فهرست مطالب

نشریه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
پیاپی 5 (بهار و تابستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/06/13
  • تعداد عناوین: 7
|
  • جهانی شدن و اثرات آن بر اهداف برنامه درسی نظام آموزشی ایران
    سید منصور مرعشی* یدالله مهرعلی زاده، طلعت طوسی صفحات 7-25
    هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی نظری جهانی شدن و اثرات آن بر اهداف کلی برنامه درسی نظام آموزش و پرورش ایران است. در این رابطه سه نظریه مهم فلسفی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی که در آثار؛ والراشتاین (نظریه نظام جهانی)، مایر و بولی (نظریه سیاست جهانی) و رابرتسون (نظریه فرهنگ جهانی) بوده، در حوزه نظام آموزشی و برنامه درسی بررسی شده است. بازتاب هر نظریه در برنامه درسی نشان می دهد که جهت گیری برنامه درسی نظام های آموزشی به سمت جریانی از تکثرگرایی، توجه به خرده فرهنگ ها، توجه به هویت ملی و بومی، آموزش فنی حرفه ای، آموزش مادام العمر و تمرکززدایی پیش می رود. با توجه به این که جامعه ایران نیز جامعه ای جوان و در حال گذر است و ضرورت میزان اثرپذیری اهداف برنامه درسی این کشور از تحولات جهانی امری اجتناب ناپذیر است، لذا این پژوهش با بهره گیری از روش کیفی – تحلیلی به بررسی میزان تناسب اهداف برنامه درسی ایران با اهداف برنامه درسی نظریه های نامبرده پرداخت. در این پژوهش مشخص شد این نظریه ها شباهت ها و تفاوت هایی با اهداف برنامه درسی ایران دارند و فرصت ها و تهدیدهایی ایجاد می کنند. فرصت های این سه نظریه برای برنامه درسی ایران، توجه به خصوصی سازی، تمرکززدایی، برنامه درسی تلفیقی، تاکید بیشتر بر هویت ملی، خرده فرهنگ ها، صلح و آموزش مداوم می باشد. تهدیدات این سه نظریه برای برنامه درسی ایران در تاکیداتی است که بر برنامه درسی موضوع محور، بهره کشی اقتصادی، ترویج روحیه مصرف گرایی و ناهمواری توزیع دانش دارد.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، برنامه درسی، اهداف، نظریه ها
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شناسایی برنامه درسی پنهان ناشی از محیط فیزیکی دانشگاه
    کورش فتحی واجارگا*ه، حمیده بزرگ صفحات 26-48
    اهمیت برنامه درسی پنهان در حوزه مطالعات برنامه درسی از این رو است که نظام های آموزشی در طول حیات خود به این پندار اشتباه پی برده اند که نتیجه عمل در تعلیم و تربیت همیشه آن چه آن ها تصور و پیش بینی نموده و انتظار وقوع آن را دارند، نمی باشد. نکته مورد تاکید بحث حاضر تاثیرپذیری برنامه درسی پنهان از تمام جوانب محیط است. علی رغم این تاثیرگذاری همه جانبه، آن چه در پژوهش ها مشاهده می شود سنگینی کفه ترازو در پژوهش های مربوط به محیط اجتماعی و شناختی نسبت به محیط فیزیکی است. از این رو پژوهش حاضر به این بعد مغفول در برنامه های درسی پنهان آموزش عالی پرداخته است. بحث در مورد آموزش عالی و برنامه درسی پنهان بدون توجه به فرهنگ رشته ای به علت ویژگی های متفاوتی که هر گروه از دانشجویان به علت حضور در متن رشته به عنوان ویژگی های خاص آن درونی کرده اند کوششی ناقص خواهد بود. از طرف دیگر بحث در مورد محیط فیزیکی، فضا، درک آن و تاثیری که بر انسان دارند بدون توجه به هنجارها، ارزش ها، علایق و یا به عبارتی تاکیدات فرهنگی/ اجتماعی اعم از اجتماعات رشته-ای بی ثمر خواهد بود. بنابراین از آن جایی که آموزش عالی بستر اجتماعات مختلف رشته ای است که هر یک دارای فرهنگ خود می باشند، بحث حاضر در بستر دوگونه از این فرهنگ های رشته ای انجام گرفته است. به این منظور پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی در ارتباط با دو گروه از اجتماعات رشته ای (علوم تربیتی طراحی شهری) انجام گرفته است. برای شناسایی پیام های پنهان محیط فیزیکی و برنامه درسی پنهان ناشی از این پیام ها ابتدا از روش پدیدارشناسی بهره گرفته شده است، بدین منظور از تفسیر عمیق تجربه زیسته دانشجویان در فضاهای دانشگاهی استفاده شده است و در فاز دوم برای شناسایی تفاوت فرهنگ های رشته ای مختلف در درک فضاها از روش قوم نگاری استفاده شده است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته، پرسشنامه، اتوبیوگرافی، مشاهده و عکس، جمع آوری و از روش کدگذاری استراس و کوربین تحلیل شده است و در نهایت با استفاده از تحلیل استقرایی از داده ها نتیجه گیری شده است. از این رهگذر پیام های پنهان محیط فیزیکی در قالب احساسی که دانشجویان از حضور در فضا خواهند داشت در هشت مقوله حس تعلق، حس تشخص، احساس ارزشمندی، احساس عزت نفس، احساس برابری، احساس اجتماع، حس معرف بودن و حس کنترل تقسیم شده است و تاثیری که این پیام های پنهان بر عملکرد، احساس، نگرش و رفتار دانشجویان دارد در قالب برنامه های درسی پنهان حاصل از این پیام ها تفسیر شده است. در نهایت تاثیری که ویژگی های خاص هر یک از رشته ها بر تجربیات دانشجویان و درک آن ها از فضا دارد، ارائه شده است.
    کلیدواژگان: برنامه درسی پنهان، محیط فیزیکی، دانشگاه، آموزش عالی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بازنگری محتوای برنامه درسی دوره کارشناسی رشته کتابداری و علوم اطلاع رسانی با هدف توسعه نگرش کارآفرینانه
    سعید جعفری مقدم* سوگل بینش پور صفحات 49-68
    ضرورت همسویی محتوای برنامه های درسی دانشگاه ها با نیازهای در حال تغییر جامعه از یک سو؛ و تقاضای روزافزون دانش-آموختگان برای بهبود مهارت های ضروری خویش در بازار کار و نیز نوآوری در خدمات مرتبط با دانش تخصصی آنان از سوی دیگر؛ نمایانگر ضرورت و اهمیت این تحقیق است. براساس ضرورت یادشده، پژوهش حاضر بر شناسایی محتوای درسی مناسب، به منظور پرورش نگرش کارآفرینانه در دانشجویان رشته کتابداری متمرکز گردید. نمونه شامل 91 نفر از دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی رشته کتابداری دانشگاه های دولتی بود. دانش آموختگان دارای کسب و کار رشته کتابداری در دانشگاه های یاد شده (6 نفر)؛ اعضای هیات علمی گروه کتابداری در دانشگاه های مذکور (14 نفر) و اعضای هیات علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران (6 نفر). گروه اول به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای و سایر گروه ها به شیوه هدفمند برگزیده شدند. یافته های پژوهش (با استفاده از ابزارهای پرسشنامه و مصاحبه) بیانگر آن است که: دروس منتخب رشته کتابداری (به جز روانشناسی عمومی) توجهی به پرورش نگرش کارآفرینانه در دانشجویان ندارند؛ طراحی درس مبانی کارآفرینی ویژه دانشجویان کتابداری با هدف تقویت نگرش کارآفرینانه در آنان ضروری است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که مهمترین مباحث مورد توجه خبرگان برای گنجاندن در برنامه درسی این دوره، به اختصار عبارتند از: خلاقیت، تشخیص فرصت های کارآفرینانه، کارتیمی، آشنایی با مراحل کسب و کار و شناخت چالش-های موسسات فعال در عرصه کتابداری و علوم اطلاع رسانی.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، آموزش کارآفرینی، نگرش کارآفرینانه، کتابداری و علوم اطلاع رسانی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه کاربست متاتئوری های برنامه درسی بر عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه های شهر تهران
    محمدرضا سرمدی، حسن شهرکی پور، نگار الهامیان صفحات 69-90
    هدف پژوهش حاضر مطالعه کاربست متاتئوری های برنامه درسی بر عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه های شهر تهران در سال 89- 88 است. روش پژوهش از نوع توصیفی با رویکرد پیمایشی است. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه محقق ساخته است که پس از تعیین روایی و پایایی در نهایت با 30 سوال در 4 متاتئوری میلر، آیزنر، هونکی، واکر تعیین شده و اطلاعات بدست آمده، با محاسبه آلفای کرونباخ 87/0 تایید شد و بر اساس روش نمونه-گیری ساده تصادفی و زمینه یابی در یک نمونه 87 نفری اجرا و سپس با نرم افزار تحلیل داده SPSS. 17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاصل از سوالات پژوهش حاکی از آن است که اعضای هیات علمی گروه علوم تربیتی در دانشگاه های شهر تهران از مولفه شایسته گرای متاتئوری میلر در عملکرد آموزشی خود بهره بیشتری می برند.
    کلیدواژگان: متاتئوری، برنامه درسی، عملکرد آموزشی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزشیابی کیفیت پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته های روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم تهران: دوره زمانی 87- 1383
    سیمین پاشاخانلو، علیرضا کیامنش*، نعمت الله موسی پور صفحات 91-112
    مشاهده متن زبان: فارسی
  • هیوریستیک در برنامه درسی آموزش عالی: نسبت راه حل های هیوریستیک، با نگاه سنت گرایان، تجربه گرایان مفهومی و نومفهو م گرایان
    نرگس آهنچیان*، بختیار شعبانی ورکی صفحات 113-138
    رویکرد های مختلف برنامه درسی مواضع گوناگونی جهت طراحی برنامه درسی اتخاذ نموده اند. پاینار رویکرد ها را تحت عنوان سنت گرایان، تجربه گرایان مفهومی و نومفهوم گرایان دسته بندی کرده است. در این مقاله راه حل های هیوریستیک برنامه درسی آموزش عالی، در پیوند با هر یک از این رویکرد های سه گانه مورد بررسی قرار گرفته است و بر این اساس تجربه زیسته حرفه ای معلمان دانشگاه منبع الهام الگوریتم های هیورستیک در برنامه درسی در نظر گرفته شده است. شوبرت از این منبع تحت عنوان دانش شخصی عملی یاد کرده است. در نتیجه با این استدلال که معلمان دانشگاه بالقوه می توانند دانش آکادمیک و تجربی یا هیورستیک شان را در فرایند تدریس تلفیق کنند، دانش شخصی عملی آنها بعنوان محملی جدید برای اصلاح برنامه درسی آموزش عالی پیشنهاد شده است.
    کلیدواژگان: هیوریستیک، آموزش عالی، برنامه درسی، دانش عملی شخصی، تجربه زیسته
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه شناخت دانشجویان از رشت ه تحصیلی و تکوین نگرش آن ها (یک مطالع ه پدیدار شناختی)
    جواد حاتمی*، اسکندر فتحی آذر، ربابه طاهری صفحات 139-163
    هدف پژوهش حاضر مطالعه تجربیات دانشجویان جدیدالورود دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی در خصوص آشنایی با رشته تحصیلی خود در سال تحصیلی 89-90 و ارتباط آن با نگرش آن ها، بود. روش پژوهش به کیفی و از نوع پدیدار-شناختی بود. اعضای نمونه این مطالعه 37 دانشجو از رشته های مختلف بود که به-صورت هدفمند انتخاب شده بودند. در این پژوهش محقق با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته تلاش کرده است تا دیدگاه های افراد مورد مصاحبه را نسبت به موضوع تجزیه و تحلیل نماید. در این پژوهش محقق، ضمن انجام مصاحبه، داده های حاصله را سازماندهی، سپس طبقه بندی نموده و در مرحله نهایی به نتایج کلی حاصله از آن که ویژگی های انسان شناختی و بومی- فرهنگی را درنظر دارد، دست یافته است. محقق با تحلیل پدیدار شناختی دیدگاه مصاحبه شوندگان را در ارتباط با رشته تحصیلی خود مقوله بندی و استخراج نموده است. یافته ها نشان داد که بیشتر دانشجویان مورد مطالعه در این پژوهش از رشته تحصیلی خود، آشنایی قبلی نداشته-اند و یا آگاهی آن ها بسیار محدود بوده است. این آشنایی محدود و عدم آشنایی موجب شده است که دانشجویان نگرشی مثبت نسبت به رشته خود نداشته باشند. گذشت زمان و عوامل مختلف که مهم ترین آن ها کسب آگاهی و شناخت نسبت به جنبه های مثبت رشته تحصیلی است، موجب تغییر نگرش در آن ها شده است. قابل ذکر است که تفاوت هایی نیز در زمینه علاقه مندی و ادامه تحصیل در رشته های مختلف دیده شد که رشته روان شناسی بالینی و تربیت بدنی رشته خود را با علاقه قبلی انتخاب کرده بودند و دانشجویان رشته کتابداری به ادامه تحصیل در این رشته نمی اندیشند. شناخت و آشنایی قبلی نسبت به رشته ها در زمان انتخاب رشته می تواند باعث شود تا فرد با انگیزه بیشتر و ترس و ناامیدی کمتر وارد دانشگاه شود.کسب آگاهی و شناخت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که تمام جوانب زندگی پس از قبولی در دانشگاه را تحت تاثیر قرار می دهد.
    کلیدواژگان: انتخاب رشته، دانشجویان، نگرش، رشته علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Globalization and the Effects on Goals of Curricula in Iran's Educational System
    M. Marashi*, Y. Mehralizadeh, T. Tousi Pages 7-25
    The aim of this paper was to study the theoretical aspects of globalization effects on goals of curricula in Iran’s Educational System. In this regard, three main theories related to philosophy, economy, political and cultural basis which are introduced in the works of Valershtain (global System theory), Mayer & Boli (Global policy theory) and Robertson (Global Cultural theory) were analyzed. Reflection of each theory in curricula shows that main direction of most of the educational system is towards a process of pluralism, sub-cultures, local and national identity, vocational education, lifelong learning and decentralization. Since Iran’s society is a young age society it is inevitable to find out about the impacts of curricula aims from the global reforms. Therefore, this research with a qualitative-analytical methodology is shedding light on the appropriateness of Iran’s curricula aims with the principles of those theories. It is revealed that there are similarities and differences in terms of conformity of those theories with Iran’s’ educational system and we can see somehow threats and opportunities. Lessons one may get from those theories for Iran’s curricula aims are privatization, decentralization, integrated curricula, emphasis on national identity, peace and lifelong learning. Threats of those theories are their emphasis on subject centers curricula, economic manipulation, motivation of consumerism and inequality of knowledge sharing.
    Keywords: Globalization, goals, curricula in Educational System
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Hidden Curriculum Infuenced by Psychical Environment
    K. Fathi, Vajargah.*, H. Bozorg Pages 26-48
    Curriculum studies in higher education as a new field of this realm could be consider from different aspects. Hidden curriculum as an important aspect of curriculum has been emphasized in recent years. This kind of curriculum would be influenced by three environments; cognitive, social and psychical. In spite of this point, studies have focused on cognitive and social environment more than psychical. Thus, the focus of this study is to explore hidden curriculum influenced by psychical environment. Studies regarding higher education and hidden curriculum are related to disciplinary culture because of special identity and culture that each discipline maintains. On the other hand, spaces, places and human spatial perception have been interpreted based on their culture. From this point of view, this study considers disciplinary culture as a phenomenon having effects on students’ perception from the spaces and places. This study has been done through qualitative approaches and has applied phenomenological and ethnographic inquiry. Data have been gathered through open, informal, semi-structural interviews with students and open questionnaires, participant observations and autobiographies. As a result, this study introduces the hidden messages that psychical environment send to students and the hidden curriculum of these messages, in addition to the effects of disciplinary culture on their meaning of academic places.
    Keywords: Physical environment, higher education curriculum, Hidden curriculum, university
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Revising the Curriculum of Bachelor s Program in the Field of Library Science and Information Technology for Developing Entrepreneurial Attitude
    S. Jafarimoghadam* S. Bineshpour Pages 49-68
    This research is focused on identifying appropriate content for developing entrepreneurial attitudes in students of library and information science at bachelor level. A total number of 91students, business establishers with bachelor of library and information science (6 individuals); faculty members of library and information science departments (14 individuals) and Entrepreneurship College (6 individuals) formed the samples of this research. Research findings (based on questionnaires and interviews) revealed that: chosen courses of library science (except General Psychology) have no interest in fostering entrepreneurial attitudes of students, designing the basics of entrepreneurship in this filed for improving students entrepreneurial attitude is essential and finally experts considered the most important topics for inclusion in the curriculum of this course include: creativity, opportunity recognition, Team working, process of launching new businesses and challenges of active institutions in library science field.
    Keywords: Curriculum, Library Science, Entrepreneurial Attitude, Information Technology
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Effects of Implementing Curricula Meta-Theories on Educational Performances of Faculty Members of Tehran Universities in Educational Sciences
    M.R. Sarmadi., H. Shahrakipour., N. Elhamian Pages 69-90
    This research aims to study the applications of curriculum Meta theories Performances of Faculty Members of Tehran Universities in Educational Sciences in 2009-2010. This study applied a descriptive survey approach. The data were gathered by a researcher-made questionnaire and the validity and reliability of the questionnaire were measured by Meta theory Miller, Eisner, Hunecke, Walker through 30 items. The subjects were chosen by random sampling and a sample of 87 individuals was selected. The data analysis was done by software SPSS. 17. The results of the study suggest that the faculty members of educational sciences at Tehran Universities mainly use the element of merit-oriented.
    Keywords: Curriculum, Meta theory, Educational Function
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Evaluating the Quality M.A. Theses for the Fields of Psychology and Education at University Tarbiate Moallem 2004- 2008
    S.Pashakhanlo., A. Kiamanesh.*, N. Mosapour Pages 91-112
    This article aims to address this question: how is the quality of M.A. thesis for the fields available in school of psychology and education at Tarbiate Moallem University during 2004- 2008? In order to find the answer, different aspects of a thesis were considered and factors impacting on thesis quality were investigated. These factors include: gender, advisor and supervisor, scientific rank of supervisor and advisor and the year of defending the thesis by the student that the conditions for investigating them were provided. The research method is evaluation and the corpus includes 213 theses defended during 2004- 2008 of M.A. degree in school of psychology and education. We used stratified sampling and under investigation sample composed of 48 defended thesis. In order to collect the data, we used "educational thesis evaluation guidelines". In order to analyze obtained data, descriptive statistical methods such as mean, standard deviation, index, and average were applied. In order to respond to research questions, we used parameter tests including t and f statistical tests. Data analysis shows that investigated thesis totally obtained 78.2% of scores. The thesis of the fields such as educational research, general psychology and educational management obtained the highest rank respectively, but educational technology; curriculum planning and consoling related thesis obtained the lowest rank respectively. total score of thesis had no relationship with the gender of supervisor and advisor and no difference was caused in thesis scores over the time during that 5 years period, but totally, the thesis of available fields (from 7 investigated fields) had scores higher than that of average total (i.e. 15.64 out of 20). It means that average score is not acceptable, although the performance related to different fields and different components’ performance has been different.
    Keywords: M.A. student, school of psychology, education, supervisor, advisor, quality of thesis
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Heuristic in Higher Education Curriculum: A Relation of Heuristics and Traditionalist, Conceptual Empiricist and Re-Conceptualist Orientations
    N. Ahanchian*, B. Shabani Varaki Pages 113-138
    The main purpose of this paper is to identify heuristic algorithms in higher education curriculum and its relation to the tripartite classification curriculum theory proposed by Pinar; traditionalists, conceptual empiricists and re-conceptualists. In this paper, It is argued that university teacher's lived professional experience is the potential source for ascertaining heuristics as a distinctive strategy for curricula change in higher education. Schubert describes this latent as personal practical knowledge. Accordingly, this paper suggests university teachers’ personal and practical knowledge could be recognized as a new vehicle in higher education curriculum reform under the integration of academic and experiential or heuristic knowledge in the teacher's teaching practice.
    Keywords: heuristic, higher education, curriculum, personal practical knowledge, lived experience
    Abstract View Paper Original: Persian
  • An investigation of student's acquaintance toward their majors its relationship with their attitudes development: A phenomenological study
    J. Hatami.*, E. Fathiazar., R. Taheri Pages 139-163
    Aim
    This study aims to investigate experiences of new-entered student's in 2009-2010 in faculties of Education and Psychology and their acquaintance toward their majors and the relationship with their attitudes development.
    Method
    A phenomenological study as a qualitative research method is conducted in this study due to its goal and nature. The samples include 37 students from different majors in which were purposefully selected. The researcher, with semi-structured interviews, has tried to analyze sample's attitudes in term of the topic in question. The data were analyzed and categorized with phenomenological point of views.
    Results
    This study revealed that many students, whom are the subjects of this study, do not acquaint previously with their majors, or they have limited information. This limited information and having no acquaintance caused them not having positive attitude toward their study branches. Passing of time and other factors-that the acquisition of knowledge and the cognition to positive aspect of their branches are the most important factors-caused to change their attitudes. It is important to note that there are differences in interests and pursuing education in different majors; the Clinical Psychology and Physical Education's students have selected their majoring with previous information and interest and Library Science's students have not thought about pursuing education.
    Conclusion
    The previous information and acquaintance can lead to selecting major with most motivation and little fear and discouragement. The acquisition of knowledge and the cognition has most important that all aspects of the life after entering at university are influenced by them. The students whom are allowed to choose a major should know with this important necessity and Sanjesh Organization and other related organizations should raise the awareness of students.
    Keywords: choosing major, student, attitude, educational science
    Abstract View Paper Original: Persian