فهرست مطالب
نشریه متافیزیک
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 15، بهار و تابستان 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/06/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-16رای سنتی درباره صدق های منطقی، آن ها را ضروری می داند اما به ضروری بودن این صدق ها از منظرهای مختلف انتقادهایی وارد شده است. دیوید کاپلان و ادوارد زالتا با معرفی عملگرهایی منطقی مدعی اند که می توان جملاتی ساخت که بنا بر تعریف متعارف صدق منطقی باشند، با این حال در همه جهان ها صادق نباشند. ویلیام هانسن مثال های زالتا را مبتنی بر پیش فرض هایی ناموجه می داند و به ویژه مفهوم اعتبار جهان بالفعل را تلقی درستی از اعتبار در صدق های منطقی نمی داند اما زالتا و نلسن در مقاله ای به انتقادهای او پاسخ می دهند و آن انتقادات را مبتنی بر آرائی دفاع ناپذیر می دانند. در این مقاله ابتدا صدق منطقی و تبیین تارسکی از آن را معرفی می کنیم سپس به ارائه مثال های کاپلان و زالتا می پردازیم. آنگاه انتقادات هانسن و پاسخ هایی را که به آن ها داده شده ذکر می کنیم و در انتها می کوشیم ریشه این اختلاف را در مبانی ما بعد الطبیعی طرفین بحث نشان دهیم.
کلیدواژگان: صدق منطقی، ضرورت، جهان های ممکن، نظریه مدل، بالفعل گرایی، ممکن گرایی -
صفحات 17-32غرض از نگارش نوشتار حاضر، مطالعه و بررسی جایگاه خواجه نصیرالدین طوسی در ظهور، رشد و بالندگی پارادایم های سه گانه فلسفه اسلامی یعنی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه است؛ از این رو، ابتدا ضمن ارائه توضیحات مختصری درباره مفهوم واژه «پارادایم» و سه مکتب فلسفی مذکور، بر معنای مختار از این واژه استوار می شود و سپس نقش خواجه نصیر طوسی در تطور این سه پارادایم تحلیل خواهد شد. نگارنده بر این باور است که خواجه نصیر با اتخاذ رویکردی تعامل-محور، به رهیافتی جدید در فهم پارادایم ها نائل شده است. وی در زمره اندیشمندانی است که با ایجاد تعامل سازنده و ترابط اثربخش میان دو پارادایم مشاء و اشراق، زمینه ظهور پارادایم حکمت متعالیه را فراهم آوردند. این مسئله، هم از حیث مفهوم سازی اصطلاح «حکمت متعالیه» و هم از لحاظ رهیافت معرفتی قابل تبیین است. تاثر نظام حکمت صدرایی از خواجه نصیر طوسی در مسائل مختلف نیز چشمگیر و قابل تامل است.
کلیدواژگان: خواجه نصیرالدین طوسی، فلسفه اسلامی، پارادایم، مشاء، اشراق، حکمت متعالیه -
صفحات 33-44ابن سینا نخستین فیلسوف مسلمان است که به طور دقیق به پیوند عمیق مفهوم ارسطویی اوسیا با وجود و ناهمگونی های معنا شناختی آن، توجه نموده است و کوشیده تا از طریق تحلیل هستی شناسانه معنای ارسطوئی اوسیا، نقصان اندیشه ارسطو را ترمیم نماید. ابن سینا از مفهوم ماهوی اوسیای ارسطو به «ما کونه فی الواقع لا فی موضوع» تعبیر می کند و مفهوم غیر ماهوی آن را در خود وجود منحصر می سازد. به این طریق، ابهام در موضوع و مسائل متافیزیک مرتفع می گردد و ظرفیت فلسفه ارسطو در تاسیس یک نظام فلسفی وجودشناختی نمایان می گردد. از نظر این قلم، ژرف نگری و دقت نظر ابن سینا در فهم درست این مفهوم محوری ارسطو حاکی از قوت و اعتبار نظرات او در ارسطوشناسی است.
کلیدواژگان: ابن سینا، ارسطو، حکمت سینوی، اوسیا، جوهر، اعتبارات ماهیت، الاهیات -
صفحات 45-62
یکی از موارد مواجهه هیدگر با فلسفه هگل، نقد مفهوم زمان اوست. از نظر هیدگر، زمان هگل زمان گذشته، عرفی و متعارف (vulgar)و بازخوانی صرف فیزیک ارسطوست. شارحان متعددی از جمله دریدا، ملابو، ترایورز و دیگران نقدهایی بر این نحوه تفکر هیدگر وارد دانسته اند. یکی از مهمترین نقدها در تفسیر هیدگر از زمان هگل این است که نقد او صرفا مبتنی بر فلسفه طبیعت هگل و نه بر اساس تمامی دقائق فلسفه اوست. در این بررسی نشان داده می شود که او همچنین در این مساله، بیش از اندازه در نقش صوری زمان به عنوان نفی نفی اغراق کرده است. در پایان نتیجه گیری می شود برخلاف تفسیر هیدگر، آینده بخش مهمی از فلسفه هگل است و مراحل متعددی از زمان در فلسفه او وجود دارد. بدین ترتیب زمان هگل را عرفی و متعارف دانستن، مورد تردید قرار می گیرد.
کلیدواژگان: هگل، روح، هیدگر، آینده، زمان -
صفحات 63-76اوایل قرن بیستم در زمانی که دیگر گرایش های فلسفی رو به رشد بودند، دو جریان فلسفی مهم پدید آمد و به سرعت بر فضای فکری حاکم شد: فلسفه تحلیلی و فلسفه قاره ای. برجستگی این دو سنت سبب شده است که فلسفه معاصر در معروفترین طبقه بندی، به تحلیلی- قاره ای تقسیم شود اما این تقسیم، مسائلی از این دست را پیش آورده است: آیا این تقسیم جامع و مانع است و می تواند همه گرایش های فلسفی معاصر را در بر بگیرد؟ چه ویژگی هایی این دو سنت را از هم متمایز می کند؟ این تقسیم تا چه حد بر تلقی جغرافیایی- زبانی استوار است و چه کاستی هایی در این تلقی وجود دارد؟ در این مقاله پس از توضیح نسبت میان فلسفه تحلیلی و فلسفه قاره ای، برخی از تلاش هایی که برای توجیه این تقسیم صورت گرفته است، مورد بررسی قرار می گیرد.
کلیدواژگان: فلسفه تحلیلی، فلسفه قاره ای، فلسفه معاصر، تلقی جغرافیایی، زبانی، تاریخ فلسفه -
صفحات 77-96
«ابرانسان» یکی از بنیادی ترین آموزه های فلسفی نیچه است که موضوعیتی اساسی در فلسفه ورزی او دارد. نیچه در مقام متفکری ژرف و آگاه به زمانه، معناباختگی زندگی را در عصر و جامعه ای که در آن می زید نیک دریافته است و بر آن می-شود تا به سان طبیبی دلسوز و دردآگاه، بشر روزگار خویش را از بحران پیش رو که آن را «نیست انگاری» نام نهاده است، گذر دهد و افقی روشن و مطلوب در برابر دیدگان او بگشاید. طرح درخشانی که نیچه بدین منظور در سر دارد، ویرانی همه هنجارها و باورهای مرسوم، و «باز ارزش گذاری همه ارزش ها» با رویکردی اشراف سالارانه و والاتبارنه و مبرا از انحطاط برده صفتانه می باشد. رسالتی سترگ که برای تحقق آن، پیامبری به نام «ابرانسان» برمی انگیزد تا به اعجاز اراده سرشار و آفرینش گرش چونان تهی زندگانی را لبریز معنا سازد که سرمستانه تکرار مداوم آن را در هیات «بازگشت جاودانه همان» آری گوید و همین هستی این جهانی را با همه کاستی ها و نابسندگی هایش عاشقانه در آغوش کشد. در این جستار به قدر امکان از سیمای «ابرانسان» نیچه و بایسته های او پرده برخواهیم گرفت.
کلیدواژگان: ابرانسان، شور فاصله، نیست انگاری، باز ارزش گذاری ارزش ها، معنای زندگی -
صفحات 97-112کانت در فلسفه استعلایی خویش، پدیدار (فنومن) را حقیقتی تالیف یافته از کثرات شهود حسی و مقومات پیشینی ذهن معرفی کرده و آن را از ناپدیدار (نومن) تفکیک کرده است. به عقیده وی، ساحت «محسوس» طبیعت، ساحتی تجربی، متعین و مکانیکی است که تحت مفاهیم و اصول پیشینی ذهن و فاهمه، کلیت و ضرورت یافته است، حال آنکه ساحت «فوق محسوس» از مفاهیم و اصول متعین فاهمه آزاد است. عرصه اخیر که به عنوان عرصه اعیان و حقایق فی نفسه معرفی شده است، نقشی بسیار اساسی در نظام فلسفه کانت ایفا می کند زیرا با تبیین مواردی چون احساس زیباشناختی، امکان گذر از طبیعت به آزادی، بنیادهای نظریه معرفت، اخلاق و دین و درنهایت، تبیین ارگانیسم های زنده و غیرزنده طبیعی، حلقه های متعددی از زنجیره نظام فلسفه کانت را تاسیس، تکمیل و به هم متصل می سازد. اما این ساحت که کانت در نقد اول به صراحت امکان دست یابی به آن را نفی کرده است چگونه حاصل می آید؟ و درصورت حصول، چگونه با دعاوی کانت در خصوص محدودیت معرفت تجربی قابل جمع است؟ این نوشتار درصدد است علاوه بر تبیین چگونگی حصول فرولایه فوق محسوس در اندیشه کانت و کاربردهای متعدد این ساحت، سازگاری آن با دیگر مبانی اندیشه وی را نیز نشان دهد.
کلیدواژگان: فوق محسوس، فاهمه، عقل، طبیعت، صورت محض، غایت شناسی
-
Pages 1-16According to a traditional view all logical truths are necessary; however، this thesis recently has been faced with various critiques from different points of view. Introducing some logical operators، David Kaplan and Edward Zalta claim that there are logical truths regarding common definition ‒ that are not necessary. William Hanson objects Zalta''s examples believing that they rely on unjustified presuppositions; especially he does not accept real world validity as a proper notion for presenting logical truth. Nelson and Zalta reply to his objections claiming that they have unacceptable grounds. In this paper، we introduce logical truths، then present Kaplan''s and Zalta''s examples and explore Hanson''s objections together with their replies. At last we try to show the metaphysical roots of the debates.Keywords: logical truths, necessity, possible worlds, model theory, actualism, possibilism
-
Pages 17-32Our aim in this article is to investigate Khajeh Nasir`s effective role in emergence، growth and development of triple paradigms of Islamic philosophy، that are، Masha’، Ishraq and al-Hekmah al-Motealiyeh. Thus، first we present a summary of the meaning of “paradigm” and then discuss Tusi`s role in the development of triple paradigms of Islamic philosophy. We believe that، by using an interactive approach، Khajeh Nasir has attained a new approach to understand the paradigms. He is the first thinker in Islamic world who created a constructive and effective interaction between two paradigms of Masha’ and Ishraq، and paved the way for the emergence of al-Hekmah al-Motealiyeh. This can be explained with regard to either the conceptualization of al-Hekmat al-Motealiyeh or epistemological approach. Al-Hekmah Al-Motealiyah was influenced a lot by Tusi.Keywords: Khajeh Nasir al Din al Tusi, Islamic philosophy, paradigm, Masha', Ishraq, al, Hekmah al Motealiyeh
-
Pages 33-44Avicenna may be regarded as the first Muslim philosopher who has perceived a deep connection between Aristotelian concept of ousia and being and، analyzing the concept ontologically، he tried to correct the failures of Aristotle’s thought in this field. In this way، the ambiguity of the subject-matter of first philosophy has been omitted and the capability of Aristotle’s philosophical teachings is used for establishing a religious philosophy. As is explained، in spite of considerable changes made in contemporary studies on Aristotle`s philosophy، Avicenna can be regarded as a perfect authority in this field.Keywords: Avicenna, Aristotle, Avicenna's philosophy, ousia, entity, incidental, theology
-
Pages 45-62
One of the Heidegger''s encounters with Hegel is his Critique of Hegel''s Notion of Time. Heidegger believes that Hegel''s concept of time is past time، the vulgar understanding of time and simply a paraphrase of Aristotle''s Physics. Several commentators like Derrida، Malabou، Trivers and others launched critiques on this mode of Heidegger’s thinking. One of the most important critiques on Heidegger''s interpretation of Hegel''s time is that his critique is based upon a limited interpretation of Hegel''s philosophy of nature but not upon all minutiae of Hegel''s philosophy. This study also shows that in this case he overestimates the formal characterization of time as the negation of negation. Finally، we conclude that، in spite of Heidegger''s interpretation، the future is an important part of Hegel''s philosophy and there are several stages of time in his philosophy. Thus، we can question the vulgar understanding of Hegel''s time.
Keywords: Hegel, spirit, Heidegger, future, time -
Pages 63-76At the beginning of the twentieth century، when other philosophical tendencies were in the ascendance، two important movements emerged which rapidly came to dominate the intellectual domain: analytic philosophy and continental philosophy. The prominence of these two traditions caused the most famous classification of contemporary philosophy into analytic/continental. But this division created problems such as: Is it a comprehensive and exclusive division and could it cover all trends of contemporary philosophy? What are the features of each school which distinguish it from the other? This article tries to explain the relation between analytic philosophy and continental philosophy، and to evaluate the efforts which have been done to justify the division.Keywords: analytic philosophy, continental philosophy, contemporary philosophy, geographical, linguistic attitude, history of philosophy
-
Pages 77-96
This paper aims at introducing characteristics of Nietzsche’s “Superhuman” as much as possible. Being principal subject in his philosophical activity، “Superhuman” is one of the most basic philosophical thoughts of Nietzsche. As a time-conscious and deep thinker، he has properly realized the meaninglessness of life in his time and society and therefore intends to pass the human being through “Nihilism” crisis like a compassionate and knowledgeable physician، opening a bright and desirable horizon in front of his eyes. Nietzsche’s brilliant plan to achieve this purpose is the destruction of all common beliefs and norms and “revaluation of all values” with a noble and aristocratic approach away from slavery-like degeneration. A big mission for which a prophet، called “Superhuman”، is selected in order to give the meaning to the meaningless life with his creative and strong will، resulting in happily aspiring of frequent repetition of life in the form of “eternal recurrence”. He also amorously embraces the current world with all of its deficiencies.
Keywords: Superhuman, pathos of distance, Nihilism, revaluation of values, the meaning of life -
Pages 97-112In Kant''s transcendental philosophy، «sensible» is an object composed of multiple sense intuitions and a priori constitutive of mind. In this philosophy، sensible nature is empirical and mechanical that becomes universal and necessary under determinate concepts and principles of Understanding. But، there is another space not determined by concepts and principles of Understanding. This space is «super sensible». This super sensible is the space of noumenal objects and is very important in Kant''s system of philosophy. This sphere is important for explaining the principle of uniformity of nature as a supporter to induction، some ethical items and religion theory، organisms and culture. But how can we get at this realm? And is this realm compatible with the realm of empirical knowledge? In this paper we want to explain these matters.Keywords: super sensible, nature, understanding, reason, teleology, pure forms
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.