مجله مطالعات علوم پزشکی
سال بیست و چهارم شماره 8 (آبان 1392)

اتامبوتول یکی از داروهای کلیدی جهت درمان بیماری سل بوده و بروز مقاومت به آن به صورت فزاینده ای گزارش می شود. در مطالعه حاضر روش Polymorphism) (Restriction Fragment Length PCR-RFLP در شناسایی سریع مقاومت سویه های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس نسبت به اتامبوتول مورد بررسی قرار گرفته است.
در این مطالعه از127 سویه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در مرکز تحقیقات سل اراک، 60 سویه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. جداسازی DNA با استفاده از روش Chelex100انجام گردید. PCR با کمک پرایمرهای اختصاصی برای آمپلی فیکاسیون قطعه bp167 ژن embB اجرا گردید. محصول PCR با کمک آنزیم های HaeIII و NlaII مورد RFLP قرار گرفت و الگوی باندها تعیین شد. قطعه مورد نظر در تعدادی از نمونه ها تعیین ترادف (سکوئنس) شده و به عنوان استاندارد طلایی با روش ارائه شده مقایسه گردید.
از 60 سویه مورد مطالعه، 43 سویه از نظر فنوتیپی مقاوم به اتامبوتول و 17 سویه حساس به این دارو بودند. انجام PCR، باند 167 را ارائه نمود که نشان دهنده انتخاب صحیح پرایمرها و تعیین برنامه مناسب آمپلی فیکاسیون بود. از 43 سویه مقاوم، 19 سویه با روش RFLP دارای موتاسیون در کدون ATG-Met 306 و 24 سویه غیر موتان تشخیص داده شدند. تمامی 17 سویه حساس، غیر موتان بودند. این روش برای تعیین سویه حساس دارای حساسیت و ویژگی 100درصد می باشد. نتایج تعیین توالی، انطباق کامل با نتایج PCR-RFLP را نشان داد.
نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که روش PCR-RFLP می تواند به عنوان یک روش ساده و سریع برای تعیین حساسیت به اتامبوتول در سویه های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مورد استفاده قرار گیرد.

با توجه به اینکه بیماری های قلبی – عروقی شایع ترین عامل مرگ ومیر در سراسر جهان و انفارکتوس میوکارد از کشنده ترین فرم از بیماری های قلبی و عروقی محسوب می شود، لذا شناخت عوامل زمینه ساز برای این بیماری در فهم درمان و پیشگیری کمک زیادی می کند. در همین راستا سندرم متابولیک به عنوان تجمیعی از عوامل خطرزا نقش بسزایی دارد و با توجه به اینکه شیوع این سندرم متابولیک به عوامل مختلف ژنتیکی، جغرافیایی، فرهنگی و تغذیه ای ارتباط دارد بر همین اساس تصمیم گرفتیم که شیوع این سندرم را در بیماران دچار انفارکتوس میوکارد در مرکز آموزشی درمانی قلب سید الشهداء ارومیه مورد مطالعه قرار دهیم.
در این مطالعه مورد - شاهدی تمام بیمارانی که در مقطع زمانی یک ساله از 1391 لغایت 1392 با معیارهای سه گانه انفارکتوس میوکارد در تنها مرکز فوق تخصصی قلب سید الشهداء ارومیه بستری شده بودند وارد مطالعه شده و برای همه آن ها فرم مخصوص کسب اطلاعات بالینی و پاراکلینیکی آن ها در فرم مخصوص درج شد و بر اساس معیارهای ATP III به دو گروه دارای سندرم متابولیک یا بدون آن تقسیم شدند و به کمک آزمون log linear مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.
در مجموع 172 بیمار دچار MI وارد مطالعه شدند که حدود 67/4 درصد بیماران دارای سندرم متابولیک 32/6 درصد بیماران فاقد این سندرم بودند. در گروه سندرم متابولیک شیوع زنان بیشتر از مردان بوده در حالی که در گروه مقابل مردان شایع تر از زنان بودند. بر اساس نتایج به دست آمده محل MI، نوع MI، سابقه اقدامات تهاجمی، میزان LVEF، میزان سواد، محل سکونت بین دو گروه تفاوت معنی داری نداشت.
با توجه به شیوع بالای سندرم متابولیک در بیمارانMI اقدامات موثر در جهت غربالگری سندرم متابولیک در منطقه و کشور لازم است و با تعدیل عوامل از وقوع MIها می توان کاست.

فشار خون یکی از عوامل موثر بر سبک زندگی و کیفیت زندگی و سومین علت مرگ و میر در دنیاست. لذا مطالعه حاضر با اثر بخشی درمان شناختی- رفتاری بر روی بیماران مبتلا به فشار خون در جهت ارتقاء سبک زندگی و کیفیت زندگی انجام گرفته است.
مواد و این پژوهش به روش نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه شاهد انجام شده است. نمونه شامل 30 مرد مبتلا به فشار خون بود که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (15نفر) و کنترل (15 نفر) قرار داده شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت-فرم کوتاه (36-SF) و پرسش نامه سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت HPLPII استفاده شد. هر دو گروه تحت دارو درمانی بودند اما گروه آزمایش علاوه بر دارو درمانی 8 جلسه درمان شناختی- رفتاری را دریافت کرد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کواریانس(آنکوا) استفاده شد.
نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه مداخله و شاهد تفاوت معنی داری وجود دارد. بدین معنی که درمان شناختی-رفتاری موجب تغییر در نمره سبک زندگی و کیفیت زندگی بیماران در گروه مداخله نسبت به گروه شاهد شده است. میانگین نمرات سبک زندگی و کیفیت زندگی در گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد افزایش پیدا کرده بود (01/0>p).
یافته های پژوهش حاضر مشخص می کند که درمان شناختی-رفتاری می تواند به همراه درمان دارویی در سبک زندگی و کیفیت زندگی اثر گذار باشد.

خطر مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی مرحله انتهایی (ESRD) نسبت به جمعیت عمومی بیشتر است و چنانچه به این موضوع توجهی صورت نگیرد می تواند باعث مرگ بیماران کاندید دریافت کننده پیوند کلیه گردد. در این مطالعه میزان و نحوه درگیری عروق کرونر در بیماران کاندید پیوند کلیه مورد بررسی قرار گرفته است.
در این مطالعه 56 بیمار(24 زن و 32 مرد) کاندید پیوند کلیه قبل از دریافت پیوند تحت آنژیوگرافی قرار گرفتند تا شیوع بیماری عروق کرونر و الگوی درگیری عروق، نیاز به ریواسکولاریزاسیون و ارتباط آن ها با بیماری زمینه ای ایجاد کننده ESRD و طول مدت دیالیز مورد بررسی قرار گیرد.
7/60درصد (34نفر) مبتلا به بیماری عروق کرونر (CAD) بودند که از این بین 3/82درصد (28 نفر) کاندید ریواسکولاریزاسیون بودند. در این مطالعه رابطه معنی داری بین تعداد رگ های درگیر با بیماری زمینه ای و طول مدت دیالیز بدست نیامد. همچنین نسبت درگیری شریان کرونر اصلی چپ تفاوت معنی داری بر حسب بیماری زمینه ای نداشت (05/0p>). نیاز به ریواسکولاریزاسیون نیز با سن بیماران، نوع بیماری زمینه ای و طول مدت دیالیز ارتباط معنی داری را نشان نداده است (05/0p>).
با توجه به شیوع بالای بیماری عروق کرونر در بیماران کاندید پیوند کلیه، خصوصا در بیماران دارای فاکتورهای خطر قلبی به نظر می رسد انجام آنژیوگرافی شریان های کوروناری قبل از اقدام به پیوند کلیه و همچنین درمان موثر CAD ضروری باشد (بدون انجام تست های غیر تهاجمی).

جهت تشخیص VUR، روش های مختلفی بکار می رود که مهم ترین آن ها VCUG و DRC می باشند. این مطالعه جهت مقایسه دو روش VCUG و DRC در تشخیص VUR، ترتیب داده شده است.
طی یک سال کودکان مراجعه کننده به بخش نفرولوژی کودکان در محدوده سنی 2 ماه تا 15 سال مبتلا به UTI، به صورت ساده و تصادفی توسط یکی از روش های VCUG یا DRC، از نظر تشخیص VUR، تحت مطالعه قرار گرفتند. روش تجزیه و تحلیل داده ها شامل Chi-squre برای بررسی ارتباط تست های متغیرها و آنالیز Descriptive برای گزارش فراوانی ها بود.
135 کودک معادل 270 واحد حالب کلیه وارد مطالعه شدند. در 136 واحد DRC و در 134 واحد VCUG انجام گرفت. هر دو گروه از نظر سنی و جنسی، شرایط یکسانی داشتند در روش DRC از 136 واحد حالب کلیه مورد مطالعه، 66 واحد (5/48درصد) دچار VUR بودند ولی در روش VCUG از 134 واحد 44 واحد (8/32درصد) دچار VUR بودند.
بحث: در مطالعه ما درصد تشخیص VUR بین دو روش DRC و VCUG تفاوت معنی دار داشت. یعنی موارد تشخیص داده شده VUR به روش DRC بیش از موارد VCUG بود.
در کودکان با عفونت ادراری احتمال کشف VUR در روش DRC، در مقایسه با VCUG، با درصد بالاتری امکان پذیر است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان رابطه و پیش بینی تغییرات سلامت روان از طریق متغیرهای امید و اضطراب مرگ انجام شده است.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی و در قالب یک طرح همبستگی می باشد. جامعه آماری عبارت بود از کلیه ی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه ارومیه که در سال تحصیلی 91-90 مشغول به تحصیل بودند. بر اساس جدول مورگان 340 دانشجو (205 دختر و 135 پسر) به عنوان نمونه مورد مطالعه به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسشنامه امید اسنایدر (HS)، مقیاس اضطراب مرگ (DA) و پرسشنامه سلامت روانی (GHQ-28) بود. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی از جمله آزمون تی مستقل، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام، تحلیل شدند.
نتایج نشان داد که بین میانگین نمره دانشجویان دختر و پسر در متغیرهای امید و اضطراب مرگ تفاوت معنی داری وجود دارد. اما در مقیاس سلامت روان، تفاوت معنی دار نبود. نتیجه دیگر تحقیق نشان داد که بین امید با اضطراب مرگ همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. نتایج نهایی حاصل از رگرسیون نشان داد که امید و اضطراب مرگ پیش بینی کننده معنی دار سلامت روان می باشند. و در مطالعه حاضر توانستند 2/31 درصد تغییرات مربوط به سلامت روان را پیش بینی و تبیین کنند.
نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که امید و اضطراب مرگ می توانند سلامت روان را به طور معنی داری پیش بینی کنند. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که با افزایش امید در میان دانشجویان، از میزان اضطراب مرگ آنان کاسته و سلامت روان در آن ها افزایش می یابد.

یکی از سیستم های مهم تعمیر DNA، سیستم ترمیم جفت بازهای ناجور (MMR) است. موتاسیون در این سیستم می تواند منجر به انواع مختلف سرطان شود. اگزونوکلئاز1 (Exo1) تنها اگزونوکلئاز درگیر در سیستم MMR انسانی است. به دلیل نقش خاص Exo1 در سیستم MMR، این ژن یک فاکتور مستعد کننده در سرطان کلورکتال محسوب می شود. چند شکلی های تک نوکلئوتیدی ((SNP در افزایش یا کاهش میزان ابتلا به سرطان کلورکتال دخیل هستند. در این مطالعه، به منظور دستیابی به بیومارکرهای مستعد کننده سرطان کلورکتال، به بررسی همبستگی پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدی rs1635498 (C723R) ژن Exo1 و احتمال خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان طالقانی تهران می پردازیم.
این مطالعه مورد-شاهدی بر روی 111 بیمار مبتلا به سرطان کلورکتال و 121 فرد سالم که به بیمارستان طالقانی شهر تهران مراجعه کرده بودند انجام گرفت. جهت تعیین ژنوتیپ های پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدیrs1635498 ژن Exo1 از روش PCR-RFLP و آنزیم محدودالاثر HpyCHIV مورد استفاده قرار گرفت.
بر اساس یافته ها در حالتی که ژنوتیپ TT به عنوان مرجع انتخاب شد، درصد فراوانی ژنوتیپ های CC،CT،TT در بیماران مبتلا به سرطان کلورکتال 1/90، 0/9، 9/0 درصد و در گروه کنترل 6/92، 4/7، 0/0 درصد بوده و اختلاف معنی دار نشان ندادند. درصد فراوانی آلل T در نمونه های بیمار، 6/94 درصد و در گروه کنترل 3/96 درصد بود. همچنین درصد فراوانی الل C در نمونه های بیمار و کنترل به ترتیب، 4/5درصد و 7/3 درصد محاسبه شد.
نتایج نشان داد که پلی مورفیسم rs1635498 ژن Exo1 با مستعد کردن افراد در ابتلا به سرطان کلورکتال همبستگی نداشته و بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که این پلی مورفیسم در افزایش یا کاهش خطر ابتلا به سرطان کلورکتال نقش معناداری ندارد.

افزایش سن و فقدان تولید استروژن پس از یائسگی، با افزایش فشارخون و اختلال عملکرد اندوتلیال همراه است. فعالیت ورزشی می تواند عملکرد اندوتلیال را در بیماران پرفشار خون بهبود ببخشد. لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر یک دوره تمرین هوازی بر شاخص های عملکرد اندوتلیالی در زنان یائسه پرفشار خون می باشد.
در این مطالعه نیمه تجربی 20 زن یائسه غیر فعال پرفشار خون پس از نمونه گیری به صورت در دسترس و هدفمند، به طور تصادفی به دو گروه تمرین هوازی و کنترل تقسیم شدند. برنامه تمرینی شامل 45 تا 60 دقیقه فعالیت هوازی ریتمیک با شدت 40 تا 60 درصد حداکثر ضربان قلب، 3 جلسه در هفته و به مدت 6 هفته بود. نمونه های خونی گرفته شده در قبل و پس از پروتکل تمرینی، برای سنجش مولکول های چسبان بین سلولی-1، مولکول های چسبان سلول عروقی-1 و E- سلکتین آنالیز شدند.
پس از 6 هفته تمرین هوازی، سطوح مولکول های چسبان بین سلولی-1 در گروه تمرین هوازی کاهش معنی داری یافت (001/0=p). اما سطوح مولکول های چسبان سلول عروقی-1 و E- سلکتین در زنان تمرین کرده نسبت به گروه کنترل، کاهش معنی داری نیافت. به علاوه فعالیت ورزشی مزمن با کاهش معنی دار فشارخون سیستولی و دیاستولی در گروه تمرین هوازی همراه بود(به ترتیب 001/0=p و 015/0= p).
فعالیت بدنی به عنوان یک روش غیر دارویی مناسب می تواند سبب کاهش فشارخون و کاهش مولکول های چسبان بین سلولی-1 در زنان یائسه پرفشار خون گردد.

میگرن سندرم خوش خیم و راجعه ایی با نشانه های اختلال کارکرد عصبی است. پره اکلامپسی نوعی سندرم اختصاصی حاملگی است که یکی از علل اصلی مرگ و میر در مادر و جنین محسوب می شود. این تحقیق با هدف تعیین ارتباط بین پره اکلامپسی با میگرن در دوران بارداری مراجعه کننده به بیمارستان های شهر کاشان در سال 1390 انجام شد.
این مطالعه به روش تحلیلی مورد - شاهدی انجام شد. روش نمونه گیری به صورت غیر تصادفی بود. زنان به دو گروه تقسیم شدند: گروه مورد(دارای پره اکلامپسی) 132 نفر و تعداد افراد گروه شاهد(بدون پره اکلامپسی) 132 نفر. داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه 3 قسمتی شامل: مشخصات دموگرافیک، مشخصات طبی و مامایی، ارزیابی وجود پره اکلامپسی و وجود سابقه سردرد میگرن بود. P<0.05 معنی داری در نظر گرفته شد.
نتایج مطالعه نشان داد که میانگین سن بارداری در دو گروه مورد و شاهد به ترتیب دارای 9/3± 3/36 هفته و 1/2± 9/37 هفته بودند(P<0.001). بعلاوه تعداد مبتلایان به میگرن در گروه مورد(19 نفر) به طور معنی داری بیشتر از تعداد مبتلایان به میگرن در گروه شاهد(6 نفر) بود(P<0.001). این مطالعه نشان داد که نسبت شانس وجود سابقه سردردهای میگرنی در افراد دارای پره اکلامپسی(گروه مورد) 6/3 برابر بیشتر از افراد بدون پره اکلامپسی(گروه شاهد) بود (.(Odds Ratio=3.6; CI= 1.3-5.9 با توجه به نتایج این مطالعه، در طی مراقبت های بارداری، با تشخیص زودرس پره اکلامپسی و اقدامات درمانی لازم،می توان از احتمال بروز پره اکلامپسی در حاملگی کاست.

وقوع فوریت های پزشکی، در اعمال دندان پزشکی نادر هستند اما هنگامی که شرایط اضطراری رخ دهد، می تواند تهدید کننده حیات باشد. توانایی دندان پزشک برای رویارویی و مدیریت ابتدایی آن، عامل کلیدی برای به حداقل رساندن عوارض و مرگ و میر است. هدف از این پژوهش تعیین میزان آگاهی دندان پزشکان شهر ارومیه در برخورد با فوریت های پزشکی در مطب در سال 1391 است.
پژوهش کنونییک بررسی توصیفی تحلیلی و از لحاظ زمانی از دسته بررسی های مقطعی است. جامعه مورد نظر در این بررسی دندان پزشکان شهر ارومیه است که با روش نمونه گیری سرشماری انتخاب شدند. برای تهیه فهرست به سازمان نظام پزشکی مراجعه شده و فهرستی از دندان پزشکان فعال تهیه و بر پایه همین فهرست مراجعه انجام پذیرفت. پس از تکمیل و جمع آوری پاسخنامه ها، داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های کمی به صورت میانگین (± خطای استاندارد) و داده های کیفی به صورت فراوانی (درصد) نمایش داده شدند. برای مقایسه میانگین گروه ها از T-test و در صورت عدم احراز شرایط از معادل ناپارامتریک آن استفاده شد. برای بررسی متغیر کیفی نیز از X2-test و جهت بدست آوردن ارتباط متغیرهای کمی سن، سابقه کاری و آگاهی دندان پزشکان از آزمون Pearson correlation استفاده گردید.
از میان 100 دندان پزشک در ارومیه 95 دندان پزشک به پرسشنامه ها پاسخ دادند. از میان 95 دندان پزشک 1/41 درصد زن و 9/58 در صد مرد بودند. متوسط سن شرکت کنندگان91/9± 45/33بود.
در این مطالعه میزان آگاهی 3/5درصد دندان پزشکان ضعیف ارزیابی شد. 1/62 متوسط و 6/32 در صد عالی گزارش گردید. هیچ گونه رابطه معنی داری میان سن و میزان تجربه کاری و جنس دندان پزشکان با میزان آگاهی انان در بر خورد با شرایط اورژانس دیده نشد. شایع ترین میزان وقوع اورژانس سینکوپ بود. به علاوه شایع ترین داروی اورژانس در مطب آدرنالین 8/96 درصد و اکسیژن 1/82 درصد گزارش شد تجزیه و تحلیل آماری براساس مطالعه فوق نشان می دهد میزان آگاهی دندان پزشکان عمومی شهر ارومیه در برخورد با فوریت های پزشکی در حد خوب تا متوسط می باشد. فراوانی وجود داروها و تجهیزات مرتبط با اورژانس های پزشکی مشخص کننده این است که مقدار داروها و تجهیزات در دسترس برای مواقع اورژانس در حد قابل قبول است. رابطه معنی دار در جنسیت و میزان آگاهی وجود نداشت.