فهرست مطالب

جامعه پژوهی فرهنگی - سال سوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1391)

فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی
سال سوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/12/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • فاطمه براتلو صفحات 1-25
    با توجه به این واقعیت که همه علوم و معارف بشری همواره برداشتی کلی از مفهوم امنیت دارند، موضوع این مقاله بحث درباره مفهوم امنیت در حوزه مدیریت فرهنگی است. از این رو ابتدا مفهوم امنیت فرهنگ، با رویکردی ترکیبی و استفاده از نظریه های فرهنگی و نظریه های امنیتی، بررسی و سپس روابط و نسبت های میان فرهنگ، هویت، و امنیت با رویکردی تحلیلی تبیین شده است و درنهایت به یک سوال اصلی، مبنی بر این که راهبردهای امنیت فرهنگ در ایران کدام است؟ پاسخ داده شده است.
    ناامنی یک تولید فرهنگی است، زیرا با مفاهیم فرهنگی جامعه و هویت گره خورده است. به علاوه هویت برای بقا و امنیت خود نیازمند تفاوت و تمایز است. بنابراین، «هویت ما هویت دیگری» در گفتمان ژئوپلیتیک فرهنگی می تواند تحلیلی از احساس ناامنی ارائه دهد. البته این بیان هم در درون خرده فرهنگ ها و هم در میان فرهنگ ها قابل طرح و پردازش است و بدین ترتیب نقش منابع فرهنگی در گفتمان های امنیتی آشکار می شود. بر اساس چنین نگرشی مقاله حاضر، به منظور تدوین راهبردهای کلان فرهنگی، چهارچوبی را برای استفاده در رشته تخصصی مدیریت و برنامه ریزی امور فرهنگی پیشنهاد کرده است
    کلیدواژگان: مدیریت فرهنگی، امنیت فرهنگ، حساسیت فرهنگی، ژئوپلیتیک فرهنگی، راهبردهای کلان
  • محمدرضا جوادی یگانه، فاطمه قنبریان صفحات 27-53
    جنگ از مهم ترین وقفه های تاریخی هویت ساز در حیات هر ملت است که جوامع، پس از پایان یافتنش، درصدد حفظ یاد و خاطرات آن برمی آیند. تنوع و تکثر راویان جنگ و دیدگاه های متفاوت آن ها روایات متعددی را رقم می زند که فقط در صورت کنار هم قراردادن آن ها می توان به تصویری واقعی از جنگ رخ داده نزدیک شد؛ با این حال روایت رسمی دولتی، با استفاده از امکاناتی که دراختیار دارد، در پی ارائه تصویری یک دست و همگون از جنگ است و بازتاب های اجتماعی روایات عاملی محدودکننده می شوند، به طوری که دولت دیگر قادر به ترسیم چهره واقعی جنگ نخواهد بود. از این رو پویایی روایات خرد مردمی در بیان خاطرات جنگ، برای تعدیل روایت رسمی، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ اگرچه آن چه در ایران در زمینه خاطرات جنگ مشاهده می شود بیش تر رکود و انفعال است.
    پژوهش حاضر از نظریات هالبواکس استفاده کرده است، به ویژه در زمینه «بازگوکردن» خاطرات شخصی که اولین حلقه ارتباط میان خاطره شخصی و خاطره جمعی است و «تبادل خاطرات» که برای شکل دادن به حافظه تاریخی افرادی که در جنگ حضور نداشته اند، الزامی می نماید. این پژوهش همچنین از آرای ریکور در خصوص ضرورت ارتباط بین نسلی برای پیوند خاطره فردی و جمعی و آسیب های خاطره در محافل غیر رسمی، که بعضا باعث کمبود خاطره در این محافل می شود، بهره گرفته است؛ با این حال، با نظر به مختصات بومی جنگ ایران و عراق و زمینه های اجتماعی خاص جامعه ایرانی، توضیح پیچیدگی این مسئله صرفا با استفاده از این نظریه ها ممکن نیست؛ از این رو برای کشف علل اختصاصی کمبود تبادل خاطرات در محافل غیر رسمی روش کیفی و مصاحبه های عمیق به کار گرفته شده و فقط در مرحله تحلیل یافته ها از پیشینه نظری موجود جهت، چهارچوب ارجاعی مورد استناد، استفاده شده است.
    یافته های پژوهش حاکی از آن است که عواملی چون امتیازهای داده شده به رزمندگان، فرافکنی مشکلات فضای سیاسی موجود به رزمندگان، ایجاد هاله قدسی پیرامون جنگ، پرهیز از ریا، بی انگیزگی مخاطبان نسبت به موضوع جنگ، دردناکی صحبت از جنگ، و درنهایت کمبود گفت وگو در محافل غیر رسمی از اصلی ترین علل کمبود تبادل خاطره در این محافل است
    کلیدواژگان: جنگ، خاطره جمعی، تبادل خاطره، روایت رسمی، محافل غیر رسمی
  • حسن حیدری، فریبرز صدیقی ارفعی صدیقی ارفعی، مرجان عسکری بابادی صفحات 55-78
    اصطلاح تجربه دینی را نخستین بار شلایر ماخر، در قرن هجدهم، در غرب به کار برد. این اصطلاح انواع مختلف تجربه های دینی (تجربه شبه حسی، تجربه وحیانی، تجربه احیاگر، تجربه عرفانی، تجربه ربانی یا قدسی، و تجربه تفسیری) را فرا می گیرد. تجربه تفسیری تجربه ای است که دینی بودن آن به واسطه برداشت دینی از رویدادی است که شخص صاحب تجربه بر اثر اعتقادات دینی خود به آن می رسد و پس از روبه روشدن با آن، آن را با چهارچوب شناختی دینی خود تفسیر و تبیین می کند.
    تجارب تفسیری رایج میان شیعیان ایران شامل دعای شخصی، استخاره، رویای صادقه، پیامدهای لقمه حلال، و چشم زخم می شود. هدف این جستار شناخت انواع دین داری و تجارب دینی شیعیان ایران و بررسی تاثیر تجربه تفسیری در حیات اجتماعی و فردی آن هاست.
    این مقاله ضمن تبیین مبانی نظری تجربه های دینی، به بررسی زمینه ها، گونه ها، و میزان باور و پای بندی مردم کاشان به دعا، استخاره، رویای صادقه، و چشم زخم پرداخته است. نتایج این تحقیق، با نمونه آماری 362 نفر، نشان داد که زنان از بین تجارب مذکور به دعا و رویای صادقه بیش تر از مردان اعتقاد دارند، ولی اعتقاد زنان و مردان به استخاره و لقمه حلال تفاوتی با هم ندارد. همچنین بین بالارفتن تحصیلات و باورهای مذکور رابطه معکوسی برقرار است
    کلیدواژگان: تجربه تفسیری، رویای صادقه، استخاره، دعاهای شخصی، لقمه حلال، چشم زخم، فرهنگ کاشان
  • فریبا زمانی صفحات 79-99
    در تحقیقی که در خصوص مجرمان زن در تهران انجام گرفت، مشاهده شد که 90 درصد مجرمان از زندگی خانوادگی خود احساس نارضایتی می کردند. علاوه بر این، زنان در مقایسه با مردان منابع مادی و فرهنگی و فضاهای فراغتی کم تری داشتند.
    در این تحقیق، 104 نفر از زنان مجرم زندان اوین به منزله جامعه آماری انتخاب شده اند و هدف کلی این پژوهش شناخت شرایط و خصوصیات اجتماعی و خانوادگی زنان بزهکار تهران با تاکید بر سه شاخص کلی خانواده، محیط اجتماعی، و اوقات فراغت است.
    این مطالعه با روش توصیفی تبیینی انجام شده است و برای گردآوری اطلاعات از تکنیک مراجعه به اسناد و مدارک، پرسش نامه، و همچنین مصاحبه و برای تحلیل و پردازش اطلاعات نیز از نرم افزار spss و از روش آماری ضریب همبستگی استفاده شده است.
    نتیجه تحقیق نشان داد که بین وضعیت خانوادگی زنان و بزهکاری آنان ارتباط مستقیم و معناداری برقرار است
    کلیدواژگان: وضعیت خانوادگی، جرم، بزهکاری، اوقات فراغت
  • فواد صادقی صفحات 101-122
    نیاز به الگوی مطلوب رادیو تلویزیونی به منزله موثرترین و مهم ترین رسانه در دنیای امروز یکی از ضرورت های کشور است که با توجه به خلا موجود بر اساس مفاهیم و معیارهای مندرج در منابع اسلامی، قانون اساسی، و همچنین آرا و اندیشه های بنیان گذار جمهوری اسلامی و نظریه پردازان انقلاب اسلامی نخست، ویژگی های الگوی رسانه ای مطلوب تعیین و سپس، بر اساس این ویژگی ها مدلی برای تحقق الگوی مذکور پیشنهاد شده است؛ بر اساس این بررسی، نظام انحصاری رادیو تلویزیونی فعلی از منظر اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی، کارامدی و تامین نیازهای جامعه، و همچنین مصالح سیاسی و امنیتی و فرهنگی کشور مطلوب نبوده و تکثر رسانه ای در حوزه رسانه های دیداری شنیداری مورد نیاز است.
    در این مقاله نخست پیشینه مباحث مربوط به ساختار مطلوب رادیو تلویزیونی در جمهوری اسلامی بررسی شده است و سپس با توجه به نظام های رایج در سایر کشورهای جهان، به ویژه هفت کشور منتخب، و با توجه به خصوصیات فرهنگی، سیاسی، دینی، و قانونی نظام جمهوری اسلامی ویژگی های مدل پیشنهادی برای جمهوری اسلامی ایران از طریق مصاحبه کردن با چهارده تن از مقامات سابق و فعلی نظام و خبرگان نظام مطلوب رادیو تلویزیونی مشخص شده و بر اساس آن مدلی برای تحقق الگوی مطلوب نظام رسانه ای در ایران پیشنهاد شده است
    کلیدواژگان: نظام مطلوب رادیو تلویزیونی ایران، مدل پیشنهادی رادیو تلویزیونی، الگوی رسانه ای، تکثر رسانه ای
  • سیدبیوک محمدی صفحات 123-156
    به منظور کشف و درک عوامل ایجادکننده احساس اجحاف در میان کارمندان دولت به طرح تحقیقی حاضر پرداخته شد. به سبب حساسیت و ناشناخته بودن موضوع و این که به نظر می رسید گرد آوری اطلاعات درخور اعتماد به صورت تحقیق سنتی و کمی امکان پذیر نباشد تحقیق به روش کیفی انجام شد. به این ترتیب، روش نمونه گیری، از کارمندان دولت در سطح تهران، مفهومی و شیوه گرد آوری اطلاعات عمدتا مصاحبه و تا حدی مشاهده بود. پس از تجزیه و تحلیل و مقوله بندی و مفهوم پردازی های لازم نتایجی بدین شرح به دست آمد. مشخص شد که عوامل ایجادکننده احساس اجحاف یا آگاهانه و عمدی است، که در آن عالما و عامدا در حق افراد در سازمان اجحاف می شود، و یا ناآگاهانه و غیر عمدی است که آن عوامل به چهار دسته اند: 1. عوامل ناشی از ناهوشمندی سیستم که مواردی را شامل می شود که سیستم حساسیت کافی نسبت به تنوع شرایط ندارد و خود به دو گونه تقسیم می شود: الف) انعطاف ناپذیری بیش از حد؛ ب) انعطاف پذیری قوانین؛ 2. شرایط تبعیض آمیز ناخواسته که مواردی را شامل می شود که تبعیض هایی به دلایل شرایط کاری یا شرایط ساختاری رخ می دهند که الزاما عمدی نیست؛ 3. اجرای نامنظم قوانین و اعمال ملاحظات که مواردی را شامل می شود که به دلیل انسجام نداشتن در اعمال و اجرای قوانین رخ می دهند این مورد گاهی برای کمک و یا از روی خیر خواهی انجام می شود؛ و4. رفتار ها و گفتار های غیر مسئولانه مدیران که مواردی را شامل می شود که مدیران ناخواسته و نادانسته کارهایی می کنند یا حرف هایی می زنند که توقع ایجاد می کند، ولی نمی توانند آن ها را برآورد کنند
    کلیدواژگان: احساس اجحاف، عدالت، بی عدالتی، تبعیض، ظلم
|
  • Fatemeh Baratlou Pages 1-25
    The present article entertains the concept of security in the field of cultural management. That is، first the concept of security is considered in two combined theoretical approaches، cultural and security. Then، the two approaches are combined in an analytical approach. At last the strategies of securing culture in Iran are discussed. In this regard identity is the main concept that is interwoven with securing culture because it is necessary for individuals to distinguish ourselves from others. This distinction can apply to differences between nations، ethnic، groups، etc. therefore; having secure feeling of identity is related to how the culture in general seems secure. This view of security stems from the management of culture in general and securing culture in particular. The present article provides a framework for studying securing culture by presenting strategies necessary in management of planning in cultural affairs
    Keywords: cultural management, culture's security, cultural sensitivity, cultural geopolitics, macro strategies
  • Mohammadreza Javadi Yeganeh, Fatemeh Ghanbarian Pages 27-53
    War is one of the most important historic identity-making events in each nation''s life after the end of which people strive for keeping its memories. The plurality and variety of narrators and their different viewpoints make several different narrations about war in a way that one can see the realistic image of war by only putting all these narrations. Yet، government men-with all facilities they possess-try to give a homogeneous، smooth story of war. In this process however، social reactions play a restricting role and consequently the government cannot develop the realistic image of war. As a result what becomes important in balancing the government narration، is local narration of ordinary people Yet، what can be seen in this field is just passiveness and immobility. The theoretical framework of this thesis refers to Halbwachs and Ricoure’s thoughts on collective memory and frameworks of remembrance and forgetting and its method is qualitative method and grounded theory Findings of this research suggest that some factors such as giving additional privilege، blaming soldiers for present problems of society، considering war as a sacred matter، avoiding show offs، indifference of the audience to the phenomenon of «war»، feeling uncomfortable when talking of war and lack of such talks in unofficial gatherings account for this shortage of war memories talks in these gatherings
  • Hossein Heidari, Fariborz Sadigh Arfaee, Marjan Askaribabadi Pages 55-78
    Friedrich Schleiermacher used the term «Religious Experience» in the West، for the next time in the eighteenth century. This term includes so many different types of religious experiences (Quasi-sensory Experiences، Revelatory Experiences، Regenerative Experiences، Mystical experiences، Numinous Experiences، Interpretive Experiences). Interpretive Experiences Is an experience that someone interprets an event due to his religious faith، and understands & explains an event according to his religious point of view. Common interpretive experiences among Shiites of Iran includes: personal prayer، Bibliomancy، True Dream، Honesty Penny، and Evil Eye. This paper aims understanding the types of religiosity and religious experiences of Shiites of Iran and affection of Interpretive experiences in their social and personal lives. The paper explains the theoretical foundations of religious experience، and studies ground، species & believing of Kashan’s people in personal prayer، Bibliomancy، True Dream، Honesty Penny، and Evil Eye. Some interesting findings of this research on 400 people: The women have more believing in personal prayer & true dreams but the difference in opinion between men and women is not seen in Bibliomancy، Honesty Penny. Also there is an inverse relationship between higher levels of education and believing in mentioned beliefs
    Keywords: interpretive experiences, true dream, bibliomancy, personal prayer, honesty penny, evil eye, Kashan's culture
  • Fariba Zamani Pages 79-99
    Investigations about criminal women indicated %90 of them were dissatisfied of familial relationships. Furthermore، Females benefit material resources and leisure time less than Men. The main question is: «Is there a relationship between women''s familial factors (family condition، social surroundings، and leisure time) and delinquency? This study is a descriptive research and its method is survey. This Research studied women in Ewin prison and welfare office in Tehran province in 1380’s. In this study، the sample included 104 respondents that are chosen by stratified random sampling. Advanced statistical methods such as correlation coefficient and regression are used to analyze data. Results of the study show that there is a significant positive relationship between familial factors and delinquency
    Keywords: familial factors, Crime delinquency, social surroundings, leisure time
  • Foad Sadeghi Pages 101-122
    Requirement of a good model of broadcasting as the most effective and important media in today''s world is one of our necessities. In this study، based on Islamic principles، the Constitution and the ideas of Imam Khomeini and other Islamic Revolution theorists، set of desirable characteristics of a media model will be defined at first and then based on these features، this model is proposed for realizing the pattern. The current exclusive broadcasting system is not desirable from the perspective of the Islamic Revolution and effectively supplying the political، security and cultural needs of the country; moreover، the pluralism of visual – aural media is required. In this research، the history of studies about desired structure of broadcasting in Islamic Republic will be assessed at first; then، given to the current systems in other countries especially in seven selected ones and given to cultural، political، religious and legal characteristics of the regime، features of proposed model for Islamic Republic will be realized by interview with 14 former officials and experts in the field of desired broadcasting system. The proposed model for fulfilling the desired media system in Iran will be offered based on these interviews
    Keywords: optimal system of Iran broadcasting, broadcasting proposed model, media, media pluralism
  • Seyed Buik Mohammadi Pages 123-156
    The present article is to investigate the development and presence of feeling of being unfairly treated among the government functionaries in Tehran. Since this is a sensitive subject and both of those who treat others unfairly and those who are treated so، refrain from being known، the qualitative method is employed to conduct the research. The research is taken place in greater Tehran using conceptual sampling. After organizing the data and categorizing them the following results are obtained: The factors leading to the development of being unfairly treated are mainly two: intentional and unintentional. The unintentional factors leading to the development of such feeling are of four kinds: The factors stemming from the insensitivity of the system to the varied circumstance leading to rigidity and/or being too sensitive to the circumstances to be cumbersome. Discriminatory conditions that lead to development of being unfairly treated which can be stemming from work and/or structural condition. Inconsistent implementation of rules because of irregularities which at times even with the intention to help.