فهرست مطالب

نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
سال بیست و چهارم شماره 3 (پیاپی 95، پاییز 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/09/17
  • تعداد عناوین: 9
|
  • ارزیابی عملکرد کتابخانه های کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان در ایران براساس روش تحلیل راهبردی SWOT
    مینا ذاکر شهرک، زهرا اباذری صفحات 6-25
    هدف
    هدف اصلی این پژوهش ارزیابی عملکرد کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان براساس روش تحلیل راهبردی SWOT است.
    روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و تلفیقی از روش مطالعات اسنادی و میدانی است و به منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید کتابخانه های کانون، مطالعه بر روی کارکنان و کاربران فعلی کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اعم از نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و دیگر دست اندرکاران حوزه ادبیات کودک و نوجوان، مدیران کتابخانه های کانون مراکز استان ها و همچنین معاونان و مدیران عالی کانون صورت گرفت و با به کارگیری روش های آماری برای توصیف اطلاعات گردآوری شده از مطالعه میدانی و تحلیل داده های کیفی به دست آمده براساس مصاحبه حضوری ساختاریافته، براساس ماتریس swot نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید استخراج شد.
    یافته ها
    ارتباط و تعامل بین حوزه های مختلف کودکان و نوجوانان با کتابخانه مرجع کانون کم است. کتابخانه مرجع کانون تنها به طور مستقیم با کارگزار بین المللی در ارتباط است. میزان آشنایی کارکنان با زبان خارجی در حد متوسط و درصد بسیار کمی از آنها با سایر زبان های خارجی آشنایی دارند. اکثر کتابخانه های کانون فاقد منابع خارجی برای کاربران خود اند.
    نتیجه گیری
    براساس ماتریسSWOT، مجموع امتیازات کانون از لحاظ عوامل داخلی برابر 96/1 از حداکثر 4 امتیاز ممکن است بنابراین درمجموع، کانون از نظر عوامل داخلی دچار ضعف است، اما در واکنش به عوامل خارجی کانون با امتیاز 34/2 در وضعیت میانه قرار دارد.
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر اعتیاد به اینترنت بر میزان مطالعه دانشجویان
    دلنشین دانایی مقدم، فریبرز خسروی، ابراهیم افشار صفحات 26-37
    هدف
    اعتیاد به اینترنت را نوعی استفاده از اینترنت می دانند که می تواند مشکلات روان شناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند. در این پژوهش تاثیر اعتیاد به اینترنت بر عادات مطالعه دانشجویان کارشناسی ارشد رشته کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های تهران بررسی شده است.
    روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه 20 سوالی سنجش اعتیاد به اینترنت یانگ و با افزودن تعدادی سوال به منظور سنجش میزان مطالعه، پرسشنامه ای طراحی و روایی و پایایی آن سنجیده شد. پس از توزیع، 152 پرسشنامه جمع آوری شد. سپس تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون انجام شد.
    یافته ها
    بیشتر پاسخ گویان در حد خفیفی از اعتیاد قرار داشتند. اعتیاد به اینترنت بر میزان مطالعه درسی تاثیر گذاشته است، اما پژوهش شواهد کافی برای یافتن ارتباط میان اعتیاد به اینترنت و مطالعه غیردرسی نیافت.
    نتیجه گیری
    پیشنهاد می شود افراد معتاد به اینترنت گشت وگذارهای اینترنتی خود را به سمت مطالعه مطالب درسی، پژوهشی و مفید هدایت کنند.
    کلیدواژگان: اعتیاد به اینترنت، مطالعه، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشجویان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • رضایت کاربران با آسیب بینایی از خدمات بخش نابینایان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران
    بهروز رسولی، فاطمه فهیم نیا صفحات 38-54
    هدف
    تعیین میزان رضایت کاربران دانشجوی با آسیب بینایی دانشگاه تهران از خدمات کتابخانه ای بخش نابینایان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود این خدمات است.
    روش/ رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و از طریق مصاحبه تلفنی ساختاریافته با 38 نفر از کاربران گردآوری شده است. برای تحلیل داده های جمعیت شناختی از آمار توصیفی، در بخش میزان رضایت از خدمات موجود از طیف بازرگان و همکاران با استفاده از نرم افزار SPSS، و در بخش مشکلات و پیشنهادات از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
    یافته ها
    رضایت کاربران با میانگین 11/3 در سطح نسبتا مطلوبی است. بیشترین مشکلات و مهم-ترین پیشنهادات پاسخ دهندگان نیز در مورد ضبط متون و فایل های صوتی بوده است.
    نتیجه گیری
    با وجود اینکه میزان رضایت از کتابداران و کارمندان بخش نابینایان در سطح خوبی قرار دارد، معماری، فضا، و همچنین علائم هدایت کننده این بخش متناسب با نیاز این کاربران نیست. نتایج این پژوهش با پژوهش های قبلی تا حدود زیادی همسو است. برای بهبود خدمات کتابخانه ای، براساس یافته های پژوهش و نظرات کاربران پیشنهاداتی نیز مطرح شده است.
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • عکس در مجلات علمی-پژوهشی علوم کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی (1380- 1387)
    علیرضا بهمن آبادی صفحات 56-76
    هدف
    شناسایی میزان استفاده از عکس ها در مقالات علوم کشاورزی ایران در طی سال های 1380 - 1387 روش/رویکرد پژوهش: برای این پژوهش از پیمایش و تحلیل محتوا استفاده شد. عکس های 19 مجله علمی- پژوهشی کشاورزی که وزارت جهاد کشاورزی منتشر می کند، شمرده، و نوع، رنگ، و اندازه آنها ثبت شده است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شد.
    یافته ها
    در 4873 مقاله 422 شماره از این مجلات، 1093 مقاله (حدود 22 %) دست کم دارای یک عکس است. درمجموع 6012 قطعه عکس در این مجلات منتشر شده است. حدود 53% از عکس ها رنگی است. تعداد عکس های میکروسکپی 3297 قطعه (55 درصد) بیش از سایر انواع دیگر عکس ها است. حدود 38 درصد از عکس ها نیز در اندازه متوسط چاپ شده است. تعداد مقالات عکس دار طی سال های 1380 - 1387 افزایش داشته است، اما به نسبت کل مقالات چاپ شده، تعداد آنها رو به کاهش بوده است. همبستگی میان رتبه استنادی (ضریب تاثیر) مجلات و تعداد مقالات عکس دار آنها در طی سال های مختلف متفاوت است. مقالات عکس دار در مجلات با موضوع پزشکی و علوم گیاهی بیشتر بود.
    کلیدواژگان: مجلات علمی - پژوهشی، عکس، تحقیقات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • گرایش موضوعی کتاب های تالیفی و ترجمه شده کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387
    مرتضی امرایی، احسان گرایی، صبا سیامکی صفحات 78-91
    هدف
    بررسی گرایش موضوعی کتاب های فارسی تالیفی و ترجمه شده حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387.
    روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی است. جامعه آماری را 472 عنوان کتاب منتشر شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387 تشکیل می دهدکه از طریق جست وجو در اپک کتابخانه ملی بازیابی شدند. به منظور اطمینان از جامعیت داده های گردآوری شده، از سایت ناشران حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، سایت خانه کتاب و بخش انتشاراتی دانشگاه های کشور استفاده شده است.
    یافته ها
    کتاب های تالیفی بیشتر از کتابهای ترجمه شده است اما سال 1384 بیشترین کتاب ترجمه شده منتشر شده است. محمدحسین دیانی پرکارترین نویسنده و علی شکویی پرکارترین مترجم هستند. فهرستنویسی و رده بندی با 6/9 درصد بیشترین سهم از بین کتاب های تالیفی، و مرجع و خدمات اطلاع رسانی با 8/13 درصد، بیشترین سهم را در بین کتاب های ترجمه شده به خود اختصاص داده اند.
    کلیدواژگان: گرایش موضوعی، کتابداری و اطلاع رسانی، کتاب، تالیف، ترجمه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مفاهیم مرکزیت و تراکم در شبکه های علمی و اجتماعی
    فرامرز سهیلی، فریده عصاره صفحات 92-108
    هدف
    داده های حاصل از پژوهش در شبکه های اجتماعی مانند داده های سایر پژوهشها با استفاده از روش ها و مدل های مختلف، ازجمله سنجه های مرکزیت و تراکم شبکه تحلیل می شود روش/رویکرد پژوهش: مرور منابع، به روش تحلیلی – سندی.
    یافته ها
    دانشمندان علم اطلاعات به بررسی انتشارات، شبکه های استنادی و هم استنادی، ساختار همکاری علمی، شبکه های هم نویسندگی، بررسی جریان دانش و سایر شکل های تعاملات اجتماعی شبکه ها می پردازند و استفاده از سنجه تراکم و مرکزیت برای بررسی این شبکه ها ضروری است.
    کلیدواژگان: مرکزیت، تراکم، شبکه های علمی، شبکه های اجتماعی، تحلیل، علم سنجی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • موضوع های پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتر رشته کتابداری و اطلاع رسانی از سال 1384-1388 در دانشگاه های دولتی ایران
    علی شرفی، علی جلالی دیزجی، مهدی علیپورحافظی صفحات 110-130
    مشاهده متن زبان: فارسی
  • بهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در ذخیره سازی نسخه های خطی موجود در پایگاه های نسخه های خطی فارسی
    لیلا عربگری، معصومه کربلاآقایی کامران، سعید رضایی شریف آبادی صفحات 132-148
    هدف
    تعیین میزانبهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در پایگاه های نسخه های خطی فارسی و نوع و فراوانی این استاندارها در فرایند دیجیتال سازی این پایگاه ها در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، پایگاه کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران، پایگاه کتابخانه آستان قدس رضوی، پایگاه کتابخانه و موزه ملی ملک روش/رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از سیاههوارسی گردآوری و با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است.
    یافته ها
    استانداردهای ابرداده ای متس، دابلین کور و مودس به ترتیب بیشتر در پایگاه های نسخه-های خطی فارسی به کار رفته اند.
    نتیجه گیری
    در بخش های مربوط به توصیف و یادداشتهادر استفاده از استانداردهای ابرداده ای یک دستی وجود ندارد. توجه به یکدستی استانداردهای ابرداده ای در توصیف نسخه ها وجود سازمانی برای تدوین خط مشی یکسان دضرورت دارد
    کلیدواژگان: نسخه های خطی فارسی، دیجیتال سازی نسخه های خطی، استانداردهای ابرداده ای، پایگاه های اطلاعاتی نسخه های خطی، کتابخانه دیجیتال ملی، کتابخانه دیجیتال مجلس، کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی، کتابخانه دیجیتال ملک
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
    نجلا حریری، مرال حق جو صفحات 150-166
    هدف
    شناسائی وضعیت اجرای طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر آموزه های فرهنگ اسلامی است.
    روش/ رویکرد پژوهش: نظرات کارکنان و ارباب رجوع پیمایش شد. داده ها با دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. جامعه کارکنان شامل 50 نفر کارکنان 7 بخش از سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است که با ارباب رجوع ارتباط مستقیم دارند و از این تعداد، 41 نفر به پرسشنامه های کارکنان پاسخ دادند. جامعه آماری ارباب رجوع را 1336 نفر در 7 بخش کتابخانه ملی شکل داده اند. انتخاب نمونه به صورت تصادفی طبقه ای غیرنسبتی انجام شده است. تعداد نمونه آماری از بین جامعه ارباب رجوع 300 نفر بود که از این تعداد، 261 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. پرسشنامه ارباب رجوع، نحوه اجرای طرح تکریم ارباب رجوع را در 4 بعد، و پرسشنامه کارکنان، نحوه اجرای طرح را در 5 بعد مورد سنجش قرار گرفت.
    یافته ها
    میانگین اجرای همه ابعاد طرح تکریم به جز بعد «نظرسنجی از مردم» از حد متوسط بالاتر است. بیشترین میانگین ها به ترتیب مربوط به ابعاد «تدوین منشور اخلاقی سازمان در ارتباط با مردم»، و «شفاف سازی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات به ارباب رجوع» است.
    نتیجه گیری
    طرح تکریم ارباب رجوع در بیشتر ابعاد با موفقیت نسبی و بالاتر از متوسط اجرا می شود. بعد منشور اخلاقی که برخی از بندهای آن مستقیما برگرفته از آموزه های دینی و فرهنگ اسلامی است، به نحو شایسته عمل کرده است.
    کلیدواژگان: آموزه های دینی، تکریم ارباب رجوع، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، کارکنان، فرهنگ اسلامی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Performance Evaluation of the " Institute for Intellectual Development of Children and Young Adults Libraries in Iran based on SWOT
    Mina Zaker Shahrak, Zahra Abazari Pages 6-25
    Purpose
    The aim of this study evaluating the performance of the Institute for Intellectual Development of Children and Young Adults Libraries in Iran، using SWOT for strategic analysis.
    Method
    Data was collected using a questionnaire. Views of managers of libraries in Tehran and all central branches in other provinces as well as users of the Reference Library in Tehran were surveyed.
    Findings
    Communication and interactions of the libraries with the Reference Library is weak. Branch Libraries throughout the country have little interaction with the Reference library in Tehran. Only few librarians are familiar with foreign languages. AMost libraries don''t have enough foreign sources in their collections.
    Results
    According to the SWOT matrix، with regard to internal factors، the libraries scored 1. 96 out of 4 but in response to external factors they scored 2. 34 out of 4.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The effect of Internet addiction on the amount of on the amount of time spent on reading by post-graduate students
    Delneshin Danaei Moghaddam Pages 26-37
    Purpose
    Internet addiction is characterized by excessive or poorly controlled preoccupation or behavior regarding internet access that leads to psychological، social، academic or occupational impairment. This study focuses on the effect of internet addiction on the amount of time spent on reading by LIS post-graduate students of Tehran universities. Design/
    Methodology
    Our population sample consisted of 152 students and Young Internet Addiction Test (IAD) was used along with some extra questions about the time spent on reading. Descriptive statistics، Regression، Anova and Tukey tests were used to analyze data.
    Findings
    The results revealed a significant correlation between academic reading and Internet addiction، but no proof of a relationship between non- academic reading and Internet addiction was seen. Results/Suggestions: It is suggested that those suffering from Internet addiction devote more of their online time to university related activities.
    Keywords: Internet addiction, Reading, Studying, Library, Information Science, Students
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Visually impaired users satisfaction of the services provided by the Central Library and Document Center of the University of Tehran
    Behrooz Rasuli, Fatima Fahimnia Pages 38-54
    Purpose
    Measuring satisfaction of the visually impaired users of the services provided by the Central Library and Document Center of the University of Tehran as well as proposing improvements.
    Method
    Data was gathered using a questionnaire as well as structured telephone interviews with 38 users. For analysis of demographic data، descriptive statistical techniques were employed. For the data related to satisfaction، Bazargan et al Spectrum was implemented using SPSS application. Content analysis was carried out to identify problems.
    Findings
    An average of 3/11 indicates a fairly good level of user satisfaction. Most of the problems and more important suggestions by users relates to difficulties regarding recording texts and audio files.
    Results
    Although Users are fairly satisfied with treatment of staff، there are serious problems with the building design، space، and guiding signs in the library’s department for visually impaired users. Findings confirm previous research. Suggestions are made to improve the situation.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Images in Journals Published by the Iranian Department of Agriculture, 2001- 2008
    Alireza Bahmanabadi Pages 56-76
    Purpose
    Identifying quantity of Images in Journals Published by the Iranian Department of Agriculture، 2001- 2008
    Method
    Survey and content analysis methods are employed. Issues of 19 agricultural journal titles published by the Iranian Department of Agriculture are counted، and their types، color، and size are recorded then analyzed using descriptive statistics.
    Findings
    22% of 4873 articles published in 422 issues had at least one image. Overall 6012 images were identified. Around 53% are colored. Microscopic images comprised 53% (3297 frames) of the total. Around 38% are medium in size. The sheer number of images has increased، but not in proportion to the number of articles. Correspondence to the citation rank (impact factor) of journals and the number of articles with image is varied over years. Subject grouping of journals also indicates that the ratio of papers with images in medicine and botanical sciences journals is higher.
    Keywords: Agricultural journals, images, Department of Agriculture, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Subject trend of Persian publications in LIS, 1994-2008
    Morteza Amraee, Ehsan Geraee, Saba Siamaki Pages 78-91
    Purpose
    Examining subject trends of LIS Persian books published in Iran from 1994-2008.
    Method
    a checklist was used to collect data. Population includes 472 book titles in the field of Library and information science between 1994 and 2008. National Library OPAC was searched to identify these books. Publishers'' website of Khaneh-yeh Ketab and the section of academic publications were consulted to ensure full coverage.
    Findings
    Most LIS publications in the country during those years are originally written in Persian. In 2005، however، the majority consisted of translated titles. M. H Dayani and A Shokoohi were the most proliferating author and translator، correspondingly. Cataloging and classification made 9. 6% of all publications originally written in Persian. Reference and information services were the two subject areas that received highest number of translated titles (13. 8%).
    Keywords: subject trends, Library, information science, books, authorship, translations
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Concepts of centrality and density in scientific and social networks
    Faramarz Soheili, Farideh Ossareh Pages 92-108
    Purpose
    Data collected for research on social networks، similar to other research، is analyzed according to various methods and models، including measures of centrality and network density.
    Method
    Analysis of literature.
    Findings
    Information scientists review publications، citation and co-citation networks، structure of scientific collaboration، co-authorship networks، review of knowledge flow، and other forms of social interactions. Using measure of density and centrality is a required for investigating such networks.
    Keywords: centrality, density, scientific networks, social networks, analysis, scientometrics
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Topics of LIS graduate theses in Iranian public universities: 2005-2009
    Pages 110-130
    Purpose
    Categorizing topics of LIS thesis in Iranian public universities
    Method
    292 theses defended between 2005 and 2009 in 10 public universities were categorized into 12 broad and 17 narrow subject groups according to ISTA and LISTA classification schemes. Data was gathered using a control list. Analysis of data was carried out using EXCEL and SPSS applications.
    Findings
    Librarianship with around 22%، retrieval 21%، bibliometrics 14%، search engines 11%، print electronic resources 6. 5%، information industry and cataloguing each with 6%، information management 5%، other topics 4%، electronic publishing 3%، scientific communications 1. 5%. No thesis was found in the field of classification.
    Keywords: thesis, LIS, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Metadata Standards Employed in Persian Manuscript Databases
    Leila Arabgari, Masoumeh Kamran, Saeed Rezaei Sharif Abadi Pages 132-148
    Purpose
    Determining the extent to which، as well as the variety of metadata standards are used in the process of digitization Persian manuscripts in databases of the National Library of Iran، Parliamentary Library of Iran، Aastaan Qods Library، Malek Library and Museum.
    Methodology
    a checklist was employed to collect، and statistics was used for analysis of data.
    Findings
    Metadata Encoding and Transmission Standard (METS)، Dublin Core (DC) and Metadata Object Description Standard (MODS)، are used respectively in Persian manuscripts databases.
    Results
    In descriptive parts as well as notes consistency was not found in employing standards. Attention must be paid to correct the situation. Setting up a centre for coordination is suggested.
    Keywords: metadata standards – digitization_Persian manuscripts_National Library of Iran_Parliamentary Library of Iran_Aastaan Qods Library_Malek Library_Museum
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Customer service satisfaction program at the National Library and Archives of Iran
    Nadjla Hariri, Mararl Haghjo Pages 150-166
    Purpose
    Investigates the state of customer satisfaction program at the National Library and Archives of Iran with emphasis on the doctrine of Islamic culture.
    Method
    Attitudes of the staff (50 persons) in 7 departments working at customer service points were surveyed. 41 completed and returned the questionnaire. Data was collected using 2 researcher designed questionnaires. Customer populations consisted of 1336 people approached 7 departments. Sample was determined using stratified non-proportionate random selection. Out of 300 members in the sample، 261 completed and returned the questionnaire. Customer questionnaire measured satisfaction in 4 dimensions، the staff questionnaire investigated implementation of the program in 5 dimensions.
    Findings
    All dimensions of the customer satisfaction except for ‘conducting opinion poll’ were over the average. Higher averages belonged to ‘developing service charter’، and ‘transparency and documentation of service provision’.
    Results
    Customer satisfaction program in all of its dimensions is implemented rather successfully and above the average. Some items in the ‘service charter dimension’ are directly taken from Islamic instructions. These items are implemented competently.
    Keywords: Religious instructions, customer satisfaction, National Library, Archives of Iran, staff, Islamic culture
    Abstract View Paper Original: Persian