فهرست مطالب

نشریه سیاست دفاعی
پیاپی 62 (بهار 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/03/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مهدی نطاق پور صفحه 9
    با توجه به ویژگی های منحصر به فرد صنایع دفاعی و با وجود اطلاعات محرمانه و طبقه بندی شده، محدودیت در منابع و مقررات و هم چنین رقابتی نبودن محصولات این صنعت و متنوع بودن تهدیدات کشور، لازم است بررسی های دقیق و کاملی به عمل آید تا بتوان هزینه ها را کاهش داده و پایداری و ایمن سازی را به عمل آورد. از این رو، پدافند غیرعامل مهم ترین نقش را ایفا می نماید.
    مهم ترین چالش های پدافند غیرعامل در صنعت دفاعی عبارتند از:مکان یابی مناسب، پراکندگی(آمایش سرزمینی) ایمن سازی و پایداری، استمرار تولید در زمان بحران و جنگ.
    و برخی از راه کارهای مقابله با این چالش ها عبارتند از:تدوین راهبرد پدافند غیرعامل و اجرای آن در سطح صنایع دفاعی و به کارگیری سامانه های اطلاعاتی، کوچک سازی و بومی سازی محصولات فوق.
    کلیدواژگان: صنایع دفاعی، پدافند غیرعامل، ایمن سازی و پایداری، استمرار تولید
  • قاسم فولادی صفحه 59
    آمریکا در حال تغییر نگرش و بازاندیشی در مفاهیم و ماهیت جنگ است. او اکنون به این امر پی برده است که دیگر با نیروی نظامی صرف و انجام جنگ های متعارف و کلاسیک قادر نیست محیط جهانی فعلی و آینده، به خصوص در رویارویی با کشورهایی نظیر ج.ا.ایران، را تحت کنترل خود قرار دهد. ایالات متحده اکنون به خوبی به این امر واقف شده است که علاوه بر متغیرهایی نظیر محیط فیزیکی و توانمندی نظامی، متغیرهای مهم تری نظیر فرهنگ، عزم و اراده ی ملی، و مردم در شکل دهی محیط دفاعی اش نقش دارند. به همین علت، و براساس سه مفهوم عملیاتی یاد شده در بالا، صحنه ی نبرد را از میدان کارزار سربازان و نیروهای نظامی به حوزه های دیگر، نظیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، دیپلماسی، اطلاعاتی، علمی و... نیز گسترش داده است.
    کلیدواژگان: جنگ بی قاعده، عملیات تاثیرمحور، مفاهیم عملیاتی
  • سعید وثوقی صفحه 89
    اگر به محیط امنیتی ایران در چارچوب ملاحظات ژئوپلیتیکی خلیج فارس نگاه کنیم و اگر به ژئوپلیتیک ایران در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه نظری بیفکنیم درخواهیم یافت دارای تشابهات امنیتی و چالش های امنیتی هستند که ناشی از عوامل جغرافیایی و روابط بین الملل کشورهای همسایه خود می باشد. ایران درمنطقه ای قرار گرفته است که بیش از شصت درصد انرژی جهان را دارا می باشد. منابع دیگری هم در این منطقه وجود داردکه به ارزش واهمیت منطقه و کشورهای واقع درآن می افزاید.در این نوشتار ما در صدد هستیم که ملاحظات برخاسته از این موقعیت ژئوپلیتیکی و ارتباط آن را با موضوع توان هسته ای ایران با استفاده از رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی تبیین و تجزیه و تحلیل نماییم.
    کلیدواژگان: ژئوپلیتیک، ژئوپلیتیک انتقادی، محیط امنیتی، گفتمان ژئوپلیتیکی، بازنماییژئوپلیتیکی
  • عبدالمجید کرامت زاده، مهدی محمدی صفحه 113
    اگر در گذشته رویکرد سنتی برنامه ریزی، راهبردی بر جوامع و سازمان ها حاکم بود، امروزه و پس از بروز پیچیدگی و تغییر مداوم به عنوان دو چهره غالب بر فضای عمومی، رویکرد نوین تفکر راهبردی در حال جایگزین شدن است. در این نوع رویکرد، آینده صرفا ادامه گذشته نیست که با رویکرد اکتشافی بتوان آن را شناخت و برای آن اهداف و برنامه های اجرایی تدوین کرد؛ بلکه آینده از رهگذر چشم اندازسازی و توجه به یادگیری و اجماع قابل تغییر است. اما این تغییر و تحول در آینده، نیازمند رویکرد خلاقانه براساس قصور جنگ آینده محتمل و سناریوسازی است. در این میان، آینده نگاری، بخشی از تفکر راهبردی است که تدوین راهبرد و برنامه ریزی راهبردی و سرانجام، اقدام را آگاهانه می سازد. در مقاله پیش رو، ابعاد مختلف و پیچیده این تغییر رویکرد به بحث گذاشته شده است.
    کلیدواژگان: تفکر راهبردی، برنامه ریزی راهبردی، چارچوب نگاه، آینده نگاری، چشم انداز سازی، رویکرد خلاقانه
  • حسن نقدی نژاد، امیرمحمد سوری صفحه 141
    این مقاله به بررسی اختلافات اخیر آمریکا و روسیه در اوراسیا می پردازد. روسیه و آمریکا نگرش ها و منافع کاملا متفاوتی دارند که بیش ترین تعارض منافع میان دوکشور مربوط به حوزه جغرافیایی است که مکیندر آن را «قلب زمین» لقب داده بود. سال هاست که روسیه خطر پیشروی غرب را به نزدیکی مرزهایش احساس کرده و درصدد است تا موقعیت بین المللی خود را احیا کند و بتواند در مقابل یکجانبه گرایی آمریکا مقاومت کند. تعارض منافع و تفاوت نگرش به مسائل بین المللی در روابط روسیه و آمریکا از چند قرن پیش وجود داشته است، ولی فقط به مدت نیم قرن جنگ سرد بر روابط این دو حاکم بوده است. بنابراین، احتمال شکل گیری جنگ سرد جدید آن گونه که از مفهوم سنتی این واژه مستفاد می شود، بعید به نظر می رسد.
    کلیدواژگان: اختلافات اخیر آمریکا و روسیه، جنگ سرد جدید، اوراسیا، نگرش امریکا به اوراسیا، رویکرد روسیه به اوراسیا
  • مسعود منزوی صفحه 169
    آن چه می خوانید خلاصه ای است از سند دکترین نیروهای مسلح آمریکا[1] که در قالب سند شماره ی یک از سوی ستاد مشترک ارتش آمریکا در چهاردهم می 2007 چاپ و منتشر شده است.
    در مقدمه این سند، ژنرال تفنگدار پیتر پیس[2] ضمن تاکید بر جامعیت این سند به عنوان راهنمای کلی دیگر دکترین های نیروهای مسلح آمریکا، از بازنگری در محتوای این سند نسبت به نسخه ی قبلی آن در چهاردهم نوامبر 2000 سخن می گوید. بی تردید این بازنگری محصول تجربیات جدید این کشور در عراق پس از صدام است که به واقع نقطه عطف مهمی در شیوه ی جنگ آمریکایی محسوب می شود، یعنی گذار از مانیفست جنگ کوتاه، سریع و سرنوشت ساز به جنگی طولانی که ابعاد اجتماعی بیش از عوامل فناورانه در آن ایفای نقش می کنند.
    مطرح شدن جنگ نامنظم در مقابل جنگ سنتی و ارائه ی تعریف و راهنمای اجرای آن، توجه خاص به عملیات ثبات، تاکید بر تعامل میان نهادهای دفاعی، ملی، فراملی و غیردولتی به عنوان عناصر مهم فضای رزم، و استفاده مکرر از اصطلاح «اقدامات یکپارچه» به عنوان رمز تحقق اهداف نظامی و سیاسی جنگ از جمله محورهایی است که طی بازنگری نسخه ی 2000، به نسخه ی جدید 2007 افزوده شده است.
    به دلیل حجم قابل توجه محتوای سند دکترین 2007 آمریکا درج کامل این سند در فضای محدود نشریه ی سیاست دفاعی ممکن نیست، اما در عین حال به سبب ضرورت آشنایی با آخرین تغییرات ایجاد شده در اندیشه ی نظامی دشمن مقرر شد خلاصه ای از محورهای اصلی این سند را ارائه دهیم. این محورها به ترتیب زیر و به اختصار مورد بررسی قرار می گیرند:بحث و بررسی نکات بنیادین دکترین مشترکبیان ویژگی های دکترین برای جهت بخشی کلی به نیروهای مسلحبیان ماموریت های وزارت دفاع و نهادهای مهم آنتوصیف اصول بنیادین فرماندهی و کنترل مشترکبیان جزئیات دکترین برای فرماندهی های مشترکارائه ی راهنما برای عملیات چندملیتیتاکید بر هماهنگی نهادهای رسمی و غیررسمی
    کلیدواژگان: عملیات مشترک، دکترین جامع مشترک، محیط امنیت راهبردی، جنگ نامنظم، راهبرد امنیت ملی، وحدت فرماندهی، فرماندهی