فهرست مطالب

فصلنامه پازند
پیاپی 32-33 (بهار و تابستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/10/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سجاد امیری* صفحه 5

    مجموعه متون موسوم به «اعمال شهدای مسیحی ایران» از جمله منابع مکتوب مهم برای بازسازی تاریخ ایران در عصر ساسانی است؛ به گونه ای که پاره ای از داده های تاریخی که از این متون به دست می آید منحصر به فرد است و در منابع دیگری به آنها اشاره نشده است. اما در قیاس با سایر منابع کلاسیک تاریخ ساسانیان کمتر به این متون توجه شده است. از این رو شناخت پژوهش هایی که تا به امروز بر روی این منابع انجام شده است در کنار ارایه ترجمه های تازه و علمی، با هدف بیرون کشیدن داده های تاریخی موجود در این متون برای کمک به شناخت ما از دوران ساسانی امری ضروری است. بخش نخست این مقاله به بررسی سابقه پژوهش های علمی که تاکنون بر روی این منابع انجام شده است اختصاص یافته است و در بخش دوم، متن کوتاه سریانی «فهرست شهدای کرخا ذ بیت سلوک » بررسی و ترجمه ای از متن سریانی آن به فارسی ارایه می شود.

    کلیدواژگان: تاریخ ساسانیان، متن سریانی، کرخا ذ بیت سلوک
  • مریم دارا* صفحه 23

    کاتبان از دوران باستان معمولا از الگوی ویژه ای در نوشتن آثار مختلف و استفاده از اصطلاحات خاص پیروی می کردند و نزد برخی اقوام این الگوها همچون قوانین نوشتاری باید در کتیبه ها اعمال می شدند. هدف از این مقاله مشخص کردن قوانین نوشتاری اورارتوها در الگوهای نوشتاری گوناگونی است که کاتبان اورارتویی در پدیدآوردن کتیبه های سلطنتی داشتند. دعا به خدایی بزرگ (معمولا خالدی) در ابتدا و نفرین در پایان و استمداد از خدایان از جمله موارد رعایت شده در بیشتر کتیبه های سلطنتی اورارتویی است. در متن کتیبه های سلطنتی نیز «به قدرت خالدی»، «به بزرگی خالدی»، «به فرمان خالدی»، «من... را گرفتم / شکست دادم»، «شاه... را ساخت»، «من این کارها را در یک سال کردم»، استمداد از خدایان و نسب نامه شاه با آوردن نام پدرش آورده می شد.

    کلیدواژگان: الگوی نوشتاری، اورارتو، خالدی، کتیبه های سلطنتی، نفرین
  • حمیدرضا دالوند* صفحه 33

    افزون بر زبان های اوستایی و پهلوی، بخش بزرگی از متون دینی زردشتیان به فارسی نو است. دست کم از سده های چهارم و پنجم هجری به این سو، زردشتیان متون دینی خود را به فارسی نو نقل کرده اند. هرچند ادبیات دینی زردشتیان به فارسی نو باز تولید متون اوستایی و پهلوی است ولی تنها منبع مهم برای شناخت سنت جاری و زنده دین زردشتی در ایران پس از اسلام است. در مقاله پیش رو 11 دستنویس نویافته زردشتی به فارسی نو معرفی شده است که اینک در کتابخانه  ملی ایران نگهداری می شوند. از دستنویس های معرفی شده، تعداد 5 دستنویس ایرانی و 6 دستنوشته هندی است، یعنی در هندوستان تهیه و کتابت شده اند.

    کلیدواژگان: دستنوشته زردشتی، فارسی زردشتی، نسخه های خطی
  • فرزانه گشتاسب*، نادیا حاجی پور صفحه 51

    داستان «سفر برزویه طبیب به هند» روایات گوناگونی دارد که می‌توان تمامی آنها را در دو گروه، یکی تحریر بلندتر و دیگری تحریر کوتاه تر طبقه‌بندی و مقایسه کرد. در داستان بلندتر برزویه پزشک خسرو اول، انوشیروان به هند می‌رود تا کتاب کلیله و دمنه را یافته و با خود به ایران آورد. در تحریر کوتاه تر، داستان به صورت تمثیل بیان شده است. به این ترتیب که برزویه در کتابی خوانده است که گیاهی بر کوه‌های سرزمین هند می‌روید که مردگان را زنده می‌کند، او برای یافتن این گیاه به هند می رود ولی با وجود جستجوی بسیار آن را نمی یابد. در پایان وی درمی یابد که سرچشمه این راز، تمثیلی حکیمانه است و منظور از گیاه زندگی‌بخش، دانش است که بی خردان (= مردگان) را زنده می کند؛ بنابر این سعی می کند تا کتاب هایی را که منشاء حکمت و دانایی اند از هند جمع آوری کند و با خود به ایران بیاورد. آنچه در این گزارش به آن پرداخته شده است، بررسی و مقایسه روایتی در کتاب پهلوی وجرکرد دینی است که بسیار به تحریر کوتاه تر داستان سفر برزویه به هند شبیه است. در این روایت اوشنر دانا تمثیل گیاه زندگی بخش را بیان می‌کند.

    کلیدواژگان: کلیله و دمنه، اوشنر دانا، گیاه زندگی بخش، برزویه
  • لیلا مکوندی* صفحه 59

    بایگانی بارو تخت جمشید متعلق به سال 13 تا 28 سلطنت داریوش بزرگ، مربوط به تولید، ذخیره و پخش محصولات غذایی، پرداخت این مواد به صورت جیره های مختلف به شاه و درباریان، کارمندان، مسافران، کارگران، اجراکنندگان مراسم مذهبی در محدوده فارس و بخشی از خوزستان است. این الواح‌ کوچک گزارشی که شاید در نگاه اول بسیار ساده به نظر برسند ما را به ساختار و روند فعالیت های اجتماعی، اداری و اقتصادی در مرکز شاهنشاهی هخامنشی وارد می کنند. متن الواح‌ بارو بر مبنای موضوع به 32 گروه تقسیم بندی شده اند. در این مقاله متن های سفر بر مبنای شاخصه های کلی همانند کارمندان تهیه کننده کالا، مهرها، ناحیه های جغرافیایی، تاریخ، مسافران، جیره های پرداختی و مقدار آنها و سند مهرشده طبقه بندی می شوند. در پژوهش حاضر، 719 متن سفری که تاکنون خوانده شده، بررسی و علاوه بر این از متن های گروه های دیگر نیز آنهایی که مرتبط با بحث است، به مجموعه مطالعاتی اضافه شده اند. مطالعه داده ها نشان می دهد که روند فعالیت اداری در متن های سفر چگونه است، تهیه کنندگان کالا، محدوده شغلی و ارتباط آنها با مهرها به چه صورت است. چه نوعی از متن ها دارای مهر و چه نوعی بدون مهر اند و چگونه این مسئله با نوع متن الواح ها در ارتباط است، اگرچه در برخی از موارد به دلیل کمبود مدارک، نمی توان به شناخت درست دست یافت.

    کلیدواژگان: شاهنشاهی هخامنشی، تخت جمشید، داریوش بزرگ، بایگانی بارو، متنهای سفر
  • مهشید میرفخرایی* صفحه 89

    کشف مدارک و اسناد بومی در ناحیه ختن و غارهای هزار بودا، بر کاغذهای چینی مرغوب توسط هییت های اکتشافی غربی و ژاپنی در پایان سده نوزدم و آغاز سده بیستم، فصل نوینی در تاریخ ختن گشود. بررسی این مدارک به گویش کم شناخته شده ایرانی، همراه با اصطلاحات فنی از سنسکریت و پراکریت در زمینه های ادبی، علمی، اداری، سیاسی، پزشکی و... پیشینه تاریخی و فرهنگی ختن را روشن ساخت. زایران چینی از سده پنجم به نوعی آیین و سنن مذهبی اشاره می کنند که هندی و بودایی است، اما پیش از آمدن دین بودایی و به ویژه مکتب مهم آن، «مهایانه» عقاید ایرانی باستان رواج داشته است. ادبیات ختنی بودایی آثاری از این راهیابی عقاید باستانی را به ختن نشان می دهند.

    کلیدواژگان: زبان های ایرانی میانه شرقی، زبان ختنی، سکاها، ادبیات ختنی بودایی
|
  • Sajjad Amiri* Page 5

    A collection of texts known as "The Persian Christian Martyr's Acts" are amongst significant written sources for reconstruction of Sassanian period in the history of Iran. They contain some unique data which no other source can provide. Unfortunately, these texts have neither been considered adequately nor employed in comparison with other classical sources about Sassanian history. The first part of the article reviews the background of the scientific researches that has been done on these sources up to now. The Second part aims firstly to study the short Syriac text known as "Martyrs of Karkha de Beth Selok" and secondly to provide a Persian translation.

    Keywords: Sassanian history, Syriac text, Karkha d-Beth Selok
  • Maryam Dara* Page 23

    Scribes usually used a specific pattern in creating different inscriptions and using particular expressions in antiquity. These patterns must have been respected as written regulations in inscriptions for some communities. The aim of this paper is to recognize Urartian written rules in different written patterns that Urartian scribes used in royal inscriptions. The prayer to a great deity -mostly Haldi- at the beginning of the inscription and a curse in the end and help request from the deities are among most respected patterns in most Urartian royal inscriptions. “for the sake of Haldi”, “through the greatness of Haldi”, “Haldi ordered me to …”, “I conquered …”, “King built …”, “I did these in one year”, help request from deities and the name of  the king along with his father’s name, who was the previous king, were mentioned.

    Keywords: curse, Haldi, royal inscriptions, Urartian, written pattern
  • Hamidreza Dalvand* Page 33

    A large part of the Zoroastrian religious texts were written in New Persian, Avestan and Pahlavi languages. Since the fourth and fifth centuries onwards H., the Zoroastrian religious texts have been quoted to new Persian. Although religious literature in Persian Zoroastrian have been reproduced again from Avesta and Pahlavi texts, but they are counted as important sources for studying alive Zoroastrian tradition in Iran after Islam. In this paper, 11 Zoroastrian manuscripts are introduced that now are kept in the National Library of Iran. Five of which have been written in Iran and the rest in India.

    Keywords: Zoroastrian manuscripts, Persian Zoroastrian, Zoroastrian religious texts
  • Farzaneh Goshtasb*, Nadia Hajipour Page 51

    The story of "Burzoya’s voyage to India" has a variety of narratives which can be classified and compared in two groups: the longer story and the shorter one. In the longer story Burzoya, the physician of the time of Xosrow I, Anōšīrvān, goes to India to find Kalīla wa Demna and bring it to Iran. In the Shorter story an allegory is narrated: Burzoya has read in a book that, a plant which is grown on the mountains of India, revives the dead; so he goes to India to find the plant but he can’t find it despite an exhaustive search. Finally he realizes that the source of this mystery is an allegory, thus the plant is knowledge which brings unwise (=dead) man back to life. Then he tries to collect the books of wisdom and bring them to Iran. In this article, we quote an allegory story from a Zoroastrian religious book, Vijarkard ī dēnīg, which is parallel to the shorter story; in this tale the Wise Ōšnar narrates the allegory of the plant of life.

    Keywords: Kalīla wa Demna, Wise Ōšnar, plant of life, Burzoya
  • Leila Makvandi* Page 59

    Persepolis Fortification archive texts dated from 509 to 493 B.C of Darius I (13–28). They document the intake, production, storage and redistribution of locally produced food commodities; recipients included gods, royals, nobles, officers and troops, officials and craftsmen, travellers, labourers and animals. The Fortification Archive is the prime source for the local administration of the Achaemenid heartland (Fars and Part of Khuzestan) and bear witness to a highly complex institutional administration. These Tiny and mundane texts by their individual and official content offer precious glimpses into social, economic and administration of imperial universe. Hallock based on their content classified texts to 32 categories. In this paper we focused on Q texts (travel rations), 719 texts and moreover we used texts in other categories that are somehow related to our subject. Our research indicates how the administrative procedure is in the travel texts, supplier and their official ranking, how the supplier and seals are related to each other, whether texts have seals or not, and how it is related to category of tablets, also geographical area, office and official ranking of each supplier and seals are indicated. However, we cannot reach a certain recognition of official situation of suppliers and seals in some cases.

    Keywords: Persepolis Fortification archive texts, Q texts, seal
  • Mahshid MirfaKhraie* Page 89

    The discovery of autochthonous documents in the region of Khotan and the Caves of the Thousand Buddhas, on Chinese high-quality paper and by Western and Chinese discovery team at the end of 19th century and early 20th, has inaugurated a new chapter in the history of Khotan. The study of these documents which were written in a less-known Iranian language and contained Sanskrit and Prakrit terminology of literature, science, administration, politics, medicine etc; has shed light to the historical and cultural background of Khotan. The Chinese pilgrims in the 5th century have mentioned rituals that are Indian and Buddhist. However ancient Iranian beliefs were popular before the start of Buddhism and especially Mahāyāna school. Khotanese literature demonstrates traces of this progression.

    Keywords: East middle Iranian languages, Khotanese Language, Sakas, Buddhist Works