فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی
پیاپی 12 (پاییز 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/08/19
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حسین صادقی، بهروز ملکی، عباس عصاری، وحید محمودی صفحات 9-20
    مقاله ی حاضر درصدد مطالعه ی اثر اعتماد اجتماعی بر سرمایه انسانی است، به طوری که اعتماد اجتماعی شرط لازم برای سرمایه انسانی لحاظ شده است. واحد تحلیل این پژوهش، کشور بوده و تمام کشورهای مرتبط که واجد داده برای انجام مقایسه بودند، مورد بررسی قرار گرفتند.
    روش مورد استفاده فازی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری به ویژه نرم افزارهای Fs/QCA، SPSSو Excel استفاده شده است. یافته های تجربی ناظر بر رابطه ی فازی بین مجموعه ای و همچنین وارسی شروط لازم سرمایه انسانی - با استفاده شاخص سازگاری بین اعتماد اجتماعی و سرمایه انسانی - نشان داد در 68 درصد از کشورها، اعتماد اجتماعی شرط لازم برای توسعه انسانی است؛ شاخص پوشش نیز حاکی از پوشش 63 درصد فضای سرمایه انسانی توسط اعتماد اجتماعی می باشد؛ ضمنا مشخص شد درجه ی عضویت در مجموعه ی اعتماد اجتماعی با درجه ی عضویت در مجموعه ی سرمایه انسانی رابطه دارد؛ به طوری که هرچه درجه ی عضویت کشورها در مجموعه ی اعتماد اجتماعی بالا بیشتر باشد، درجه ی عضویت در مجموعه ی کشورهای با سرمایه انسانی بالا نیز بیشتر خواهد بود.
    کلیدواژگان: سرمایه انسانی، اعتماد اجتماعی، شرط لازم
  • کیومرث شهبازی، لسیان سعیدپور صفحات 21-38
    این مقاله با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی (PSTR) به عنوان یکی از برجسته ترین مدل های تغییر رژیمی، تاثیر آستانه ای توسعه مالی بر رشد اقتصادی کشورهای دی هشت را طی دوره زمانی 1980 تا 2011 مورد بررسی قرار داده است. برای این منظور از اعتبارات مالی مهیا شده برای بخش خصوصی به صورت درصدی از تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص توسعه مالی و متغیر انتقال استفاده شده است. نتایج آزمون خطی بودن، قویا وجود رابطه غیر خطی میان متغیرهای مورد مطالعه را نشان می دهد. همچنین لحاظ نمودن یک تابع انتقال با یک پارامتر آستانه ای که بیانگر یک مدل دو رژیمی است، برای تصریح رابطه غیر خطی میان متغیرهای مورد مطالعه کفایت می کند. نتایج نشان می دهند که حد آستانه ای برابر 55/26 درصد است و پارامتر شیب نیز 24/0 برآورد شده است. در رژیم اول، توسعه مالی تاثیر منفی بر رشد اقتصادی دارد که پس از عبور از حد آستانه ای، در رژیم دوم میزان تاثیرگذاری آن مثبت اما بسیار اندک است. لذا توسعه مالی نقش برجسته ای در فرایند رشد اقتصادی کشورهای دی هشت ایفا نمی کند و حتی با پیشرفت سطوح توسعه مالی میزان اثرگذاری آن بسیار ناچیز می باشد.
    کلیدواژگان: تاثیر آستانه ای، توسعه مالی، رشد اقتصادی
  • مرتضی عزتی، لیلا شهریاری، محدثه نجفی، علی شفیعی صفحات 39-56
    این پژوهش با تدوین شاخص اندازه گیری تبعیض اقتصادی بین منطقه ای بر پایه نگاه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تلاش دارد اثر این تبعیض را بر رشد اقتصادی استان ها برآورد کند. داده های استانی سال های 1379 تا 1388 گردآوری و مدل رشد با روش داده های تابلویی اقتصاد سنجی برآورد شده است. متغیر وابسته مدل، تولید ناخالص داخلی و رشد آن و متغیرهای توضیح دهنده مدل، موجودی سرمایه و نیروی کار استان بوده اند که شاخص تبعیض اقتصادی بین منطقه ای نیز به صورت شاخص ترکیبی تبعیض اقتصادی بین منطقه ای و نیز دو شاخص جداگانه تبعیض اقتصادی بین منطقه ای بر پایه ظرفیت و بر پایه نیاز وارد مدل شده و برآوردها انجام شده است. اصلی ترین نتایج آن است که تبعیض به سود استان های دارای ظرفیت ها بالا، بر اقتصاد و رشد اثر منفی دارد، اما تبعیض به سود استان هایی که نیازهای انسانی بیشتری دارند و برای رفع بیشتر نیازهای آنها، بر رشد اقتصادی اثر مثبت دارد.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، تبعیض، منطقه ای، بودجه، ظرفیت، نیاز
  • ابراهیم هادیان، علی حسین استادزاد صفحات 57-74
    آسیب های زیست محیطی ناشی از فعالیت های اقتصادی مهم ترین پیامد جنبی منفی موثر بر رفاه جامعه شناخته می شود. انتشار آلودگی همراه با افزایش فعالیت های اقتصادی، تاثیر مثبت افزایش تولید و رشد اقتصادی بر رفاه اجتماعی را کاهش می دهد. از این رو دغدغه سیاست گزاران اقتصادی در تدوین برنامه های اقتصادی، کنترل آسیب های زیست محیطی ناشی از گسترش فعالیت اقتصادی می باشد. یکی از این ابزارهای کنترل وضع مالیات بر آلودگی است. از این رو هدف اصلی این مقاله برآورد سطح بهینه مالیات بر آلودگی در اقتصاد ایران با استفاده از یک الگوی رشد تعمیم یافته می باشد. به این منظور، یک الگوی سه بخشی شامل خانوار، بنگاه و دولت در نظر گرفته شده که پس از حل الگو با استفاده از آمار مربوط به اقتصاد ایران مقدار بهینه مالیات بر آلودگی محاسبه شده است. پس از کالیبره کردن الگوی حل شده، نرخ بهینه مالیات بر آلودگی 8/7 هزار ریال به ازای هر تن انتشار CO2 بدست آمده است.
    کلیدواژگان: مالیات بر آلودگی، الگوی رشد تعمیم یافته، اقتصاد ایران
  • ابوالقاسم اثنی عشری، محمدحسین پورکاظمی، اصغر ابوالحسنی هستیانی، احمد لطفی مزرعه شاهی صفحات 75-88
    پس اندازهای داخلی یکی از مهم ترین منابع تامین مالی سرمایه و رشد اقتصادی محسوب می شوند. این پس اندازها با ریسک بازدهی سرمایه مواجه اند. نا اطمینانی در بازدهی سرمایه می تواند منجر به انحراف تصمیمات عوامل اقتصادی در زمینه پس انداز، مصرف و سرمایه گذاری شود و بسته به نوع رفتار مردم باعث تغییر در نرخ رشد اقتصادی گردد. مطالعه حاضر نرخ رشد اقتصادی را تحت نا اطمینانی در بازدهی سرمایه (با حرکت براونی استاندارد) با استفاده از کنترل بهینه تصادفی محاسبه و آن را با نرخ رشد اقتصادی متعین مقایسه می کند. نتایج بیانگر آن است که اگر ضریب ریسک گریزی نسبی کمتر از واحد باشد، متوسط نرخ رشد بلند مدت اقتصادی تصادفی از متعین کمتر خواهد بود و با افزایش میزان نااطمینانی در بازدهی سرمایه، رشد اقتصادی کاهش می یابد. همچنین، با استفاده از داده های اقتصاد ایران در دوره 89-1353، ابتدا بر پایه معادله دیفرانسیل تصادفی، مدلی پویا برای تولید ناخالص داخلی شبیه سازی و متوسط نرخ رشد3.85% برآورد شد. سپس، رابطه بین نااطمینانی بازدهی سرمایه (حاصل از مدل واریانس ناهمسانی شرطی خودرگرسیو تعمیم یافته نمایی) و نرخ رشد اقتصادی بررسی و مشخص گردید که طی این دوره رشد اقتصادی ایران با نوسانات بازدهی سرمایه رابطه ای منفی داشته است.
    کلیدواژگان: فرضیه نااطمینانی، نرخ بازدهی سرمایه، رشد اقتصادی، مدل EGARCH، ایران
  • علی اسدی، سید میثم اسماعیلی صفحات 89-104
    در طول چند دهه اخیر، مباحث مربوط به سرمایه انسانی و تاثیر آن بر رشد اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در همین راستا، هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر شاخص توسعه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران در دوره ی زمانی 2012 -1971 است. بنابراین، در راستای هدف تحقیق، ابتدا به محاسبه شاخص توسعه انسانی ایران بر اساس تعریف سازمان ملل در سال 2010 پرداخته شده و در ادامه با استفاده از مدل مارکوف- سوئیچینگ تاثیر شاخص توسعه انسانی بر رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. مدل اصلی تحقیق با استفاده از مدل رشد لوکاس و الگوی لین (2004) تعیین گردیده است. برای برآورد رابطه غیرخطی موجود میان توسعه انسانی و رشد اقتصادی بر اساس مقدار تابع راست نمایی، مدل MSI با دو رژیم (رونق و رکود اقتصادی) از میان حالت های مختلف مدل مارکوف- سوئیچینگ (MS) برگزیده شد. تغییر در نحوه ارتباط بین این دو متغیر در طی زمان، از مهم ترین ویژگی های روش مارکوف- سوئیچینگ است. براساس نتایج به دست آمده توسعه انسانی تاثیر منفی در زمان رونق، و تاثیر مثبت در زمان رکود بر رشد اقتصادی ایران دارد و همچنین پایداری رژیم اول (رکود) بیشتر از رژیم دوم (رونق) می باشد.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، شاخص توسعه انسانی، مدل مارکوف، سوئیچینگ
  • بهرام سحابی، منصور اعتصامی، خالد امین پور صفحات 105-115
    رشد ادبیات اقتصاد مالی در چند دهه ی اخیر این واقعیت را به روشنی نشان داده که توسعه ی مالی، رشد اقتصادی را تسهیل می کند. سوال مهم این است که چرا برخی از کشورها بخش مالی توسعه یافته تری نسبت به بقیه ی کشورها دارند. در این تحقیق اثر اندازه ی دولت و حکمرانی خوب بر توسعه مالی با استفاده از داده های آماری 76 کشور در حال توسعه و توسعه یافته برای دوره ی زمانی 2011- 1996 بررسی شده است. روابط موجود بین متغیرها با استفاده از تخمین زن های گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) تخمین زده می شود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که اندازه ی دولت اثر منفی و حکمرانی خوب اثر مثبت بر توسعه بخش مالی کشورهای مورد مطالعه دارد. همچنین به منظور سازگاری و تقویت نتایج، اثر اندازه ی دولت و حکمرانی خوب بر توسعه ی بخش مالی به طور جداگانه برای کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته بررسی و نتایج قبلی تایید شد. نتایج مطالعه، دیدگاه سیاسی درباره مشارکت دولت در بخش مالی را تایید می کند و همچنین تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که نرخ تورم بیشترین تاثیر را بر توسعه بخش مالی در کشورهای در حال توسعه دارد.
    کلیدواژگان: توسعه بخش مالی، اندازه دولت، حکمرانی خوب، داده های تابلویی پویا، گشتاورهای تعمیم یافته (GMM)
|
  • Hosein Sadeghi, Behrooz Maleki, Abass Asari, Vahid Mahmoudi Pages 9-20
    This paper wants to study the relationship between social trust and human capital. Social trust is a necessary condition for human development. Fuzzy method is used. Findings of this study showed that in %68 of the countries، social capital is a necessary condition for human development and coverage index showes that 63% of human capital space is covering by social trust. It also was cleared that the degree of membership in social trust set is associated with a degree of membership in a set of human capital; so، the more the degree of membership in the set of countries with high social trust، the more degree of membership in the set of countries with high human capital.
    Keywords: Comparative Study, Human Capital, Social Trust, Necessary Condition
  • Kiumars Shahbazi, Lesyan Saeidpour Pages 21-38
    This paper investigates the threshold effects of financial development on economic growth in D-8 countries for the period of 1980 to 2011، using Panel Smooth Transition Regression (PSTR) model as one of the most prominent regime-switching models. For this end، domestic credit to private sector as percent of GDP is used as a financial development indicator and transition variable. The linearity test results indicate strongly nonlinear relationship among variables under consideration. Moreover، considering one transition function and one threshold parameter، as a two regime model، is sufficient to specification of nonlinear relationship among variables. The results indicate that threshold value is 26. 55 percent and the estimated slope parameter is 0. 24. In the first regime، financial development has a negative impact on economic growth. Beyond threshold value، in the second regime، the impact of financial development is positive and very low. Therefore، financial development has not played an important role in the process of economic growth in D-8 countries، and its influence is even very low with advancement of financial development.
    Keywords: Threshold Effect, Financial Development, Economic Growth
  • Morteza Ezzati, Leila I. Shahriyar, Mohaddese Najafi, Ali Shafiei Pages 39-56
    In this paper we design an index for measuring regional discrimination and estimating regional economic discriminations effect on states’ economic growth in Iran. We use panel data econometric method for the years 2000-2010. The conclusions indicate that positive discriminations for states that have high potential has negative effects on growth and production. But positive discriminations for states that have high needs has positive effects on growth and production.
    Keywords: Economic Growth, Discriminations, Budget, Regional
  • Ebrahim Hadian, Ali Hussein Ostadzad Pages 57-74
    Environmental damage caused by economic activities is known as one of the most important side that affecting social welfare adversely. Pollution emissions related with more economic activities reduce positive impact of economic growth on social welfare. Hence concern of policy makers is to formulate and implement the economic planning in order to control environmental damage caused by expanding of economic activities. One of these control instruments is to levy a pollution tax. Therefore in this paper we are tried to calculate the optimal level of pollution tax for Iranian economy using an augmented growth model. To this end، we intended a tripartite model consists of households، firms and government. After solving the model، we estimated optimal pollution tax using data of Iranian economy. Calibrating the solved model، the optimal pollution tax is estimated about 7. 8 thousand Rials per ton of CO2 emissions.
    Keywords: Pollution Tax, Augmented Growth Model, Iranian Economy
  • Abolghasem Esnaashari, Mohammad Hossein Pourkazemi, Asghar Abolhasani Hastiani, Ahmad Lotfi Mazraeshahi Pages 75-88
    The internal saving in a country، is the most important source for financing and economic growth. These savings are confronted with risk of a volatile rate of return to capital. The uncertainty in the rate of return on capital may lead to distorted economic decisions by the savers، consumers and investors. Depending on the pattern of these behaviors we may observe deviations in the rate of economic growth. This study attempts to estimate the rate of economic growth with uncertainty in the rate of return on capital using standard Brownian motion and the optimized random control to compare it with the planned rate of economic growth. The findings indicate that; if the risk-aversion coefficient is less than one، the average long-term rate of economic growth will be less than the planned growth rate. Further، using the data on Iranian economy for the period 1974-2011، first، a dynamic model، based on SDE، was simulated for GDP by rate of growth %3. 85، then، the relationship between capital return volatility (using the EGARCH model) and the rate of economic growth was analyzed. The results are indicative of a negative relationship between growth rate and the fluctuations in the rate of return on capital.
    Keywords: Uncertainty, Rate of Return on Capital, Economic Growth, EGARCH Model, Iran
  • Ali Asadi, Seyed Meysam Esmaeili Pages 89-104
    In recent decades، the issues related to human capital and its impact on economic growth have been important. In this regard، the main objective of this study is to evaluate the impact of human development on economic growth in the period of 1971 -2012 in Iran. Therefore، according to the purpose of this research، firstly we calculated Iran’s human development index based on the UN definition and analyzedthe impact of human development index on economic growth by using Markov-Switching model. The main model of this study is determined by using the model of Lucas and Line (2004). To estimate the nonlinear relationship between human development and economic growth based on the likelihood function، MSI model with two regimes (prosperity or recession) was chosen from the different states of the Markov - Switching (MS) model. Changing the relationship between these two variables over time، is one of the most important characteristics of Markov – Switching method. Based on the results، human development has a positive impact in recession periods and negative impact in prosperity on economic growth in Iran. Also، stability of the first regime (recession) is greater than the second (prosperity).
    Keywords: Economic Growth, Human Development Index, Markov, Switching Model
  • Bahram Sahabi, Mansor Etesami, Khaled Aminpour Pages 105-115
    Growth of financial economics literature in recent decades has clearly shown that financial development facilitates economic growth. Important question is that why some countries have more developed financial sectors than others. In this study، effect of government size and good governance on financial development was considered by using statistical data، including 76 developing and developed countries in time period of 1996 to 2011. The relationship between the variables was estimated with Generalized Moment Method (GMM). The results showed that government size and good governance has negative and positive effects on financial sector development، respectively. Also، for the purpose of adapting and improving of the results، effect of government size and good governance on financial sector development was separately examined in developing and developed countries، which supported the previous results. The results confirmed the political view and the analysis of results also demonstrated that inflation has the highest influence on financial sector development in developing countries.
    Keywords: Financial Sector Development, Government Size, Good Governance, Dynamic Panel Data, Generalized Method of Moments (GMM)