social relations. In such condition، an expert’s aid can help them to better understand the problem and find various solutions، make decisions and act. Such professional help is provided by the process of counseling and psychotherapy. Counseling should be proportionate with the needs and unique characteristics developed based on the sources and environments that s/he has grown up in and encountered the problems. The counselor is influenced by belief systems، values and attitudes towards human beings، his ideology، theoretical framework and his/her accepted psychological approach. So، a consultancy is successful that is provided in accordance with local characteristics. The world wide view accepts this type of counseling.Keywords: Consulting, localization, Consultation with religion citations, Consultation with literary citations, Consultation based on scientific approach
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.