نشریه سیاست دفاعی
پیاپی 63 (تابستان 1387)

جنگ 33 روزه اسرائیل علیه لبنان در تابستان 2006 و شکست سخت و بی سابقه ی رژیم اشغالگر قدس از مقاومت اسلامی لبنان (حزب الله ) دارای چنان پیامدها و نتایج شگرف، عمیق و تعیین کننده ای بود که علاوه بر جلب توجه ناظران، صاحب نظران، و اندیشمندان بین المللی، خود صهیونیست ها و مسئولین این رژیم را به اعتراف واداشت.
این جنگ برای رژیم صهیونیستی هیچ گونه دستاوردی نداشت و این رژیم جعلی از زمان تاسیس (1948) تاکنون چنین شکست سخت و مفتضحانه ای را تجربه نکرده بود، به طوری که در تمامی سطوح نظامی (مانند جنگ هوایی، جنگ زمینی، جنگ اطلاعات و جنگ روانی و...) شکست خورد و در سطح سیاسی مقبولیت داخلی و خارجی این رژیم در افکار عمومی به پایین ترین سطح خود رسید.
اما عمده ترین پیامد و نتیجه ی جنگ 33 روزه به آینده ی رژیم اشغالگر در نزد ملت ها و کشورهای مسلمان برمی گردد و آن را دچار چالشی بزرگ نموده است.

در حالی که حکومت ها باید خط مشی های مکملی را در جهت تامین امنیت ملی اتخاذ نمایند، توسعه ارتش هولوگرافیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ارتش هولوگرافیک ارتشی مردمی است که با تکیه بر دفاع پوششی در متن جامعه، ماشین جنگی دشمن مهاجم را مختل ساخته، هزینه سلطه بلندمدت دشمن را بسیار سنگین می سازد؛ چنین ارتشی بر بنیان حمایت های مردمی و توسعه فناوری دفاعی ویژه شهروندان توسعه می یابد. ارتش کلاسیک خلاصه آنچه را که عامه مردم باید بدانند به مردم می آموزد و مردم در هر منطقه از کشور فراخور مقتضیات جغرافیایی و فرهنگی آن منطقه آرایشی بهینه می آفرینند. بنابراین، ارتش هولوگرافیک ضمن بهره مندی از حمایت فنی ارتش رسمی، به طور مستقل ولی هماهنگ با آن، و در جهت اهداف آن فعالیت می کند. بدین ترتیب، در حالی که در شرایط عادی هیچ هزینه ای از حیث نیروهای انسانی به کشور تحمیل نمی کند، در صورت لزوم به صفی مستحکم از نیروهای مردمی تبدیل می شود که هر بخش آن در عین استقلال، به اهداف ارتش کلان و کلاسیک کشور مدد می رساند و در حالی که به طور مداوم صدمات زیادی را متوجه دشمن می سازد، در متن جامعه ناپدید می شود. هزینه مقابله با چنین ارتشی، هزینه مقابله با کل یک ملت و نسل کشی همه آحاد آن است؛ از این رو قدرت بازدارندگی چنین ارتشی با قدرت بازدارندگی ارتش های کلاسیک قابل مقایسه نیست.

جایگاه ویژه ی نفت در اقتصاد، امنیت و مناسبات بین المللی و منطقه ای و اهمیت نقش منطقه ی خلیج فارس و تنگه ی هرمز در تامین بخشی از نفت مصرفی جهان از یک سو و امنیتی شدن محیط منطقه از سه دهه ی پیش تاکنون، وقوع سه جنگ گسترده و تمام عیار در منطقه ی خلیج فارس و افزایش حضور نظامی و تداوم تخاصم ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، اهمیت مقوله ی امنیت تنگه ی هرمز را هم چنان در ردیف اولویت های امنیتی اقتصادی کشورهای منطقه، جمهوری اسلامی ایران، آمریکا و مصرف کنندگان جهانی نفت قرار داده است. این نوشتار به بررسی امکان و نیز برخی از پیامدهای انسداد تنگه ی هرمز برای جمهوری اسلامی ایران و قدرت های جهانی می پردازد.

تغییر اقلیم به معنای تغییر میانگین های بلندمدت داده های جوی است. دهه ی آخر قرن بیستم و سال های آغازین قرن بیست و یکم گرم ترین دوره ای بوده که از زمان ثبت داده های اقلیمی، یعنی از اواسط قرن نوزدهم، کره ی زمین به خود دیده است. یافته های دانشمندان نیز حکایت از آن دارد که آب وهوای کره ی زمین در میان مدت و بلندمدت تغییر می کند. شواهد گوناگونی در این باره به کمک دانشمندان آمده اند، به طوری که نمی توان این تغییرات را انکار کرد. اندیشمندان رشته های گوناگون مانند هواشناسی، اقلیم شناسی، زمین شناسی، محیط زیست، اقیانوس شناسی و... هر یک از دیدگاه خاصی پیامدهای تغییر اقلیم را بررسی می کنند، لیکن آنچه در این جا بدان پرداخته شده، پیامدهای امنیتی این پدیده است و این که آیا امنیتی کردن موضوع تغییر اقلیم صحیح است. البته، برای ورود به بحث، کلیاتی در مورد موضوع تحقیق، از جمله شواهد و دلایل تغییر اقلیم بیان شده است.

تحول پایدار خواسته های جدیدی بر ساختاردهی سازمانی تحمیل می کند. این مقاله ساختار غیررسمی را به عنوان جنبه ی مهم ساختاری تعیین و بر سه بعد جدید این ساختار یعنی رابطه ی مبتنی بر اعتماد، رابطه ی تعاملی درون و برون سازمانی و رابطه ی عاطفی فراگیر تاکید دارد. سپس ساختار شبکه ای را که نوع تکامل یافته ای از این نوع ساختار در هزاره ی سوم است، مورد بررسی قرار داده است. به همین واسطه توسعه ی ساختاری درسطحی بالاترقرارگرفته و این سطح ازروابط ساختاری قادر است چالش های ساختاری درعصر سازمان های شبکه ای را به صورت روشن ترسیم کند.
در ادامه، زمینه های پیدایش الگوی ساختار شبکه ای یعنی فناوری اطلاعات در محیط، اقتصاد جهانی و تکامل ساختار های سازمانی تشریح و با استناد و الهام از قانون مت کاف به ارزش و اثر شبکه ها پرداخته شده است.
سپسمدلی مفهومی از انواع سازمان های شبکه ای و نوع همکاری میان سازمان ها ارائه گردیده است. این مدل، به سه شکل از سازمان شبکه ای (1- شبکه ای ماهواره ای، 2- سازمان شبکه ای مبتنی بر ائتلاف های راهبردی و 3- سازمان های مجازی) اشاره دارد. از این منظر، برای طراحی سازمان شبکه ای تغییرات مهمی در سازمان ها باید رخ دهد. این تغییرات غالبا نیازمند تغییر درفرهنگ ها، نگرش ها و مهارت هاست. برخی از تغییرات مهم عبارتند از کاهش لایه های مدیریت، ارتباطات بین سازمان ها، پاداش بدون ارتقا، تمرکز روی نتایج و تشکیل گروه های کاری. نتیجه این که یک پاردایم نوین سازمانی باید توسط سازمان ها اتخاذ گردد که منجر به ایجاد اشکال نوینی از سازمان با ساختار متفاوت سازمانی گردد. این شکل جدید سازمانی، ساختار سنتی سلسله مراتبی را به آرایش شبکه ای تغییر می دهد و ساختارهای نوین نیز به نوبه ی خود باعث تحول سازمانی می گردد و این نمودار علت و معلولی بازخوران مثبتی را ایجاد می کند که رابطه ی تزایدی بین تحول سازمانی و ساختار را همواره تشدید می نماید.

جهاد یکی از بزرگ ترین فرایض دینی است که هنگام تجاوز بیگانه، برنده ترین سلاح علیه متجاوز به حساب می آید. با تاسیس سلسله ی قاجار، روسیه بر اساس سیاست توسعه طلبی خود، با تکیه بر وصیت نامه ی جعلی منسوب به پطر کبیر، جهت دست یابی به آب های گرم و آزاد دریای عمان و خلیج فارس حملات گسترده ای را به ایران آغاز کرد و بخشی از زرخیزترین اراضی را از ایران جدا نمود. علمای عصر از جمله میرزای قمی بنا به وظیفه ی دینی خود و درخواست حاکمیت وقت علیه روس ها اعلان جهاد داده و دفاع را بر همه واجب دانستند و کشته شدگان جنگ را شهید به حساب آوردند. دراین مقاله، ضمن بررسی چگونگی جنگ ایران و روسیه و شرایط سیاسی اجتماعی عصر میرزای قمی و نقش او در بسیج مردم، به فتاوای جهادی او را در رابطه با ضرورت دفاع، کشته شدگان جنگ، غنایم، فرار در میدان نبرد، همکاری با دشمن و بغاه پرداخته شده و با فتاوای جهادی امام خمینی مورد مقایسه قرار گرفته است.