فصلنامه مطالعات جوان و رسانه
پیاپی 10 (تابستان 1392)

این مقاله، به دنبال بیان راهکارهایی در زمینه تحقق عملی شعار حماسه اقتصادی و سیاسی است و با توجه به اینکه جوانان بیشترین ظرفیت را در حماسه آفرینی و انجام دادن کار های بزرگ دارند، برنامه ریزی برای این گروه، هدف اصلی این نوشتار است. آگاهی بخشی رسانه ای، امید به چشم انداز روشن، پایبندی به گفتمان مقاومت و قانون گرایی، برخی از زمینه های تحقق حماسه سیاسی است. همچنین ترویج فرهنگ مصرف تولیدات داخل، انگیزه بخشی به جوانان برای داشتن شور و نشاط در کار و فرهنگ سازی برای اشتغال در فعالیت های تولیدی می تواند زمینه ساز حماسه اقتصادی باشد. در پایان نیز با استفاده از مدل های ارتباطی، راهبرد های رسانه ای مناسب برای تحقق حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی ارائه شده است.

مشارکت انبوه سیاسی و آگاهانه که از آن به حماسه سیاسی نیز تعبیر می شود، یکی از نیازهای جامعه برای دست یابی به توسعه سیاسی دینی و نیز دفع تهدیدهای خارجی است. مشارکت سیاسی که دارای سطوح گوناگونی است، از عوامل متعددی همچون رسانه های جمعی اثر می پذیرد. این نوشتار می کوشد با تبیین کارکردهای پنج گانه رسانه، ظرفیت های هر یک را در حماسه آفرینی سیاسی جوانان بررسی کند. کارکردهای مطرح شده، بر اساس نظریه مک کوایل است و شامل اطلاع رسانی، همبستگی، پیوستگی، سرگرمی و بسیج اجتماعی می شود. در این مقاله، نخست در قالب چارچوب مفهومی، حماسه سیاسی و مشارکت سیاسی تبیین و در ادامه، با بررسی کارکردهای اجتماعی رسانه ها، راهکارهایی رسانه ای برای مشارکت گسترده تر سیاسی جوانان مطالعه می شود.

با توجه به نام گذاری سال 1392 به سال «حماسه سیاسی و اقتصادی» و نیز نقش مهم رسانه ملی در پدید آوردن و جهت دادن به مشارکت سیاسی مخاطبان و به ویژه جوانان، در این مقاله کوشش شده رابطه تربیت و مشارکت سیاسی جوانان، ضرورت و اهمیت آن در نظام سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور و نیز عوامل افت مشارکت سیاسی جوانان به عنوان یک مانع برای خلق حماسه سیاسی بیان شود.
این پژوهش نشان می دهد در نظام های مختلف جهان، به منظور تربیت و مشارکت سیاسی افراد، به شکل های گوناگون برنامه ریزی می شود. تربیت سیاسی، به مفهوم ایجاد آمادگی برای مشارکت سازنده جوانان که بخش بزرگی از جمعیت کشور ما را تشکیل می دهند و هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی می توانند نقشی موثر در ایجاد حکومت، حفظ یا دگرگونی آن داشته باشند، دغدغه فکری نظریه پردازان جمهوری اسلامی است. احساس ناکارآمدی سیاسی، عرفان زدگی، علم زدگی، دانش محدود و نبود بینش درست سیاسی و... از عوامل افت مشارکت سیاسی جوانان به شمار می آید. در مشارکت سیاسی جوانان، عوامل اولیه همچون خانواده و گروه همسالان و عوامل ثانویه مانند رسانه های گروهی و موسسه های آموزشی به طور مستقیم و غیرمستقیم عهده‎دار کارکرد «جامعه‎پذیری سیاسی» جوانان هستند.

رفاه اجتماعی بر پایه کار و فعالیت سالم اقتصادی، از اهداف مهم و جدی آموزه های اسلامی در سطح جامعه بشری است. پایبندی عملی به باورها و ارزش های اسلامی و هنجارهای برآمده از نظام معنایی توحیدی، به صورت طبیعی می تواند رشد و شکوفایی اقتصادی جامعه، و رفاه انسان، خلیفه خدا بر روی زمین را در پی داشته باشد و فاصله گرفتن آدمی از این هنجارها، او را از رشد واقعی دور می سازد. نداشتن درک درست از مفاهیم ارزشی مانند زهد، نگاه تک ساحتی به اقتصاد و سنگ اندازی دشمنان اعتقادی، جزو موانع سامان اقتصادی در جامعه اسلامی است. در این میان، می توان از آموزه های اسلامی، راهبرد فرهنگ سازی و اصلاح و رشد بینش اقتصادی، راهکار تحول در نظام مدیریتی، اصول سبک زندگی اسلامی و گسترش فرهنگ کار در جامعه را به عنوان ضرورت های گذار از مشکلات و موانع اقتصادی استخراج کرد.