نشریه علوم اجتماعی
پیاپی 21 (تابستان 1392)

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تعهد شغلی و رضایت شغلی کتابداران است. به عنوان نمونه کتابداران کتابخانه های دانشگاه شیراز بررسی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و جامعه آماری این پژوهش شامل افرادی است که در کتابخانه های دانشگاه شیراز مشغول به کار هستند که تعداد آنها 77 نفر است. ابزار این پژوهش پرسشنامه است که بین کارکنان کتابخانه های دانشگاه شیراز توزیع شد و تعداد 53 نفر؛ یعنی حدود 70% به آن پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری علوم اجتماعی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بررسی نشان داد بین تعهد شغلی و متغیرهایی مانند نوع استخدام و جنسیت ارتباط معنی داری وجود ندارد. همچنین در میان متغیرهای زمینه ای چون سن، درآمد و سنوات خدمتی، سن بیشترین همبستگی را با تعهد شغلی داراست. همچنین بین تعهد شغلی و متغیرهای تعلق خاطر و رضایت شغلی رابطه معنی داری وجود دارد

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی بر هویت اجتماعی زنان انجام گرفته است. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده و اطلاعات آن از طریق پرسشنامه جمع آوری گردیده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه جوانان 30-18 سال ساکن شهر شیراز است که با استفاده از جدول لین و خطای 5 درصد 395 نفر برآورد گردیده و در نهایت نمونه مورد نظر، با روش مطبق خوشه ایانتخاب شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی با تدین و مرد سالاری رابطه معنی دار دارد و با شبکه خویشاوندی و رابطه ناب رابطه معنا داری ندارد.

پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان شهر تهران پرداخته است. روش بکار گرفته شده در این تحقیق از نوع پیمایشی است که با استفاده از مصاحبه ساختمند با 400 نفر که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند مصاحبه شده است. احساس امنیت اجتماعی را می توان نوعی ذهنیت و جهت گیری روانی مثبت نسبت به عدم تاثیرگذاری حضور و بروز رویدادها و تهدیدات در شرایط فعلی و آتی در حوزه های امنیت اجتماعی دانست. احساس امنیت اجتماعی متشکل از پنج شاخص فکری، رفاهی، هویتی، ناموسی و جانی در نظر گرفته شده است که وضعیت احساس امنیت اجتماعی تقریبا در حد متوسط و برای شاخص های فکری، رفاهی و هویتی تقریبا در حد کم و شاخص های جانی و ناموسی تقریبا در حد زیاد است. چارچوب نظری تحقیق براساس سه مفهوم آسیب پذیری، فضای اجتماعی و تجربه جرم بسته شده است. جنسیت، فردگرایی و مخاطرات جهانی به عنوان متغیرهای آسیب پذیری؛ تصور از میزان جرم به عنوان متغیر فضای اجتماعی و تجربه غیر مستقیم جرم به عنوان متغیر تجربه جرم بر احساس امنیت اجتماعی تاثیر داشته اند.

موضوع پژوهش حاضر ناظر بر عوامل موثر بر پیدایش و گسترش پدیده کودکان کار در شهر اهواز است. حجم نمونه این تحقیق 100 نفر است که با روش چند مرحله ای تصادفی گردآوری شده است. ابتدا به بررسی مفهوم، ابعاد و گسترده کارکودکان پرداخته و سپس به یاری نظریه های اجتماعی از جمله نظریه مانوئل کاستلز، نظریه سیاست اجتماعی یا تئوری رفاه در حال صنعتی شدن، نظریه بی سازی اجتماعی نظریه آنومی دورکیم، نظریه آنومی رابرت مرتن و نظریه ساختاری پاسوسونز به تبیین عوامل موثر بر پدیده کار کودکان پرداختیم. اطلاعات گردآوری شده بوسیله نرم افزار spss پردازش شده و با استفاده از نمودارها و جداول فراوانی و درصد و ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون T تجزیه و تحلیل شده است. یافته های حاصل از تجزیه و تحللی اطلاعات پژوهش حاضر بیانگر این است که متغیر های فقر اقتصاد، تحصیلات والدین، حاشیه نشینی، ضعف برنامه های حمایتی، عدم آگاهی از حقوق و اجبار خانواده ها در ایجاد و گسترش پدیده کار کودکان تاثیر مثبت و معناداری داشته اند

شناخت ویژگی های شخصیتی افراد در بسیاری از موقعیت ها و فرصت های زندگی کارکرد ویژه ای دارد. خصوصیات شخصیتی بعضی از مردم، آن ها را در مقابل اتفاقات استرس آمیز زندگی و آسیب های اجتماعی و نسبت به ابتلای بیماری های روانی مستعدتر می سازد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط میان ویژگی های شخصیتی (درونگرایی، برونگرایی، سلطه گری، سلطه پذیری) و نگرش نسبت به ازدواج در بین دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان بوده و از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شده است. حجم نمونه مورد نظر 382 نفر و روش تحقیق از نوع همبستگی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد بین میزان درونگرایی، برونگرایی، سلطه پذیری، سن، پایگاه و عقاید مذهبی و نگرش به ازدواج رابطه وجود دارد، ولی بین سلطه گری و نگرش به ازدواج تفاوت معناداری مشاهده نشده است.

هدف از این پژوهش، مطالعه «نقش مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مدیران در ارتقای سطح بهره وری مدارس با استفاده از سنجش میزان مشارکت اجتماعی دانش آموزان» بوده است. روش پژوهش همبستگی و نمونه آماری تعداد 384 دانش آموز پسر و دختر و 54 مدیر و معاون از دبیرستان های شهر شاهین شهر بود که به روش نمونه گیری طبقه ای و متناسب با حجم از بین 7982 دانش آموز و 110 مدیر و معاون انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش دو پرسشنامه محقق ساخته الف- پرسشنامه مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مشتمل بر 72 سوال بسته پاسخ و ب- پرسشنامه مشارکت اجتماعی دانش آموزان با 25 سوال بسته پاسخ بود که پایایی آنها به ترتیب 93/0 و 83/0 با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان داد میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی تفاوت معناداری داشت و با افزایش مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مدیران، میزان مشارکت اجتماعی دانش آموزان نیز ارتقا یافته بود. از طرفی میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع دینی مذهبی و بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع قومی نژادی نیز متفاوت و معنادار بود؛ از این رو می توان عامل به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی (در ابعاد تنوع قومی نژادی و تنوع دینی مذهبی) توسط مدیران را در افزایش سطح مشارکت اجتماعی دانش آموزان موثر دانست.

انسان برای تامین نیازهای خود وابسته به جامعه است، از سوی دیگر جامعه نیز ضوابطی را برای افراد تعیین و بوسیله فرهنگ معرفی می کند. هر طبقه اجتماعی، فرهنگ خاص خود را دارد که از توافقات تاریخی- اجتماعی افراد آن طبقه نشات می گیرد. یکی از عناصر اساسی فرهنگ «ارزش های اجتماعی» است. ارزش های اجتماعی، مقاصد و هدف های مطلوبی است که افراد جامعه برای دستیابی به آن ها فعالیت می کنند تا بدین وسیله نیازها و خواسته های خود را برآورده سازند. این تحقیق به منظور مطالعه ارزش های رایج در طبقات مختلف جامعه در شهر شیراز انجام شده است. در این راستا تعداد 383 پرسشنامه محقق ساخته در میان والدین خانوارهای شیراز از طریق نمونه گیری خوشه ایتصادفی، توزیع گردید. بر اساس چارچوب نظری زاهد (1384) و تقسیم بندی نوینی که از ارزش های جامعه به عمل آمد، روابط قابل توجهی بین انواع ارزش ها با طبقات بالا، متوسط و پایین جامعه بدست آمد. بر اساس نتایج رابطه معناداری بین ارزش های بنیادی مدرن، ارزش های تخصصی مدرن، ارزش های عمومی اسلامی و ارزش های عمومی مدرن با طبقات اجتماعی وجود دارد. اما بین ارزش های بنیادی اسلامی و ارزش های تخصصی اسلامی با طبقات اجتماعی رابطه معنی داری وجود ندارد.

سرمایه اجتماعی مفهومی چندبعدی و چندلایه است که در سال های اخیر در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی، اقتصاد و علوم سیاسی مطرح شده است. سرمایه اجتماعی به مثابه یک کل عبارت است از ارتباطات و شبکه های اجتماعی ای که می توانند حس همکاری و اطمینان را در میان افراد یک جامعه پدید آورند. بسیاری از جامعه شناسان و متفکران حوزه های علوم اجتماعی بر این باورند که توجه به سرمایه اجتماعی یکی از ابعاد مهم توسعه جوامع است. بر این اساس، مقاله حاضر به بررسی ارتباط میان سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان گمرکات استان کردستان در سال 1390 پرداخته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی از نوع پیمایشی انجام پذیرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده که بعد از برآورد اعتبار و پایایی (از طریق تحلیل عاملی) در بین پاسخگویان توزیع گردیده است. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان گمرگ استان کردستان تشکیل داده اند که از میان آنان 120 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شدند و در نهایت 110 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیات بیانگر این است که بین ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی (ساختاری، شناختی، رابطه ای) و کارکنان گمرکات استان کردستان و رفتار شهروندی سازمانی آنان رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. نتیجه تحلیل رگرسیونی بیانگر این است که ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی (ساختاری، شناختی، رابطه ای) به طور خالص 0.687 درصد از واریانس رفتار شهروندی سازمانی در معادله را تبیین می کنند، و از میان متغیرهایی که وارد معادله شده اند، متغیر وابسته، از بعد شناختی سرمایه اجتماعی بیشتر تاثیر می پذیرد.

این پژوهش، بررسی کیفی و در حوزه جامعه شناسی تاریخی است. تاریخ گونه ای از شناخت و آگاهی است که همواره تحت تاثیر حاکمان و نخبگان قدرت بوده است. جامعه شناسی تاریخی می کوشد تا آنچه رخ داده است را به دور از هرگونه تعصب و تعلق خاطر بررسی کند، تا شاید بتواند به کنه وقایع پی ببرد و با ارایه تحلیلی از پیامدها، بتواند شناختی منطبق بر واقعیت از پاره های عینی و ذهنی بدست آورد. در همین راستا، پژوهش حاضر به بررسی رخدادهای حاصل از برنامه اصلاحات ارضی شاه که در قالب انقلاب سفید انجام گرفت با تمرکز بر تاثیرات آن در دهه 50 خورشیدی پرداخته است. داده های مورد نیاز در این پژوهش با روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری گردیده است و تلاش شده است با بهره گیری از فن مصاحبه و گفتگو، تحلیل دقیقتری از آنچه رخ داده است، بدست آید. ذهنیت و عینیت های مطرح شده در بررسی پیامدهای سیاسی اصلاحات ارضی در ایران و تاثیر آن بر ساختار سیاسی دهه 50 خورشیدی و برآیندهای حاصل از آنها، بر اساس مدل عام (تحلیلی) دیالکتیکی استخراج گردیده و مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفته اند. شکل گیری جنبش های رادیکال مخالف حکومت اعم از مذهبی و غیر مذهبی و ایجاد چالش در جامعه به خاطر مرحله گذار از سنت به مدرنیسم از برآیندهای مدل تحلیلی بکار رفته شده در این پژوهش بوده و نتیجه بدست آمده از این تحقیق نشان دهنده تاثیر بالای اصلاحات ارضی بر تغییر ساختار سیاسی در دهه 50 خورشیدی و شکل گیری انقلاب 57 در ایران است.

از آنجایی که منابع انسانی از حساس ترین و فنی ترین منابع هر سازمان به حساب می آیند، لذا جایگاهی عظیم در سازمان دارند. تحقق موفقیت سازمان منوط به بررسی رفتار فرد در سازمان دارد. این مقاله به بررسی رابطه عوامل سازمانی با انضباط کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر می پردازد. برای این منظور چهار عامل رسمیت،حقوق ودستمزد،ارزیابی عملکرد،کنترل(نظارت)به عنوان عوامل سازمانی انتخاب شده و بوسیله پرسشنامه، ارتباط آنها با میزان رعایت انضباط کارکنان درقالب فرضیه های تحقیق موردآزمون قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر هستند. نمونه آماری 350 نفر از کارکنان بودند. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود. روش تحققیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین عوامل سازمانی و انضباط کارکنان ارتباط معنا داری وجود دارد. از میان عوامل سازمانی به جز حقوق و دستمزد عوامل دیگر سازمانی مانند رسمیت، ارزیابی عملکرد، کنترل (نظارت) با انضباط کارکنان رابطه معنی داری دارند. همچنین میان عوامل دموگرافیک و انضباط کارکنان ارتباط معنادار مشاهده گردید. از این رو پیشنهاد می شود مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر تلاش برای کاهش ابهام نقش کارکنان؛ کاهش مقررات خشک، ایجاد سیستم صحیح ارزشیابی عملکرد، تقویت روحیه خود کنترلی و کنترل عملکرد افراد به جای کنترل افراد را درسرلوحه کار خود قرار دهند.