فهرست مطالب
نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
سال چهاردهم شماره 4 (پیاپی 56، زمستان 1382)
- 380 صفحه، بهای روی جلد: 9,000ريال
- تاریخ انتشار: 1382/11/15
- تعداد عناوین: 34
- مقاله ها
-
صفحه 13آموزش ضمن خدمت کتابداری از مهم ترین عملکردهای مدیریت کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی ست. پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی دوره های کوتاه مدت حین خدمت کتابداری برگزار شده در مرکز آموزش کتابخانه ملی می پردازد. در این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی، دروس ارائه شده در دوره، کیفیت کلاس های آموزشی، منابع کتابخانه مرکز آموزش، برخورد مسئولان برگزاری دوره و ارائه خدمات رفاهی بررسی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که کارآموزان از دروس فهرستنویسی، رده بندی و آشنایی با منابع مرجع بیشتر استقبال کردند.
کلیدواژگان: آموزش ضمن خدمت کتابداری، کتابخانه ملی ایران -
صفحه 23تحقیق حاضر وضعیت نش را طی دهه 70 در استان یزد با تکیه بر آمارهای موجود بررسی می کند. ابزار تحقیق پرسشنامه، مصاحبه و استفاده از منابع آماری بود. به استثنای دو سال 1371 و 1375 رشد انتشارات در کل سیر صعودی را طی کرده است، ولی نسبت به کل کشور در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. از نظر موضوعی بیشتری عناوین در حوزه ادبیات و کمترین در حوزه هنر منتشر شده است و بیشتر ناشران از وضعیت و شرایط نشر رضایت داشته اند. در پایان پیشنهادهایی برای رفع مشکلات ارائه شده است.
کلیدواژگان: نشر، ناشران، استان یزد -
صفحه 35در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی، تاثیر جنسیت و دیگر ویژگی های جمعیت شناختی بر رضایت شغلی کتابداران 73 کتابخانه مرکزی دانشگاهی ایران برسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که زنان کتابدار به طور معناداری کمتر از مردان از شغل خود رضایت دارند و رضایت شغلی در میان کتابداران برحسب سن، میزان تحصیلات، سابقه اشتغال در حرفه کتابداری، نوع استخدام، میزان دریافتی ماهانه و اشتغال به امور مدیریتی و دیگر امور کتابخانه به طور معناداری متفاوت است.
کلیدواژگان: رضایت شغلی، کتابداران، کتابخانه های دانشگاهی، جنسیت، ویژگی های جمعیت شناختی -
صفحه 50مقاله حاضر ابتدا تعریفی مختصر از کتابخانه سنتی و دیجیتالی ارائه می دهد، سپس به بررسی چالش های تبدیل کتابخانه های سنتی به دیجیتالی می پردازد که عبارت است از: مسائل اقتصادی، حق مولف، مشکلات اولیه ناشی از طراحی فنی، روش های تبدیل منابع سنتی به دیجیتالی، مانعیت زبان، حفاظت منابع دیجیتالی، و همچنین حفاظت و امنیت آنها در شبکه.
کلیدواژگان: کتابخانه های سنتی، کتابخانه های دیجیتالی، حق مولف، فرهنگ سازی -
صفحه 65کتابداران و کتابخانه ها در عصر حاضر باید نقش پل ارتباطی میان گذشته، حال و شاهراه های ورودی آینده را ایفا کنند. آنها با ایجاد ارتباطات فناورانه، شخصی و سازمانی می توانند در ایفای این نقش حساس موفق شوند. کتابداران در مواجه با چالش های تغییر محیط، می توانند با تکیه بر اصول پایه ای و سنتی کتابداری، محیط هایی جدید خلق نمایند و تحولات لازم را در کتابخانه ها ایجاد کنند. چنین تحولاتی در عصر حاضر برای کتابداران حرفه ای وظایفی جدید ایجاد می نماید که حسن عمل به آنها موجب ارتقاء کیفیت خدمات کتابخانه ای خواهد شد.
کلیدواژگان: کتابداران دیجیتالی، کتابداران سنتی، وظایف، محیط الکترونیکی -
صفحه 74پیشرفت ها و تحولات پیش آمده در عرصه کتابداری و اطلاع رسانی و نیازهای فعلی کاربران، نسل جدیدی از کتابخانه ها را به وجود آورده که از آنها با عنوان کتابخانه های دیجیتالی یاد می شود. کتابخانه های دیجیتالی با توجه به الزامات، نیازها و شرایط ویژه خود، نیاز به کتابدارانی دارند که بتوانند در محیط دیجیتالی به فعالیت بپردازند. این کتابداران با نام کتابداران کتابخانه های دیجیتالی یا کتابداران دیجیتالی شناخته می شوند. کتابداران دیجیتالی متخصصان اطلاعات هستند که در زمینه سازماندهی اطلاعات دیجیتالی، همکاری با دیگر متخصصان، مدیریت منابع اطلاعاتی، پردازش اطلاعات، طراحی رابط های کتابخانه ای، راهنمای مراجعان و امور دیگر به فعالیت می پردازد. برای انجام بهینه وظایف و نقش ها، کتابداران باید توانایی ها، مهارت ها و ابزارهای لازم را داشته باشند. مقاله حاضر سعی دارد با اشاره به موارد یاد شده و مد نظر قرار دادن ویژگی های مختلف کتابدار دیجیتالی، وظایف و نقش های وی را تبیین کند و دید روشنی را در این باره ارائه دهد.
کلیدواژگان: کتابداران، کتابخانه های دیجیتالی، کتابداران دیجیتالی -
صفحه 92این مقاله درباره فهرست توصیفی تصاویر در کتاب های فارسی ست. قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن در مواردی با قواعد کتاب دستنامه فهرستنویسی توصیفی و روش به کار رفته در کتابشناسی ملی در فهرست توصیفی تصاویر، هماهنگی ندارد. این مقاله ضمن بررسی موارد ناهماهنگ، به یکدستی و هماهنگی کار تاکید می کند تا زمینه برای ماشینی کردن اطلاعات مربوط به تصاویر در مارک ایران آماده شود و پیشنهادهایی در این زمینه ارائه می دهد.
کلیدواژگان: مارک ایران، کتابشناسی ملی ایران، دستنامه قواعد فهرستنویسی، ماده مصور، تصاویر، فهرستنویسی، قواعد انگلوامریکن -
صفحه 103استفاده از شعر در بعضی متون علمی از جمله طب سنتی یادگیری را سریع تر و استفاده عموم مردم را از آن بیشتر می کند. به عبارت دیگر، شعر فارسی همچون نثر، توانایی خود را به عنوان زبان علمی در گذشته نشان داده است. در مقاله حاضر 71 اثر که در موضوع طب سنتی به شعر سروده شده و نویسنده این سطور توانسته است اطلاعاتی درباره آنها از منابع گوناگون به ویژه الذریعة پیدا کند، معرفی شده اند.
کلیدواژگان: طب سنتی، پزشکی، شعر، زبان فارسی -
صفحه 112این مقاله از دیدگاه مدیریتی به تحولات جاری در حرفه کتابداری و اطلاع رسانی، به ویژه کاربرد گسترده فناور ی های جدید و چالش های پیش روی کتابداران برای ایجاد تحول در کتابخانه ها و همگان شدن با آن می پردازد. ایجاد تحول با استفاده از مدیریت دانش بحث اصلی مقاله است. ویژگی های جامعه کنونی، مشکلات آن، چالش های کتابخانه ها و روشی که مدیران می توانند برای چیره شدن بر چالش ها به کاربرند، دیگر مباحث مقاله است. در انتها پیشنهادهایی عملی برای به کارگیری مدیریت دانش در مدیریت کتابخانه ها، ارائه می شود.
کلیدواژگان: مدیریت دانش، مدیریت کتابخانه، توسعه کتابداری، توسعه خدمت کتابخانه ای -
صفحه 127یکی از راه های بازیابی اطلاعات تخصصی از شبکه جهانی وب استفاده از موتورهای جستجو و ابرموتورهای جستجوست. این مقاله به مطالعه مقایسه ای و ارزیابی عملکرد ابرموتورهای جستجو در بازیابی اطلاعات کتابداری و اطلاع رسانی می پردازد. 9 ابرموتور جستجو در این زمینه مقایسه می شوند و مشخص می شود که نتایج جستجوی این ابرموتورها یکسان نیست و در نهایت برای گروه های موضوعی متفاوت کتابداری و اطلاع رسانی، ابرموتور مناسب معرفی می شود.
کلیدواژگان: ابرموتورهای جستجو، بازیابی اطلاعات، اینترنت، وب جهانی -
صفحه 141توانمندی نظام آموزشی یک کشور در تربیت نیروی انسانی کارآمد، از عوامل موثر در پیشرفت آن کشور است. استفاده از فناوری اطلاعات برای فراگیری دانش و مهارت به عنصری ضروری در آموزش و پرورش تبدیل شده است. این مقاله ضمن بیان ضرورت و اهمیت فناوری اطلاعات، به اهداف و کاربردهای آن در نظام آموزشی (از مدرسه تا دانشگاه) و همچنین انواع آموزش با کمک پدیده فناوری اطلاعات و فرایند آن اشاره می کند. آموزش فناوری اطلاعات به معلمان و طرح های آموزش و پرورش در این زمینه و همچنین نقش آن در دانشگاه ها از دیگر مباحث این مقاله است.
کلیدواژگان: فناوری اطلاعات، آموزش، معلمان -
صفحه 152دسترس پذیری، گستردگی موضوع و محتوای اینترنت و قابلیت های متعدد آن توجه محققان را به خود جلب کرده است. اما باعث سردرگمی کاربران هنگام استفاده از این رسانه می شود. کاربران بیشتر از ریزش کاذب، بازیابی موارد ناخواسته و مواردی از این قبیل گله مند هستند. برای حل این مسئله تلاش های گوناگونی شده که یکی از آنها تهیه وب نامه هاست. وب نامه ها انواع مختلفی دارند و به دلایل مختلفی تهیه می شوند. در این مقاله به اختصار انواع وب نامه و مباحث مربوط به آنها بررسی می شود و همچنین به صورت موردی، یک طرح تحقیقاتی در زمینه تهیه راهنمای الکترونیکی برای دروس کتابداری و اطلاع رسانی مرور می گردد. هدف این مقاله ارائه اطلاعات کلی درباره وب نامه ها و ذکر مثالی واقعی ست.
کلیدواژگان: وب نامه ها، اینترنت، وب جهانی، راهنمای الکترونیکی، کتابداری و اطلاع رسانی -
صفحه 159رابط کاربر قابلیت های استفاده از وب سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی را افزایش می دهد، و در مسیریابی اطلاعات در این منابع اهمیتی ویژه دارد. این مقاله با چنین رویکردی به تعریف رابط کاربر، اهداف و انواع آن می پردازد و به دنبال آن عناصر و ویژگی های آن را از لحاظ ساختار، ظاهر و کاربران، همراه با نظرات صاحب نظران بیان می دارد.
کلیدواژگان: وب سایت ها، رابط کاربر، پایگاه اطلاعاتی، منابع اطلاعاتی -
صفحه 169اینترنت ابزار باارزشی ست که به فراگیران از راه دور امکان دسترسی به اطلاعات را می دهد. موتورهای جستجو متداول ترین ابزار جایابی اطلاعات مرتبط در اینترنت هستند، این مقاله به طور خلاصه چگونگی کار موتورهای جستجو. مقایسه موتورهای جستجو و معیارهای مفید در ارزیابی کیفیت صفحات وب را بررسی می کند و نشان می دهد که در دقت موتورهای جستجو تفاوت های آماری وجود دارد و به رتبه بندی بالای آلتاویستا در چندین مطالعه اشاره می کند. آموزش دادن به فراگیران از راه دور درباره اینکه چگونه موتور جستجو را به کار برند و چگونه نتایج را ارزیابی کنند، به آنها اجازه خواهد داد که به اطلاعات مرتبط دست پیدا کنند در حالی که از کیفیت مطلوب آن اطمینان دارند.
کلیدواژگان: فراگیران از راه دور، موتورهای جستجو، وب سایت ها، شیوه های ارزشیابی -
صفحه 179این مقاله بررسی کلی گرایش های جاری تحقیقات دیجیتالی است که عناوین زیر را در بر می گیرد: ساختمان کتابخانه دیجیتالی، نظام ها، ابزارها و فناوری ها؛ فنون و مجموعه های دیجیتالی، فراداده ها،قابلیت استفاده، استانداردها، نظام های سازماندهی دانش، کاربران و کاربرد پذیری، مسائل حقوقی، سازمانی، اقتصادی و اجتماعی در کتابخانه های دیجیتالی.
کلیدواژگان: کتابخانه دیجیتالی، تحقیق -
صفحه 186این مقاله به کتابداری نوین؛ انجمن های کتابداری و کتابداران؛ سیاستگذاری های کتابخانه ها؛ انواع کتابخانه و وظایف هر کدام؛ آموزش کتابداری؛ فعالیت ها و خدمات گوناگون در کتابخانه ها از جمله فهرستنویسی تعاونی، فهرستنویسی ماشین خوان، امانت بین کتابخانه ای، رقومی کردن، احداث ساختمان های استاندارد برای کتابخانه ها؛ و تاسیس کتابخانه های جدید در آلمان؛ پس از اتحاد دو آلمان می پردازد و ضمن بررسی روند تحول و تغییر، نگاهی نیز به آینده دارد.
کلیدواژگان: آلمان، کتابداری، کتابخانه ها -
صفحه 207مجلاتی که به شیوه کاملا الکترونیکی منتشر می شوند، نشانگر نوآوری در راه های مبادله اطلاعات علمی در جامعه تحقیق هستند. اهمیت خاص موضوع در ناپایداری مواد در شکل های الکترونیکی و استفاده خلاقانه از آنهاست. جا افتادن مجلات صرفا الکترونیکی در نظام های اطلاع رسانی علمی، نمایه شدن آنها در مراکز مهم نمایه سازی، ظهورشان در فهرست های کتابخانه ای و استفاده شدن آنها توسط دیگر محققان به گذشت زمان نیاز دارد. این مقاله، پیمایشی درباره جایگاه فعلی مجلات صرفا الکترونیکی در نظام اطلاع رسانی ست.
کلیدواژگان: مجلات الکترونیکی، مجلات صرفا الکترونیکی، نمایه سازی، فهرست نویسی، تحلیل استنادی، ارتباطات علمی -
صفحه 226این مقاله، در مقطعی که گسترش سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات، تحولات سیاسی و اجتماعی گسترده ای را در بسیاری از کشورها پدید آورده است، و همچنین محدودیت های مالی بقای کتابخانه ها را تهدید می کند، از جنبه های مختلف به بررسی آینده کتابخانه های ملی می پردازد. این جنبه ها عبارتند از: قانونگذاری، مدیریت، امور مالی، ساختمان ها، فناوری اطلاعات، کارکردها، مراجعه کنندگان و در نهایت تولیدات و خدمات. موقعیت افریقای جنوبی در سایه طرح ادغام دو کتابخانه ملی، کتابخانه افریقای جنوبی و کتابخانه های ایالتی، برای تشکیل کتابخانه ملی افریقا جنوبی بررسی می شود. همچنین راهبردهایی برای موقعیت آینده و نقش این کتابخانه تعیین می شود.
کلیدواژگان: کتابخانه های ملی، کتابخانه ملی افریقای جنوبی، آینده کتابخانه های ملی -
صفحه 242مقاله حاضر ضرورت وجود مدیریت دانش و مشکلات ناشی از نبود مدیریت دانش در سازمان ها را مطرح می کند. در ضمن به تعریف راهبرد دانش و بیان اهمیت تصمیمات راهبردی و نقش آنها در زندگی انسان می پردازد. همچنین محدوده مدیریت دانش و طرح های ذهنی این نوع مدیریت و ارتباط اجزای آن با یکدیگر در جهت تحقق اهداف سازمان، ارائه می گردد. الگوی این فرایند با استفاده از اهداف طرح های دانش ارائه شده است. در نهایت نتیجه گرفته می شود که مدیریت دانش در تکامل است و هر سازمان برای رسیدن به اهداف مورد نظرش نیاز به ارائه طرح های دانش دارد.
کلیدواژگان: مدیریت دانش، راهبرد دانش - گفتگو
-
صفحه 264
-
صفحه 274
- گزارش
- نقد
-
صفحه 305
-
صفحه 318
-
معرفی کتابصفحه 327
-
خبرصفحه 335
- مقاله انگلیسی
-
Experience of Libratians in Design and Development of the National Web Dieectory of Iranian Sites, Iran hooصفحه 343
-
نمایهصفحه 361