فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات - سال بیستم شماره 63 (پاییز 1391)

پژوهشنامه مالیات
سال بیستم شماره 63 (پاییز 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/08/16
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صفحه 5
  • تیمور رحمانی، حسین عباسی نژاد، عبدالصمد رحمانی صفحه 9
    در این مقاله، رابطه مالیات تورمی و رشد اقتصادی با استفاده از الگوی خودبازگشتی با وقفه های توزیعی مورد بررسی قرار گرفته است. حق الضرب یا درآمدی که دولت از انتشار پول بدست می آورد شامل دو بخش است: بخش اول درآمدی است که بدون ایجاد تورم بدست می آورد؛ و بخش دوم مالیات تورمی یا درآمدی است که دولت با ایجاد تورم از طریق انتشار پول بدست می آورد. بر اساس یافته های این پژوهش مالیات تورمی اثر منفی بر روی رشد اقتصادی دارد. همچنین نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی و رشد درآمدهای نفتی ارتباط مستقیمی با رشد اقتصادی دارند. نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطا نشان می دهد که در صورت ایجاد انحراف از تعادل بلند مدت، حرکت به سمت تعادل بلند مدت به صورت نوسانی انجام می گیرد.
    کلیدواژگان: مالیات تورمی، رشد اقتصادی، الگوی خودبازگشتی با وقفه های توزیعی
  • حسن الماسی، امیربابک مرجانی، راهله قریشی صفحه 37
    هدف پژوهش حاضر که با روش توصیفی پیمایشی صورت گرفته است، بررسی عوامل سازمانی موثر بر فرار از مالیات بر ارزش افزوده در شهر تهران است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه متخصصان و کارشناسان اداره کل مالیات بر ارزش افزوده شهر تهران و مودیان مالیاتی این اداره تشکیل می دهند. از بین این افراد بر اساس روش نمونه گیری تصادفی متناسب با حجم و از طریق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 382 نفر مودی و 132 نفر کارشناس انتخاب گردید. ابزار پژوهش، پرسشنامه ساخته شده توسط محقق است که جهت سنجش روایی از روایی محتوایی، صوری و روایی سازه (تحلیل عامل) استفاده شده است. پایایی ابزار پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ 0.94 برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تحلیل عاملی و تی تک متغیره استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که بیشترین میانگین نمره پاسخ در بعد سازمانی از نظر متخصصان مربوط به سوالات «عدم توانایی در کشف مبادلات و داده های غیرواقعی و تقلبی»، «عدم توانایی در برقراری عدالت مالیاتی (تبعیض بین مودیان با وضعیت مشابه)»، «ناتوانی تکنولوژیکی در شناسایی و ثبت صحیح مودیان مالیاتی» است. همچنین بیشترین میانگین نمره پاسخ از نظر مودیان مربوط به سوالات «ناکافی بودن سیستم اطلاع رسانی و آموزش به مودیان»، «عدم توانایی در برقراری عدالت مالیاتی (تبعیض بین مودیان با وضعیت مشابه)»، «تشریفات بیش از حد در انجام تکالیف قانونی توسط مودیان» است.
    کلیدواژگان: مالیات بر ارزش افزوده، عوامل سازمانی و مدیریتی، فرار مالیاتی
  • زهرا خالقی رخنه، امین زاهدمهر، مهدی عموری صفحه 51
    مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر فروش است که بار مالیاتی آن بر دوش مصرف کننده نهایی است. در سیستم مالیات بر ارزش افزوده تمامی فعالیت های اقتصادی به صورت یکسان تلقی و خرید کالاها و خدمات واسطه ای به منظور اجتناب از وصول مالیات مضاعف یا چندگانه، از این مالیات معاف می شود. این مطالعه تلاشی است جهت تبیین روش و محاسبه پایه مالیات بر ارزش افزوده در ایران با استفاده از روشی علمی با پیشینه تحقیقات متعدد خارجی و اصلاح روش هایی که در تحقیقات داخلی به کار رفته است. در این خصوص با کمک روشی که اولین بار مکنزی در سال 1991 بکار برده است میزان پایه مالیات بر ارزش افزوده در سال 1386 به میزان 44% از GDP بدست آمده است.
    کلیدواژگان: پایه مالیات بر ارزش افزوده، جدول داده - ستانده
  • مجید حبیبیان نقیبی، احمد زمانی صفحه 73
    بی تردید مالیات های متعارف بر مبانی اقتصاد متعارف مبتنی است و این واقعیت لزوما به معنی سازگاری آن با مبانی نظام اقتصاد اسلامی نیست. این مقاله در راستای بررسی چالش هایی که از منظر اسلام برای منابع نظام مالیاتی متعارف مطرح شده یا می تواند مطرح گردد تدوین گردیده است و به طور خاص بر مالیات بر ارزش افزوده متمرکز است و این شبهه را بررسی می کند که «در مالیه اسلامی موردی را نمی توان یافت که بر مصرف، تکلیفی وضع شده باشد و حتی در مواردی مانند خمس ارباح مکاسب، مصرف متناسب با شان (مونه) باعث تخفیف مالیاتی می گردد؛ در حالی که مالیات بر ارزش افزوده با تجمیع مالیات هایی که در حلقه های مختلف پرداخت می شود، در نهایت بر مصرف کننده نهایی تحمیل خواهد شد و حلقه های سابق می-توانند با مراجعه به سازمان مالیاتی، مالیات پرداختی خود را استرداد نمایند. از این رو، باید بررسی شود که اولا: آیا این ادعا صحیح است؟ و ثانیا در صورت صحت، آیا با مبانی شریعت و خصوصا مبانی و ویژگی های تکالیف مالی اسلامی، سازگاری دارد؟ در واقع در این مقاله، از یک سو انواع مختلف مالیات بر ارزش افزوده («تولیدی»، «درآمدی» و «مصرفی») و ویژگی ها، اهداف وضع و اخذ آن با دقت تبیین و استخراج گردیده است. از سوی دیگر، ویژگی های تکالیف مالی اسلامی نیز مورد کاوش دقیق قرار گرفته است. اگرچه با توجه به بررسی های صورت گرفته در این مقاله نمی توان بر ناسازگاری مالیات برارزش افزوده با آموزه های اسلامی صحه گذاشت لیکن با توجه به این استنباط منطقی که مالیات مذکور حداقل از یک تطابق کامل با آموزه های یاد شده بر خوردار نیست، پیشنهاداتی در خصوص نحوه تعامل با این موضوع در ساختار و اندازه مالیات برارزش افزوده ارائه شده است و آن اینکه با توجه به ویژگی های مثبت این مالیات در سایر ابعاد آن، اعمال آن با یک نرخ پایین با ساختار نظام مالیه دولت اسلامی مطابقت بیشتری دارد.
    کلیدواژگان: مالیات بر ارزش افزوده، تورم، توزیع درآمد
  • محمد علی آقایی، علی عسکری، سعید کریمی صفحه 107
    با توجه به بحرانهای مالی و اقتصادی جهان، ارزیابی عملکرد بخشهای دولتی امری ضروری است. دولت ها جهت کنترل تاثیر بحرانهای اقتصادی جهانی بر اقتصاد کشورشان چاره ای جز استفاده موثر و کارا از منابع عمومی ندارند. این تحقیق به بررسی ارتباط متغیرهای حسابداری با کارایی فرآیند رسیدگی مالیاتی اشخاص حقوقی در اداره مالیاتی مودیان بزرگ شهر تهران برای دوره زمانی 1386-1381 پرداخته است. این تحقیق به دنبال آن است که با شناسایی متغیرهای تاثیرگذار بر تفاوت دو سود ابرازی و سود قطعی شده مالیات، به ارائه فناوری نوینی در فرایند رسیدگی مالیاتی دست یابد. نتایج حاصل حاکی از آن است که به جز متغیر گردش موجودی کالا، متغیرهای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، نسبت سود خالص و بازده سرمایه گذاری با کاهش فاصله تفاوت سود ابرازی مالیات و سود قطعی شده مالیات رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین می توان از این متغیرها در فرآیند رسیدگی مالیاتی به جای سند رسی نمودن انبوهی از اقلام صورتهای مالی استفاده نمود. این امر باعث بهبود استفاده موثر از منابع عمومی سازمان و افزایش کارایی فرایند مالیاتی می گردد.
    کلیدواژگان: کارایی، بازده سرمایه گذاری، نسبت سود خالص، گردش موجودی کالا، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
  • محمد قاسم رضایی، محبوبه سبزرو صفحه 125
    امروزه دغدغه بسیاری از مودیان و افراد متدین در کشور پرداخت مضاعف مالیات (متعارف و وجوه خمس و زکات) می باشد به طوری که آنها را با چالش های جدی از جمله اعتقاد به وجود بی عدالتی در سیستم مالیاتی روبرو کرده است. اگرچه پرداختهای داوطلبانه اصولا یک امر شخصی است که بر اساس احساس فردی صورت می گیرد با این حال استراتژی ها و مشوق های مالیاتی می تواند رفتار مودیان و حجم پرداختی این نوع وجوهات را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل، به منظور رفع ابهام موجود، بهتر است دولت با برنامه ریزی مناسب، سعی کند نظام مالیاتی به گونه ای تنظیم شود که نه تنها بار واجبات مالی (شرعی و قانونی) بر دوش مردم متدین سنگینی نکند بلکه زمینه ترغیب مردم و تلاش برای رفع دغدغه پرداخت مالیات مضاعف توسط متدینین نیز، فراهم آید. تجربه تعدادی از کشورهای اسلامی نظیر پاکستان، اردن، بنگلادش و مصر نیز حاکی از آن است که پرداختهای داوطلبانه مردم مثل زکات، از درآمد مشمول مالیات آنها کسر می شود. به همین منظور در این مقاله تلاش می شود الگویی برای پذیرش خمس به عنوان مالیات ارائه گردد. سیاست «پذیرش وجوه خمس به جای مالیات» توسط مدارس علوم اسلامی (شورای مدیریت حوزه علمیه قم) و ارائه گواهی پرداخت خمس توسط این مدارس به سازمان مالیاتی و نظارت سازمان بر عملکرد این مدارس در رابطه با این وجوه، به عنوان سیاست جایگزین نظام فعلی «پذیرش وجوهات مالی به عنوان هزینه های قابل قبول» در ایران معرفی شده است.
    کلیدواژگان: مالیات بر درآمد، خمس، پرداخت های داوطلبانه، مالیات مضاعف، گواهی پرداخت خمس
  • مهدی موحدی بکنظر، محمد جواد رضایی صفحه 153
    هر چند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فضای لازم برای همگرایی نظام مالیاتی کشور با نظام مبتنی بر وجوهات شرعی و به نوعی پیاده سازی نظام مالیاتی متناسب با الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت پیش آمد اما بنا به دلایلی آن طور که باید، دغدغه فقها و محققان اقتصاد اسلامی قرار نگرفت. این عدم توجه موجب شده است تا مودی مسلمان مقید به پرداخت وجوهات شرعی با پرداختی های تکلیفی دوسویه (پرداخت مالیات از یک سو و پرداخت وجوهات شرعی از سوی دیگر) مواجه باشد. به نظر می رسد این مشکل ناشی از نوع نگاه موازی و جدا از هم به دو نظام مالیاتی است. این مقاله با روش کتابخانه ای و اجتهادی، به نقد نگاه رایج از ارتباط دو نظام مالی (نظام مالی مبتنی بر وجوهات شرعی و نظام مالیاتی کشور) پرداخته و با تبیین نگاهی واحد به وجوهات شرعی و مالیات های حکومتی در شرایط امروز، وجوهات شرعی را به عنوان مالیاتی در کنار مالیات های حکومتی می داند. یکی از دلالت های این نوع نگاه جدید به نظام مالیاتی، حل مشکل پرداخت های دوسویه خواهد بود.
    کلیدواژگان: خمس، زکات، مالیات های حکومتی، الگوی پیشرفت اسلامی، ایرانی، پرداخت های دوسویه
|
  • Teymur RahmaniÝ, Hossein Abbasinejad, Abdolsamad Rahmani Page 9
    In this paper, we examine the relationship between inflation, tax and economic growth by using autoregressive distributed lags (ARDL) model. Seigniorage or income that the government obtains by printing money consists of two parts. The first part of the income is obtained without causing inflation and the second part is the inflation tax or income that government obtains by inflation. We find that inflation tax also has a negative effect on economic growth. The ratio of investment to GDP and growth of oil revenues are directly related to economic growth. Results from the Error Correction Model (ECM) shows that if a deviation from the long-term equilibrium occurs, moving toward a long-term equilibrium is oscillatory.
    Keywords: Inflation Tax, Economic Growth, Autoregressive Distributed Lags (ARDL) Model
  • Hassan Almasi, Amirbabak Marjani, Rahele Ghoreishi Page 37
    This study which is a descriptive survey focuses on organizational factors influencing VAT evasion in Tehran city VAT directorate. The research population comprises of all VAT experts and taxpayers in Tehran city VAT Directorate. By using random sampling proportional to size and through Cochran formula sample size, 382 taxpayers and 132 specialists were selected. Cronbach's Alpha coefficient of reliability equal to 0.94 was calculated. For data analysis, Factor Analysis and One-way T were used.
    Keywords: VAT, Managerial, Organizational Factors, Tax Evasion
  • Zahra Khaleghirekhne, Amin Zahedmehr, Mahdi Amouri Page 51
    The Value Added Tax (VAT) is a kind of sales tax which is incurred by final consumers. In VAT System, the entire economic activities are considered the same and in order to prevent double and triple taxation, buying intermediate goods and services are exempted from VAT. This study attempts to explain a method for calculating VAT base by using a scientific method and reviewing a variety of external and internal studies which focus on modifying methods. Therefore, reviewing Mackenzie method which was used in 1991 for the first time, this paper estimated the VAT base in 1386 equal to 44% of the GDP.
    Keywords: VAT Base, Input, output Table
  • Majeed Habibiannaghibi, Ahmad Zamani Page 73
    The conventional taxes are definitely based on the Conventional economic fundamentals and this fact is not necessarily consistent with the Islamic economic system fundamentals. This paper has been written with the aim at examining the challenges which have been or may have been put forward about the conventional tax system resources and especially focuses on VAT, reviewing the doubt that in Islamic finance no tax can be found on consumption and a kind of tax relief is considered for the consumption commensurate with the person's dignity even in cases like businessman's khoms, while VAT by aggregating taxes in different chains are incurred by the final consumers, and paid taxes on the previous chains can be refunded by referring to the Iranian National Tax Administration. Therefore it should be reviewed firstly, whether the claim is right? And secondly, in case of the rightness, whether it is consistent with the religious fundamentals and especially fundamentals and features of the Islamic financial duties? In fact in this paper from one side different kinds of VAT (on production, income and consumption) and their features, tax purposes and its taxation have been clarified and extracted. From the other side, the Islamic financial dutie's characteristics are explored accurately. According to this paper, we can not confirm the inconsistency of VAT with the Islamic teachings, but bearing in mind that VAT is not adapted fully with the said teachings, suggestions have been provided in respect of VAT structure and rate and finally this research has concluded that VAT with a low rate is more consistent with the Islamic finance system.
    Keywords: Value Added Tax, Inflation, Income Distribution
  • Mohammadali Aghaei, Ali Askari, Saeed Karimi Page 107
    It is necessary to evaluate public sector performance due to the financial crisis and world economy. Governments should exploit public resources in an efficient and effective way to control world economic crises impact. This research is to study the relationship between accounting variables and efficiency of the legal person's tax investigation process in LTU Directorate of Tehran city for the time period of 1381- 1386. By identifying variables which affect on both declared and final tax profits, this paper introduces new technology in tax investigation process. The results indicate that except inventory turnover variable, debt to equity ratio, net profit ratio and investment return variables have significant relationship with the reduction of the difference between declared and final tax profits. So, the said variables can be used for tax investigation process instead of reviewing a variety of financial statements which leads to improving effective use of Tax Administration public resources and upgrading efficiency of tax investigation process.
    Keywords: Efficiency, Investment Return, Net Profit Ratio, Inventory Turnover, Debt to Equity Ratio
  • Mohammadqasem Rezaei, Mahboube Sabzrou Page 125
    Today many taxpayers especially religious ones are engaged in double taxation (common taxes, khoms and zakat), this trend make them feel tax system injustice. The voluntary payments are principally private matters based on religious obligations. The tax incentives affect taxpayers so that the amounts of both payments increase. Accordingly, government should adjust tax system through appropriate planning which not only lead to a situation that these financial obligations (religious or common ones) wouldnt be a heavy burden on religious people but also encourage them to pay them and prevent double taxation. Islamic countrie's experiences such as Pakistan, Jordan, Bangladesh and Egypt have indicated that people voluntary payments like zakat are deducted from their taxable income. Therefore, this paper has tried to present a model for accepting khoms as a tax. A strategy named " accepting khoms for tax" by seminaries (Qom seminaries management council), issuing khoms clearance certificate and monitoring seminarie's performance for these payments have been introduced as a substitute policy for the present system of " accepting financial Islamic payments as acceptable costs" in Iran.
    Keywords: Income Tax, Khoms, Voluntary Payments, Double Taxation, Khoms Clearance Certificate
  • Mahdi Movahedi Beknazar, Mohammad Javad Rezaei Page 153
    After the Islamic Revolution of Iran, the conditions appeared in which some scholars tried to integrate the conventional tax system and Islamic tax system together. Setting up a tax system compatible with Islamic model was one purpose, but for some reasons it wasn’t considered by jurisprudents, scholars, and Islamic economists. This lack of attention has led to a condition that Muslim taxpayers pay double tax (on one hand, paying tax and paying Islamic tax, on the other hand). It seems that this problem is due to a parallel and separate approach to these two tax systems. This article has a critical view to the current relationship between these two tax systems (governmental tax system and tax system based on classical Islamic scheme). In addition, this article explains the appropriate relationship between governmental tax system and tax system based on classical Islamic scheme. Then it introduces latter one as a tax that can be accepted by tax administration. Solving the double payment problem is one of the implications of this new approach to the tax system.
    Keywords: Khoms, Zakat, Governmental tax system, Islamic, Iranian Development Model, Double Payments Problem