فهرست مطالب
پژوهشنامه معارف قرآنی
پیاپی 11 (زمستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/10/11
- تعداد عناوین: 7
-
صفحه 5یکی از مهم ترین آیات قرآن مجید آیه شریفه تطهیر می باشد که از دیرباز از سوی علمای علم کلام و مفسرین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و هرکس از زاویه دید خود به آن نگریسته و پیرامون آن مطالبی را بیان کرده است. نگارنده در این مقاله به بررسی دلالت آیه تطهیر و شناسایی مصادیق واژه «اهل بیت» در آن پرداخته است. هرچند بسیاری از مفسران و محدثان اهل سنت در ذیل آیه شریفه روایاتی نقل کرده اند که موید انحصار مصادیق این آیه در پنج تن آل عبا می باشد. اما گروهی از آنها در مقام نظریه پردازی بعضی از همسران پیامبر (ص) را به عنوان مصداق واژه اهل بیت نام می برند، ولی با توجه به روایات متواتر که از طریق خاصه و همچنین بعضی از عامه وارد شده است، نزول آیه را مختص پنج تن می دانند و حکم به عصمت آنها نمودندکلیدواژگان: قرآن کریم، آیه تطهیر، اهل بیت، اهل کساء، عصمت
-
صفحه 19کلمه فساد و مشتقات آن نزدیک به50 مرتبه در30 سوره قرآن کریم آمده است که نشان از اهمیت موضوع دارد. مقاله حاضر در صدد است که مفهوم و عومل ظهور افساد، اقسام و اصناف مفسدان و مجازات آنان را از منظر قرآن کریم تبیین نماید. افساد در قرآن به معنای خارج شدن شیء از حالت اعتدال می باشد و قرآن کریم، مخالفت مردم از اوامر الهی، سلطه حاکمان و پادشاهان ستمگر و دوستی با کافران را از جمله عومل ظهور افساد می شمارد و در یک تقسیم بندی کلی به افساد تشریعی و تکوینی و افساد تشریعی به افساد اعتقادی، اخلاقی و حقوقی و اجتماعی تقسیم می نماید و برای هر یک از آن ها مجازات دنیوی و اخروی تبیین نموده است؛ برای مفسدان اعتقادی، عذاب اخروی و برای مفسدان اخلاقی، با نزول تدریجی عذاب الهی در دنیا و عذاب و مفسدان حقوقی و سیاسی را به عنوان محاربه معرفی می نماید و مجازات آنان را بر عهده ابنای صالح بشر نهاده است.
کلیدواژگان: قرآن، فساد تکوینی، فساد تشریعی، مفسدان فی الارض -
صفحه 35انحرافات جنسی و مسائل مترتب بر آن، موضوع پژوهش حاضر می باشد. هدف این پژوهش ارائه راهکارهای مقابله با انحرفات جنسی بر مبنای آموزه های حیات-بخش دین مبین اسلام است. در این تحقیق تلاش شده است ضمن جمع آوری مطالب به روش کتابخانه ای و با تکیه بر روش کیفی، به تحلیل آیات قرآن کریم و روایات پرداخته و راهکارهای مقابله با انحرافات مذکور تبیین و بررسی شود. پژوهش حاضر گویای این مهم است که دین مبین اسلام برای جلوگیری از بروز انحرافات جنسی در دو حوزه فردی و اجتماعی راهکارهایی را در نظر گرفته است. در زمینه فردی راه حل هایی از جمله ازدواج، رعایت کنترل بر رفتار دختران، غیرت ورزی و استیذان فرزندان و.. . می تواند از بروز آفت در این حوزه اخلاقی جلوگیری کند. همچنین، این دین حیات بخش به منظور جلوگیری از انحرافات جنسی در حوزه اجتماعی برای نهادهای حکومتی نیز دستورهایی ارائه فرموده که مهم ترین آنها اهتمام به ازدواج جوانان و آسان سازی آن، پائین آوردن سن ازدواج و برخورد قاطع با مخالفان می باشد.
کلیدواژگان: انحرافات جنسی، میل جنسی، خانواده، عفت، ازدواج -
صفحه 57مقاله حاضر مساله «شفاعت» در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. نتیجه بررسی نشان می دهد که شفاعت گناهکاران و رفع عقاب از آنان از تعالیم قرآن واصول مسلم اسلام است. آیات کریمه و روایات معصومین (ع) با تعابیرگوناگون بر آن مهر تاکید زده است. از این روی، سلف صالح، چه در حیات پیامبر خدا(ص) یا بعد از رحلت آن حضرت، از رسول خدا(ص) شفاعت خواسته اند و این روش به عنوان یک سیره اسلامی در میان مسلمانان تا به امروز ادامه یافته است و در طول تاریخ از صدر اسلام تا کنون دانشمندان اسلامی نیز بر این باورصحه گذاشته اند و گفته اندکه در قیامت گروه های خاصی، بویژه رسول خدا(ص)، با شفاعت خود بسیاری از گناهکاران را از آتش جهنم نجات خواهند داد. بر پایه بررسی این مقاله، حقیقت شفاعت در قیامت این است که خداوند مهربان و صاحب رحمت واسعه آن را وسیله ایقرار داده است تا رحمت واسعه الهی بر بندگان معصیت کاری که بدون توبه از دنیا رفته اند، شامل شود. به تعبیر دیگر، همان طور که خدای مهربان توبه و استغفار وامثال آنها را وسیله ای بر عفو گنه-کاران در دنیا قرار داده است، شفاعت را نیز وسیله ای برای عفو معصیت کاران در آخرت قرار داده است. بنابراین، اولا شفاعت در قیامت همانند پارتی بازی در دنیا نمی باشد. البته نه تنها از این جهت که درقیامت رابطه ها قطع می شود و زندگی در آنجا فردی است، بلکه از این جهت که شمول شفاعت برفردی در صورتی ممکن است که بین وی و شفاعت کننده رابطه ای باشد واین مستلزم آن است که چنین فردی از دنیا زمینه شمول شفاعت را فراهم کند، لذا شفاعت به کفار و برخی از افرادی که با شفاعت کننده رابطه نداشته اند، شامل نمی شود، به اصطلاح قرآن کریم«فماتنفعهم شفاعه الشافعین» و این از آثار تربیتی شفاعت در دنیا است.ثانیا فردی که از شفیع شفاعت می خواهد، هرگز وی را مهربان تر از خدای متعال نمی داند، بلکه می خواهد وسیله عفو گناه که آن را خدای مهربان برای نجات بندگان خود قرار داده، فراهم نماید.
کلیدواژگان: شفاعت، شفیع، گناه، رفع عقاب، توبه، استغفار -
صفحه 79اسلوب و روش های «گفت وگو» در بسیاری از آیات قرآن در قالب داستان و خطاب به پیامبران برای مردم ذکر می گردد و از آنجا که مهم ترین پل ارتباطی بین انسان-ها برای بیان افکار یکدیگر «گفت وگو» می باشد و خداوند خود اولین و بهترین معلم انسان هاست، به همین دلیل، در قرآن کریم نمونه های متنوعی از گفت وگو را برای هدایت انسانها بیان فرموده است. نمونه ای از این داستان ها، گفت وگوهای خدا با پیامبران می باشد که در نمونه های متنوع و موضوعات مختلفی بیان شده است. در این مقاله، در ابتدا به تعریف «گفت وگو» و اصطلاحات مشابه آن و سپس به بررسی انواع گفت وگوهای توحیدی خداوند با پیامبران خود و روش های آن پرداخته شده است.
کلیدواژگان: گفت وگو، قرآن کریم، خداوند، پیامبران، توحید -
صفحه 97در تفسیرقرآن توجه به سیاق و اسباب-النزول آیات به عنوان دو قرینه مهم از قرائن فهم قرآن همواره از سوی مفسران فریقین مورد توجه و اعتنای بسیاری واقع شده اند. بدون شک یکی از موارد صحت و اعتبار اسباب النزول، هماهنگی و مطابقت آن با سیاق است. این مقاله پس از بیان میزان تاثیر این دو قرینه در فهم قرآن و شرایط تحقق آنها، به مقایسه اسباب-النزول سوره آل عمران در تفاسیر شیعه و سنی پرداخته تا بتواند با بررسی تطبیقی دیدگاه ها به میزان صحت و اعتبار اسباب نزول و هماهنگی آن با سیاق دست یابد. این پژوهش نوعی متن پژوهی مقایسه ای و تطبیقی و تحلیلی بوده است. نتیجه نهایی در صورت هماهنگی و انطباق اسباب نزول و سیاق مفسر می تواند از اسباب نزول برای فهم بیشتر آیات و تایید آن بهره بگیرد.
کلیدواژگان: تفسیر قرآن، سیاق، اسباب النزول، حجیت، عدم تعارض قرائن -
صفحه 125درباره قلمرو قرآن در عرصه موضوعات و مسائل سه دیدگاه عمده وجود دارد: دیدگاه اکثریگرایان، اقلیگرایان و اعتدالگرایان. فخر رازی با استناد به آیاتی از قرآنکریم قلمرو قرآن را به امور دینی محدود کرده است. امور دینی از دیدگاه وی اعم از مسائل اعتقادی، اخلاقی و فقهی است و معتقد است که قرآنکریم اصول این مطالب را به صورت کامل بیان کرده است و قرآن را در بیان جزئیات مسائل اعتقادی و اخلاقی در مقایسه با دیگر کتابها کاملتر میداند. از دیدگاه علامه طباطبائی این محدوده به بیان کامل مسائل دخیل در هدایت انسان اختصاص دارد. ایشان معتقد است که قرآن هر آنچه که برای هدایت انسانها مورد نیاز بوده است، بیان کرده است. به نظر علامه، حوزه اخلاقیات مهمترین حوزه در هدایت بخشی است که قرآن جلوهای کامل در آن به خود گرفته است.
کلیدواژگان: قلمرو قرآن، اکثریگرایان، اقلیگرایان، اعتدالگرایان، فخر رازی، علامه طباطبائی
-
Page 5As a key verse of the Holy Qur’an, the Verse of Purity (Aye-ye Tathīr) has long been studied by the scholars of Islamic kallām and exegesis who have provided different interpretations. The author of the present paper seeks to shed light on the referents of Ahl al-Bayt in the Qur’anic verse. While many commentators and narrators of religious narrations have provided reliable narratives proving that Ahl al-Bayt refers to People of the Cloak (Ahl al-Kesā); i.e. the Prophet of Islam (PBUH), his daughter Fatima (AS), his cousin and son-in-law Ali (AS), and his two grandsons Hassan (AS) and Hussein (AS), some claim that it refers to prophet’s wives.Keywords: The Holy Quran, Verse of Purity, Prophet's Infallible Household (AS), People of the Cloak, innocence
-
Page 19The term Fesād (corruption) and its derivatives have been used in the Holy Qur’an about five times. This article seeks to provide the readers with its meaning and causes as well as different types of corruptors and their punishment from the Qur’an’s viewpoint. In the Holy Qur’an, Efsād means “to leave the track of moderation,” and people’s violation of God’s orders, tyranny of cruel kings, and friendship with the unbelievers are its manifestations which are themselves divided into two general categories: innate and acquired. The latter is divided into ideological, moral, legal, and social subcategories. The Holy Qur’an also imposes penalties for corruption in the current word and the world to come. Ideological corruptors will suffer punishment in the world to come while the moral corruptors will be punished in the current world. Furthermore, legal and political corruptors are introduced as corruptors on the earth and punished by the virtuous servants of God.Keywords: The Holy Quran, corruption on the earth, acquired corruption, inborn corruption, corruptors on the earth
-
Page 35This study is an attempt to investigate sexual perversion and its subsequent issues. It aims to offer some preventive solutions to this problem on the basis of Islamic teachings. The data were collected using the library research method. Then, verses of the Holy Qur’an and collections of hadith were analyzed, and the findings were studied. They suggested that Islam offers not only individual but also social solutions to sexual perversion. The former covers marrying, controlling girls’ behaviors, giving children some instructions, and teaching them to seek permission when entering. Offering social solutions, Islam orders the governmental entities to facilitate marriage, cut marriage age, and take the tough line with its opponents.Keywords: sexual perversion, sexual desire, family, chastity, marriage
-
Page 57The present article seeks to study intercession in Islam. The results demonstrated that intercession for the sinners and elimination of their punishment are integral to the Qur’an and Islam. The Qur’anic verses and the sayings of Prophet Muhammad (PBUH) and his infallible household (AS) all support the above claim. Therefore, the true followers of the Holy Prophet of Islam (PBUH) have repeatedly sought his intercession and set a precedent followed by other Muslims. Since the dawn of Islam, Muslim scholars have confirmed that in the Day of Judgment, some people, in particular the Holy Prophet of Islam (PBUH) will save many sinners from the fires of hell. According to the study, the intercession is the result of the fact that God the Merciful wishes to give the sinners a new opportunity to enjoy His infinite mercy. While repentance and recantation bring pardon and forgiveness of sin in the current world, intercession brings pardon in the world to come. Therefore, it is not equal to nepotism, for there must be a relationship between the intercessee and the intercessor. The unbelievers and those having no relation with the intercessor will, thus, be deprived of his intercession. Moreover, the intercessee never considers the intercessor kinder than God the Almighty but a means to receive His pardon.
-
Page 79The Holy Qur’an presents techniques of conversation in the form of stories and God’s conversations with prophets. Since conversations constitute the most important means of communication, God has provided his servants with different instances of conversation in the Holy Qur’an. Parts of them are God’s conversations with prophets which cover different subjects. This paper, first, defines conversation and related terms and, then, goes on to investigate God’s monotheism-centered conversations with prophets.Keywords: conversation, the Holy Quran, God, prophets, monotheism
-
Page 97As two pillars of the Qur’anic exegesis, the style and context of revelation have long held the attention of Shiite and Sunni commentators of the Qur’an. Undoubtedly, the context of revelation should be compatible with the style to gain reliability and credence. This paper studies their impact on understanding the Qur’an and compares Al-e Imran’s contexts of revelation in Shiite and Sunni exegeses of the Qur’an to determine their reliability and compatibility with the style. This is a comparative-analytic textological study. If there be compatibility between the context of revelation and style, the commentator would use the context of revelation to understand the Qur’anic verses.Keywords: Quranic exegesis, style, context of revelation, lack of contradiction
-
Page 125There are three main perspectives regarding the domain of the Qur’an: the maximalist, the minimalist, and the moderate. Fakhr al-Din Razi limits the domain of the Qur’an to religious affairs. For him, these are ideological, moral, and jurisprudence affairs which have been described in full detail in the Qur’an. According to Allameh Tabataba’i, the domain of the Qur’an encompasses maximally all the issues related to the guidance of mankind. In his belief, the Holy Book of Islam covers all issues needed for the guidance.Keywords: domain of the Quran, maximalist perspective, minimalist perspective, moderate perspective, Fakhr al Din Razi, Allameh Tabataba'
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.