فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار
سال ششم شماره 17 (بهار 1392)

دیدگاه سنتی بازده سهام اعتقاد دارد که تغییرات قیمت سهام به تغییرات سیستماتیک در ارزش های بنیادی شرکت مربوط است. ولی تحقیقات اخیر نشان می دهد گرایش احساسی سرمایه گذار نقش مهمی در تعیین قیمت ها و تبیین بازده های سری زمانی، بخصوص برای سهام هایی که از ارزیابی ذهنی بالاتری برخوردارند و محدودیت زیادی در آربیتراژ دارند بازی می کند.
در این تحقیق تاثیر گرایش های احساسی سرمایه گذاران، بر بازده سهام پرتفوی های مرتب شده بر اساس اندازه، قیمت، نسبت ارزش دفتری به بازار و نسبت مالکیت نهادی در قلمرو زمانی 1380 لغایت 1388 مورد بررسی قرار گرفت. بازده ماهانه هر پرتفوی بر اساس بازده ماهانه هر شرکت و با استفاده از رویکرد وزن برابر محاسبه شد و در آخر با اجرای روش رگرسیون چند متغیره به صورت سری زمانی بر روی مدل، ضرایب مربوطه تخمین زده شد. بدین منظور مدل چهار عاملی پرتفوی بازار، اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به بازار و گرایشهای احساسی سرمایه گذاران در تبیین بازده مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی دار گرایش های احساسی سرمایه گذاران با بازده سهام شرکتهای دارای کمترین اندازه، نسبت ارزش دفتری به بازار و نسبت مالکیت نهادی می باشد.

دیدگاه سنتی بازده سهام اعتقاد دارد که تغییرات قیمت سهام به تغییرات سیستماتیک در ارزش های بنیادی شرکت مربوط است. ولی تحقیقات اخیر نشان می دهد گرایش احساسی سرمایه گذار نقش مهمی در تعیین قیمت ها و تبیین بازده های سری زمانی، بخصوص برای سهام هایی که از ارزیابی ذهنی بالاتری برخوردارند و محدودیت زیادی در آربیتراژ دارند بازی می کند.
در این تحقیق تاثیر گرایش های احساسی سرمایه گذاران، بر بازده سهام پرتفوی های مرتب شده بر اساس اندازه، قیمت، نسبت ارزش دفتری به بازار و نسبت مالکیت نهادی در قلمرو زمانی 1380 لغایت 1388 مورد بررسی قرار گرفت. بازده ماهانه هر پرتفوی بر اساس بازده ماهانه هر شرکت و با استفاده از رویکرد وزن برابر محاسبه شد و در آخر با اجرای روش رگرسیون چند متغیره به صورت سری زمانی بر روی مدل، ضرایب مربوطه تخمین زده شد. بدین منظور مدل چهار عاملی پرتفوی بازار، اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به بازار و گرایشهای احساسی سرمایه گذاران در تبیین بازده مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی دار گرایش های احساسی سرمایه گذاران با بازده سهام شرکتهای دارای کمترین اندازه، نسبت ارزش دفتری به بازار و نسبت مالکیت نهادی می باشد.

هدف از این تحقیق، بررسی رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی به عنوان شاخص ریسک اطلاعات و هزینهسرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی از الگوی «مک نیکولز» با رویکرد مبتنی بر خطای برآورد، استفاده شده است. در حالی که در تحقیقات قبلی بین اجزاء هزینه سرمایه تمایزی قائل نشده، در این تحقیق نشان داده شده است که هزینه سرمایه به دو جزء تقسیم می شود: 1. هزینه ناخالص بدهی، 2. هزینه سهام عادی تعدیل شده که برای محاسبه آن وجود حداقل 4 شرکت عضو در هر صنعت الزامی گردید. فرضیات تحقیق بر مبنای یک نمونه آماری متشکل از 80 شرکت طی یک دوره 5 ساله از سال 1384 لغایت 1388 و با استفاده از الگوی رگرسیون چند متغیره و چینش داده های مقطعی، مورد آزمون قرار گرفت. کیفیت اقلام تعهدی به اجزای ذاتی و اختیاری تفکیک شدند تا نتایج هر دو جزء بر هزینه سرمایه شرکت ها بررسی گردد. نتایج نشان داده است که، بین کیفیت اقلام تعهدی و هزینه سرمایه ارتباط معناداری وجود دارد. به بیان دیگر؛ هزینه سرمایه شرکت های با کیفیت پایین اقلام تعهدی در مقایسه با شرکتهای با کیفیت بالای اقلام تعهدی، بیشتر است. همچنین، بین اجزای کیفیت اقلام تعهدی و هزینه سرمایه ارتباط معناداری وجود دارد ولی نمی توان گفت که تاثیر جزء ذاتی کیفیت اقلام تعهدی بر هزینه سرمایه بیشتر از جزء اختیاری آن است.

این پژوهش تاثیر کیفیت گزارشگری مالی بر نوسان بازده غیر متعارف سهام را در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی یک دوره زمانی ده ساله (از سال 1380 الی 1389) مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش برای اندازه گیری کیفیت گزارشگری مالی از شاخص کیفیت سود بر اساس مدل فرانسیس 2005)، و برای محاسبه نوسان بازده غیر متعارف سهام نیز از مدل سه عاملی فاما و فرنچ (1993) استفاده شده) است. تحلیل داده های این پژوهش با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از داده های ترکیبی انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که کیفیت گزارشگری مالی بر نوسان بازده غیر متعارف سهام تاثیری معکوس دارد. همچنین نتایج پژوهش دلالت بر وجود تاثیر مستقیم متغیرهای بازده سالانه سهام، اهرم مالی، جریان نقدی عملیاتی سال آینده، بر نوسان بازده غیر متعارف سهام و نیز تاثیر معکوس اندازه شرکت بر نوسانبازده غیر متعارف سهام، دارد.

روند پرشتاب دگرگونی های صورت گرفته در حوزهی فنآوری اطلاعاتوارتباطات به ویژه اینترنت،کلی هابعاد-جوامع بشری را تحت تاثیر قرار داده به گونه ای که برای مثال در حوزهی حسابداری منجر به معرفی یک رشته گزارشگری» نوین و انقلابی برای گزارشگری مالی شده است.این روش نوین گزارشگری مالی در عصر جدید را گویند.با توجه به اهمیت این نوع گزارشگری که می تواند تاثیر بسزایی بر تصمیم گیری استفاده «مالی تحت وب کنندگان از اطلاعات مالی داشته باشد، پژوهشگر سعی در بررسی اثرات این گزارشگری بر قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1388 و 1389 را دارد برای دو نمونه وابسته (زوجی یا جفتی) استفاده شده است و به منظور t جهت آزمون فرضیه اول از آزمون برای دو نمونه مستقل استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد با فرض عدم t آزمون فرضیه دوم از آزمون وجود سایر عوامل موثر،میانگین قیمت سهام بعد از گزارشگری مالی اینترنتی شرکتها نسبت به قبل از آن تفاوت معناداری دارد ولی میانگین قیمت سهام شرکتهایی که از گزارشگری مالی اینترنتی استفاده میکنند نسبت به شرکتهایی که از گزارشگری مالی اینترنتی استفاده نمیکنند دارای تفاوت معناداری نیست.

در بحث های مالیه رفتاری، ویژگی های رفتاری که بر تصمیم گیری های افراد موثرند، مورد بررسی قرارنامیده می شوند که از مهم ترین آنها، زیان گریزی است. در نتیجه «تورش های رفتاری» می گیرند. این ویژگی ها شناسایی و پی بردن به این تورش رفتاری و در نهایت ارائه راهکارهای کاربردی برای کاهش اثر زیان گریزی وپیامدهای ناشی از آن و افزایش قابلیت نقدشوندگی که متاثر از میزان حجم معاملات و در نهایت افزایش کارایی بازاراست، موجب شد، پژوهش در بازار بورس اوراق بهادار تهران را ضروری برمی شمریم. در این پژوهش در بورس اوراق بهادار تهران مورد IPO وجود اثر تمایلی زیان گریزی سرمایه گذاران بر اساس حجم معاملات 1382 - بررسی قرار گرفته است. این الگو با استفاده از اطلاعات سهام اوراق بهادارتهران در طی سال های 1388 اجرا گردید. در این پژوهش قیمت عرضه عمومی اولیه بعنوان قیمت مرجع مورد استفاده قرار گرفت. آزمون و در مرحله دوم از مدل پنل (OLS) فرضیه ها شامل دو مرحله است. مرحله اول از حداقل مربع های معمولی حجم معاملات مورد انتظار را محاسبه کرده و به OLS دیتا استفاده شده است. در مرحله اول با استفاده از آزمون تایید صحت این نتایج که قیمت سهام با بازده اولیه مثبت، در صورتی که کمتر از قیمت عرضه اولیه باشد، موجبافزایش حجم معاملات می شود، همچنین قیمت سهام با بازده اولیه منفی، در صورتی که بیشتر از قیمت عرضه اولیه باشد، موجب افزایش حجم معاملات می شود و وجود حدود قیمتی جدید سهام بعد از چهار هفته بعد از موجب افزایش حجم معاملات می شود، می توان رسید. تایید این مطالب دال بر وجود تورش رفتاری اثر IPO تمایلی زیان گریزی در بین سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار تهران است.

همزمان با افزایش تجارت بین کشور ها، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از مهمترین عوامل ریسک شرکت محسوب می شود. با افزایش نرخ ارز، شرکت های صادراتی سود و در نتیجه بازده بیشتری کسب می کنند. این مطالعه بر اساس یک الگوی تجربی رابطهی بین نوسانات نرخ ارز و بازده سهام را مورد بررسی قرار داده است.نمونه تحقیق شامل 75 شرکت صادرکننده پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی 36 دورهی 1388 می باشد، در این پژوهش پس از بررسی مانایی داد ها، با استفاده از داده های /12/ 1386 تا 29 /1/ ماهانه از 1 و مدل پانل دیتا، فرضیات تحقیق در مورد اثر همزمان و E-Views تلفیقی و تحلیل رگرسیون چندگانه با نرم افزار وقفه دار این رابطه، بررسی شده است. نتایج حاکی از اثر مثبت نوسانات نرخ ارز همزمان بر بازده سهام این شرکت ها بوده است و رابطه ای بین نوسانات نرخ ارز با بازده سهام یک وقفه زمانی مشاهده نشده است.

سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار با بکارگیری استراتژی معکوس سعی در حداکثر کردن بازده سرمایه گذاری می باشند. این استراتژی بیان می دارد، سهامی که در گذشته عملکرد ضعیفی داشته (سهام بازنده) را خریداری کرده و سهامی که در گذشته عملکردی موفق داشته (سهام برنده) به فروش برسانیم، به این دلیل که بازار سهام و سرمایه گذاران به اطلاعات جدید واکنشی بیش از حد اندازه نشان میدهند، بنابراین سهام برنده تمایل به ارزش گذاری بیش از واقع و بالعکس سهام بازنده تمایل به ارزش گذاری کمتر از واقع داشته اند، که با گذشت زمان بازار به اشتباه خود پی برده و قیمت های سهام برگشت بازده را تجربه خواهند کرد، لذا می توان با خرید سهام بازنده و فروش سهام برنده در دوره های آتی به بازده غیرعادی دست یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که سرمایه گذران با بکارگیری این استراتژی به بازده مازاد دست نخواهند یافت.