فهرست مطالب

آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران - پیاپی 2 (تابستان 1392)

مجله آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران
پیاپی 2 (تابستان 1392)

  • 66 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1393/01/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • نسترن کشاورز محمدی، فاطمه زارعی، سعید پارسی نیا صفحه 5
    با پیشرفت علم و تکنولوژی، درک موجود از بیماری و سلامت و رویکرد متخصصین به آن دچار دگرگونی شد، لذا علوم بهداشتی نیز دچار تغییرات تکمیلی و تطابقی مهمی گردیدند که از آن ها به عنوان انقلاب های علم بهداشت یاد می شود. در کشور های پیشرفته این تغییر جهت، ابتدا از رویکرد خرافی به بیماری به رویکرد پزشکی (انقلاب اول بهداشت عمومی(، و سپس به رویکرد روانشناختی (انقلاب دوم بهداشت عمومی) متبلور شد.. گزارش لالوند در سال (1974) و متعاقب آن انتشار اعلامیه آلما آتا در سال (1978) با ارائه رویکرد جدید جامعه شناسانه به سلامت، به عنوان نقاط عطف انقلاب سوم بهداشت عمومی و موج اول علم ارتقاء سلامت مطرح شدند. انتشار «منشور اتاوا» در سال 1986 در اختتامیه اولین کنفرانس ارتقاء سلامت که توسط سازمان جهانی بهداشت در کانادا برگزار شد، به عنوان تاریخ رسمی تولد این علم محسوب می شود.
    کلیدواژگان: آموزش بهداشت، ارتقاء سلامت
  • علی اسدیان، تیمور آقاملایی، عبدالحسین مدنی، امین قنبرنژاد صفحه 9
    مقدمه
    یکی از روش های مهم آگاه سازی مصرف کنندگان سیگار از مخاطرات سیگار، پیام های بهداشتی است که روی پاکت های سیگار درج می شوند. هدف این مطالعه تعیین نگرش و عکس العمل افراد سیگاری به پیام های هشدار دهنده بهداشتی درج شده روی پاکت های سیگار می باشد.
    روش کار
    این پژوهش مقطعی بر روی 300 نفر از افراد سیگاری شهر بندر عباس در سال 1392 انجام شد. افراد مورد مطالعه به صورت تصادفی از 10 منطقه شهری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه ای شامل مشخصات دموگرافیک، نگرش و عکس العمل افراد سیگاری بود. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS 19 و آزمون های توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
    یافته ها
    میانگین سنی افراد مورد مطالعه 8/36 سال با انحراف معیار 9/9 و دامنه 18 تا70 سال بود. بطور میانگین 6/13 سال سابقه مصرف سیگار داشتند، میانگین تعداد نخ سیگار مصرفی روزانه 3/13 بود. از نظر تحصیلات اکثریت نمونه ها) 3/41 درصد(دیپلم بودند. 2% نمونه ها دارای نگرش ضعیف، 44 % نگرش متوسط و 54 درصد نگرش خوب نسبت به پیام بهداشتی درج شده برروی پاکت های سیگار داشتند44 درصد آنها به پیا مها عکس العمل خوب)توجه، صحبت در مورد پیام ها، یادآوری، تنفر، ترس(نشان دادند. بین عکس العمل افراد سیگاری نسبت به پیام های بهداشتی و نگرش آنها رابطه معناداری وجود داشت. نمونه هایی که نگرش خوب به پیام ها داشتند به پیام ها توجه کرده، هنگام سیگار کشیدن پیام ها را به یاد آورده و در مورد آنها صحبت می نمودند و پیا مها در آنها ایجاد ترس و تنفر کرده بود.
    نتیجه گیری
    طبق یافته های این مطالعه،لازم است در طراحی پیام های روی پاکت های سیگار به ویژگی هایی مانند جلب توجه، افزایش آگاهی، یادآوری عوارض مصرف سیگار، تفکر در مورد عوارض، افزایش نگرانی، ایجاد ترس و تنفر توجه شودتا منجر به عکس العمل و درنتیجه کاهش مصرف سیگار در افراد گردد.
    کلیدواژگان: پیام هشدار دهنده پاکت سیگار، نگرش، عکس العمل، فرد سیگاری
  • مهدی میرازیی علویچه، مصطفی نصیرزاده، احمدعلی اسلامی، غلام رضا شریفی راد، اکبر حسن زاده صفحه 19
    مقدمه
    سوء مصرف مواد به عنوان یک پدیده اجتماعی و از مشکلات سلامتی عصر حاضر می باشد. افزایش روز افزون وابستگی به مواد را میتوان در روابط فرد با خانواده جستجو کرد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر عملکرد خانواده در وابستگی جوانان به مواد مخدر صنعتی مبتنی بر الگویدعملکرد خانواده مک مستر انجام شد.
    روش کار
    این پژوهش یک مطالعه مقطعی می باشد که در دو گروه از جوانان مذکر شهر اصفهان شامل 183 نفر وابسته به مواد مخدر صنعتیو 207 نفر غیر وابسته به مواد مخدر صنعتی انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه جمعیت شناختی و زمینه ای با چهارده سوال و پرسشنامه استاندارد ارزیابی عملکرد خانواده (FAD) با 60 گویه در هفت حیطه بود. داده ها توسط نرم افزار SPSS-18 و آزمون های آماری نظیر آنالیز واریانس یک طرفه و تی تست مستقل در سطح معنی داری 05 / 0 مورد آزمون قرار گرفتند.
    یافته ها
    عملکرد خانواده گروه وابسته به مواد مخدر در همه حیطه ها شامل عملکرد کلی، ارتباطات، آمیختگی عاطفی، ایفای نقش، حل مسئله، همراهی عاطفی و کنترل رفتار، به شکل معنی داری نامناسب تراز گروه دیگر بود. در گروه وابسته، موارد ارکان متزلزل زندگی، سطح تحصیلات پایین نمونه های تحقیق و والدین، سطح زندگی پایین، وجود پدر و برادر معتاد و شیوع مصرف مواد مخدر در دوستان به شکل معنی داری بیشتر از گروه غیر وابسته بود. بیشترین ماده مخدر صنعتی مصرفی در گروه وابسته، شیشه بود.
    نتیجه گیری
    عملکرد خانواده در دو گروه متفاوت بود. بنابراین می توان گفت عملکرد خانواده در گرایش جوانان به مواد مخدر صنعتی نقش دارد.
    کلیدواژگان: اعتیاد، جوان، مواد مخدر صنعتی، الگوی عملکرد خانواده مک مستر
  • مهناز صلحی، میترا ابوالفتحی صفحه 31
    مقدمه
    با توجه به بالا بودن شیوع و شروع مصرف سیگاردر دوران دبیرستان و نقشی که آگاهی و ادراکات فرد روی رفتار آنها دارد، این پژوهش با هدف تع یین تاثیر آموزش پیشگیری از اعتیاد از طریق مدل اعتقاد به سلامتی برآگاهی و ادراکات دانش آموزان دخترو پسر پایه اول دبیرستانهای شهر ساوه انجام شد.
    روش کار
    این مطالعه نیمه تجربی از نوع قبل و بعد بود. از 10 مدرسه دخترانه و پسرانه ساوه به روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای، 387 دانش آموزانتخاب و داده ها طی دو مرحله، آزمون اولیه قبل از آموزش و آزمون ثانویه بعد از آموزش با پرسشنامه سوالات فردی، آگاهی وادراکات گرد آوری، مقایسه و تجزبه و تحلیل شد. آموزش براساس نتایج تکمیل اولیه پرسشنامه وسازه های مدل اعتقاد بهداشتی طراحی واجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های t زوج و مستقل، مجذور کا، آنالیزواریانس(ANOVA) و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
    یافته ها
    مقایسه میانگین نمرات آگاهی وادرکات) موانع، منافع، حساسیت و شدت) قبل و بعدازمداخله آموزشی تفاوت معنی دارنشان داد ضریب همبستگی پیرسون بین آگاهی وادراکات کل قبل و بعد ازآموزش همبستگی مثبت نشان داد. بعدازمداخله بین آگاهی دانش آموزان و تحصیلات پدر تحصیلات مادر، شغل پدر و نوع مدرسه، بین موانع درک شده و تحصیلات مادر، سابقه مصرف مواد اعتیاد آور درخانواده بین منافع درک شده و نوع مدرسه، بین حساسیت درک شده و نوع مدرسه و بین شدت درک شده و نوع مدرسه ارتباط معنادار مشاهده شد.
    نتیجه گیری
    آموزش از طریق مدل اعتقاد بهداشتی با هدف پیشگیری از سوء مصرف مواد می تواند باعث ارتقاء آگاهی، ایجاد ادراکات مثبت درافراد شود ودر پیشگیری اولیه از سوء مصرف مواد مخدر، یک استراتژی با هزینه اثر بخشی خوب است.
    کلیدواژگان: آگاهی، ادراکات، پیشگیری از اعتیاد، مدل اعتقاد بهداشتی، دانش آموزان
  • فرزاد جلیلیان، مهدی میرزایی علویجه، محمدرضا آمویی، فاضل زینت مطلق، ناصر حاتم زاده، حمید الله وردی پور صفحه 41
    مقدمه
    اعتیاد یکی از بزرگترین مشکلات جامعه است، که منجر به هدر رفتن سرمایه های کلان ملی شده و از مهم ترین عوامل بر هم زننده نظم و امنیت در جامعه می باشد. هدف از انجام مطالعه تع یین میزان شیوع و الگوی سوء مصرف مواد مخدردر بین زندانیان می باشد.
    روش کار
    این پژوهش یک مطالعه توصیفی مقطعی بوده که در 615 نفر از زندانیان مرتبط با قتل، نزاع و سرقت درشهر کرمانشاه سال 1391 انجام گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد و با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 21 موردتجزیه وتحلیل قرار گرفتند.
    یافته ها
    4/39درصداز نمونه ها سابقه مصرف مواد قبل از رفتن به زندان را گزارش کردند. تریاک (2/33%) و شیشه (1/27%) بیشترین مواد مصرفی در بین زندانیان بود. 3/9 درصدافراد سابقه اعتیاد تزریقی داشتند. سن شروع مصرف مواد 9 تا 34 سال بود)میانگین 14/36، انحراف معیار 97/4).
    نتیجه گیری
    پائین بودن سن مصرف مواد و شیوع اعتیاد تزریقی در بین مجرمین می تواند زنگ خطری برای مسئولین باشد؛ در این راستا اجرای برنامه های پیشگیری از رفتارهای پرخطر و کاهش آسیب در گروه های در معرض خطر می تواند نتایج سودمندی را در پی داشته باشد.
    کلیدواژگان: سوء مصرف مواد، الگوی مصرف، زندان
  • مرتضی منصوریان، زینب شفیعیان، مصطفی قربانی، هادی رحیم زاده برزکی، عبدالرحمن چرکزی، حمید آسایش، بابک رستگاری مهر، عزیز رضاپور صفحه 51
    مقدمه
    فقر آهن یکی از عمده ترین علل کم خونی،بخصوص در دختران است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش براساس الگوی اعتقاد بهداشتی l برآگاهی، نگرش و رفتار دانش آموزان دختر راهنمایی شهر گرگان در مورد کم خونی فقرآهن انجام شد.
    مواد و روش ها
    این مطالعه از نوع نیمه تجربی است که برروی 400 دانش آموز دختر مدارس راهنمایی دخترانه شهر گرگان که به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار داده شدند، انجام گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل 51 سوال بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی بود. قبل از مداخله آموزشی پیش آزمون انجام شد، سپس یک برنامه آموزشی در زمینه کم خونی فقر آهن به اجرا درآمد و شش هفته بعد همان پرسشنامه مجددا به شرکت کنندگان داده شد تا تکمیل نمایند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های تی تست و کای اسکوئر در سطح معنی داری 05/ تجزیه وتحلیل گردید.
    یافته ها
    میانگین آگاهی، نگرش و عملکرد دو گروه مداخله و کنترل قبل از آموزش تفاوت معنی داری نداشت اما بعد از آموزش میانگین نمره آگاهی، نگرش و عملکرد در گروه مداخله و گروه کنترل تفاوت معنی داری پیدا کرد.. در ابعاد الگوی اعتقاد بهداشتی حساسیت درک شده، شدتدرک شده و راهنماها برای عمل بین دو گروه مداخله و کنترل اختلاف معنی داری وجود داشت ولی در بعد منافع و موانع درک شده این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود.
    نتیجه گیری
    نتایج این تحقیق بیانگر تاثیر آموزش بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی بر آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان در زمینه فقر آهن بود. لذا پیشنهاد می شود برنامه آموزشی بر اساس این الگو برای دانش آموزان دختر در ابعاد وسیع تری به اجرا در آید.
    کلیدواژگان: الگوی اعتقاد بهداشتی، کم خونی فقر آهن، آموزش بهداشت
  • مهدی میرزایی علویجه، سیدسعید مظلومی، سید مجتبی یاسینی، محسن عسکرشاهی، فرزاد جلیلیان، فاضل زینت مطلق، ناصر حاتم زاده صفحه 57
    مقدمه
    پیشگیری اولیه، کارآمدترین روش جلوگیری از افزایش فراوانی اعتیاد در جامعه می باشد. این مطالعه با هدف تعیین میزان قصد و رفتارپدران در پیشگیری از گرایش فرزندان به مواد اعتیاد آور صورت گرفت.
    روش کار
    دراین مطالعه توصیفی- تحلیلی 180 نفر از پدران شهر یزد به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند ابزار جمع آوری داده ها،پرسشنامه ای سه قسمتی شامل هفت سوال جمعیت شناختی و زمینه ای، پنج گویه قصد رفتار و نه سوال عملکرد به صورت خود گزارش دهی بود که توسط نمونه ها تکمیل گردید. داده ها با استفاده از نرم افزا SPSS-18 وآمار توصیفی و آزمو نهایی نظیر تی مستقل، آنووا، آنالیز رگرسیون خطی و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معناداری 05/ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.
    یافته ها
    در بخش قصد رفتاری، تمایل به انجام رفتار از شش ماه آینده و در قسمت رفتار، صحبت صحیح و منطقی و برقراری رابطه صمیمانه بافرزندان دارای امتیاز بالاتر بودند. در سازه قصد رفتاری 04/46 و رفتار 11/68 درصد از حداکثر نمره قابل اکتساب کسب شد. پدران دارای سطحتحصیلات لیسانس و بدون سابقه اعتیاد در دوستان و خانواده از رفتار بالاتر و پدران مطلقه از قصد بالاتری برخوردار بودند. قصد رفتار 9/17 درصد از واریانس رفتار را پیش بینی نمود.
    نتیجه گیری
    با توجه به تبیین قصد رفتاری در انجام رفتارهای پیشگیری کننده، توصیه می شود که جهت تهیه و اجرای برنامه های آموزشی، موارد مربوط به نحوه صحبت صحیح و منطقی و برقراری رابطه صمیمانه با فرزندان بیشتر مورد توجه و آموزش قرار گیرد.
    کلیدواژگان: اعتیاد، نظریه رفتار برنامه ریزی شده، والدین، پیشگیری
|
  • Ali Asadian, Teamur Aghamolaei, Abdul Hussian Madani, Amin Ghanbarnejad Page 9
    Background
    One of the principal methods for informing tobacco consumers about the risks of smoking is the warning message on each cigarette package. The purpose of this study was to determine the attitudes and reactions of smokers to warning labels cigarette packages.
    Methods
    This cross-sectional was conducted on 300 smokers residing in Bandar Abbas in 2013.Subjects were randomly selected from 10 urban districts. Data collection tools included demographic characteristics, attitudes and reaction of smokers. The collected data was analyzed bySPSS software 19 and descriptive and inferential test.
    Results
    The mean age of smokers was 36/8 years with a standard deviation of 9/9 and range varied from 18 to 70 years. The mean history of smoking was 13/6 years and average number of cigarettes smoked daily was 13/3. Respectively terms of education, most of smokers (41/3 percent) had a High school diploma. Descriptive statistic revealed 2 percent poor, 44 percent moderate and 54 percent of smokers had good attitude towards health message. 44 percent of smokers had good reaction (notice, talk about messages, reminders, disgust, fear) to health warning message. Chi-square test showed a significant relationship (p<0/05) between smokers, reaction to health messages and their attitude. Smokers have a good attitude to messages, their attention was drawn to the message, when smoking messages were remembered and talked about the messages and Messages leading to fear and hate them.
    Conclusion
    Based on the results, it is suggested to strengthen features such as attention, awareness, remember effects of smoking, thinking about the effects of smoking, raising concern, fear and hate in health warning message on cigarette packages that response to the message and will be followed to reduce smoking.
    Keywords: Cigarette pack warning message, attitude, reaction, smokers
  • Mehdi Mirzaei Alavijeh, Mostafa Nasirzadeh, Ahmad Ali Eslami, Gholamreza Sharifirad, Akbar Hasanzadeh Page 19
    Background
    drug abuse considered as a social phenomenon at present and health problems. Increasing rate of dependence drugs can be investigated in relationships among family and person. The present study was performed with aim to determine influence of family function about youth dependence synthetic drugs based on Mc Master Model of Family Function.
    Methods
    This research was a Cross sectional study that performed among two groups youth of Esfahan city include; 183 dependent and 207 nondependent drugs. Data collections were; fourteen demographic questions and Family Assessment Device (FAD) standard questionnaire. Data were analyzed by spss-18 with descriptive and analytic statistics such as ANOVA and independent t-test.
    Results
    All domains of family functioning in dependent communication, roles, affective; group includedresponsiveness, affective involvement, behavior control and general functioning was more inappropriate significantly. In dependent group, inappropriate foundations of life, low level of their education and parents, lower living standards, father and brother addicted and high the prevalence of drug useamong friends were significantly more than nondependent group. Highest substance abused in depends group was methamphetamine.
    Conclusion
    Family functioning in the two groups was different. So we can suggest Family functioning had role in young people tendency to synthetic drugs.
    Keywords: Addiction, Youth, Synthetic Drugs, Mc Master Model of Family Function
  • Mahnaz Solhi, Mitra Abolfathi Page 31
    Background And Aim
    Given the increased of prevalence and be used to beginning of Cigarette and other drug in high school students, and the role of knowledge and attitude of people on their behaviors, this research is performed with the aim of studying The effect of education about prevention of addiction through health belief model (HBM) on knowledge and perceptions of high school students in Saveh.
    Methods
    This quasi experimental study that was before and after test, from ten high schools, 387 students selected through application of randomized cluster sampling methods. Health Belief Model used in education. Subjects are evaluated in two stages; primary test before application of educational program, and secondary test after educational program implemented by questionnaire which included the identification, knowledge and attitude questions. The statistical analysis carried on paired t-test, χ Square, ANOVA and Pearson correlation co-efficient.
    Results
    Comparisons of between mean of knowledge, attitude scores of students indicated significance deference before and after educational program implemented. There was positive correlation between knowledge and total perceptions scores before and after education. There were significant relationships between knowledge and parents’ literacy, fathers’ job and kind of high school. Also there were significant differences between perceived barriers and mothers’ literacy, family history of addiction and between perceived benefits and kind of high school and between perceived sensitivity and between perceived sever and kind of high school.
    Conclusion
    health education through health belief model with the aim drug abuse prevention have a positive effect on knowledge, perceptions of people, and in primary prevention of drug abuse, it is a cost-efficient strategy. This study is considered as beginning of a more research this area.
    Keywords: perception, knowledge, health belief model, prevention of drug abuse, students
  • Jalilian F., Mirzaei Alavijeh M., Amoei Mr, Zinat Motlagh F., Hatamzadeh N., Allahverdipour H Page 41
    Background
    Addiction is one of the fundamental problems in society that led to the loss of the national capital and the most disruptive of order and security in society. The aim of the present study was to determine the prevalence and patterns of drug use among prisoners.
    Methods
    This study was a cross-sectional study among 615 prisoners associated with murder, robbery and dispute in Kermanshah city. Data were collected using a questionnaire and analyzed by use of statistical software SPSS-21.
    Results
    39.4 percent reported a history of drug use before prison. Opium (33.2%) and crystal (27.1%) was the most used drug among prisoners. 9.3 % had a history of injection addiction. Onset age of drug use was 9 -34 years old with 14.36± 4.97.
    Conclusion
    The low age of drug abuse and the prevalence of intravenous drug addiction among offenders can be as a warning for responsible; in this regard, implementation prevention programs to risky behavior and harm reduction among high-risk groups can follow useful results.
    Keywords: Substance Abuse, Drug Abuse Pattern, Prison
  • Mansourian M., Shafieyan Z., Qorbani M., Rahimzadeh Bazraki H., Charkazi R., Asayesh H., Rastgari Mehr B., Rezapoor A Page 51
    Background
    Iron deficiency is one of the most important cause of anemia, the aim of this study was designed to investigate the effect of health education based on HBM model on knowledge, attitude and practice of Gorgan guidance school students about anemia.
    Methods
    A quasi experimental study was performed on 400 students of grade three in guidance school of Gorganwhich were selected via cluster and simple random sampling method. Subjects divided into intervention and control groups. Data collection was performed by a questionnaire include 51 questions based on health belief model in prevention of anemia. Analysis was performed by SPSS software and T test and chi- square tests. A p-value less than 0.05 were considered as significant.
    Results
    The difference between knowledge and attitude and practice about anemia before intervention was not statistically significant but after intervention knowledge, attitude and practice of intervention group and control group was significantly deferent. (P <0.05). The findings show that the mean score of all dimensions (except perceived benefit and barriers) of HBM model in intervention group increase after educational intervention compare by control group.
    Conclusion
    This study finding show that education based on HBM model can effect on students’ knowledge and attitude toward anemia. Therefore we suggest implementing an educational plan for student in large scale about anemia based on HBM model.
    Keywords: Health Belief Model, Anemia, Health Education
  • Mirzaei Alavijeh M., Mazloomy Ss, Yassini Sm, Askarshahi M., Jalilian F., Zinat Motlagh F., Hatamzadeh N Page 57
    Background
    Primary prevention is the efficient method to prevent of incidence and increased prevalence of addiction in the society. This study performed with aimed to determine the role of fathers’ behavioral intention and behavior about prevention of children tendency toward addictive drugs.
    Methods
    This was a descriptive cross sectional study. The research community was Yazd fathers in a sample of 180 that were selected in multistage random sampling method. Data collection tool was a questionnaire in three parts, seven demographic questions, behavioral intention five items andnine questions in behavior that completed in self-report. Data were analyzed by use SPSS-18 by independent T-test, ANOVA, Pearson correlation coefficient and regression at α=0.05.
    Results
    Points higher were acquired in intention structure tendency to behave since next six months and in behavior, talk to children correctly and reasonably and friendly relationships. In intention 64.04 and behavior 68.11 percent of the maximum score that available to acquisition was acquired. Behaviors fathers with bachelor education (p<0.001) and without a history of addiction in friends and family (p=0.004), and intention divorced fathers (p=0.014) were higher. Significant correlation existed between two structures and behavioral intention predicted 17.9 percent the variance of behavior (p<0.001, r=0.423**).
    Conclusion
    According to the prediction behavioral intention about performing preventive behaviors, recommended to develop and implement education programs, items how talk correctly and reasonably and friendly relationships with children to be more attention and education.
    Keywords: Addiction, Theory of Planned Behavior, Parents, Prevention