فهرست مطالب

رفاه اجتماعی - پیاپی 12 (بهار 1383)

فصلنامه رفاه اجتماعی
پیاپی 12 (بهار 1383)

  • 384 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/03/15
  • تعداد عناوین: 19
|
  • سرآغاز
    صفحه 9
  • مباحث نظری
  • بهرام پناهی صفحه 13
    توسعه و تعمیم نظام تامین اجتماعی و غلبه بر مخاطرات ناشی از بیماری از کار افتادگی کهولت بیکاری فقر معیشتی و نظایر آن همواره برای هر جامعه اعم از صنعتی یا در حال توسعه به مثابه یک هدف راهبردی و بلند مدت و در نهایت ابزار استقرار امنیت ثبات و عدالت اجتماعی به شمار می آید.
    اما تحقق این امر مستلزم ارائه تعریف دقیق از اهداف کمی و کیفی مورد نظر و انطباق آن با تجارب و الگوهای جهانی در چارچوب ساختار کلان نظام اقتصادی اجتماعی فرهنگی و سیاسی هر کشور است.
    گرچه طی پنجاه سال اخیر تلاش های موثری در جهت گسترش نظام تامین اجتماعی در کشور صورت پذیرفته و گروه کثیری از افراد جامعه به ویژه شاغلین شهری تحت پوشش حمایت های مذکور نیز قرار گرفته اند لیکن روند مذکور نتوانسته است از حیث اصول فراگیری کفایت و جامعیت در برگیرنده اهداف مورد نظر جامعه امروز ایران باشد.
    از این حیث، ضرورت ایجاب می کند که با توجه به تحولات ژرف اقتصادی و اجتماعی سال های اخیر کشور، به ویژه حرکت انتقالی دوران گذار از ساختار اقتصاد متمرکز (اقتصاد بازار) الزامات نظام تامین اجتماعی کشور نیز بررسی و بازبینی شود و انطباق لازم میان نظام مذکور و شاخصه های اصلی نظام اقتصاد بازار به وجود آید. بدیهی است که بی توجهی به این مهم می تواند در درازمدت موجبات عدم تعادل منابع و مصارف و کاهش سطح خدمات تامین اجتماعی را فراهم سازد و عملا تامین یکی از اصولی ترین نیازهای بشری در جامعه، که مقوله ای در حقوق انسانی و حاکمیت ملی است، با موانع و مشکلات عدیده و در نهایت شکست روبه رو گردد.
    در مقاله حاضر سعی بر آن است که ارتباط تنگاتنگ نظام تامین اجتماعی (بخش های بیمه ای و حمایتی) با ساختار نظام اقتصادی به صورت اجمالی بررسی شود تا از این طریق، نقش و سیطره نظام مذکور نیز به صورت علمی تبیین و تحلیل گردد.
    کلیدواژگان: اقتصاد بازار، تامین اجتماعی، شاخص اقتصادی، نظام اقتصادی
  • مهرداد جواهری پور صفحه 41
    کشمکش بین طرفداران دیدگاه معطوف به رشد و حامیان نظریه کاهش فقر، از دهه 1970 به این سو یکی از موضوعات جدی مراکز برنامه ریزی و موسسات علمی بوده است. هر یک از این دو نظریه نیز رویکرد متفاوتی نسبت به سیاست اجتماعی و جایگاه آن در برنامه های اقتصادی - اجتماعی داشته اند. این مقاله که از سوی مراکز اسکان بشر سازمان ملل متحد (هبیتات) در مجمع بین المللی درباره فقر شهری در مراکش ارایه شده است، سعی دارد تا سیاست های اجتماعی جدیدی را درباره فقر شهری مطرح و بسیاری از کاستی ها و آثار نامطلوب ناشی از اجرای برنامه های تعدیل ساختاری را کنترل و جبران کند.
    کلیدواژگان: تعدیل ساختاری، سیاست اجتماعی، فقر
  • مباحث کاربردی
  • مسعود صوفی مجید پور صفحه 73
    اولین گزارش ملی توسعه انسانی ایران (سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، 1378) تصویری دلگرم کننده از وضعیت نیروی انسانی و برخی شاخص های ضمنی اجتماعی ارایه می کند. اما به نظر می رسد که با گسترش دامنه تعاریف و کاربرد شاخص های جدید، این تصوتیر چندان دلگرم کننده نباشد. بی تردید ارزیابی دقیق ویژگی های انسانی و پتانسیل های اجتماعی جامعه بر تعریف جامعه و زیر مجموعه های آن، غایت زتدگی اجتماعی، تعریف عملکرد نظام اجتماعی و شاخص های اندازه گیری آن مبتنی است. در این مقاله سعی شده است با استفاده از برخی شاخص های اجتماعی واستناد به آمار و ارقام رسمی و قدرت توضیح دهندگی شاخص های اجتماعی ایران ارزیابی شود. هدف این مقاله به هیچ وجه تشکیک در صحت و سقم آمار و ارقام رسمی و قدرت توضیح دهندگی شاخص های توسعه انسانی نیست تا دستاوردهای اساسی دولت یا بخش خصوصی را زیر سوال ببرد. پیام اصلی این مقاله را باید دعوتی به فراخ تر کردن دامنه شاخص های اجتماعی و تلاش در جهت ساخت شاخص های ترکیبی دانست.
    کلیدواژگان: توسعه انسانی، شاخص های اجتماعی، نظام اجتماعی ترکیبی، نظام اجتماعی
  • عباس محمدی اصل صفحه 93
    موضوع جامعه شناسی سیاسی بطور کلی عبارت است از بررسی شکاف های جامعه، گروه بندی های اجتماعی ناشی از آن و تاثیر نیروی این گروه بندی های اجتماعی بر عرصه های سیاسی. به این لحاظ هدف از مطالعه حاضر نیز تامل در نقش نیروهای ناشی از گروه بندی های برآمده از شکاف های اجتماعی است، چرا که در جامعه شناسی، غرض اساسی از بررسی جامعه همانا تبیین عرصه سیاسی است.
    در این میان یکی از مباحث عمده ی جامعه شناسی بر آن تعلق دارد که نشان دهد پویایی جامعه و دولت تا چه حد محصول فعال شدن شکاف های اجتماعی در طی زمان است. یکی از این شکاف های اجتماعی، شکاف جنسی است. شکاف جنسی به عنوان یک شکاف ساختی از تقسیم جمعیت جامعه بر دو گروه مردان و زنان به وجود می آید. به علاوه حالت فعالی و انفعالی شکاف مزبور بر حسب نوع جامعه به سه نوع تقسیم می شود: اولا در جامعه سنتی که زنان تابع شوهرانند و نقش سیاسی ندارند این شکاف فعال نیست،ثانیا در جامعه نوین تحولات گسترده اجتماعی موجب فعال شدن این شکاف در قالب درخواست حق رای و نمایندگی در نهادهای پارلمانی و مواردی از این قبیل می شود، ثالثا در جوامع در حال گذار این شکاف نیمه فعال است، بدین معنی که گاه بر حسب حضور وتلاش های سایر شکاف ها، همچون جناح بندی های سیاسی فعال شده، به تراکم و زمانی از فعالیت بازمی ایستد، که از این حیث بررسی اثرات آن برای پژوهندگان اجتماعی از اهمیتی تام برخوردار است. در این راستا به نظر می رسد جامعه سیاسی فعلی ایران به عنوان یک جامعه در حال گذار با وضعیت اخیر شکاف جنسی مواجه باشد. در این حیطه، اندیشه سنتی سیاسی که در برابر آرای سیاسی صف آرایی کرده، در موارد بسیار، از جمله تدوین قواعد تبعیت زنان از شوهران خصوصا در عرصه سیاسی و ناگزیر غیر فعال داشتن آن است. این عملکرد البته در قالب تصمیم گیری پنهانی، ایجاد منافع کاذب و نظام انضباطی تامین منافع مردسالارانه و بر پایه بازتولید روابط اجتماعی، چنان وارد صحنه شده که به کنترل و غیرفعال نگه داشتن شکاف جنسی منتهی شود. با این همه در مواردی چون حضور زنان در صحنه انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد 1376، مشاهده می شود که چگونه جناح های سیاسی اصلاح گرا توانستند فعالیت این شکاف را به شکل متراکم بر شکاف جناحی خود باز کنند و از اثرات آن در صحنه سیاست سود بگیرند. تحقیق حاضر می کوشد بخشی از موانع مشارکت سیاسی زنان را در جامعه فعلی ایران بررسی کند و نشان دهد از چه وضعیتی برخوردار است.
    کلیدواژگان: انقلاب، زنان، مشارکت
  • پویا علاء الدینی، محمدرضا رضوی صفحه 132
    مقاله حاضر مشارکت و اشتغال زنان در ایران را بررسی می کند و نشان می دهد که به رغم دستاوردهای زنان در زمینه های تحصیلی و اجتماعی طی سه سال گذشته، وضعیت آنان در بازار کار بهبود نیافته است. نرخ مشارکت زنان پایین است، نرخ بی کاریشان طی سال های اخیر افزایش یافته است، و گزینه های شغلی آنان همچنان محدود باقی مانده است. همچنین، تلاش های زنان تحصیل کرده در بازار کار با توفیق درخوری همراه نبوده است. طی سال های نخست پس از انقلاب و دوران جنگ، نرخ مشارکت و اشتغال زنان دچار کاهش چشم گیری شد. سیاست گذاری عمومی تا حدی موجبات این کاهش را فراهم آورد، هر چند که عوامل دیگری نیز دخیل بودند. مقاله به بررسی ویژگی های جنسیتی تحولات اخیر بازار کار در ایران می پردازد. به این منظور، داده های آخرین سرشماری ایران تحلیل می شود، در اطلاعات تکمیلی سال های اخیر غور می شود، و مسایل نهادی و ساختاری مرتبط با اشتغال و مشارکت زنان به بحث گذاشته می شود. افزون بر این، پیشنهادهایی برای تمهیدات آتی ارایه می شود.
    کلیدواژگان: اشتغال، ایران، بازار کار، بی کاری، زنان، مشارکت
  • شیرین احمدنیا صفحه 157
    از دهه هفتاد میلادی مطالعات در زمینه نابرابری های موجود در مورد شاخص های سلامت و بیماری و به ویژه تفاوت در مورد سلامت زنان و مردان در سطوح ملی و بین المللی در غرب آغاز شده است. از آن جا که دامنه مطالعات فوق الذکر عمدتا به جوامع غربی محدود شده است، جای خالی تحقیق در این زمینه در ارتباط با جوامع دیگر در عرصه بین المللی به خصوص جوامع جهان سوم یا جوامعی که دارای فرهنگی متفاوت با جوامع غربی هستند، احساس شده است. در کشوری چون ایران، که در منطقه خاورمیانه قرار گرفته، مطالعات در زمینه سلامت زنان و عوامل مرتبط با آن در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. تحقیقی که در این مقاله به بخشی از نتایج آن اشاره می شود، تلاشی در راستای از میان بردن خلا موجود در زمینه مطالعه تفاوت های سلامت و بیماری در مورد مادران شاغل و غیرشاغل در سطح شهر تهران است که در چارچوب جامعه شناسی پزشکی و بهداشت به انجام رسیده است.
    کلیدواژگان: اشتغال، تهران، زنان، سلامت
  • مشکلات اجتماعی
  • افسانه کمالی صفحه 181
    اگر چه مطالعات در باب فقر درجامعه انسانی، خصوصا در ابعاد اقتصادی و اجتماعی، اندک نیست، اما موضوع شناخت فقرا و تفکیک و بررسی ابعاد فقر در آن ها چندان فراوان نیست، یکی از مهم ترین ویژگی های مغفول در میان این نوع مطالعات، جنسیت و شناخت تاثیر آن در تعمیق و شدت فقر است. این مطالعه ضمن بررسی تعاریف وشاخص های متعارف، با استفاده از تفکیک خانوارهای کشور به تفکیک جنسیت سرپرست خانوار و بررسی ویژگی های کلی و بعد و ترکیب اعضای خانوارهای کشور، از متغیرهای وضع تاهل، وضع اشتغال، وضع سواد، وضعیت مسکن و نیز هزینه و درآمد آن ها مسئله فقر و ابعاد آن را واکاوی کرده است.
    اگر چه فقدان اطلاعات دقیق ویا محدودیت آن ها امکان بررسی کامل مساله را پدید نمی آورد، با این حال شواهد حاکی از «زنانه شدن فقر» و بالاتر رفتن سطح آن در میان خانوارهایی است که سرپرست آن ها زنان هستند. هر چند که این مفهوم برای به تصویر کشیدن فقر زنان بسنده نیست.
    کلیدواژگان: ایران، زنان، فقر
  • آفرین رحیمی موقر صفحه 203
    وسعت و ماهیت سوء مصرف مواد و اعتیاد در زنان کشورمان کم تر شناخته شده است، به همین علت به نیازهای آنان در برنامه ریزی های مربوط به اعتیاد توجه نمی شود. این مطالعه جهت جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به شیوع مصرف مواد و اعتیاد و الگوهای مربوط به اعتیاد در زنان ایران انجام شده است. بدین منظور تلاش شد نتایج منتشر شده تحقیقات و گزارش هایی که حاوی اطلاعاتی در مورد مصرف مواد واعتیاد در زنان بودند، جمع آوری و مورد بررسی قرار گیرند.
    نتایج این مطالعه مروری حاکی از بهبود وضعیت تولید و انتشار اطلاعات در سال های اخیر می باشد. گرچه به صورت غیر دقیق، ولی می توان جمعیت زنان معتاد به مواد اپیوییدی را در کشور بین 100 تا 150هزار نفر تخمین زد. میزان مصرف هرویین در معتادان زن در حدی نگران کننده و تعداد زنان مصرف کننده تزریقی مواد در کشور بین 4 تا 9 هزار نفر تخمین زده می شود. به نظر می رسد مصرف حشیش در جمعیت عمومی زنان بالغ کشور شایع نباشد، ولی در گروه هایی از زنان شیوع بیش تری دارد. مصرف حشیش و الکل در دختران دانشجو نادر به نظر نمی رسد. پیش بینی منابع مداوم تولید اطلاعات صحیح، به ویژه به تفکیک جنسیت، جهت حساس تر کردن مسوولین پیش گیری و درمان اعتیاد جهت پیش بینی برنامه های اختصاصی برای زنان پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: اعتیاد، الگوی مصرف مواد، ایران، زنان، همه گیر شناسی
  • رضا همتی صفحه 227
    در این مقاله با بهره گیری از دو ره یافت عمده فمینیستی و رهیافت خشونت خانوادگی تاثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی و روان شناختی بر خشونت مردان علیه زنان در خانواده های تهرانی بررسی می شود؛ پدیده ای که در دهه های اخیر به عنوان یک مساله اجتماعی مهم در جامعه ما مطرح شده است.
    در این تحقیق مساله اصلی این است که چه عامل یا عواملی در بروز رفتارهای خشونت آمیز مردان علیه زنان در خانواده های تهرانی موثرند و چه راهکارهایی را می توان برای کاهش این امر ارایه کرد.
    این مطالعه به شیوه پیمایشی بر روی 320 خانوار و طراحی دو نوع پرسشنامه جداگانه برای مردان و زنان و با استفاده از روش های آماری چون رگرسیون چند متغیری و تحلیل مسیر صورت گرفته است.
    یافته های تحقیق حاضر نشان میدهد در کنار برخی از متغیرهای زمینه ای چون سن، تعداد فرزندان و... از بین تمام متغیرهای مستقل، چهار متغیر (رضایت اجتماعی، اسنادهای منفی و عزت نفس و پایگاه اقتصادی و اجتماعی)، رابطه مستقیمی با خشونت کلی (فیزیکی و عاطفی) دارد و سایر متغیرها (اعتقاد به ایدئولوژی پدرسالاری، گرایش به پذیرش همسر آزاری، نگرش به نقش اجتماعی زنان، جامعه پذیری خشن) رابطه غیر مستقیمی را با خشونت کلی نشان می دهند.
    کلیدواژگان: ایران، تهران، خشونت، زنان
  • حسن افتخار، حسین کاکویی، آمنه ستاره فروزان *، منیر برادران افتخاری صفحه 257

    خشونت علیه زنان به عنوان پدیده ای تاریخی و جهان شمول توسط سازمان جهانی بهداشت از اولویت های بهداشتی جهان محسوب شده است که عوارض قابل توجهی را بر سلامت جسمی و روانی زنان ایجاد می کند. هدف از انجام این مطالعه شناخت برخی ویژگی های فردی قربانیان همسرآزاری و مردان همسرآزار می باشد. روش این مطالعه از نوع توصیفی و Cross-Sectional بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه به همراه مصاحبه است. در بررسی یافته ها سهم قابل توجهی از افراد مراجعه کننده در دامنه سنی 20-39سال قرار داشته اند و قریب به 85.8 درصد از قربانیان در 24 سالگی و یا کم تر ازدواج کرده اند. 70 درصد ازقربانیان تحصیلات دیپلم و کم تر و 40.9 درصد نیز تحصیلاتی بالاتر از همسرانشان داشته اند. 28 درصد قربانیان شاغل بودند.
    ازطرفی 24درصد از افراد فرزند داشته و در مجموع حداقل 297 کودک شاهد همسرآزاری جسمی پدر علیه مادر خود در خانه بوده اند. درخصوص نحوه انتخاب همسر، 65.8 درصد در انتخاب همسر کاملا آزاد بوده اند. 83.6 درصد قربانیان همسر خود را در خارج از شبکه خویشاوندی برگزیده اند و تنها 5.5 درصد جامعه نمونه با نخستین تجربه خشونت به دستگاه های قضایی - انتظامی مراجعه کرده اند. 36 درصد از قربانیان پس از شکایت دوباره به خانه همسر بازگشته اند که 75 درصد آنان فرزند دارند. عمده ترین آسیب های جسمی قربانیان کبودی و کوفتگی و شدیدترین آن سقط جنین است که در پنج مراجعه کننده وجود داشته است. به نظر می رسد فقدان اطلاعات درباره حقوق قانونی زنان، شرم از مراجعه به مراکز قضایی-انتظامی، هزینه های مادی و غیرمادی پی گیری شکایات از عمده دلایل مدارا با پدیده همسرآزاری می باشد. لزوم وجود قوانین جامع تر و اطلاع رسانی صحیح به جامعه، ایجاد پایگاه های امن جهت افراد قربانی، تشکیل واحدهای مشاوره روان پزشکی جهت همسران قربانی، ایجاد نظام ثبت و مراقبت از خشونت های حاصل از همسرآزاری از جمله عواملی است که می تواند در کنترل این معضل اجتماعی مفید واقع شود.

    کلیدواژگان: پزشکی قانونی، تهران، ایران، خشونت، همسرآزاری
  • مرجان قطبی، کوروش هلاکویی نایینی، ابوالقاسم جزایری، عباس رحیمی صفحه 271
    بر اساس ارزیابی جامعه منطقه دولت آباد، مشکلات عمده ای شامل بحران بلوغ، کودکان خیابانی، مسایل تربیتی بچه ها و افزایش پدیده طلاق به عنوان مشکلات خاص منطقه مطرح شد و وضعیت طلاق به منظور ارایه اطلاعات به مشاوران و مقامات مسوول همچنین برای دست یابی به مهم ترین روش های پیش گیری وحل مهم ترین مشکلات پس از آن بررسی و انتخاب شد. در این بررسی ضمن بهره گیری از روش مصاحبه با افراد مطلقه و تکمیل پرسشنامه، تاثیر متغیرهای زمینه ای بر مدت زندگی مشترک و مشکلات پس از طلاق با استفاده از روش آزمون بقا Kaplan-Meier وتست log-rank مورد مطالعه قرار گرفت. از بین 45 زن و 24 مرد شرکت کننده در مطالعه، بیش ترین فراوانی گروه سنی آن ها در محدوده 26 تا 35 سال و میانگین مدت زندگی مشترک 62 ماه (با انحراف معیار 2/68) بوده است. میانگین سنی هنگام طلاق در زنان 6/2±6/24 و در مردان 3±8/29 سال بوده است. تحلیل آزمون بقا نشان داد که احتمال رخ داد طلاق پس از 100 ماه زندگی مشترک در افرادی که ازدواج تحمیلی را به عنوان یک عامل مهم منجر به طلاق ذکر کرده اند حدود 99 درصد و در افرادی که این عامل در طلاق آن ها نقشی نداشته است 22 درصد بوده است.
    گروه سنی افراد مطالعه شده، میانگین سنی هنگام طلاق، تعداد فرزندان زوجین، شیوه آشنایی (از بین متغیرهای زمینه ای) و ازدواج تحمیلی (از بین علل منجر به طلاق) با میانگین مدت زندگی مشترک اتباط آماری معنی داری داشته است. پس از طلاق زنان بیش تر با والدین و مردان بیش تر به تنهایی زندگی می کردند. عدم تفاهم اخلاقی (83 درصد) اعتیاد (42 درصد) و دخالت خانواده ها (33 درصد) شایع ترین عوامل منجر به طلاق بوده اند. مشکلات مالی (30 درصد) و بیماری های روانی (24 درصد) موارد بعدی هستند.
    از بین مشکلات پس از طلاق، مشکلات تربیت فرزندان و احساس تنهایی در گروه های سنی بالاتر شایع تر بوده است. وجود مشکلات تربیتی فرزندان با تعداد آن ها ارتباط مستقیمی داشت. شدت مشکلات در ازدواج های فامیلی کم تر از سایر موارد بوده است. عدم امنیت اجتماعی در زنان بارزتر و احساس افسردگی در مردان شایع تر بوده است. به نظر افراد تحت مطالعه، بهترین راه پیشگیری از طلاق، انتخاب درست همسر است و روش بعدی را مشاوره با متخصصان ذکر کرده اند.
    کلیدواژگان: ایران، دولت آباد، طلاق
  • سعید محمد، مظاهر رضایی، علیرضا جزایری صفحه 287
    هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی عوامل مرتبط با انگیزه ازدواج در جانبازان مونث است. یافته ها نشان داد بین عزت نفس و انگیزه ازدواج رابطه مثبت و جود دارد و زنان دارای انگیزه بالای ازدواج عزت نفس بیش تری دارند. بین مهارت های اجتماعی و انگیزه ازدواج نیز رابطه مثبتی مشاهده شد. جرات ورزی وانگیزه ازدواج ارتباط مثبتی داشتند. ولی بین انگیزه ازدواج و میزان حمایت اجتماعی رابطه ای مشاهده نشد. تصور منفی از بدن و انگیزه ازدواج رابطه منفی داشتند و نشان داده شد زنان دارای انگیزه بالا برای ازدواج تصور منفی کم تری دارند. سن و انگیزه ازدواج، و نیز تحصیلات و انگیزه ازدواج رابطه ای نشان ندادند. بین وضعیت اقتصادی - اجتماعی و انگیزه ازدواج، و درصد جانبازی و انگیزه ازدواج نیز رابطه ای مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: ازدواج، تجرد، جانباز، زن
  • بشری اولاد عبدالهادی، مهشید فروغان، اصغر دادخواه، علی دلاور صفحه 301
    این تحقیق از نوع مطالعه توصیفی مقطعی است که به بررسی فراوانی اختلالات شخصیت در زنان زندانی شهرستان های تهران و کرج می پردازد. بدین منظور 200 نفر از این زنان به روش تصادفی - طبقه ای انتخاب و به وسیله دو پرسشنامه (فراهم آمده برای جمع آوری اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه بالینی چند محوری «میلون») ارزیابی شدند. نتایج حاصله با استفاده از نرم افزار spss و روش های توصیفی تجزیه و تحلیل شد میزان فراوانی اختلال شخصیت درزنان زندانی 60درصد و بالاترین فراوانی مقیاس های اختلال شخصیت، از نوع اختلال شخصیت آزارطلب (5/42 درصد) بود
    کلیدواژگان: اختلالات شخصیت، تهران، زنان زندان، کرج
  • پروانه محمدخانی صفحه 309
    پژوهش حاضر به بررسی همبودی (Comorbidity) افسردگی و آشفتگی های روان شناختی کلی با افکار خودکشی و اقدام به خودکشی در دختران شهرهای کرمانشاه، همدان، ایلام و دره شهر اختصاص دارد. به همین منظور تعداد 2650 دانش آموز دختر به عنوان نمونه پژوهش در جامعه آماری دختران دانش آموز (65887 نفر)، نوجوان و جوان شهرهای مذکور (که دارای بالاترین نرخ خودکشی در بین کلیه شهرهای کشور در سال 1380 بودند)، طی دو مرحله با روش های نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شدند (دامنه سنی 14تا 21 سال با میانگین 27/16 و انحراف معیار 30/1). ابتدا آزمودنی ها به وسیله شاخص نشانگان افسردگی-خرده مقیاس خودکشی:(Depressive Symptom Index-Suicidality Subscale (DIS-SS)) مجموعه آیتم های غربالگری خودکشی مرکز مطالعات شیوع شناسی افسردگی:(The Center for Epidemiologic Studies-Depression (CED-D) Scale-Suicidality Screening Items) و همچنین یک مجموعه محقق ساخته 4 آیتمی برای سنجش اقدام به خودکشی مورد سنجش قرار گرفتند و بر اساس نقاط برش تعیین شده گروه های انتحاری (دارای افکار خودکشی و سابقه اقدام به خودکشی) و غیر انتحاری (بدون افکار خودکشی یا افکار کم و بدون سابقه اقدام به خودکشی) شناسایی شدند. سپس بر مبنای مقیاس افسردگی از فهرست نشانگان تجدیدنظر شده 90 آیتمی (Symptom Checklist-Revised-90 (SCL-90)) همبودی نشانگان افسردگی و آشفتگی های روان شناختی کلی با افکار و اقدام به خودکشی مورد بررسی قرار گرفت.
    نتایج نشان داد که افراد انتحاری در مقایسه با افراد غیرانتحاری به طور معناداری نشانگان افسردگی بیش تری داشتند، همچنین براساس آزمون های همواری، توازی برای همه مقیاس های SCL-90-R و آزمون سطوح (میانگین ها) برای سه شاخص آشفتگی روان شناختی کلی، تفاوت نیم رخ گروه ها معنادار بود. به این ترتیب با توجه به یافته های پژوهش نشانگان افسردگی و آشفتگی های روان شناختی کلی با افکار خودکشی و سابقه اقدام به خودکشی در افراد انتحاری همبودی داشتند.
    کلیدواژگان: آشفتگی های روان شناختی، افکار خودکشی، اقدام به خودکشی، نشانگان افسردگی، همبودی
  • فرخ لقا جمشیدزاده، حسن رفیعی، محمدتقی یاسمی: سیدعلی سینا رحیمی، کمال اعظم صفحه 325
    در سال های پس از جنگ، خودکشی از مهم ترین مشکلات بهداشتی منطقه ایلام بوده که توجه محققان و مسوولان بهداشتی منطقه و کشور را به خود جلب کرده است. این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات این مشکل در یک دوره هشت ساله انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق، کلیه موارد ثبت شده خودکشی واقدام به خودکشی درسال های 1373 تا 1380 در استان ایلام بوده است. برای تشخیص روند و تشکیل معادله خط پیش بینی از تحلیل سری های زمانی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از وجود دو روند افزایشی متفاوت برای خودکشی و اقدام به خودکشی در سال های مزبور در ایلام است. میزان اقدام به خودکشی همواره بیش از میزان خودکشی بوده است. گرچه میزان های خودکشی و اقدام به آن در زنان بیش تر از مردان بوده، ولی خودکشی مردان نیز روندی افزایشی داشته است. میزان خودکشی در روستاییان و میزان اقدام به خودکشی در شهرنشینان بیش تر بوده است. میزان خودکشی و اقدام به آن در اکثر سال های دوره مزبور در افراد مجرد بیش تر از متاهل بوده است. همچنین میزان های مزبور در دو گروه شغلی بی کار و خانه دار، گروه سنی 15 تا 19 ساله و نیز در افراد بی سواد بیش تر از گروه های دیگر است. میانگین سنی خودکشی 67/26 و میانگین سنی اقدام به خودکشی 22/24 سال بوده است. بیش ترین میزان خودکشی به ترتیب در ماه های اردیبهشت، شهریور و مرداد و بیش ترین میران اقدام به خودکشی به ترتیب در ماه های مرداد، تیر و خرداد بوده است. خودسوزی شایع ترین روش خودکشی، و خوردن قرص و سم شایع ترین روش اقدام به خودکشی بوده است. بیش ترین میزان خودکشی در شهرستان های دره شهر و آب دانان و کم ترین آن ها در شهرستان های دهلران و ایلام بوده است. همچنین بیش ترین میزان اقدام به خودکشی در شهرستان های ایوان و دره شهر و کم ترین آن ها در شهرستان های دهلران و مهران بوده است.
    کلیدواژگان: اقدام به خودکشی، ایلام، خودکشی
  • کتابخانه
  • شهلا معظمی، باقر ساروخانی صفحه 349
  • خلاصه انگلیسی مقالات
    صفحه 369
|
  • Bahram Panahi Page 13
    Expansion and development of social security and overcoming sickness, aging, unemployment, poverty risks and so on have always been a strategic goal and also a long – term strategy for all communities and governments in the world.This aim is a powerful instrument for making security, stability and social equity. For reaching to this purpose First should be setting the quantitative and qualitative objectives and compare those with macro structure of economical, social, cultural and political systems of each country.Even though in Iran has been made many efforts for social security system development in the last fifty years and this development also protect great number of urban workers, but this trend has not been compatible with basics of social security systems like comprehensiveness, sufficiency and universality for Iran's new society.For above reasons and with attention to deep economical and social changes, especially movements from centralized economical to decentralized economical structure (Market Economy), should be review conformity between social security systems with market economy factors.Of course breach of market economy regulations will give cause for imbalance between social security fund's incomes and outcomes and reduces social security services level in long term which is against basic human needs. This article has been studied relations between social security system (social insurance and social protection) and economical structure for scientific analysis of social security role in Iran's economy.
    Keywords: Economical Structure, Market Economy, Social Security
  • Mehrdad Javaheri Pour Page 41
    Since 1970, there has been a continouse struggle between those who believe in an increase and those who think of a decrease in poverty in almost every scientific organization and institutes. Each of these thesis has different attitude toward social policy and its role in socio-economic programs. This article is abstracted from united Nations Centre for human Settlements (HABITAT) which was issued in International Conference about urban Poverty in Monaco and tries to bring up new social policies about urban poverty and decline many unfavorable results derived from adjustment programs.
    Keywords: Poverty, Structure Adjustment, Urban
  • Masoud Sofei Majid Pour Page 73
    Iran human development report, issued by Programming and Management Organization, Provides a hopeful perspective of human resource and other social indicators. But it seems that according to new definitions and applications, it doesnt sound more. A good evaluation of human potential resources and social characters of the society is partly depended on the definition of the society, social living goals and the functions of the society and its indicators.In the article an attempt has been made to assess the human and social indicators which the writer calls them as important as other Iranian social indicators. It should be said that the main goal of this article is an invitation to broaden social indicators and other efforts done in order to set up mixed indicators.
    Keywords: Iran, Social Indicators
  • Abbas Mohammadi Asl Page 93
    Political sociology is generally concerned with social gaps, social levels resulted from them and political consequences and effects which are derived by them. The main purpose of this study is focused on the last item (Political consequences and effects resulted from social levels), because political sociology is mainly related to it. Sociology is based on this fact to show how powerful and active a society will be according to activating this gap. One of these gaps is regarded as gender discrimination between men and women which has devided the society into two different group: men and women. We can propose three different types of this discrimination according to the society:1-In traditional societies where women are ruled over by men and dont practice any political activities, this gap is not so active.2- In modern societies, different evolutions have raised the level of expectancy and rights to take port in different social and political activities. 3- In developing societies, this gap exposes different aspects under different socio-political situation and political parties try to take the best advantage of it, and most social researchers are concerned with this one.Iran political society, regarding these facts, seem to be a developing society with a practicing gender discrimination. The traditional political attitude with a tendency toward man dominating reacts as a barrier and make the women to obey their husband's orders, whether in social or political affairs. This function, in broad aspect, has caused some other problems such as hidden decision making, secured men dominating disciplines, and some other social relationship that kept the gap inactive. But the presidential election in 1376 showed how the political groups and parties could drew the best benefit of this gap.
    Keywords: Political Co, operation, Revolution, Women
  • Pooya Alaedini, Mohamman Reza Razavi Page 132
    This paper discusses female labor force participation and employment in Iran. It shows that despite women's educational and social achievements over the last thirty years, their position in the labor force has not improved. Their rate of participation remains low, their unemployment rate has been on the rise in recent years, and their occupational choices are limited. Further, educated women have not faired well in the labor market. The war and revolutionary atmosphere in the 1980s resulted in a severe decline of women's participation and employment figures. Public policy was partly responsible for the decline but there were also cultural issues that tended to exacerbate the situation. The Paper examines the gender characteristics of recent developments in Iran's labor market. It analyses data from the most recent years, and reviews institutional and structural issues pertinent to women and work. The paper also provides a number of recommendations for future initiatives.
    Keywords: Female Participation Rate, Female Employment, Female Unemployment, Iran, Labor Market
  • Shirin Ahmad Nia Page 157
    Since 1370, there have been a lot of studies about inequality in health and disease indicators between men and women either in national or international levels in the west (Hunt and Annendd, 1999) But we could almost see a vivid gap in research in developing and third-world countries due mainly to this fact that most of the studies were done in western countries, and the difference in culture among the countries made it a must for other countries. (clott, et.al,2000). In countries such as Iran, located in middle east, studies about women health and related factors are still in elementary levels.This article referring to a research (Ahmad Nia 2000), has tried to show some of the gaps and problems available in studying the health and disease conditions of mothers who are employed in some organizations and those who are housewife.
    Keywords: Employment, Health, Tehran, Women
  • Afsaneh Kamali Page 181
    Although there has been a great number of studies a bout poverty in human societies, particularly from economical and social aspects, but it is not easy to recognize the poor people and categorize them. One of the most important characteristics of such studies is the gender and its deep influence on poverty. This article has investigated the poverty and different aspects of this phenomenon according to different variables such as gender, family structure, employment, education and housing state, the income and expenses and so on.Despite the lack of accurate studying and the limitation in this held but it indicates that there is a tendency to "women poverty" especially in families that a woman is in charge. This concept, however, can express the poverty of women thoroughly.
    Keywords: Poverty, Women
  • Afarin Rahimi Movaghar Page 203
    The extent and nature of drug abuse in women in our country have not been fully understood; this results in neglect of the needs of women in all types of plannings on drug abuse prevention, treatment, rehabilitation and harm reduction. The objective of this study is to collect and analyze the information available on the prevalence and the patterns of drug abuse in women in Iran using internal and external scientific literature.This review shows that in the recent years information production and publication have been improved significantly. It can be roughly estimated that there are about 100,000 to 150,000 opioid dependent women in Iran. The feature for heroin abuse is worrying and the number of female injecting drug users is estimated to be 4,000 to 9,000. It seems that cannabis use is not common among Iranian women, although it is more prevalent in groups of women. Cannabis use and alcohol use do not seem to be rare in the female university students.A continuous source of gender-specific accurate data is needed to sensitize the responsible people for drug abuse prevention and treatment to include female-specific interventions in the overall programmes of the country.
    Keywords: Drug Abuse, Iran, Patterns, Prevalence, Women
  • Reza Hemmati Page 227
    In this article, an attempt has been made to find out the psychological, economical and social factors contributed in family violence in Tehran families which allowing the lost decades has been a critical social problem. After finding and defining the main factors some solutions have been represented.The information was collected through providing two different separated questionnaires for men and women and some other statistical methods such as multiple variables and analysing the trend.The information was collected through providing two different separated questionnaires for men and women and some other statistical methods such as multiple variables and analyzing the trend.The findings state that four independent variables (social satisfaction, negative recognition, self-confidence and social-economical bases) have a direct relationship with harshness (mentally and physically) and other variables (the belief to men dominating, a tendency to accepting the harshness, the attitude toward women social rules and social acceptance of harshness) have an indirect relationship to the harshness.
    Keywords: Case Study, Harshness, Tehran, Women
  • Hassan Eftekhar, Hossein Kakooei, Ameneh Setareh Foruzan, Minoo Baradaran Eftekhari Page 257

    Women harassment is regarded as a historical and global phenomenon by WHO that should be mentioned as a priority to other health problems since it has left a lot of physical and mental effects on the victims. This research is done to recognize the women who are offended and the men who commit this crime.We have taken advantage of descriptive and cross-sectional method along with questionnaires and interviews. According to the findings, most of the people were in an age average of 20-39 and %85.8 of victims got married at the age of 24 years old %70 of victims had a high school diploma or less, %40.9 had a high education than their husbands, %28 were employees and %72 were housewives. Meanwhile, %44 had children and about 297 children witnessed the violence against theirmothers at home.% 65.8 of victims chose their husbands by their own and %83.6 got their husband out of the relative systems and only %5.5 of this group had come to the courts or other leyerlative sources. %36 of the victims come back home after making their complaints and %75 of them had children. The main physical harms were as follows: the bruise and in sever conditions abortion.It seems that lock of knowledge about women nights feeling shameful of going to courts, the high rate of expenses that should be paid are among the main reasons that women prefer to stay with their husbands and to devote the offense against themselves. It will be of great help to approve much stronger and more comprehensive laws to protect women against the offence and violence and assure them of different centers which can refer to at the time of danger.

    Keywords: Offence, Tehran, Women Harassment
  • Marjan Ghotbi, Koroush Holakoei, Abolghasem Jazayeri, Abbas Rahimi Page 271
    According to Community Assessment of Doulat abad region; the most important problems listed to: puberty critical conditions, criminal children, family and children training problems and increasing of divorce occurrence. So; evaluation of divorce and it's factors in divorced person lived in Doulat abad was selected to identify the most important prevention strategies and the most common complications of divorce presenting to consultants and social policy markers.In this survey; interviewing with divorced people completed the questionnaire. The collected data analyzed by the survival method of Kaplan-Meier and log-rank statistical test. 45 woman and 24 men precipitated in this research. The age of 26 to 35 years old is the most common age group and the mean of marital life is 62 months (standard deviation = 68.2). The mean age of divorce in men is 29.83 and 24.62.6 in women. According to results of Kaplan-Meier analysis, the prevalence of divorce after 100 months of marital life is 99% in the involuntary marriage and 22% in voluntary marriage. The mean of marital life was related to the age group; the mean age of divorce; the number of children; the type of couple presentation and the involuntary marriage. Women lived with parents and men lived alone after divorce. Moral difference (83%); addiction (42%); family interferences (33%) economic problems (30%) and psychiatry diseases (24%) were the most common causes of divorce.Between after divorce problems; children training problems and lonely ness were more common in the upper age groups. Rate of children training problems was related to their numbers. Rate of problems was lower in family marriages. Community Assessment
    Keywords: Community Assessment, Divorce, Doulat Abad, Survival Analysis
  • Saeid Mohammad, Mazaher Rezaei, Alireza Jazayeri Page 287
    The goal of this study was assessment of factors related to marriage motivation (MM) in female veterans. The results showed: there is a positive correlation between self esteem and MM and the women with a high motivation have high self esteem. There was a positive correlation between social skills, assertiveness and MM Too. But there was no relation between MM and social support.The negative body image and MM had a negative Correlation, it means that women with a high MM have low negative body image.There were no relation between age, education, social economic status percent of disability and MM.
    Keywords: Female Veterans, Psychological Factors, Singleness
  • Boshra Auolad Abdolhadi, Mahshid Foroghan, Asghar Dadkhah, Ali Delavar Page 301
    This is a descriptive Cross-sectional study with the purpose of determining the frequency and the most Common types of personality disorders in women prisoners in the two cities of Tehran and karaje. 200 subjects randomly selected and evaluated by two questionnaires. One for collecting demographic information and the other a clinical Multi axial questionnaires introduced by Millan. The collecting data analysed by the software, spss. The total frequency of personality disorders in the subjects was 60% and the self-defeating (Masochistic) (42.5%), avoidant (40.8%), passive-agressive (26.7%), antisocial (25%), and borderline (24.2%) were respectively the most frequent types of the disorders which were found.
    Keywords: Karaje, Personality Disorder, Prisoner Women, Tehran
  • Parvaneh Mohammadkhani Page 309
    This research investigates the combination of depressions and psychological agitations. Which which are along with suicide commitment in some cities such as kermanshah, Hamedan and Iran. There fore, a total number of 2650 students of these cities, which recorded the highest rate of suicide, were chosen to be studied in two different types of statistical research-cluster and random. The cases were studied to fulfil some scales and related items such as suicidality subscale and suicidality screening items.The results indicated that those who practiced suiciding had a deeper symptoms of depression than those who just thought about it. Therefore, we could see a meaningful relationship between the psychological agitation and the rate of suicide practices.
    Keywords: Psychological Agitation, Suicide Practices, Suicide Thoughts, Synchronization, Symptoms of Depression
  • Farrokh Lagha Jamshidzadeh, Hassan Rafiey, Mohammad Taghi Yasami, Saiyed Ali Sina Rahimi, Kamale Aazam Page 325
    After the war, the high rate of suicide raised a concern among the researches and health officials, this research is done to examine the procedure of changes happened in this regard which took about 8 years. We used the total number of those who practiced suiciding in 1373-1380, statistically recorded in Ilam. To recognize and form a quotation we followed the time curve that represented two increasing trends in these years. Significant findings were reported such as: 1- the rate of practicing of suiciding was always higher than the suiciding commitment. 2- Most of those who committed suiciding were women than men. 3- Number of villagers took part in suiciding was higher than city alwellers 4- singles showed a higher rate than married. 5- Even it was bigger among those who were jobless, homeless and uneducated. 6- The average age is 24.22 who think about suiciding and 26.67 of those who committed it, and 7- this problem happened mostly in ordibehesht, mordad and shahrivar, khordad and tir. 8- The most common way of suiciding was taking pills or poisons 9- most of the victims lived in small towns such as Abdanan and Dareh shahr and less were in Ilam, Dehloran. 10- The tendency of suiciding was more in Iran and Dareh shahr and less in Dehloran and Mehran.
    Keywords: Attempted Suicide, Ilam, Iran, Suicide