فهرست مطالب
فصلنامه انتظار موعود
سال یازدهم شماره 36 (زمستان 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/12/25
- تعداد عناوین: 7
-
صفحه 7وجوب امامت، مورد اجماع امت اسلامی است؛ چنان که ادله عقلی و نقلی آن را اثبات می کند. از نگاه عقل و نیز از منظر آیات و روایات، افضلیت در صفات کمال انسانی و دینی از شرایط لازم امامت است؛ چنان که از تامل در سخنان صحابه در زمینه تعیین خلیفه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم این مطلب به دست می آید. از سوی دیگر، مقتضای دلایل حقانیت شریعت اسلام و جهانی و جاودانگی آن، منحصر بودن حق در مسایل دینی، اعم از مبانی اعتقادی و مسائل فرعی در آیین اسلام و در میان امت اسلامی است.
تحقق مصداق افضلیت در فردی خاص، در گرو آن است که او از ویژگی عصمت برخوردار باشد؛ در غیر این صورت، فضایل او نسبی خواهد بود و چون پیروان مذاهب غیر شیعی به وجود چنین فردی اعتقاد ندارند؛ مصداق امام در میان آنان نخواهد بود و بین مذاهب شیعی، نیز تنها مذهب امامیه اثنا عشریه، بر حق است؛ لذا مصداق امام افضل همان است که مورد اعتقاد پیروان این مذهب می باشد و او کسی نیست جز حضرت حجت بن الحسن العسکری علیه السلام.
کلیدواژگان: امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، افضلیت امام، صفات کمال، عصمت، امت اسلامی -
صفحه 25این مقاله در پی آن است که نقش آینده پژوهان را در شکل گیری «آینده پژوهی اسلامی» تبیین کند. در این مقاله، ابتدا اهمیت و جایگاه والای آینده پژوهان در فرایند آینده پژوهی ارایه شده و پس از آن، با بر شمردن ویژگی های مشترک آینده پژوهان، نقش آینده پژوهان در بومی سازی آینده پژوهی، بررسی شده است.
آینده پژوهی اسلامی، به عنوان نسخه ای نو از آینده پژوهی بر اساس ارزش ها، نگرش ها و توصیه های اسلامی است و آینده پژوهان اسلامی، یکی از مولفه های طراحی آینده پژوهی اسلامی هستند. آینده پژوهان اسلامی، افزون بر ویژگی های مشترک آینده پژوهان، می بایست باورها و توانمندی های دیگری داشته باشند تا بتوانند آینده پژوهی اسلامی را شکل دهند. این ویژگی ها در پایان مقاله معرفی و تفاوت های آینده پژوهان اسلامی و آینده پژوهان سکولار آشکار و در نهایت نشان داده شده است که آینده پژوهی اسلامی بدون آینده پژوهان اسلامی شکل نخواهد گرفت.
کلیدواژگان: آینده پژوهی اسلامی، علم، فناوری آینده پژوهی، بومی گرایی، ویژگی های آینده پژوهان -
صفحه 43تاریخ حیات اجتماعی شیعه، با جامعه آرمانی «مدینه الرسول» آغاز شده است و به جامعه آرمانی «مهدوی» ختم می شود. غوطه وری در واقعیت های موجود زندگی، شیعیان را از تکاپو، ارتقا و تعالی برای تقرب به جامعه متکامل عصر ظهور باز نداشته است. شاید به این دلیل باشد که نهال آموزه مهدویت همواره با روایت های قوی و اندیشه خیزی از سوی امامان معصوم علیهم السلام آبیاری شده است.
این مقاله با رویکردی «توصیفی تحلیلی» می کوشد تا مبانی نظری و ابعاد اندیشه مهدویت را از نظر امام رضا علیه السلام شناسایی کند. مقاله با مفروض گرفتن این نکته که اندیشه مهدویت، به مثابه فرجام متعالی و شکوهمند آینده جهان و سرمنزل متعالی و متکامل تاریخ بشری دارای ویژگی هایی منحصر به فرد، از دیدگاه امام رضا علیه السلام می باشد؛ به معنا شناسی مهدویت در اسلام می پردازد. بررسی انگاره های رضوی در تبیین آموزه مهدویت، نقطه آغازی است که نویسنده برای ارائه تصویری روشن از بحث برمی گزیند. در ادامه نیز به شاخصه ها و ویژگی های آموزه مهدویت از دیدگاه امام رضا علیه السلام اشاره می شود. در این زمینه، جهان شمولی اندیشه مهدویت؛ پیوندهای دوسویه انتظار و مهدویت؛ حضور منجی موعود و پیوند وثیق مهدویت و آینده نگری؛ از جمله یافته های نگارنده در این زمینه است. به هر روی، نوشتار حاضر به مخاطبان پرسش گر خود این نوید را می دهد که عرصه پژوهش و تحقیق در حوزه پربار آموزه مهدویت، همچنان به همت بلند محققان امینی چشم دوخته که در بازنمایی این روند پر رمز و فریب صادقانه می کوشند.
کلیدواژگان: منجی، موعود، مهدی، مهدویت، اندیشه رضوی، امام رضا علیه السلام -
صفحه 65«نخبگان» و «خواص» جامعه، افرادی هستند صاحب علم، آگاهی، بصیرت و دارای قدرت تحلیل و استنباط که رهبر جامعه را در پیشبرد اهدافش یاری می رسانند. یکی از مهم ترین وظایف نخبگان شیعه در هر عصر، هدایت جامعه به سمت اسلام اصیل محمدی است. نخبگان و خواص جامعه، با بهره گیری از تقوا، علم، بصیرت و آگاهی؛ به هدایت شهروندان جامعه شیعی پرداخته، جامعه را از لغزش ها و انحرافات مصون می دارند.
این پژوهش در صدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که خواص جامعه شیعی عصر امام رضا علیه السلام چه کسانی بودند؛ جایگاه آنان در جامعه چگونه بود؛ و نقش آفرینی آنان در هدایت جامعه شیعی به چه صورت بوده است. پاسخ این پرسش نویسنده را یاری می کند تا به بررسی و تحلیل جایگاه و نقش خواص جامعه شیعی عصر غیبت بپردازد.
نتیجه حاصل از پژوهش اثبات می کند که نخبگان عصر رضوی با حضور خود در عرصه های دینی، علمی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به هدایت جامعه شیعی پرداخته و امام امت را در رسیدن به اهدافش یاری کردند. بارزترین ویژگی نخبگان در تمام عرصه ها، تقوا و بصیرت آنان بود که مانع لغزش آنان و هدایت جامعه به سمت رشد و کمال می شد.
بنابراین، در دوران غیبت نیز باید نخبگان در عرصه های مختلف با سلاح تقوا، علم و بصیرت حضور فعال داشته و جامعه را از انحرافات و لغزش ها مصون دارند.
کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، جامعه شیعی، خواص، دوران غیبت، عصر رضوی، نخبگان -
صفحه 89از جمله تالیف هایی که در تبیین معارف مهدوی به نگارش در آمده، کتاب «راز پنهانی و رمز پیدایی» است. نویسنده در بخش دوم و سوم این کتاب، با طرح مطالبی راجع به مبانی نظری زمینه سازی مردمی برای ظهور و قیام حضرت ولی عصر، موجب برداشت های ناصوابی را در ذهن برخی خوانندگان و در نتیجه نگاه تنگ بینانه آن ها نسبت به وظایف منتظران در عصر غیبت موجب شده است. در این نوشتار، ادعاهای نویسنده کتاب در این باره، بررسی و نقد شده است.
کلیدواژگان: حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، آسیب های مهدویت، زمینه سازی ظهور، راز پنهانی و رمز پیدایی -
صفحه 113هدف اصلی این پژوهش آن است که نقش حجت های الاهی را در سعادت انسان با بهره گیری از قرآن و روایات، تبیین کند. البته درباره نقش اهل بیت علیهم السلامکه از مصادیق بارز حجت های الاهی هستند تاکید بیش تری خواهد شد. انسان برای دستیابی به سعادت، به امور متعددی نیازمند است: وجود واسطه میان انسان ها و خداوند؛ پاسخگویی به نیازهای علمی؛ ضرورت اقامه دین و اصلاحگری و لزوم وجود الگوی کامل برای زندگی سعادتمندانه و بخصوص تحقق بخشی به عبودیت انسان در برابر خداوند متعال (که هدف اصلی از خلقت انسان است)؛ چهار محور اساسی برای زندگی سعادتمندانه است که حجت های الاهی بخش مهمی از آن را پوشش می دهند. آخرین حجت الاهی نیز اگر چه دوران غیبت را می گذرانند؛ بهره مندی از وجود ایشان در مسیر سعادت قطع نشده است. البته این بهره گیری در زمان ظهور به بالاترین حد ممکن خواهد رسید. همین نقش بی بدیل حجت های الاهی در هدایت و سعادت انسان ها، موجب شده تا در آموزه های دینی با روش های مختلف، میان انسان و آنان ارتباطی دائمی برقرار گردد.
کلیدواژگان: حجت های الاهی، اهل بیت علیهم السلام، واسطه، علم، اقامه دین، الگوی کامل، آخرین حجت -
صفحه 135در انسان شناسی عرفان اسلامی، انسان، اشرف و زبده همه مخلوقات است و عصاره همه انسان ها، انسان کامل است؛ چون جامع همه حضرات و مظهر اسم « الله » می باشد. لذا انسان کامل، خلیفه خدا بر روی زمین بوده و عالم هیچ گاه از وجود او خالی نیست. انبیا و اوصیای الاهی مصداق انسان کامل اند و اکمل و اتم آن ها، پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم می باشد و پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه مطهر، اهل بیت علیهم السلام نمونه های روشن انسان کامل هستند. انسان کامل در همه زمان ها، هادی و مرشد خدا جویان و سالکان طریقت می باشد.
در تصوف و عرفان اسلامی، از انسان کامل با القاب، نام ها، تعابیر، ویژگی ها و اوصاف متفاوت و متعددی یاد کرده اند که از نظر مفهوم و مصداق به هم نزدیک و مترادف می باشند که از جمله آن ها عبارتند از: خلیفه، امام، قطب، غوث، هادی، مهدی، صاحب الزمان. حال این سوال قابل طرح است که بین عناوین و نام های متعدد انسان کامل، در عرفان اسلامی با حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، امام دوازدهم شیعه امامیه چه ارتباط معنایی و مصداقی وجود دارد؟ در بررسی اجمالی انجام شده، به نظر می رسد الفاظ و اوصاف به کار رفته برای انسان کامل در تصوف و عرفان اسلامی، مترادفات و القاب و اوصاف «مهدویت شیعی» است که در متون و آثار عرفانی، به صورت صریح، یا با رمز و اشاره آمده است. در این مقاله به بررسی تجلی انسان کامل و امام زمان شیعی در آیینه عرفان اسلامی پرداخته شده است.
کلیدواژگان: مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، انسان کامل، صاحب الزمان، خاتم الاولیا، خلیفه، عرفان اسلامی
-
Page 7The necessity for the existence of an Imam is a consensus in Islamic nation, in a way that the reasons in both logical and transmitted parts would approve it. From the view point of intellect, transmitted narrations and verses of the Holy Quran, the superiority in human perfection attributes and religious matters is one of the necessary conditions of an Imam, as it can be deduced from the sayings of the companions of the Prophet in choosing the caliph after the Prophet. On the other hand, the suitability for Islam for being an international and eternal religion is because of its justice and reality in both ideological beliefs and practices in Islamic view and among its nation.For the fulfillment of superiority in one Particular Person, one needs to be Infallible, otherwise his virtues will be comparative and because the other sects in Islam do not believe in existence of such an Imam, expect Shi’a, there will not be such personality among them, and also among Shi’a only the Twelvers are right and this figure can be any one else except the Imam Al-Hojjat Al-Hassan Al-AsgariM.A.H.H.A..Keywords: The necessity of Imamat, The Imam of the AgeM.A.H.H.A, The superiority of an Imam, The attributes of perfection, Infallibility, Islamic nation
-
Page 25This paper tends to define the role of future researchers in forming “Islamic future searching”. In this paper, first we provide the importance and high position of future researchers in the future searching process and after that, with taking into consideration the common characteristics and qualifications of future researchers, their role in forming Islamic future searching has been investigated.Islamic future searching as a new version of the future searching is based on the values, views and Islamic advices. Islamic future searchers are one of the factors for planning Islamic future searching. Islamic future searchers in addition to having the common qualifications for future searchers should have other abilities and capabilities to be able to form Islamic future searching. These characteristics and qualifications have been introduced at the end of this paper and the differences between the Islamic future searchers and the secular ones have been given. At the end, it has been shown that Islamic future searching will not be formed without Islamic future searchers.Keywords: Islamic future searching, Knowledge, technology of future searching, Domestic Looking, Characteristics of future researchers
-
Page 43The history of Shi’a social life started with the society in time of the Prophet and finishes with the society that will be made in time of the Mahdavi Utopia. Getting involved in social activities and realities of the life has not stopped Shi’a to follow its goal for reaching the perfection of the Appearance Time. It is probable that for this very reason the infallible ImamsA. S. have always tried to water Mahdavi teachings with strong narrations and new ideas. This paper attempts to recognize Mahdavi doctrine and its dimensions with a descriptive and analyzing method from the view point of Imam RezaA. S.. The paper supposes that the Mahdavi thought is the final perfection and is the significant future of the world and the finial perfection for the human history that has some identical characteristics and features from Imam Reza’sA. S. point of view and works on Mahdavi semantics in Islam. Considering Razavi models in defining Mahdavi teachings is a starting point that the writer chooses for giving a clear image of the discussion. In continue، the writer also mentions the characteristics and special features of Mahdaviyyat from Imam Reza’sA. S. point of view. Among what the writer has found in relation to what has been said are universality of Mahdavi thought، connections between Waiting and Mahdaviyyat and the presence of the Promised Savior and the strong connection between Mahdaviyyat and the future-looking. Whatever، the present paper gives this hope to its willing readers that the field of investigation and researching in Mahdavi fruitful scope is still looking for the honest researchers that try their best to re-present this mysterious and tricky way.Keywords: The Savior, The Promised, Mahdi, Mahdaviyyat, Razavi thought, Imam RezaA
-
Page 65The “Elites” and “Special figures” are those with knowledge, information, vision together with the power of deducing and conclusion who help the leader of the society to progress his aim and goals. One of the most important Shi’a elites responsibilities is to guide the society toward the pure Islam. Elites and special figures of the society with taking benefits from virtue, knowledge, vision and information will guide the Shi’a society and immunize the society from going astray.This research tries to answer the question that who the elites of the society were in time of Imam RezaA.S.? What was their position in the society? And what was their role in guiding Shi’a society at that time?The answer to this question will help the writer to have a better investigation and analyzing of the role and position of the elites and special figures in Shi’a society in Occultation Period.The result of the research approves that the elites in Razavi time with their presence in religious, scientific, political, cultural and economical fields guided the Shi’a society and helped the Imam to achieve his goals. The most important characteristic of the elites and special figures in all fields was their piety and vision that stopped them from shaking in difficulties and helped them to guide people toward perfection and growth.Therefore, in Occultation Period, the elites should be active in different fields, taking benefits from piety, knowledge and vision and keep the society away from misguidance and going astray.Keywords: Imam RezaA.S., Shia society, Special figures, Occultation Period, Razavi time, Elites
-
Page 89Among the books written on Mahdavi Knowledge is the one called “The Secret of Stealthy and the Mystery of Visibility”. The writer in the second and third part of the book, with providing discussions about the theoretical and fundamental views on people’s duties for the Savior’s Rising has given some misguidance for some of the readers and therefore brought some narrow looking on the duties of the waiting people during the Time of Occultation. In this paper, the claims of the writer on this topic has been investigated and criticized.Keywords: Hazrat, e MahdiM.A.H.H.A., Mahdaviyyat Damages, Paving the ground for the Appearance, The Secret of Stealthy, the Mystery of Visibility
-
Page 113The main aim of this paper is to define the role of divine proofs in taking humans toward the felicity and salvation. This has been done by taking benefits from the verses of the Holy Quran and narrations. Of course we will emphasize more on the Ahlul-BaytA.S. for this goal because they are the right and real examples as divine proofs. Human beings for reaching the felicity and salvation need various things. There are four important elements and axes for the life with felicity and salvation that divine proofs (Imams) will cover a great deal of them. These elements are as follows: 1- the existence of a mediator between human beings and the Lord, 2- answering to the scientific and the religious questions, 3- the necessity for practicing and reforming and 4- the necessity for the existence of a perfect symbol for the life with felicity, and in particular bringing the servitude of human in worshiping God into reality that is the real goal of the creation. Receiving benefits from the Last proof has not been cut, though his Excellency is in Occultation Period. This receiving will reach to its highest at the Time of Appearance. This identical role of the divine proofs in guidance and felicity of the humans has caused some permanent relationships between humans and them in different religious teachings and values.Keywords: Divine Proofs, Ahlul, BaytA.S., Mediator, Knowledge, Practice of the religion, Perfect symbol, The Last Proof
-
Page 135In the Islamic mysticism anthropology, human is the highest and outstanding among creations, and the essence of all humans is the Perfect One, because he has all divine attributes and is the Manifestation of God. Therefore, the Perfect Human is the Caliph of God on the earth and the world cannot be without his existence. ProphetsP.B.U.T and GuardiansA.S. are the right examples as Perfect Humans and the highest and most perfect among all, is the last prophet of God and after the Prophet of Islam, ImamsA.S. and his HouseholdA.S. are the clearest examples of Perfect Humans. The Perfect Human in all times is the guide and trainer of the wayfarers and travelers to God.In the Islamic mysticism different names, surnames, titles, characteristics and attributes are given to the Perfect Human, that all are so close in concept and examples to one another. Among those are, Caliph, Imam, Spiritual Axes, Pole, Guider, Mahdi and the Savior. Now this is questionable that what kind of relationships can be found between the characteristics and attributes mentioned for the Perfect Human and the twelfth Imam Al-Mahdi in Shi’a from meaning and implication point of view?In the brief research work done on the topic, it seems that words and attributes given for the Perfect Human in the Islamic mysticism are synonyms to what are given for “Mahdaviyyat in Shi’a” that are mention either directly or symbolically in Islamic texts. In this paper, we have paid attention to the manifestation of the Perfect Human and the Imam of the AgeM.A.H.H.A in Shi’a in the mirror of Shi’a Islamic mysticism.Keywords: MahdiM.A.H.H.A., The Perfect Human, The Imam of the AgeM.A.H.H.A, The Last Imam, Caliph, Islamic mysticism