فهرست مطالب

آموزش عالی ایران - سال پنجم شماره 1 (پیاپی 17، زمستان 1391)

مجله آموزش عالی ایران
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 17، زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/12/12
  • تعداد عناوین: 7
|
  • لاله جمشیدی*، حمیدرضا آراسته صفحه 1
    با اذعان به رشد کمی خصوصی سازی آموزش عالی در کشور طی سال های اخیر، این تحول ساختاری در نظام آموزش عالی در صورتی از موفقیت برخوردار خواهد بود که همگام با رشد کمی به رشد و توسعه کیفی این پدیده نیز توجه لازم صورت گیرد. از اینرو، این پژوهش با هدف شناسایی الزامات کلان توسعه کیفی خصوصی سازی آموزش عالی در ایران انجام شد. روش این پژوهش، آمیخته اکتشافی بود. در این پژوهش، 48 الزام کلان در 7 بعد اصلی شناسایی شد. نمونه این پژوهش مشتمل بر 103 نفر از متخصصان و صاحبنظران آموزش عالی و دست اندرکاران موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی بود. از دیدگاه این افراد، تمامی الزامات شناسایی شده از اهمیت متوسط به بالا در توسعه کیفی خصوصی سازی آموزش عالی برخوردار بودند و لیکن آن الزاماتی که از اهمیت بالایی برخوردار بودند در شرایط موجود خصوصی سازی آموزش عالی کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
    کلیدواژگان: خصوصی سازی آموزش عالی، سطح کلان، الزامات کلان توسعه کیفی خصوصی سازی آموزش عالی
  • میرزا حسن حسینی*، مصطفی احمدی نژاد، سمیه قادری نوشهر صفحه 39
    هدف از انجام این مطالعه بررسی پیامدهای ذهنی- رفتاری تصویر ذهنی دانشگاه است. تصویر ذهنی دانشگاه می تواند به عنوان مجموع تمام عقاید افراد درباره دانشگاه تعریف شود. در این مطالعه، مدلی ترکیبی جهت توجیه و تشریح تاثیر تصویر ذهنی بر رفتار دانشجویان ارائه شده است و با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی، نمونه ای متشکل از 379 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مورد بررسی قرار گرفته و با پرسشنامه اطلاعات لازم گردآوری شده و برای آزمون مدل مفهومی پژوهش از PLS که یک فن مدل سازی مسیر واریانس محور است، استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تصویرذهنی دانشگاه بیشترین تاثیر را بر رضایت مندی دانشجویان دارد. همچنین روابط انتظارات دانشجویان با کیفیت ادراکی، کیفیت ادراکی با رضایت مندی ورضایت مندی با وفاداری دانشجویان تایید شده است.
    کلیدواژگان: تصویر ذهنی دانشگاه، رضایت مندی، کیفیت ادراکی، وفاداری، تبلیغات کلامی
  • علی علایی * صفحه 63
    دانشگاه های معتبر جهان غالبا واجد برنامه ها و چشم اندازهای دراز مدت هستند، تا بدین وسیله بتوانند به صورتی هدفمند به سوی آینده قدم بردارند.گرچه در گذشته، این آینده نگری ها عموما در قالب ایده ها یا گزارش هائی در ذهن یا قفسه مدیران قرار داشت، اما امروزه شاهد تدوین و ارائه گسترده آن ها هستیم. در دو دهه اخیر، بسیاری از دانشگاه های جهان، علاوه بر تدوین چشم انداز و اهداف آینده خود، آن ها را در معرض رویت عموم نیز قرار داده اند. این گونه بنظر می رسد که دانشگاه ها با مکتوب نمودن و در دسترس قرار دادن این بیانیه ها حداقل دو قصد عمده را دنبال می نمایند. در وهله اول خود را ملزم به رسیدن به اهداف و چشم اندازهای تعیین شده نموده، زیرا که با اشاعه همگانی موضوع، امکان قضاوت در مورد عملکرد خود را مهیا کرده اند. در وهله دوم، با معرفی بهتر خود امکان جذب دانشجویان یا اعضاء هیات علمی که علاقه مند به فعالیت در موسسه ی آنان را داشته، پیدا نموده و با این انتخاب شرایط دستیابی بهتر به اهداف و چشم اندازهای خود را فراهم کرده اند. این مقاله قصد دارد که نتایج حاصل از بررسی محتوای بیانیه چشم اندازهای برخی دانشگاه های معتبر در سطح جهان را در سه مقوله آرمان ها، ارزش ها و اهداف ارائه و به بحث و بررسی آن ها بپردازد. نتایج مطالعات حاصل مشخص نمود که تقریبا اغلب دانشگاه ها واجد آرمان و ارزش های بنیادی هستند. دانشگاه ها آرمان هائی در حوزه های اعتلای موسسه، جامعه و بشریت یا علم و دانش و نیز ارزش هائی همچون آزادی تفکر و بیان و تنوع عقاید، دوری از تعصب، برابری حقوق و عدالت اجتماعی و توجه به اخلاق و کمال انسانی را سرلوحه فعالیت های خود قرار داده اند. بعلاوه همه دانشگاه ها واجد اهدافی در محورهای آموزش، پژوهش، خدمت به جامعه و مدیریت دانشگاه هستند که در این میان موضوع آموزش و برنامه آموزشی از مهمترین اولویت برخوردار است. از آنجا که برخی دانشگاه های کشور در سال های اخیر اقدام به تهیه برنامه های دراز مدت (بیست ساله) خود نموده اند، لذا مطالب ارائه شده در این مقاله می تواند سیمائی هر چند مختصر از آنچه در دانشگاه های دیگر می گذرد را در اختیار مدیران و برنامه ریزان این بخش ها قرار دهد.
    کلیدواژگان: بیانیه ی چشم انداز دانشگاه، سند برنامه راهبردی، بیانیه ی رسالت، برنامه توسعه دانشگاه، برنامه راهبردی دانشگاه، آرمان دانشگاه، هدف دانشگاه
  • یدالله مهرعلی زاده*، آزاده کرد زنگنه، آنیتا همایون نیا صفحه 93
    هدف مقاله حاضر پاسخ به دو سوال اساسی یعنی توسعه مبانی نظری و تحلیلی عمیق و وجود بستر مناسب و زیر ساخت های فکری و الزامات ساختاری و نهادی مناسب برای طراحی، اجرا و استمرار آن در زمینه آمایش آموزش عالی کشور است. با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی و توصیفی-تحلیلی و با بررسی اسناد و مدارک و سوابق مطالعات آمایش سرزمین و آمایش آموزش عالی دو سوال فوق بررسی گردید. نتایج مقاله گویای آنست که علیرغم اقدامات و فعالیت های مختلفی که در قالب طرح های آمایش سرزمین در کشور صورت گرفته است اما نتایج نشانگر آن است که مطالعات آمایش آموزش عالی در کشور با چالش های مهمی در زمینه ضعف مبانی نظری و تحلیلی عمیق (فلسفی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) برای طراحی، استقرار، نظارت و ارزیابی و از همه مهمتر استمرار آن در نظام آموزش عالی دولتی و خصوصی ایران روبروست. همچنین به لحاظ بستر ساختاری و فرآیندی، زیرساخت های فکری و الزامات ساختاری و نهادی مناسب برای طراحی، اجرا و استمرار آمایش آموزش عالی در کشور بویژه بعد از انقلاب اسلامی فراهم نشده است. دلایل عمده چنین ناهماهنگی نظری و زیرساختی و فرایندی ریشه در مسائل زیر داشته است: چالش علمی و نظریه پردازی، چالش بخشی نگری به آمایش آموزش عالی، چالش مدیریتی و سیاسی نظام آمایش آموزش عالی، چالش ضعف نظارت و ارزیابی، چالش مشارکت نخبگان، چالش عدم وجود نهادی فراملی برای آمایش آموزش عالی ایران.
    کلیدواژگان: آمایش آموزش عالی، الزامات علمی، ساختاری، مدیریتی و نهادی، نخبگان
  • محمد توکل، محمد امین قانعی راد*، مرضیه ذوالفقاری صفحه 133
    هدف مطالعه حاضر بررسی جامعه شناختی مشکلات دانشجویان کارشناسی ارشد جامعه شناسی در مسئله یابی پایان نامه بوده است. بررسی مشکلات بر اساس مطالعات کیفی (توصیفی و تبیینی) و با توجه به مصاحبه با سی نفر از دانشجویان و اساتید از دانشگاه های تهران، الزهرا(س) و علامه صورت گرفت. مشکلات دانشجویان در مسئله یابی؛ بر اساس مفاهیم جامعه پذیری، پارادایم و اجتماع علمی تبیین شد. بدین صورت که ضعف در اجتماعات علمی و فقدان پارادایم ها، به عنوان فرضیاتی در نظر گرفته شدند که مشکلات حاصل از آن ها در نهایت باعث مشکلاتی در فرایندهای جامعه پذیری دانشجویان می-شود و با توجه به فرضیه مطالعه حاضر باعث مشکلاتی در مسئله یابی پایان-نامه می شود. نتایج تحقیق نشان دهنده مشکلاتی مانند نداشتن حوزه مورد علاقه، نداشتن سوال جامعه شناختی، تردید در مسئله یابی، مشکلاتی در ارتباط با نظام آموزشی مدرسه و دانشگاه، فقدان بحث های علمی در گروه-های جامعه شناسی و تعاملات اندک بین اساتید و دانشجویان و اساتید با یکدیگر است.
    کلیدواژگان: مسئله یابی، پایان نامه کارشناسی ارشد، جامعه پذیری، پارادایم، اجتماع علمی
  • محمد علی نعمتی * صفحه 165
    تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تحلیل مولفه های تاثیرگذار بر مدیریت موفق مراکز رشد علم و فناوری کشور و ارائه مدلی علی در این زمینه انجام شده است. نمونه آماری تحقیق مشتمل بر 147 نفر از مدیران و کارشناسان ستادی و مدیران شرکت های مستقر در 16 مرکز رشد علم و فناوری سراسر کشور است که پرسشنامه محقق ساخته این پژوهش را تکمیل نموده اند. با عنایت به این که هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش پیش-بینی کننده متغیر برون زای مستقل فرهنگ و متغیرهای درون زای مستقل محیط، منابع انسانی، حمایت ها و ساختار و همچنین تعیین میزان آثار مستقیم و غیرمستقیم این متغیرها بر متغیر درون زای وابسته مدیریت بوده است، بنابراین از روش تحلیل مسیر بهره گیری شده است. نتایج حاکی از آن است که متغیر برون زای مستقل فرهنگ اثری معنادار بر متغیر درونزای وابسته مدیریت نداشته است، اما این متغیر اثر معناداری بر متغیرهای درون زای مستقل محیط و حمایت ها دارد. در ارتباط با متغیرهای درون زای مستقل، اثر متغیرهای منابع انسانی و ساختار بر متغیر درون زای وابسته(مدیریت) معنادار تعیین گردیده، اما اثر متغیر محیط بر مدیریت معنادار نبوده است.همچنین متغیر درون زای مستقل محیط اثر معناداری بر دیگر متغیرهای درون زای مستقل منابع انسانی و ساختار دارد.
    کلیدواژگان: مراکز رشد علم و فناوری، بنگاه های کوچک و متوسط دانش بنیان، دولت، دانشگاه و صنعت
  • پریوش جعفری*، عبدالله علی اسماعیلی صفحه 187
    این پژوهش به منظور بررسی عوامل موثر بر انتخاب دانشگاه از سوی دانش آموزان پیش دانشگاهی در استان های گیلان و مازندران انجام شده است. روش پژوهش از نظر شیوه ی جمع آوری اطلاعات پیمایشی و از نظر داده ها کمی است. روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی بوده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای استفاده شد که پایایی آن بر اساس اجرای مجدد و روش همبستگی رتبه ای اسپیرمن معادل 79/0 و روایی آن از راه اجرای اولیه و نظرخواهی از خبرگان و مقایسه با تحقیقات مشابه خارجی به دست آمد. یافته های تحقیق نشان داده که از بین متغیرهای مورد مطالعه شامل عامل های اقتصادی، عامل های مرتبط با دانشگاه، عامل های اجتماعی و عامل های شخصی، عامل های اقتصادی برای دانش آموزان بیشترین اهمیت و عامل های اجتماعی کمترین اهمیت را دارا هستند. اندازه های اثر حاصل از تحلیل های آماری عمدتا در حد بالا و بسیار بالا بوده است.
    کلیدواژگان: انتخاب دانشگاه، دانشگاه آزاد اسلامی، بازاریابی دانشگاهی، جذب دانشجو
|
  • Laleh Jamshidi*, Hamidreza Arasteh Page 1
    Acknowledging the rapid privatization quantitative expansion of higher education in Iran, the expected goals and outcomes this structural shifting will not be achieved unless the qualitative dimension of higher education development is fully understood and emphasized by policy makers and planners. This study therefore, aims to identify the macro requirements of privatization qualitative development of higher education in the country. Using an exploratory mixed method, participants included 103 higher education scholars, experts and the practitioners of private universities. The findings revealed that 48 macro requirements in seven main dimensions have been considered as the main requirements for this structural development by the participants. The findings also showed that although all highlighted requirements of privatization qualitative development of higher education were considered average and higher in their importance, but in practice these important requirements have not been emphasized purposefully and sufficiently by the field’ policy makers and practitioners.
    Keywords: Higher education development, Macro requirements of qualitative development of higher education development, Macro level
  • Mirza Hasan Hosseini *, Mostafa Ahmadi Nejad, Somayeh Ghaderi Nooshahr Page 39
    This study aims to investigation of behavioral – mental outcomes of the university’s mental image. The university’s mental image can be defined as the sum of all the beliefs of people about university. In this study, a hybrid model is presented to justify and explain the effect of students’ mental image on their behavior. Participants included 379 undergraduate, graduate and doctoral students. Using a questionnaire, data was collected and analyzed by partial least squares (PLS). Findings show that university’s mental image has greatest impact on student satisfaction. Furthermore, the relationship between student's expectations with student’s perceptual quality, perceptual quality with satisfaction, and satisfaction with loyalty has been approved.
    Keywords: University image, satisfaction, perceptual quality, loyalty, verbal advertising
  • Ali Alai* Page 63
    Most of the major universities try to establish their vision statement, based upon which move toward the future. These statements were not always disclosed to everyone in past, but the universities are gradually understand the importance of presenting their future programs. It is not only to prove their respect for a preplanned program as an intellectual institute, but also to acquire appropriate and enthusiast people (both students and staff) to join them.The article however, aims to analyze and discuss the concept, content and characteristics of the vision statements of some (30) major universities around the world and try to classify them with particular emphasis on their visions, values and goals. The findings revealed that all of the studied cases have already determined their visions, values and goals in which the institute’s future development, knowledge creation, academic freedom, social justice, empowered instruction and improvement of educational programs were particularly emphasized.
    Keywords: University's Vision Statement, University's mission, values, goal, Strategic Planning. Future of higher education
  • Yadollah Mehralizadeh*, Azadeh Kordzangeneh, Anita Homayonneia Page 93
    This paper aims to clarify the extent to which theoretical and practical aspects of spatial planning in Iran's higher education is developed. In addition to historical and descriptive-analytical method, analysis of the documentaries was applied in the study. The findings indicated that in spite of different efforts and activities toward higher educational spatial planning but both theoretical and practical aspects of spatial planning in Iran’s higher education have not been developed effectively. More importantly the finding revealed that scientific and theory making challenges, reductionism in viewing higher education, managerial and political challenges, evaluation and monitoring of higher education, low elite participation and involvement in spatial higher education planning and the lack of intra-agencies for higher education policy making are among the main challenges the country is confronted respectively.
    Keywords: Spatial higher education, Strategic Planning, Spatial Planning, Scientific, structural, managerial, administrative challenges
  • Mohammad Tavakol, Mohammad Amin Ghaneirad *, Marzieh Zolfaghari Page 133
    As a sociological investigation, this study aims to examine the problems of sociology’s graduate students in finding dissertation research topics. This study was carried out as a descriptive and qualitative survey in which 30 students and professors at the Tehran, Alzahra and Allameh Tabatabaei universities were interviewed. Difficulties among students in finding research topic (problem) were explained by “socialization”, “paradigm” and “scientific community” concepts. Therefore, the weakness in creating scientific communities and paradigms in sociology were considered as research assumptions resulted in some difficulties through which students will be faced a problematic circumstances in their socialization processes. This at the end causes that students will confront with difficulties in finding research problem for their dissertations. The findings indicated that graduate students are confronting some relevant difficulties including the lack of interesting field, the lack of sociological questions, being doubtful about finding research problem, problems which are related to school and university educational system, the lack of scientific debates at the departments of sociology and little interactions amongst professors with each other and with their students are among problems.
    Keywords: Finding problem, Master dissertation, Socialization, Paradigm, Scientific community
  • Mohammad Ali Neamati* Page 165
    This study aimed at identifying and analyzing the factors affecting the successful management of science and technology incubators leading to introduce a casual model. Participants included 147 staff managers, specialists and the company managers who were working at 16 science and technology incubators. In order to collect data, a questionnaire was used. Due to the study’s research aim, the path analysis was used. Therefore, the effect of independent exogenous variable (culture) and independent endogenous variables (environment, human resource, supports and structure) and direct and indirect effects of these variables on the dependent endogenous variable (management) was examined. The findings have shown that whereas culture doesnt have significant effect on management, but it has significant effect on environment and supports. On the other hand, human resource and structure have significant effect on management. This is while environment doesnt have significant effect on management. In addition to these, working environment has significant effect on other human resource and structure.
    Keywords: Science, Technology Incubators, Knowledge, based SMEs, Government, University, Industry
  • Privash Jafari*, Abdollah Aliesmaili Page 187
    This study was done in order to investigate factors affecting the pre-college students’ choice of university in provinces of Gilan and Mazandaran. Using a quantitative survey study, data was collected by a closed-item questionnaire. Re-trail method and Spearman correlation were applied for the questionnaire reliability showing (r = 0.79). Also the questionnaire validity was controlled and confirmed by a number of key informants experts in the field. Participants were selected via cluster method sampling. For determining effect sizes, however, non-parametric methods were used. Findings showed that economic factors, university related factors, personal factors and social factors affect student's choice of university respectively. Additionally all effects sizes were at the high and very high level.
    Keywords: University choice, Islamic Azad University, university selection model, student attraction