فهرست مطالب

نشریه فنآوری تولیدات گیاهی
سال دوازدهم شماره 2 (زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/07/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • رضا شاه حسینی، محمد دولتی، فاطمه سفیدکن، علی عزیزی * صفحه 1

    انتخاب مرحله و زمان مناسب برداشت در یک منطقه خاص با توجه به گونه گیاه دارویی و اندام حاوی اسانس می تواند یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر کیفیت و کمیت اسانس باشد. در پژوهش حاضر، بهترین مرحله برداشت در پرورش گیاه رازیانه Foeniculum vulgare، توده بومی همدان که از رایج ترین توده های در حال کشت و کار ایران می باشد، مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در یک سال زراعی انجام پذیرفت. میوه ها در دو مرحله واکسی شدن و رسیدگی کامل برداشت شد و پس از خشک شدن در سایه، اسانس آن به روش تقطیر گردشی با دستگاه کلونجر استخراج گردید و بازده اسانس به روش وزنی-وزنی اندازه گیری شد. پس از ارزیابی کمیت اسانس، کیفیت آن با استفاده از دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مرحله رشدی میوه هنگام برداشت، اثر معنی داری بر مقدار اسانس در میوه رازیانه دارد. به طوری که که بیشترین درصد اسانس در وزن خشک (43/3%)، مربوط به مرحله واکسی میوه بود. نتایج حاصل از شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس نیز نشان داد که بیشترین جزء اسانس در هر دو مرحله برداشت آنتول است که مقدار آن حدود 76% برآورد شد. این یافته حاکی از آن است که درصد ترکیبات تشکیل دهنده اسانس تحت تاثیر مرحله برداشت قرار نمی گیرد ولی به طورکلی در مرحله واکسی شدن میوه، این اندام دارای مقدار اسانس بیشتری نسبت به مرحله رسیدگی کامل میوه است.

    کلیدواژگان: رازیانه، مرحله برداشت، اسانس، کمیت، ترکیب اصلی
  • جواد فتاحی مقدم، معصومه کیااشکوریان، یحیی تاجور صفحه 11

    در این پژوهش از میوه ی 14 نوع مرکبات آسیب دیده در اثر وقوع یخبندان و هم چنین 6 رقم شاهد (بدون یخ زدگی) موجود در کلکسیون ژرم پلاسم موسسه تحقیقات مرکبات کشور استفاده شد. پس از ارزیابی اولیه، بخش های مختلف میوه از جمله پوست (فلاودو و آلبدو)، گوشت (بخش های خوراکی میوه) به طور مجزا و پس از عمل استخراج، نمونه ها به فریزر 80- منتقل شدند. خصوصیات مورد ارزیابی شامل تعداد بذر، ضخامت پوست، TSS، TA، TSS/TA، فنل کل پوست و گوشت، فعالیت آنتی رادیکالی پوست و گوشت، میزان نارینجین پوست و گوشت بود. نتایج نشان داد که بین ضخامت پوست و میزان نارینجین رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. میزان فنل پوست و گوشت میوه های سالم بالاتر از انواع سرما دیده بود. بین میزان فنل گوشت و پوست و فعالیت آنتی رادیکالی رابطه ای مثبت و معنی دار وجود داشت. میزان نارینجین در هر دو بافت میوه های سرمادیده بیشتر از شاهد ها بود. چنانچه رقم انشو معیاری برای مقاومت به سرما باشد مشاهده شد که میزان نارینجین در آن کمتر از سایر انواع مرکبات مواجه شده با سرما بود. هم چنین مشخص شد که نارینجین یکی از عوامل اصلی تلخی میوه در شرایط سرمای زیر صفر است که قابلیت استخراج در صنایع تبدیلی از میوه های یخ زده را دارد.

    کلیدواژگان: ظرفیت آنتی رادیکالی، فنل، نارینجین، یخ زدگی
  • پریساعلی زاده، سیف الله فلاح صفحه 27

    مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات قطع آبیاری و کودهای نیتروژن دار (کود اوره، کود مرغی،کود گاوی و کود مرغی + کود اوره به نسبت 1:1) بر رشد و عملکرد ذرت علوفه ای انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار اجرا گردید. کرت-های اصلی شامل دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آب در مرحله گلدهی به مدت دو هفته) بود و کرت های فرعی شامل عدم کود دهی و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منابع کود اوره، کود مرغی، کود گاوی و تلفیق کود گاوی با اوره (به نسبت 1:1) بودند. نتایج نشان داد که اثر قطع آبیاری در مرحله گلدهی فقط بر رطوبت خاک، رطوبت نسبی برگ، نسبت وزن برگ به ساقه و عملکرد علوفه تر معنی دار بود، در حالی که رطوبت خاک، رطوبت نسبی برگ، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، وزن تر برگ، وزن تر ساقه، وزن تر بلال، نسبت وزن برگ به ساقه و عملکرد علوفه تر به طور معنی داری تحت تاثیر کودهای نیتروژن دار قرار گرفت. اثرات متقابل آبیاری با کود بر شاخص سطح برگ و عملکرد علوفه تر معنی دار گردید. بیشترین عملکرد علوفه تر (60 تن در هکتار) با کاربرد جداگانه کود مرغی در شرایط آبیاری کامل مشاهده گردید که اختلاف معنی داری با تیمار تلفیقی نداشت. به طور کلی، مشخص گردید که بکارگیری جداگانه کود مرغی یا تلفیق کود گاوی+ اوره در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی موجب تولید بالاتر در مقایسه با کود اوره جداگانه می شود.

    کلیدواژگان: تنش خشکی، عملکرد علوفه، کود دامی، کود تلفیقی
  • وحید اطلسی پاک، مجید نبی پور، موسی مسکرباشی صفحه 41

    تنش شوری مانع از رشد شده و موجب به هم خوردن تعادل یونی در گیاه می شود. واکنش گیاهان مختلف به تنش شوری در سطوح سلولی متفاوت است. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف تنش شوری بر رشد، میزان کلروفیل و غلظت عناصر معدنی در سه رقم کلزا، آزمایشی در سال 1387 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به اجرا درآمد. طرح آزمایشی بکار رفته، اسپلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی بود. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح مختلف شوری و رقم بودند. در این آزمایش، مقادیر یون های مختلف در اندام های هوایی و ریشه سه رقم کلزا در کشت هیدروپونیک و تحت سه سطح مختلف شوری (صفر، 100 و150 میلی مول) در اتاقک رشد مورد بررسی قرار گرفت. تیمار شوری از مرحله چهار برگی بر گیاهچه ها اعمال و تا مرحله هشت برگی ادامه داشت. نتایج نشان داد که ارقام مقاوم کلزا توانایی بیشتری در تجمع یون های سمی (سدیم و کلر) در اندام های هوایی خود دارند. با افزایش شوری، مقدار کلر در اندام های هوایی همه رقم ها افزایش یافته و با افزایش مقدار کلر مقدار نیترات کاهش یافت. با افزایش شوری، مقدار کلسیم در اندام های هوایی و ریشه های همه ارقام افزایش نشان داد و افزایش بیشتر مقدار کلسیم در ریشه ارقام مقاوم باعث افزایش مقاومت به شوری گردید. افزایش سدیم در اندام های هوایی ژنوتیپ حساس باعث کاهش مقدار کلروفیل و نیز کاهش عملکرد کوآنتومی فتوسیستم دو گردید. نتایج نشان داد که تجمع بالای سدیم و کلر در اندام های هوایی با مقاومت به شوری در ارقام کلزا در این آزمایش مرتبط می باشد.

    کلیدواژگان: کلروفیل، مقاوم به شوری، یون سدیم و کلر
  • الهه قاسمی جوبشهر، محمود خرمی وفا صفحه 57

    به منظور بررسی تاثیر پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر ویژگی های جوانه-زنی ها در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل سالیسیلیک اسید در سه سطح (صفر، 5/0 و 1 میلی مولار) و کلرید سدیم در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 200 میلی مولار) بودند. اثرات ساده و متقابل کلیه فاکتورها بر درصد و سرعت جوانه زنی، بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه معنی دار بودند. سالیسیلیک اسید تاثیر مثبتی بر جوانه زنی داشت و در تیمارهای تنش دیده سبب افزایش جوانه زنی شد. در بین سطوح سالیسیلیک اسید، پیش-تیمار با غلظت 5/0 میلی مولار بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی، بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه را دارا بود و غلظت 1 میلی مولار بیشترین وزن خشک ریشه چه به ساقه چه را داشت. پیش تیمار با سالیسیلیک اسید در غلظت 5/0 میلی مولار ضمن اینکه تاثیر بیشتری بر جوانه زنی داشت، سبب افزایش مقاومت گیاهچه های همیشه بهار تحت تنش شوری نیز شد.

    کلیدواژگان: سالیسیلیک اسید، بنیه بذر، همیشه بهار، شوری، کلرید سدیم
  • یوسف سهرابی، امیر احمدی صفحه 71

    به منظور بررسی تاثیر کاربرد کود های گوگرد و روی، بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت تحت سطوح مختلف آبیاری، در بهار سال 1389، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان به-صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا درآمد. سه سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (2- بار)، تنش ملایم خشکی (7- بار) و تنش شدید خشکی (12- بار) به عنوان سطوح فاکتور اصلی در نظر گرفته شدند. کود گوگرد در دو سطح صفر (شاهد) و 30 کیلوگرم در هکتار و کود روی در دو سطح صفر (شاهد) و یک کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از: تعداد بلال در مترمربع، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن بلال، وزن چوب بلال، وزن دانه های هر بلال، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک و شاخص برداشت. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش مقادیر کلیه صفات مورد بررسی گردید. اثر توام سطوح آبیاری و کود گوگرد، صفات تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد. اثر متقابل کود های گوگرد و روی نیز بر تعداد ردیف دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف، معنی دار بود. کاربرد کود گوگرد در شرایط آبیاری کامل باعث افزایش عملکرد دانه و ماده خشک گردید و گوگرد اثرات تنش شدید خشکی روی عملکرد ذرت را نیز کاهش داد. کود روی در شرایط آبیاری کامل باعث افزایش مقادیر برخی از صفات گردید اما در اکثر صفات مورد مطالعه، نقشی در کاهش اثرات تنش خشکی نداشت.

    کلیدواژگان: آبیاری کامل، تنش خشکی، عملکرد ذرت، کودهای گوگرد و روی
  • رسول جلیلی مرندی، الهام معصومی، حامد دولتی بانه صفحه 89

    ارقام بی دانه انگور به طور وسیع در ایران پرورش داده می شوند. سقط جنین در انگور های بکربار کاذب محدودیت بزرگی در کارآیی اصلاح ارقام بیدانه ایجاد می کند، پژوهش حاضر جهت بررسی تاثیر کاربرد بیرونی پوترسین در شرایط مزرعه بر توسعه تخمک و نجات جنین در دو رقم انگور بکربار کاذب (عسکری و بی دانه سفید) طراحی و اجرا گردید. غلظت های پوترسین صفر، 2، 20 و30 میلی گرم در لیتر بود. طول حبه و تخمک های رقم بی دانه سفید،20 روز و رقم عسکری 40 روز بعد از باز شدن گل اندازه گیری شد و سپس تخمک های بیرون آورده شده از درون حبه ها بر روی محیط کشت نیچ و نیچ حاوی 1 میکرومول جیبرلین، 1 میکرومول نفتالین استیک اسید، 2 گرم در لیتر زغال فعال، 20 گرم در لیتر ساکارز و 8 گرم در لیتر آگار کشت شدند. صفات مورد بررسی شامل طول حبه و تخمک، تخمک های قهوه ای شده، کالوس داده و جوانه زده بود. نتایج تحقیقات نشان داد که غلظت های مختلف محلول پاشی پوترسین بر طول حبه و تخمک، درصد تخمک های قهوه ای شده و جوانه زده در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. همچنین درصد تخمک های حاوی کالوس در غلظت های مختلف پوترسین در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. کاربرد 30 میلی گرم در لیتر پوترسین به طور معنی دار سبب افزایش طول حبه و تخمک، درصد تخمک-های حاوی کالوس و جوانه زده و کاهش تخمک های قهوه ای شده گردید. جوانه زنی تخمک ها در غلظت30 میلی گرم در لیتر پوترسین در رقم انگور عسکری 018/30 درصد و در رقم انگور بی دانه سفید 41/24 درصد بود.

    کلیدواژگان: بی دانگی، پوترسین، کشت تخمک، سقط جنین، محیط کشت
|
  • Shahhoseinir., Dolatim., Sefidkonf., Azizi, A Page 1

    Indication of the harvest time for spice and aromatic plants could be one of the most important factors on quality and quantity of the essential oil of a plant cultivated in the special region. The present study was conducted to define the suitable time for harvesting of Fennel (Foeniculum vulgare) fruits, landrace of Hamedan. Fennel seeds purchased from Hamedan were cultured in college of Agriculture (Tarbiat Modares University) in Tehran. The experiment performed with three replications based on the randomized complete block design (RCBD). Fruits were harvested in two stages (waxy and full ripe). Then dried in the shade and their essential oils extracted by hydro-distillation method using Clevenger apparatus. After evaluation of the essential oil quantity, the quality of essential oil was analyzed using Gas Chromatography (GC) and Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC-MS).The results showed that harvest time influences significantly the quantity of essential oils. Also the results showed that the highest percentage of essential oil obtained in waxy phase (% 3.43). Dominant component in the essential oils at both stages was Anethole which defined to be %76 of total amount of essential oil content.

    Keywords: Fennel (Foeniculum vulgare), Harvest stage, Essential oil, Quantity, Main component
  • Fattahi Moghadam, J. Kiaeshkevarianm., Tajvar, Y Page 11

    In this study, fruits of 14 citrus varieties which damaged by freezing and 6 non damaged fruits which obtained from commercial trees were collected from germplasm collection of Citrus Research Institute. After initial evaluation, two main parts of fruit tissues were separated (peel and pulp) and after extraction procedures stored at -80 oC. Evaluating characteristics included number of seeds, peel thickness, TSS, TA, TSS/TA, total phenol, antiradical activity and amount of naringin. The results showed that the peel thickness had a positive and significant correlation with naringin content. Phenolic compounds of peel and pulp taken from non damaged fruits was higher than thus damaged fruits under freezing conditions. There were a significant correlation between peel and pulp Phenolics and antiradical activity. Naringin levels in both tissues were higher in frozen fruits than non damaged fruits. Unshiu which is known as a resistance variety to chilling injury had lower rate of naringin than other damaged fruits. Conclusion, naringin was a main compound in bitter fruits under freezing conditions, which is capable used in the processing industries.

    Keywords: Antiradical capacity, Phenol, Naringin, Freezing
  • Alizadehp., Fallah, S Page 27

    The objective of this study was to evaluate the effects of cut-off irrigation and N amendments (urea fertilizer, poultry manure, cattle manure, poultry manure + cattle manure as 1:1 ratio) on the growth and yield of forage maize. The experiment was conducted as split–split plot treatment arrangement with four replications. Main plots consisted of two irrigation regimes (complete irrigation and cut-off irrigation at silking stage for two weeks) and sub-plots were control (without N amendment) and application of 200 kg N ha-1in the form of urea fertilizer, poultry manure, cattle manure, and cattle manure + urea fertilizer (1:1). Results indicated thatcut-off irrigation had a significant effect on soil moisture, leaf relative water content, leaf weight /stem weight and fresh forage yield, while soil moisture, leaf relative water content, plant height, leaf area index, fresh leaf weight, fresh stem weight, fresh ear weight, leaf weight /stem weight and fresh forage yield were significantly affected by N amendments.Irrigation and N amendment had significant interaction effects for leaf area index and fresh forage yield. The highest fresh forage yield, equal to 60 Mg ha-1, was recorded for normal irrigation and treated soil with solitary poultry manure, without significant differences with urea fertilizer + cattle manure. In general, solitary application of poultry manure or integration of urea fertilizer with cattle manure achieved the highest yield under normal irrigation and drought stress conditions in comparison to solitary application of urea fertilizer

    Keywords: Drought stress, Forage yield, Animal manure, Integrated fertilizer
  • Atlassi Pakv., Nabipourm., Meskarbashee, M Page 41

    Salt stress inhibits plant growth and impair ionic homeostasis. Plant response to salinity stress is different at the cellular levels. In order to investigate the effect of salinity levels on growth, chlorophyll and ions content, an experiment was conducted in 2008, at the college of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran. The experiment was a split plot design on Completely Randomized Design. The treatments included three levels of salinity and cultivars. In this experiment, shoot and root ionic contents were studied in three genotypes of rape plants (Brassica napus L.) that grown hydroponically under three levels of salinity (0, 100, 150 mM NaCl) at growth chamber. Salinity treatments were imposed to seedlings at the 4 true-leaf stage by 8 true leaf stage. Results showed that salt tolerant genotypes had more ability to accumulate toxic ions (Na+ and Cl-) in their shoots. By increasing salt, shoots Cl- content increased and accumulation of NO3- reduced with increasing Cl- in shoots of all genotypes. Concentrations of shoot and root Ca2+ were increased by increasing salinity in all genotypes. In salt tolerant genotypes, more increasing root Ca2+, helped to improve salinity tolerance. Increase in shoots Na+ in salt sensitive genotype, resulted in a decline in chlorophyll a and b and quantum yield of PSII. Results indicated that high Na+ and Cl- accumulations in the shoots, were associated with salt tolerance in rapeseed.

    Keywords: Chlorophyll, Salt tolerant, Na+, Cl, Ions
  • Ghasemi Jobshahre., Khoramivafa, M Page 57

    An experiment was conducted to investigate pretreatment effects of Salicylic acid on germination properties of Callendulla officinalis L. under salinity stress condition. The experiment was arranged as factorial design in a randomized block design with four replications. Factors were included salicylic acid at three concentrations (0, 0.5, 1 mM) and NaCl at four concentrations (0, 50, 100, 200 mM). Both of separated and interaction effects were significant on germination percentage, germination rate, vigor index, length of radicle and hypocotyle, dry weight of radicle and hypocotyle and seedling, as well as radicle-hypocotyle ratio. Salicylic acid had a positive effect on germination and encouraged it under stress treatment. There was the highest germination percentage, germination rate, vigor index, length of radical-hypocotyle, dry weight of radical and hypocotyle and seedling by pretreatment with concentration of 0.5 mM salicylic acid. While concentrations of 1mM led to the highest radical/hypocotyle ratio. Not only pretreatment by salicylic acid at concentration of 0.5 mM had resulted in the highest performance in germination properties but also promoted survival of the seedling under salinity conditions compare to control statistically.

    Keywords: Salicylic acid, Seed vigor, Callendulla officinalis, Salinity, Sodium chloride
  • Sohrabiy., Ahmadi, A Page 71

    In order to study the effect of zinc and sulphur fertilizers application on yield and yield component of corn under different irrigation levels an experiment was conducted in the experimental farm of agricultural faculty, university of Kurdistan in the growing season of 2010. The experiment was arranged in split-plot factorial based on a randomized complete block with four replications. Three irrigation levels consisted of full irrigation (-2 bar), moderate drought stress (-7 bar) and severe drought stress (-12 bar) that was considered as main plots. Two sulphur fertilizer levels included application of zero (control) and 30 kg/ha with two zinc fertilizer levels consisted of application of zero (control) and 1 kg/ha which were allocated to sub plots. The measured traits were: number of ears m-2, number of grain row per ear, number of grains per row, number of grains per ear, ear weight, weight of ear cob, grains weight per ear, seed thousand weight, grain yield, dry matter yield and harvest index of corn. Results showed that drought stress decreased amounts of all studied properties. The number of row per ear, number of grains per row, grain and dry matter yield characteristics were significantly affected by interaction of irrigation levels × sulphur fertilizer interaction. Interaction between zinc and sulphur fertilizers noticeably was significant on traits of number of grain row per ear and number of grains per row. The application of sulphur fertilizer under full-irrigation condition increased grain and dry matter yield and also reduced the effects of severe drought stress on corn yield. The zinc fertilizer application under well-irrigated condition caused to increase in amounts of some properties, but in the major studied traits had not any role in reducing the effect of drought stress.

    Keywords: Full irrigation, Drought stress, Corn yield, Sulphur, Zinc fertilizers
  • Jalili, Marandi, R. Masomie., Dolati, Bane, H. Page 89

    Seedless grape cultivars (Vitis vinifera L.) are widely grown in Iran. Abortion of zygotic embryos in stenospermocarpic grapes largely limits the efficiency of breeding of seedless cultivars. The present study was designed to investigate effects of exogenously applied putrescine to the grapevines in field condition on ovule development and subsequent embryo rescue of two stenospermocarpic grape cultivars (Askary and Bidaneh Sefid). Concentrations of putrescine were 0, 2, 20 and 30mg/l. Length of berries and ovules were measured in Bidaneh Sefid after 20 days and Askary after 40 days of flower opening then, dissected out of ovules from berries were cultured in Nitsch & Nitsch medium containing 1µM GA3, 1µM NAA, 2 g/l activated charcoal, 20 g/l sucrose and 8 g/l agar. Evaluated characteristics were length of berries and ovules, browned, with callus and germinated ovules. The results showed that different concentrations of putrescine sprays were significant on length of berry and ovule, percentage of browned and germinated ovules at 1% level. Also percentages of ovules with callus were significant in different concentrations of putrescine at 5 %. Application of putrescine at 30 mg/l significantly increased length of berry and ovule, percentage of ovules with callus, germinated ovules and decreased browned ovules. Ovules germination at 30 mg/l concentration of putrescine was 30.018% in Askary cultivar and 24.412% in Bidaneh Sefid.

    Keywords: Seedlessness, Putrescine, Ovule culture, Embryo abortion, Culture medium