فهرست مطالب

نشریه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 10، بهار و تابستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/05/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سخن آغازین: مسئله ای به نام مسئله تحقیق
    عبدالحسین فرج پهلو صفحه 0
    مشاهده متن زبان: فارسی
  • همرنگی استنادی هنجاری و همرنگی استنادی اطلاعاتی: تبیینی متفاوت بر مزیت تجمعی استنادات
    فریده عصاره، عبدالحسین فرج پهلو، منیجه شهنی ییلاق، سعیده ابراهیمی صفحات 1-20
    هدف پژوهش: طبق تحقیقات، انتظار می رود دریافت استناد در سالهای دوم به بعد بیش از استنادهای دریافتی سال اول انتشار مقاله باشد. متخصصان این پدیده را به گونه های متفاوت تبیین نموده اند. هدف این پژوهش ارائه تبیینی متفاوت برای این پدیده بر مبنای عامل همرنگی استنادی است.
    روش پژوهش: از دو بخش پژوهش، بخش اول به روش پیمایشی و جهت سنجش سطح همرنگی استنادی نمونه پژوهش که نویسندگان حوزه های علوم اجتماعی و علوم انسانی ایران بوده اند، انجام گرفت. بخش دوم به روش تحلیل استنادی و جهت استخراج الگوهای رفتار استنادی نویسندگان بخش اول پژوهش انجام گرفت. سپس داده های بخش اول و دوم پژوهش به روش رگرسیون چندگانه و با متد گام به گام جهت تعیین میزان قدرت پیش بینی دو عامل همرنگی استنادی هنجاری و همرنگی استنادی اطلاعاتی در تبیین الگوی رفتار استنادی نویسندگان در استناد به مقالات پراستناد مورد تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    یافته های تحلیل رگرسیون بیانگر آن است که بخشی از واریانس این پدیده بر مبنای عامل همرنگی استنادی قابل تبیین است. یافته ها نشان می دهند که همرنگی استنادی اطلاعاتی قدرت پیش بینی بالاتری نسبت به همرنگی استنادی هنجاری دارد. نویسندگان در درجه اول با انگیزه صحت فکر و عمل، و در درجه بعد، با انگیزه همرنگی با هنجارهای گروهی به تعداد استنادات مقالات توجه می کنند.
    نتیجه گیری
    شبکه های استنادی نوعی شبکه اجتماعی مجازی با هنجارهای مختص خود هستند که ایجاد کننده هنجارهایی گروهی از جمله همرنگی استنادی است. در بررسی دقت و اعتبار شاخص های استنادی لازم است که تاثیر این هنجارها نیز مدنظر قرار گیرد.
    کلیدواژگان: همرنگی استنادی هنجاری، همرنگی استنادی اطلاعاتی، الگوهای استنادی، انگیزه های استنادی، شبکه های اجتماعی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارائه ی یک الگوی پیشنهادی برای وب سایت ویژه بزرگسالان نوسواد
    نرگس خانی، مرتضی کوکبی، زهره میرحسینی صفحه 21
    پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های موثر بر طراحی یک وب سایت ویژه بزرگسالان نوسواد، و ارائه الگویی جهت طراحی وب سایتی ویژه آنان صورت گرفت. جامعه پژوهش از یکطرف شامل وب سایت های سوادآموزی در جهان و از طرف دیگر، آموزشیاران نهضت سوادآموزی تهران بود که از میان آنها دو نمونه به تعداد 21 وب سایت سوادآموزی و 306 آموزشیار از ناحیه های مختلف سوادآموزی در تهران انتخاب شد. روش پژوهش پیمایشی تحلیلی است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای بود که بر اساس مطالعه ی ویژگی های 21 وب سایت سوادآموزی در جهان تهیه شد و با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای در اختیار آموزشیاران قرار گرفت. در نهایت براساس نظرات کارشناسان و نیز آموزشیاران سوادآموزی، تمام مولفه ها و امکانات لازم یک وب سایت نوسوادان بزرگسال مشخص شد و یک صفحه اصلی وب سایت بر مبنای تمام این امکانات، به-عنوان الگو، طراحی و ارائه گردید.
    کلیدواژگان: بزرگسالان نوسواد، ایران، وب سایت ویژه بزرگسالان نوسواد ایران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نگاهی به مفاهیم سیبرنتیکی نهفته در نظریه کوانتومی اطلاعات
    سمیه سادات آخشیک صفحات 37-54
    سیبرنتیک به عنوان علمی فرارشته ای و برخوردار از اصول و مفاهیم حوزه های مختلف علمی، در بطن خود دارای اصولی ثابت و مشخص است. در مقاله حاضر، پس از نگاه به این علم از دو رویکرد معرفت شناختی حاکم بر سیبرنتیک، یعنی دیدگاه پوزیتیویستی و دیدگاه هرمنوتیک، سعی خواهد شد تا این اصول و مفاهیم اصلی آن، مورد بررسی قرار گیرند. همچنین، پس از طرح نظریه اطلاعات و مفهوم اطلاعات در آن، نگاهی کوتاه به نظریه کوانتوم خواهیم داشت و ارتباط آن را با نظریه کوانتومی اطلاعات بررسی خواهیم نمود. پس از آن از اصول نظریه کوانتومی اطلاعات و مبانی اساسی آن سخن خواهیم راند تا در نهایت، امکان برقراری پیوند بین سیبرنتیک و نظریه کوانتومی اطلاعات را سنجیده و چگونگی این ارتباط را ترسیم نماییم.
    کلیدواژگان: اصول سیبرنتیک، نظریه اطلاعات، نظریه کوانتوم، نظریه کوانتومی اطلاعات
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل استنادی و ترسیم نقشه بروندادی علمی مدل پذیرش فناوری در پایگاه وب آو ساینس در سال های 1989-2011
    محبوبه فرزین یزدی، فاطمه مکی زاده صفحات 55-70
    هدف
    هدف از پژوهش حاضر، بررسی انتشارات علمی حوزه موضوعی مدل پذیرش فناوری و ترسیم نقشه بروندادی علمی این حوزه، طی سال های 1989 تا 2011 است.
    روش
    در این پژوهش از روش علم سنجی استفاده شده است. با جستجوی انجام شده، در مجموع، 1564 پیشینه کتابشناختی از پایگاه وب آو ساینس در زمینه موضوعی مدل پذیرش فناوری با اعمال محدودیت زمانی 1989-2011 به دست آمد که پس از ذخیره در حالت متن ساده وارد نرم افزار هیست سایت شد و تحلیل های لازم بر روی آنها انجام گرفت.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که دانشگاه بین المللی چنک گونگ با داشتن 32 مدرک ثبت شده فعال ترین دانشگاه در این حوزه است. تعداد 2835 نویسنده در سال های 1989-2011 مقالات خود را در حوزه مدل پذیرش فناوری به رشته تحریر در آورده و در کل 36340 منبع را مورد استناد قرار داده اند. مجله ای که بیشترین مقالات این حوزه را به چاپ رسانده است، «کامپیوترها در علوم رفتاری»شناخته شد. از تحلیل خوشه شکل گرفته در نقشه تاریخ نگاری به طور کلی می توان این گونه برداشت کرد که موضوع مدل پذیرش فناوری که ابتدا در قالب یک مقاله در سال 1989 مطرح شد طی سالیان مورد توجه قرار گرفته و پژوهش های زیادی بر مبنای آن انجام شده است. پژوهش هایی که در موضوع توسعه و ارزیابی مدل نامبرده بود، استناد بیشتری را دریافت کرده اند.
    کلیدواژگان: مدل پذیرش فناوری، علم سنجی، نقشه علمی، پایگاه وب آو ساینس
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی فرسودگی شغلی و رابطه آن با متغیرهای جمعیت شناختی در کتابداران دانشگاهی اصفهان
    پرستو پارسایی محمدی، فیروزه زارع فراشبندی، سلمان علوی، احمد پاپی، مرتضی امرایی صفحات 69-88
    کارمندانی که دارای خدمات اجتماعی بوده و با مردم سر و کار دارند، انرژی و زمان زیادی را صرف ارائه خدمات به دیگران می کنند. این افراد نسبت به سایر کارمندان با سهولت بیشتری دچار فرسودگی شغلی و در نهایت کاهش کیفی ارائه خدمات به مراجعین می شوند. از آن جایی که شغل کتابداری از جمله مشاغل دارای خدمات اجتماعی است و فرسودگی شغلی نیز همانند اغلب موقعیت های روانشناختی متاثر از عواملی چون ویژگی ها و شرایط خاص افراد است، پژوهش حاضر بر آن است تا میزان فرسودگی شغلی را در بین کتابداران دانشگاهی اصفهان بررسی نموده و رابطه آن را با متغیرهای جمعیت شناختی مشخص نماید. پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی است. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلاچ به همراه پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی صورت می گیرد. پرسشنامه مزلاچ فرسودگی شغلی را در سه خرده مقیاس- خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و عملکرد فردی- می سنجد و پایایی نسخه فارسی آن از طریق آلفای کرونباخ 86/0 گزارش شده است. روش نمونه گیری سرشماری جامعه آماری است و شامل کلیه 117 نفر کتابدار شاغل در کتابخانه های دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان می باشد. میزان فرسودگی کتابداران مورد بررسی، خفیف بوده است. نیز بین فرسودگی شغلی با متغیرهای جمعیت شناختی مقطع تحصیلی، سابقه کار، تاهل، و سن در کتابداران مورد بررسی رابطه معناداری وجود ندارد، اما بین فرسودگی شغلی با متغیرهای جمعیت شناختی دانشگاه محل خدمت، جنس، و نوع استخدام رابطه معناداری وجود دارد. با توجه به میزان خفیف فرسودگی شغلی در کتابداران مورد بررسی، می توان با اندکی احتیاط چنین نتیجه گرفت که علی رغم این که ماهیت شغل کتابداری، خدمت مدار است اما میزان فرسودگی شغلی در شاغلان این حرفه نسبت به سایر مشاغل خدمت-مدار کمتر است. همچنین به نظر می رسد که فرسودگی شغلی با متغیرهای دیگری فراتر از آن چه بررسی شد از جمله عوامل فرهنگی، جامعه شناختی یا روانشناختی در ارتباط باشد.
    کلیدواژگان: فرسودگی شغلی، متغیرهای جمعیت شناختی، کتابداران دانشگاهی، اصفهان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ساخت، اعتباریابی و پایاسازی مقیاسی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در نظام های آموزش از دور
    فریدون یزدانی صفحات 89-104
    هدف این پژوهش ساخت، اعتباریابی و پایاسازی مقیاسی برای سنجش مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور بوده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390 تشکیل می داده اند که تعداد کل آنها 28530 نفر بوده است. برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ایاستفاده شد و بر این اساس تعداد 387 نفر آزمودنی از دو مرکز انتخاب گردید. برای جمع آوری اطلاعات، مقیاسی به نام مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی توسط محقق براساس معیارهای علمی و به شکل طیف لیکرت ساخته شد. این مقیاس دربرگیرنده 5 مولفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آنرا به شیوه خود-ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب سازی گویه های آن از توان افتراقی و برای تعیین میزان روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شده است. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (1388) در روایی همگرا 77/0 بوده است. همچنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی (به روش تحلیل مولفه های اصلی) بر روی مقیاس به استخراج 6 عامل با یک واریانس تراکمی نزدیک 5/66% منجر می شود. برای تعیین میزان پایایی آزمون نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است؛ بر این اساس میزان آلفای کرونباخ برای کل گویه ها 94/0 بوده است. در کل نتایج تحقیق نشان داد که مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی، مقیاسی مناسب برای استفاده در سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام آموزش از دور بوده و از روایی و پایایی لازم برخوردار است.
    کلیدواژگان: سواد اطلاعاتی، مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی، اعتباریابی، پایاسازی، دانشجویان دانشگاه پیام نور
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Normative and Informational Citing Conformity: A different Indication of the Collective Priority of Citations
    Farideh Osareh, Abdolhossein Farajpahlou, Manijeh Shehni Yailagh, Saeideh Ebrahimi Pages 1-20
    Aim
    The research conducted on citation behaviors show that whatever the number of citations an article receives in the first publication year, more is expected in the years after. The present research aims at exploring a distinct explanation for this phenomenon based on Citing Conformity factor.
    Method
    The research has been done in two separate parts. The first part was a survey that was conducted to assess the level of Citation Conformity of research sample. The second part was performed using citation analysis method, to identify the citation behavior patterns of authors based on their articles. The data gathered was analyzed using Multiple-Regression Method and stepwise model in order to assign the power of Normative Citing Conformity and Informational Citing Conformity factors in prediction of authors’ citation behavior patterns.
    Results
    Results of the Regression analysis indicated that part of the variance of this phenomenon is justifiable based on Citing Conformity. The results showed that Informational Citing Conformity was more predictable than Normative Citing Conformity, i.e., authors basically consider the number of article citations based on a presumed honesty in thought and action. Another motivation for citing such articles is conformity with group norms.
    Conclusion
    The results revealed that the type of special norms in citation networks, as virtual social networks, can follow group norms like Citation Conformity. It is necessary to consider the effects of these norms in order to validate citation index.
    Keywords: Citation Theories, Citing Conformity, Normative Conformity, Informational Conformity, Citation Motivations, Citation Patterns
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Suggesting a Pattern for Establishment of a Website Specific for Iranian Adult New Readers
    Narges Khani, Mortaza Kokabi, Zohreh Mirhosseini Page 21
    Aim
    This research aimed at identification of factors being important in designing a website specific to Iranian adult new readers. Studying the literature review on the topic outside and inside Iran, and visiting and surveying some 21 websites on adult new readers, researchers have tried to accomplish their goal.
    Method
    In this survey, 21 websites on adult new readers were identified and downloaded to a personal computer and studied. The required data was collected by means of a questionnaire devised for the purpose of this study and administered among a stratified-randomly selected sample of 306 adult instructors. The present research was based on two questions: 1. what are the important factors involved in designing a website specific to Iranian adult new readers? 2. What could be an optimum pattern for establishment of a website specific to Iranian adult new readers?
    Results
    to answer the first question, all factors included in downloaded websites plus four other options of “gallery”, “chat”, “TV programs”, and “index” can be included in the suggested website. To answer the second question, considering the options available in the downloaded websites, it was concluded that except two options of “user account” and “donation” that were judged with medium level of importance by respondents, all other options could be included with confidence in a website specific to Iranian adult new readers.
    Keywords: Adult New Readers, Iran, Website, Design
    Abstract View Paper Original: Persian
  • An Overview of the Hidden Cybernetic Concepts of the Quantum Theory of Information
    Somaye Sadat Akhshik Pages 37-54
    Aim
    Cybernetics, as a meta-disciplinary field covering principles & concepts of different scientific fields, has fixed and definite doctrines in itself. In this paper, after looking into this science with in two epistemological approaches running in cybernetics, including positivism and hermeneutics, the author tries to verify these principles and concepts.
    Method
    In a deep review of the literature on the information theory and information concept, as well as the Quantum Theory and its relationship with Quantum Theory of Information, these issues were pinpointed and elaborated.
    Results
    As a result, principles of quantum theory of information were identified and on the bases of the study, one can conclude that Cybernetics is an umbrella that can shelter at least parts of both theories of Information and the Quantum Theory of Information, as it is doing with other disciplines such as Communications, Games Theory, Caius, Systems Theory, Control, and so on.
    Keywords: Cybernetics, Principles, Information theory, Quantum theory, Quantum theory of information
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Citation Analysis and Mapping Scientific Output Map of Technology Acceptance Model on Web of Science Base during 1989-2011
    Mahboobeh Farzin Yazdi, Fatemeh Makkizadeh Pages 55-70
    Purpose
    In this research, the effort has been focused on studying the scientific literature and materials of technology acceptance area and Output Technology Acceptance Model on Web of Science Base during 1989-2011.
    Method
    Through the survey, bibliographic records with Scientometric method were extracted from the Web of Science base under the subject of technology acceptance by searching the keyword “Technology Acceptance Model” and defining a time period of 1989-2011. The resultant records were then saved in plain text mode and were registered in HistCite software in order to be analyzed.
    Results
    The findings suggested that in 2009 the highest number of literatures were produced for Technology Acceptance Model. They also showed that Shin and Venkatesh were the most active article producers on this subject. On the other hand, two articles from Davis in 1989 are the most effective articles in technology acceptance model. Moreover, 98% of produced documents in this area have been in English and 66.2% have been in the form of journal articles. Some 2,835 authors published articles on technology acceptance model during 1989-2011, citing a total of 36,340 references. The magazine which covered the most articles in this area was Computers in Human Behavior.
    Conclusion
    It was noticed that the studies which developed and assessed the Technology Acceptance Model, were assumed as important and were most referred to.
    Keywords: Technology Acceptance Model, Scientometrics, Scientific Map, Web of Science.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Job Burnout and Its Relationship to Demographic Variables in Academic Librarians of Isfahan
    Parstoo Parsaei Mohammadi, Firoozeh Zare Farashbandi, Salman Alavi, Ahmad Papi, Morteza Amraei Pages 69-88
    Aims
    People working in social services who are in contact with people on regular basis, spend a lot of time and energy on providing services for others. Compared to others, it’s easier for these people to suffer from job burnout, and for the quality of their services to drop as a result. Since a librarian’s job is to provide social services, the current study aims to review job burnout and its relationship with demographic variables among academic librarians.
    Method
    The data gathering tool is Maslach’s Job Burnout Questionnaire which measures the job burnout through its three subscales each of which measures emotional exhaustion, depersonalization and individual performance. The reliability of the Persian version of this questionnaire had been measured earlier using Cronbach's alpha, reported to be 0.86%.
    Results
    All in all, the studied librarians demonstrated low levels of Burnout. However, the results of the study showed that no significant relationships existed between job burnout and demographic variables of education, work experience, marital status, and age while, there appeared to be a significant relationship between job burnout and the other three variables of university in which the person works, gender and type of employment.
    Conclusions
    Due to low levels of Burnout in librarians under study, one would cautiously conclude that although the nature of a librarian’s job is service based, the people working in this line of work show lower job burnout compared to the employees of other service based jobs. Also, it seems job burnout in academic librarians is affected by other variables relevant to cultural, social and psychological factors.
    Keywords: Job Burnout, Demographic Variables, Academic Librarians, Isfahan
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Development and Test of Credibility and Reliability of a Scale for Measurement of Information Literacy of Students in a Distance Learning System
    Fereydoon Yazdani Pages 89-104
    Aim
    This research aimed at development, assessment and testing of a scale for the measurement of information literacy skills in the students of Payam Noor Universtiy.
    Method
    Survey method was used in this research and the research population was all the 28530 students enrolled in Hamedan Payam Noor University in the local academic year 1390-9. A sample consisted of 387 students were selected by random cluster sampling method. A scale was devised for the purpose of this research which was named the Scale of Information Literacy Measurement and consisted of 5 components with 30 items. The respondents were to answer the survey on a self-assessment basis.
    Results
    a test of correlation between the Scale of Information Literacy Measurement and that of Asgharnia (1388) resulted in a Correlation Coefficient of 0.77 which denotes existence of a good relationship. Also, the factor analysis test resulted in formation of 6 factors with a variance of %66.5. The reliability of the scale was tested by Cronbach’s Alpha which resulted in an alpha of 0.94.
    Conclusion
    All in all, as a result of the survey, it can be concluded that the Scale devised proved to be appropriate for measuring information literacy of the target students within the context of Distance Learning.
    Keywords: Information Literacy, Scale, Students, Payam Noor, Hamadan
    Abstract View Paper Original: Persian