فهرست مطالب

مدیریت خاک - پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1391)

مجله مدیریت خاک
پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1392/01/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • فرشته مقامی مقیم، علیرضا کریمی*، غلامحسین حق نیا، آرش دوراندیش صفحات 1-10
    یکی از راه های استفاده بهینه از اراضی و جلوگیری از تخریب آن ها، انتخاب کاربری متناسب با ظرفیت تولید اراضی است. این پژوهش با هدف تعیین الگوی بهینه کشت دیم، برای کاهش تخریب اراضی با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی در منطقه روئین استان خراسان شمالی انجام شد. برای برآورد تخریب اراضی، از کاهش کربن آلی خاک در نتیجه تغییر کاربری اراضی استفاده شد. نتایج نشان داد که شیب های بیش از 20 درصد و شیب های جنوبی، مناسب کشت دیم غلات نیستند؛ اما کشت یونجه به دلیل تاثیر آن بر کربن آلی خاک، در شیب های جنوبی، مجاز تشخیص داده شد. همچنین، نتایج محاسبه ی الگوی بهینه کشت برای نخود، یونجه و کاربری مرتع، حاکی از افزایش هشت برابری سود ناخالص و جلوگیری از تخریب اراضی بود. با این حال، اجرای الگوی بهینه کشت، نیار به ترویج و آگاه سازی مردم منطقه دارد.
    کلیدواژگان: آمایش سرزمین، برنامه ریزی خطی، تغییر کاربری اراضی، کربن آلی خاک، کشت دیم
  • زهرا رسایی*، محمدحسن صالحی صفحات 11-18
    با ارزیابی تناسب اراضی می توان استفاده بهینه از اراضی را مشخص نمود و کیفیت خاک را نیز حفظ کرد. با توجه به بالا بودن سطح آب زیرزمینی در بخش عمده منطقه مطالعاتی (دشت فارسان-جونقان)، تعیین تناسب کیفی کشت برنج به عنوان بهره وری احتمالی بهتر اراضی در مقایسه با محصولات رایج منطقه، هدف این مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، خاکرخ هایی به فواصل 700 متری حفر و پس از تعیین خاکرخ های شاهد و تجزیه و رده بندی خاک ها، نقشه نیمه تفصیلی خاک با مقیاس 1:25000 تهیه شد. سپس، خاکرخ های شاهد هر یک از واحدهای نقشه، برای کشت گیاهان سیب زمینی، گندم و برنج، ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که خاک های با سطح آب زیرزمینی بالا به دلیل مشکلات زهکشی برای کشت سیب زمینی و گندم مناسب نبوده و بهترین کارایی آن ها برای کشت برنج است. خاک های با عمق آب متوسط به دلیل محدودیت های خاکی، برای کشت گندم آبی و خاک های بدون مشکلات زهکشی برای کشت سیب زمینی مناسب تر هستند. سیستم رده بندی WRB با قرار دادن خاک های با سطح آب زیرزمینی بالا در گروه مرجع Gleysols و سیستم رده بندی آمریکایی با قرار دادن خاک های دارای سطح آب زیرزمینی نسبتا بالا در گروه بزرگ Endoaqualfs بهتر توانسته اند این خاک ها را رده بندی کنند.
    کلیدواژگان: استان چهارمحال و بختیاری، ارزیابی کیفی تناسب اراضی، برنج، سطح ایستابی
  • فاطمه قانی*، سید حسن طباطبایی، شجاع قربانی دشتکی صفحات 19-29
    در این پژوهش برای بررسی تاثیر سنگریزه و قطر ستون خاک بر جریان آب در یک خاک لوم سیلتی، آزمایشی در هفت ستون با قطر های خارجی 40، 63، 90، 110، 160، 200 و 250 میلی متر و دو نوع خاک شامل خاک عبوری از الک شماره 10 و خاک الک نشده (همراه با سنگریزه) انجام شد و با مزرعه مطالعاتی مقایسه شد. نتایج نشان داد که تاثیر قطر ستون بر نفوذ تجمعی، نفوذ پایه و هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در سطح یک درصد معنی دار است. در بین تیمارها، ستونی با قطر 110 میلی متر با میانگین نفوذ تجمعی 33 /43 و51 /44 سانتی متر در 120 دقیقه به ترتیب برای خاک الک شده و الک نشده، نفوذ پایه 29 /0 و 32 /0 سانتی متر بر دقیقه و هدایت هیدرولیکی اشباع 28 /0 و 31 /0 سانتی متر بر دقیقه کمترین اختلاف را با مقادیر مزرعه ای داشت. بنابراین، مقادیر اندازه گیری شده مذکور در ستونی با قطر 110 میلی متر را می توان نماینده مقادیر مزرعه ای این ویژگی ها برای این خاک و شرایط آزمایش دانست.
    کلیدواژگان: حرکت آب، ذرات خاک، قطر ستون خاک، مطالعات صحرایی
  • سپیده اعتدالی*، جواد گیوی صفحات 31-45
    صرفه اقتصادی از عوامل مهمی است که کشاورزان را ترغیب می کند تا نسبت به کشت یک محصول اقدام کنند. بنابراین علاوه بر ارزیابی کیفی و کمی، می توان بر اساس مقدار سود خالص یا ناخالص در واحد سطح، از نظر اقتصادی نیز تناسب اراضی را ارزیابی کرد. این تحقیق برای انجام این نوع ارزیابی به روش های مختلف، برای ارقام مختلف بادام در منطقه سوادجان از توابع استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. در این راستا، از طریق روش های نرخ بازده داخلی، سود ناخالص، ارزش فعلی خالص و نسبت منفعت به هزینه، با نرم افزار ALES، کلاس تناسب اقتصادی باغ ها برای ارقام مختلف بادام تعیین شد. برای ساختن مدل در نرم افزار ALES، یک بانک اطلاعاتی دربرگیرنده واحدهای اراضی، عملکرد، نرخ بازده وام بانکی، هزینه های ثابت و متغیر و قیمت فروش هر واحد وزنی ارقام مختلف بادام در محیط نرم افزار ایجاد و سپس کلاس تناسب اقتصادی تعیین شد. نتایج نشان داد که وقتی روش های سود ناخالص، ارزش فعلی خالص، نسبت منفعت بر هزینه و نرخ بازده داخلی به کار می روند، کلاس تناسب اقتصادی برای سه رقم مامایی، ربیع و شاهرود 13 در فواصل سال های 1388 تا 1390 از کلاس نامناسب (N) به کلاس با تناسب بالا (S1) تغییر می کند در حالیکه کلاس تناسب اقتصادی در تمامی روش ها برای رقم شاهرود 12 در بیشتر باغ ها مورد مطالعه در فواصل این سال ها S1 است. پس رقم شاهرود 12، سودآورترین رقم قابل کاشت در باغ های منطقه است.
    کلیدواژگان: ارزش فعلی خالص، ارزیابی اقتصادی تناسب اراضی، برنامه ALES، سود ناخالص، نسبت منفعت به هزینه، نرخ بازده داخلی
  • سمانه عبدالهی، محمد امیر دلاور*، یاسر صفری صفحات 47-55
    یکی از راه های استفاده بهینه از اراضی و جلوگیری از تخریب آن ها، انتخاب کاربری متناسب با ظرفیت تولید اراضی است. این پژوهش با هدف تعیین الگوی بهینه کشت دیم، برای کاهش تخریب اراضی با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی در منطقه روئین استان خراسان شمالی انجام شد. برای برآورد تخریب اراضی، از کاهش کربن آلی خاک در نتیجه تغییر کاربری اراضی استفاده شد. نتایج نشان داد که شیب های بیش از 20 درصد و شیب های جنوبی، مناسب کشت دیم غلات نیستند؛ اما کشت یونجه به دلیل تاثیر آن بر کربن آلی خاک، در شیب های جنوبی، مجاز تشخیص داده شد. همچنین، نتایج محاسبه ی الگوی بهینه کشت برای نخود، یونجه و کاربری مرتع، حاکی از افزایش هشت برابری سود ناخالص و جلوگیری از تخریب اراضی بود. با این حال، اجرای الگوی بهینه کشت، نیار به ترویج و آگاه سازی مردم منطقه دارد.
    کلیدواژگان: تغییرپذیری مکانی، فاصله نمونه برداری، ماده آلی خاک، همبستگی مکانی
  • مجتبی کشاورزی حسن آباد*، سیدعلی اشرف صدرالدینی، امیر حسین ناظمی صفحات 57-65
    روش انعکاس سنجی حوزه زمانیTDR یکی از روش های مدرن و دقیق در تعیین رطوبت حجمی خاک بوده که اساس آن، اندازه گیری ثابت دی الکتریک خاک است. از طرفی با توجه به اینکه ثابت دی الکتریک خاک تحت تاثیر برخی از خصوصیات خاک قرار دارد، پس استفاده عملی از این روش نیاز به واسنجی و تعیین یک رابطه بین ثابت دی الکتریک و رطوبت حجمی خاک دارد. هدف از این تحقیق تاثیر بافت و ماده آلی خاک بر دقت اندازه گیری رطوبت حجمی توسط دستگاه TDR است. بدین منظور آزمایش ها بر روی پنج نوع بافت خاک (شنی، لوم شنی، لومی، لوم شنی رسی و لوم رسی)، در سه سطح ماده آلی (2، 5 /3 و 5 درصد) شامل کود لاشبرگ و با سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. برای ارزیابی و واسنجی نتایج حاصل از دستگاه TDR، رطوبت خاک به روش وزنی نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که دقت مقادیر به دست آمده از دستگاه TDR با افزایش درصد رس و ماده آلی خاک کاهش می یابد، به طوری که دستگاه TDR در بافت های شنی با 2 درصد و لوم رسی با 5 درصد ماده آلی به ترتیب با میزان درصد خطای نسبی (RE) 97 /3 و 79 /11 دارای بیشترین و کمترین دقت بوده است.
    کلیدواژگان: انعکاس سنج حوزه زمانی، تعیین رطوبت خاک، ثابت دی الکتریک
|
  • F. Maghami Moghim, A. Karimi*, G. H. Haghniya, A. Dourandish Pages 1-10
    Utilizing land resources based on their capability is necessary for an optimal land use and to prevent land degradation. The aim of this study was to determine the optimal cropping pattern using linear programming model to reduce land degradation at a local scale in Roin area, North Khorasan province. The decline in soil organic carbon due to land use change was considered as an indicator of land degradation. The results indicated the non-suitability of slopes higher than 20% and southern slopes for cereal rain-fed cropping. Because of the effect on soil organic carbon, alfalfa is permitted in southern slopes. The optimal cropping pattern included only chickpea, alfalfa and rangeland which result in an eightfold increase in net benefit and preventing land degradation. Implementation of optimal cropping pattern needs promotion and advising the people in the area.
    Keywords: Dry farming, Land use change, Land use planning, Linear programming, Soil organic carbon
  • Z. Rasaei*, M. H. Salehi Pages 11-18
    Land suitability evaluation allows the optimum use of land and keeps soil quality as well. Considering high water table level in the most part of the study area (Farsan- Jouneghan plain), the qualitative land suitability evaluation was determined for rice to compare its suitability with the current cultivations in the area. Soil pedons were excavated in 700 m intervals and described. Then, representative pedons were chosen and the soil map of the area was prepared with the scale of 1:25,000. Land suitability evaluation was calculated for irrigated wheat and potato as the most common crops in the area and also rice as an alternative crop. Results showed that rice cultivation is the best choice for the soils with high water table in this area. The soils with moderate water table showed the best suitability for wheat whereas the soils without permeability (drainage) limitations showed the maximum suitability class for potato. The WRB system seems to be more appropriate system for the classification of the soils with high water table in the area because they classified as Gleysols at Reference Soil Group (RSG) level. Contrary, the soils with moderate water table could be recognized well as Endoaqualfs greatgroup by Soil Taxonomy.
    Keywords: Chaharmahal, Va, Bakhtiari province, ground water table, Land suitability evaluation, Rice
  • F. Ghani*, S. H. Tabatabae, S. Ghorbani, Dashtaki Pages 19-29
    The effect of gravel and soil column diameter was evaluated on the flow of water in a silty loam soil. The experiment was carried out in seven columns with nominal diameters of 40, 63, 90, 110, 160, 200 and 250 mm. Two soils sampling approach were used including soil sieved by the sieve No.10 (SS) and unsieved soil (US) which has gravel. The results also compared with the field. The result show that effect of column diameter was significant (P<0.01) on cumulative infiltration, soil basic water infiltration rate and saturated hydraulic conductivity. Overlay the soil column of 110 mm had the least difference in comparison with the field data. The cumulative infiltration measured 43.33 and 44.51 cm for SS and US, respectively. The infiltration rate was 0.29, 0.32 cm/min for SS and US, respectively. It measure 0.28 and 0.31 cm/min for SS and US, respectively on saturated hydraulic conductivity. It concluded that the measured values in soil column of 110 mm in diameter for sieved soil and unsieved soil can be considered similar to field values for this soil and experiment conditions.
    Keywords: Field studies, Soil column diameter, Soil particles, Water movement
  • S. Etedali*, J. Givi Pages 31-45
    Economical profit is one of the important factors, persuading farmers to plant a specific crop. So, in addition to qualitative and quantitative land suitability evaluation, economical one need to be revised, based on net or gross profit per surface area unit. The present research was done to evaluate land suitability, economically, by different methods for several varieties of almond in the Savadjan region in Chaharmahal va Bakhtiary province. In this regards, economical land suitability evaluation for several varieties of almond was carried out, using "internal rate of return", "gross profit", "net present value" and "benefit/cost ratio" methods. These methods are included in the ALES program. For model making in this program, a data base, including land units, yield, discount rate, constant and variable costs and return of one weight unit of several varieties of almond was established and then economical land suitability classes were determined. The results showed that economical land suitability evaluation based on gross profit, net present value, benefit/cost ratio and internal rate of return for 3 varieties mamai, rabie and shahrood 13 for 1388 to 1390 years changed from not suitable "N" to high suitable "S1". So, shahrood 12 is highest economically variety in these region gardens.
    Keywords: ALES program, Benefit, cost ratio, Economical land suitability evaluation, Gross profit, Internal rate of return, Net present value
  • S. Abdollahi, M. A. Delavar*, Y. Safari Pages 47-55
    Utilizing land resources based on their capability is necessary to optimal land use and prevent land degradation. The aim of this study was to determine the optimal cropping pattern using linear programming model to reduce land degradation in a local scale in Roin area، North Khorasan Province. The decline in soil organic carbon due to land use change was considered as the indicator of land degradation. The results indicated the non-suitability of slopes higher than 20% and southern slopes for cereal rain fed cropping. Because of the effect on soil organic carbon، alfalfa is permitted in southern slopes. The optimal cropping pattern included only chickpea، alfalfa and rangeland which result in increasing eightfold of net growth and also decreasing land degradation. Implementation of optimal cropping pattern needs promotion and advising the people in the area.
    Keywords: Sampling interval, Soil organic matter, Spatial correlation, Spatial variability
  • M. Keshavarzi*, S. A. A. Sadradini, A. H. Nazemi Pages 57-65
    Time Domain Reflectometry (TDR) is One of the modern and accurate methods in determination of soil water content that based on dielectric constant measurement. On the other hand Given that dielectric constant is affected by the soil characteristics، Therefore، calibration and determination of the relationship between dielectric constant and volumetric soil moisture is required for the practical application of this method. The purpose of this research is the evaluation of the effects of soil texture and organic matter on the accuracy of volumetric water content measured by TDR. For this purpose The experiments were carried out on five types of soil texture (sandy، sandy loam، loam، sandy clay loam and clay loam)، and three organic matter levels (2، 3. 5 and 5 percent) which contain litter fertilizer in three repetitions under quite random conditions. In order to evaluate and calibrate the results of the TDR system، soil volumetric water content was also measured by weight method. Results show that the accuracy of the volumetric water content values obtained from TDR system improved by increasing the percentage of clay and soil organic matter، so that TDR system with the relative error percentage (RE) 3. 97 and 11. 79 has been the most and least accurate، for sand with 2 percent and clay loam textures with 5 percent organic matter، respectively.
    Keywords: Dielectric constant, Soil water content, Soil texture, TDR