فهرست مطالب

تحقیقات پزشکی - سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، پاییز 1382)

مجله تحقیقات پزشکی
سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، پاییز 1382)

  • تاریخ انتشار: 1383/02/15
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سامان نیک اقبالیان، کوروش کاظمی، نادر تنیده، نغمه روشن صفحه 1
    مقدمه
    شایع ترین علت ایجاد باندهای چسبنده درون صفاقی، پیشینه عمل جراحی شکمی است. پاتوفیزیولوژی ایجاد این باندهای چسبنده پس از اعمال جراحی، به یک واکنش التهابی فیبروپرولیفراتیو مربوط است. احتمال وجود یک جریان فیبروژنیک در ایجاد باندهای چسبنده و اثر ضد فیبروژنیک داروی دی – پنی سیلامین، به عنوان بخشی از اثر این دارو، پژوهشگر را بر آن داشت، که اثر آن را بر این باندها آزموده و آن را با داروی کلچیسین مقایسه کند.
    روش کار
    این بررسی، بر روی هشتاد عدد موش صحرایی ماده انجام گرفت، که به گونه ای تصادفی به چهار گروه برابر بخش شدند. ایجاد باندهای چسبنده در همه گروه ها، به وسیله تزریق 2.5 سی سی از محلول تالک استریل 10 درصد به درون صفاق انجام شد (گروه 1: گروه شاهد، گروه 2: گروه دریافت کننده داروی دی – پنی سیلامین، گروه 3: گروه دریافت کننده داروی کلچیسین و گروه 4: گروه دریافت کننده هر دو داروی دی – پنی سیلامین و کلچیسین). اندازه مناسب از هر دارو، به گروه های مربوط، به مدت سه هفته داده شد و در پایان هفته چهارم، گروه ها بررسی شدند. باندهای چسبنده به وجود آمده، بر پایه رده بندی نایر، از یک تا چهار رده بندی شدند.
    یافته ها
    چسبندگی های شدید (درجه سه و چهار) در 20 درصد (چهار مورد) از گروه دو مشاهده شد. در حالی که این گونه چسبندگی در گروه سه،33 درصد (شش مورد) بود. در گروه شاهد، این اندازه به 84 درصد می رسید (16 مورد) (p=0.003). گروه چهار، به دلیل مرگ و میر بالا، از بررسی حذف شد، هر چند در شماری اندک که زنده ماندند (30 درصد) چسبندگی های شدید مشاهده شد. باندهای موجود در گروه دو، بسیار نازک تر و سست تر از دیگر گروه های موجود بود.
    نتیجه
    یافته ها نشان داد، که داروی دی – پنی سیلامین و کلچیسین، هر دو در کاهش باندهای چسبنده، اثری سودمند دارند واثربخشی داروی دی-پنی سیلامین، آشکارتر و بیشتر از کلچیسین بود. بنابراین، داروی دی – پنی سیلامین در جلوگیری و کاهش باندهای چسبنده در الگوی حیوانی موثر است.
    کلیدواژگان: باندهای چسبنده ی صفاقی، دی-پنی سیلامین، کلچیسین
  • شجاع الحق طارق، احمد رضا پایدار، عباس خسروی صفحه 7
    مقدمه
    اعمال جراحی با ایجاد اضطراب و بی قراری در بیماران همراه است، که این موضوع، در کودکان، به هنگام جداسازی آنها از پدر و مادر و انتقال آنها به اتاق عمل قابل مشاهده است. تاکنون، روش هایی گوناگون مانند تجویز داروهای آرام بخش تزریقی یا غیرتزریقی و دیدار بیماران پیش از هوشبری برای پیشگیری و یا کاهش این اضطراب و نا آرامی به کار رفته است. در این پژوهش اثر دو داروی کتامین و پرومتازین خوراکی در ایجاد آرامش پیش از عمل کودکان بررسی شده است.
    روش کار
    شمار 100 کودک 2 تا 10 ساله، در گروه یک یا دو رده بندی انجمن متخصصان هوشبری امریکا، که برای جراحی های انتخابی و سرپایی بر روی اندامها و بخش های پایینی شکم، به بیمارستان نمازی شیراز معرفی شده بودند، به شیوه ای تصادفی برگزیده شده و در دو گروه 50 نفری قرار داده شدند. یک ساعت پیش از انتقال بیماران به اتاق عمل، به یک گروه کتامین حل شده در دکستروز پنج درصدی با اندازه ی 10 میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن و به گروه دیگر، شربت پرومتازین، با اندازه چهار میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن خورانده شد و سپس، واکنش کودکان، به هنگام جداسازی از پدر و مادر و در زمان وارد کردن سوزن به سیاهرگ های ناحیه ی پشت دست، ارزیابی شد.
    یافته ها
    واکنش 72 درصد کودکان گروه کتامین در اندازه خفیف، 20 درصد متوسط و هشت درصد شدید ارزیابی شد، که شدت این واکنش ها، در گروه پرومتازین، به ترتیب 44 درصد، 40 درصد و 16 درصد بود.
    نتیجه
    واکاوی یافته های بالا نشان داد، که هم کتامین و هم پرومتازین، توانایی ایجاد آرامش پیش از عمل در کودکان را دارند، اما کتامین، نسبت به پرومتازین،موثرتر است (p<0.05).
    کلیدواژگان: اضطراب، کودکان، آرام بخشی، جراحی، کتامین، پرومتازین
  • کی نوش همایونی، محمدرضا علویان، قوانینی صفحه 13
    مقدمه
    اسکولیوز با علت ناشناخته، شایع ترین گونه اسکولیوز است. در اسکولیوز با علت ناشناخته جوانان، زیر شانزده سال گزارش شده است. این بررسی برای تعیین فراوانی نسبی اسکولیوز با علت ناشناخته در میان دانش آموزان دختر انجام گرفت.
    روش کار
    چهارصد دانش آموز دختر 14 تا 16 ساله از نواحی گوناگون آموزش و پرورش شهر شیراز، به شیوه تصادفی خوشه ایبه بررسی وارد شدند. پس از گرفتن تاریخچه پزشکی شامل نحوه نشستن روی نیمکت و ورزش منظم، معاینه در دو حالت ایستاده و خم شده به جلو انجام شد و از دانش آموزانی که دارای انحراف جانبی کمر بودند، پرتونگاری ستون فقرات انجام شد و زاویه انحراف با روش کاب (Cobb) محاسبه گردید.
    یافته ها
    فراوانی نسبی اسکولیوز در افراد این بررسی، 11±0.03 درصد بود، که پنج درصد آنها، انحراف بیشتر از ده درجه و 1.25 درصد، انحراف ببیشتر از بیست درجه داشتند. کج نشستن (Lateral Bending) بر روی نیمکت در افراد دارای اسکولیوز، در مقایسه با افراد سالم، به طوری معنی دار بیشتر بود (P<0.05)، اما از نظر ورزش کردن منظم، تفاوتی میان این دو گروه پیدا نشد.
    نتیجه
    با توجه به فراوانی نسبی بالای اسکولیوز با علت ناشناخته، این بررسی نشان دهنده اهمیت غربالگری مدرسه ها برای یافتن مبتلایان به اسکولیوز است، تا بتوان با تشخیص زودرس و درمان محافظه کارانه، از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
    کلیدواژگان: اسکولیوز با علت ناشناخته، جوانان، شیوع
  • نذیر هاشمی محمد آباد، قادر زاده باقری، حمیدرضا غفاریان شیرازی صفحه 19
    مقدمه
    افسردگی، یکی از شایع ترین بیماری های اعصاب و روان است، که در بررسی های پیشین میزان شیوع آن در دانشجویان، از 10.54 درصد تا 62.9 درصد برآورده شده است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مرتبط با بروز یا تشدید افسردگی در دانشجویان دانشگاه های یاسوج انجام شده است.
    روش کار
    آزمودنی ها با روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی ساده از سه دانشگاه شهر یاسوج برگزیده شدند. ابزار بررسی، پرسشنامه بک و پرسشنامه ای در برگیرنده اطلاعات شخصی و عوامل در پیوند با افسردگی بود.
    یافته ها
    35.6 درصد دانشجویان، به درجاتی از افسردگی (متوسط تا بسیار شدید) دچار بودند، که 38.5 درصد پسران و 34.1 درصد دختران را در برمی گرفت. شیوع افسردگی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، بیشترین (42.9 درصد) و در دانشجویان علوم پزشکی، کمترین (16.18 درصد) بود. دانشجویان غیربومی، دانشجویان 20 تا 24 ساله و دانشجویانی که به ناچار رشته تحصیلی خود را برگزیده بودند، از میزان شدت افسردگی بیشتری در رنج بودند. دانشجویانی که نسبت به آینده شغلی خود امیدوار بودند، فعالیت فوق برنامه داشتند، پایبندی بیشتر به باورهای مذهبی وانجام فرایض دینی داشتند، از افسردگی کمتری در رنج بودند. افسردگی در دانشجویانی که مادر آنها در قید حیات نبود و دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می کردند، از شیوع بالاتری برخوردار بود که این موارد، در مقایسه با گروه مقابل، دارای اختلاف آماری معنی داری بودند (P<0.05). اختلاف آماری معنی داری میان افسردگی و شغل پدر و مادر، در قید حیات بودن پدر، تحصیلات پدر و مادر، شمار اعضای خانوار، رتبه تولد، ورزش کردن، امکانات رفاهی دانشگاه، مشروط شدن، مرگ عزیزان، باورهای مذهبی کم یا زیاد خانواده مشاهده نشد.
    نتیجه
    مهمترین عوامل مرتبط با افسردگی در دانشجویان مورد مطالعه به ترتیب اهمیت عبارت بودند از: اجبار خانواده در انتخاب رشته تحصیلی، غیربومی بودن دانشجو، شرکت غیر فعال در مراسم مذهبی، شرکت ضعیف در فعالیت های فوق برنامه، امیدواری ضعیف به آینده شغلی و تحصیل در دانشگاه های غیر دولتی. پذیرش دانشجویان بومی، تشویق دانشجویان به داشتن فعالیت فوق برنامه، شرکت در مراسم مذهبی و انجام فرایض دینی و اجازه دادن به فرزندان برای انتخاب رشته پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: افسردگی، سبب شناسی، دانشجویان، یاسوج
  • احمد ایزدپناه، سید وحید حسینی صفحه 28
    مقدمه
    در عمل هموروییدکتومی، که معمول ترین روش جراحی درمان همورویید است، به دلیل قطع یا آسیب رسیدن به اسفنکترهای مقعدی، احتمال دارد فشار مجرای مقعدی (کانال آنال) کاهش یافته و باعث درجاتی از بی اختیاری گاز و مدفوع در بیمار شود. در الکتروتراپی همورویید، که هیچ بافتی برداشته نمی شود، از لحاظ نظری، نباید آسیبی به اسفنکترهای مجرای مقعد وارد شود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر الکتروتراپی بر فشارهای اسفنکتری ناحیه مجرای مقعدی است، که پیشتر انجام نشده است.
    روش کار
    در پژوهشی آینده نگر، شمار سی بیمار 23 تا 64 ساله و میانگین 40.1 سال با هموروییدهای درونی در درجه های دو و سه و بدون داشتن بیماری های همزمان آنورکتال، مانند شقاق و فیستول ونبود نیاز به اسفنکتروتومی همزمان، برای درمان با استفاده از روش الکتروتراپی برگزیده شدند. همگی بیماران یک تا هشت روز پیش از انجام الکتروتراپی و چهار هفته و چهار ماه پس از درمان با الکتروتراپی، تحت بررسی مانومتری آنورکتال قرار گرفتند. اندازه های میانگین فشار استراحت، متوسط فشار انقباضی (Squeezing Pressure) و حداکثر فشار انقباضی، بر مبنای فشارهای سانتی متر به سانتی متر مجرای مقعدی (از حاشیه خارجی مقعد به سمت داخل) اندازه گیری و با هم مقایسه شدند.
    یافته ها
    مقایسه میانگین فشار استراحت، (53.15±19.09) و میانگین فشار انقباضی (95.19±30.06) قبل از الکتروتراپی با متناظر این فشارها بعد از الکتروتراپی (به ترتیب، 50.87±17.07 و (92.05±26.44 نشان داد، که تفاوتی ناچیز در همه فشارها پس از این گونه درمان رخ می دهد، که از لحاظ آماری ارزشمند نبود (P>0.05). همچنین، هیچگونه اختلال در اختیار دفعی بیماران در مراجعه های بعدی، چه به صورت بالینی (معاینه بالینی) و چه به صورت شرح حال بر پایه Continence Grading Scale (CGS) مشاهده نشد.
    نتیجه
    در الکتروتراپی، کمترین دستکاری و آسیب در ناحیه مجرای مقعدی انجام می گیرد و با توجه به یافته ها، الکتروتراپی، کمترین تغییرات مانومتریک را در همه مسیر مجرای مقعدی به وجود آورده است، بنابراین، کمترین تغییرات فیزیولوژیک و بالینی را سبب می شود و می تواند به عنوان روشی مناسب و بی خطر در درمان همورویید، به کار رود.
    کلیدواژگان: همورویید، الکتروتراپی، فشار مجرای مقعدی
  • محمد جعفر امامی، افشین ضیایی، کامران مظفریان صفحه 36
    مقدمه
    اختلالات چرخشی اندام پایینی از علل شایع مراجعه های ارتوپدی است. دانستن مقادیر طبیعی زاویه های چرخشی برای جداکردن افراد طبیعی از افراد نیازمند به بررسی بیشتر و درمان، الزامی است. در این پژوهش، مقادیر طبیعی این زاویه ها، با بهره گیری از روش های بالینی اندازه گیری شد.
    روش کار
    در یک بررسی مقطعی، 756 نفر بدون هر گونه پیشینه مشکلات اسکلتی – ماهیچه ای، با بهره گیری از روش نمونه گیری خوشه ایدر مدرسه ها و مراکز بهداشتی – درمانی شهر شیراز برگزیده شده و به 18 گروه سنی زیر یک تا هیجده سال با شمار و نسبت جنسی یکسان در هر گروه، بخش شدند. سپس، پنج زاویه چرخشی استاندارد، که هر یک نشان دهنده میزان چرخش یک بخش اندام پایینی است، در هر دو اندام پایینی افراد هر گروه اندازه گیری شد و دامنه طبیعی، بر پایه تعریف انجمن ارتوپدی کودکان امریکا، مشخص گردید.
    یافته ها
    زاویه میان محورطولی ران و پا از -12±30 درجه، به هنگام تولد، به 12±10 درجه در پایان 18 سالگی رسید. محور عرضی مچ پا، از -8±21 درجه، به هنگام تولد، به 17±9 درجه در 18 سالگی رسید. زاویه میان پا و خط پیشروی، از 13±11 درجه، در یک سالگی، به 5.5±5.5 درجه، در 18 سالگی رسید. چرخش بیرونی مفصل ران، از80±8، به هنگام تولد، به 44±13 درجه، در 18 سالگی رسید. همچنین، چرخش درونی مفصل ران، تنها زاویه ای بود، که در برخی گروه های سنی، اختلاف معنی دار در میان دو جنس داشت (p<0.05). در دختران، از 30±24 درجه، به هنگام تولد، به 35±17 درجه، در 18 سالگی رسید و در پسران، از 26±21 درجه، به هنگام تولد، به 32±14 درجه، در 18 سالگی رسید.
    نتیجه
    یافته های این بررسی اختلافی چشمگیر را در میان اندازه های طبیعی زاویه های چرخشی اندام پایینی با پژوهش های همانند در دیگر کشورها، نشان داد، که این مساله، می تواند ناشی از اثر عوامل ارثی – محیطی و شیوه زندگی بر روی این زاویه ها باشد.
    کلیدواژگان: اندام پایینی، اختلالات چرخشی، زاویه های چرخشی
  • زهرا پورموحد، خدیجه دهقانی، سید مجتبی یاسینی اردکانی صفحه 45
    مقدمه
    امروزه، با به کارگیری روش های درمانی گوناگون، مانند تزریق خون و آهن زدایی، وضعیت سلامت جسمی بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور بهبود یافته است و با توجه به افزایش سن این بیماران و پیشرفت روش های درمانی، مشکلات روانی – اجتماعی آنها اهمیت بیشتری یافته است. هدف از انجام این پژوهش، تعیین و میزان ناامیدی و اضطراب نوجوانان مبتلا به بتاتالاسمی ماژور و مقایسه آن با نوجوانان سالم بود.
    روش کار
    در این پژوهش توصیفی – تحلیلی، میزان ناامیدی و اضطراب بیماران بتاتالاسمی ماژور 12 تا 18 ساله مراجعه کننده به مرکز بیماری های خاص یزد با افراد سالم گروه شاهد، در پاییز و زمستان 1380 مقایسه شده است. بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور، شامل 23 نفر و افراد سالم گروه شاهد، شامل 54 نفر از همکلاس های آنها بودند. داده های مردم شناختی به وسیله پرسشنامه و داده های مربوط به میزان ناامیدی و اضطراب، به ترتیب، با بهره جویی از مقیاس ناامیدی بک و مقیاس اضطراب پنهان اسپیل برگر، از همه بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور، پس از پایان برنامه های درمانی و در حالت تثبیت بیمار، گردآوری گردید. همچنین، داده های مربوط به افراد سالم، نیز به همین ترتیب، در مدرسه هایی، که بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور در آن به تحصیل مشغول بودند گردآوری شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد، که تفاوت معنی دار آماری میان میزان ناامیدی گروه مورد و شاهد وجود نداشت (p=0.065)، در حالی که، میزان اضطراب بیماران مبتلا به بتا تالاسمی ماژور به طور معنی داری بیش از افراد سالم بود (p=0.025). همچنین میان میزان ناامیدی و اضطراب گروه های بیمار و سالم، تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (p=0.001) و با افزایش میزان ناامیدی، بر میزان اضطراب آنها افزوده می شد.
    نتیجه
    این پژوهش نشان داد که میزان اضطراب نوجوانان مبتلا به تالاسمی ماژور از نوجوانان سالم بیشتر است و این بیماران از جمله افرادی از جامعه هستند که هر نوع بحران اندک می تواند باعث افزایش اضطراب در آنها گردد.
    کلیدواژگان: ناامیدی، اضطراب، بتا تالاسمی ماژور
  • کامیار ایروانی، فردین اقتداری صفحه 53
    شوانوم، یکی از تومورهای نوروژنیک است، که به ندرت اعصاب محیطی را درگیر می کند. درگیری شبکه ای براکیال گردنی نیز با این تومور کمیاب است. این تومور خوش خیم بوده و از سلول های شوان در غلاف رشته های عصبی سرچشمه می گیرد. بیمار معرفی شده، زنی 43 ساله است، که با توده گردنی در سمت راست و بخش پایین و پشتی گردن، به همراه درد در ناحیه دست و شانه همان سمت و کرختی و بی حسی انتهای انگشتان دست راست به مدت پنج ماه مراجعه کرد. سی تی اسکن توده ای در سطح مهره هفتم گردنی را نشان داد. با انجام یک برش فوق ترقوه ای، توده عمیق و سفت از میان شبکه براکیال گردنی جدا گردید. آزمایش های آسیب شناسی گویای شوانوم در این توده بود. علایم بیمار پس از جراحی، به تدریج و در مدت دو ماه از میان رفت.
    کلیدواژگان: شوانوم، شبکه ی براکیال گردنی، تومور نوروژنیک