فهرست مطالب
پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن
پیاپی 2 (بها و تابستان 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/05/28
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 7محققان از دیرباز به موضوع ارتباط و تناسب سوره های قرآن توجه داشته و در این باره نظریات متعددی مطرح کرده اند؛ که این دیدگاه ها در تحقیقات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان، آراء علامه طباطبایی«ره»، با توجه به جایگاه علمی ایشان بخصوص در زمینه تفسیر قرآن، از اهمیت دو چندانی برخوردار است؛ موضوعی که به دلایل مختلف از جمله نوع نگاه علامه طباطبایی«ره» به چگونگی چینش سوره های مصحف کنونی و اجتهادی دانستن آن، مورد غفلت واقع شده است. بر این اساس، در مقاله حاضر به ذکر آراء شاخص درباره انواع و اشکال تناسب سوره ها پرداخته و ذیل عناوین مناسب، کیفیت اعتقاد یا عدم اعتقاد علامه طباطبایی«ره» نسبت به آنها را نشان داده ایم. بررسی آراء علامه طباطبایی«ره» نشان می دهد، ایشان نه تنها به موضوع تناسب سوره ها توجه داشته است، بلکه در رد و تایید انواع تناسب های مطرح شده بین سوره های قرآن، نظریات متعددی را ذکر کرده است.
کلیدواژگان: تناسب سوره ها، جمع قرآن، ترتیب سوره ها، علامه طباطبایی، تفسیر قرآن -
صفحه 24الگوی تنشی (tensive) که متعلق به گستره نشانه شناسی پساگریماسی محسوب می شود، به سوی «فرآیند تولید و دریافت معنا» جهت یافته است. الگوی تنشی، دو بعد بنیادین ادراک را به مثابه ابعاد و ظرفیت های معناسازی در نظر می گیرد: بعد فشاره ای (درونی، احساسی) و بعد گستره ای (بیرونی، شناختی)، به مثابه ظرفیت های پیشامعنایی، به ترتیب معرف «سطح بیان» و «سطح محتوا» هستند. سطوح مشخصی از فشاره و گستره پیوند می یابند و در محل هم پیوندی آنها نشانه-معنا شکل می گیرد. ابعاد فشاره ای-گستره ای شاخص هایی کمی و قابل سنجش اند و این ویژگی الگوی تنشی را به ابزاری دقیق در تحلیل فرآیند گفتمانی هر نشانه-معنا، از جمله نشانه-معناهای قرآنی، تبدیل می کند. در این مقاله، ضمن معرفی نشانه شناسی تنشی به حیطه مطالعات قرآنی کوششی که نخستین گام در این مسیر است از باب نمونه، فرآیندهای گفتمانی و صورت بندی نشانه-معنای کرامت در قرآن کریم، با تکیه بر الگوی تنشی مطالعه شده است. فرآیندهای گفتمانی کرامت انسانی در قرآن کریم، در دو سطح تنشی محقق شده است: در سطح نخست، شاکله کرامت پیشینی (در فرهنگ جاهلی) که ناظر به افراد دارا و متعلق به تباری خاص بوده، به چالش کشیده شده، «کرامت عام» انسانی با دو مولفه ی انتساب تبار همه انسان ها به آدم علیه السلام به مثابه مخلوق برتری یافته بر فرشتگان، و برخورداری تمامی آدمیان از نعمت های خداوند، صورت بندی شده است. در سطح دوم تنشی، «کرامت خاص» انسانی در پیوند با ایمان و عمل صالح انسان صورت بندی شده است. این کرامت عند الله است که تنها مومنان و پرهیزکاران به آن دست می یابند.
کلیدواژگان: قرآن، نشانه شناسی، الگوی تنشی، دلالت، گفتمان، نشانه، معنا، کرامت، انسان -
صفحه 43«من وحی القرآن» از تفاسیر معاصر است که تفسیر آیات قرآن را در قالبی تحرک بخش، عصری و تربیتی عهده دار گردیده است. البته در کنار این ویژگی، گزارش روایات منتسب به معصوم و دیگر گزارش های تاریخی مرتبط با آیات، در آن نمودی نمایان دارد. مطابق بررسی صورت گرفته، تعامل فضل الله با روایات سخت گیرانه و قابل تامل است؛ در این مقال، عوامل سخت گیری فضل الله در مواجهه با روایات تفسیری و گزارش های تاریخی، و موانع استفاده هرچه گسترده تر مولف من وحی القرآن از آنها به کاستی های گوناگونی موجود در آنها نسبت داده شده است. پیداست که این رویکرد سختگیرانه در مواردی با انتقاد مواجه است که بدان پرداخته شده است.
کلیدواژگان: تفسیر قرآن، روش تفسیری، تفسیر روایی، من وحی القرآن، علامه فضل الله -
صفحه 68پیش دانسته های فکری و از جمله آنها پیش فرض های مذهبی و عقیدتی، از آفات عمل فهم به شمار می روند که به صورت نامرئی در لایه های معنایی ترجمه نفوذ کرده و خود را در هیئت حقیقت به مخاطب معرفی می نمایند. در صورتی که همه مذاهب و فرق اعتقادی اسلامی بخواهند قرآن را بر پایه پیش فرض های خود، ترجمه نمایند، اختلاف در ترجمه ها پدید می آید. در این پژوهش سعی شده است تا ضمن تحلیل این مسئله، با بررسی سه نمونه از آیات قرآن کریم در باب «عدل الهی»، «امامت» و «وضو» از دیدگاه سه مترجم اهل سنت یعنی ابوالفضل رشیدالدین میبدی، شاه ولی الله دهلوی و نجم الدین محمد نسفی و سه ترجمه معاصر شیعه یعنی ترجمه آیت الله مکارم شیرازی، ترجمه مهدی الهی قمشه ای و ترجمه فولادوند، چگونگی تاثیر گذاری پیش فرض های عقیدتی بر ترجمه قرآن کریم تبیین گردد. نتیجه به دست آمده نشان می دهد که این پیش فرض ها به وضوح رنگ اعتقادی ترجمه های مذکور را تعیین و آشکار می نمایند.
کلیدواژگان: پیش فرض های مذهبی، هرمنوتیک، ترجمه قرآن، عدل الهی، آیه ولایت، آیه وضو -
صفحه 76
خلقت بهینه انسان از جمله مفاهیمی است که اشاراتی بدان در جای جای قرآن کریم دیده می شود. این مفهوم از دیرباز نظر مفسران را به خود جلب کرده است. آنها در هزار و چهارصد سال گذشته، دیدگاه های مختلفی را در تفسیر این مفهوم قرآنی بیان داشته، و در این باره بحث کرده اند که اولا خلقت بهینه دقیقا به چه معناست، و ثانیا، اسباب و علل بهینگی خلقت انسان در قیاس با دیگر موجودات چه می تواند باشد. بناست که در این مطالعه، اولا، سیر تحول این درک ها را بکاویم و ببینیم در طول تاریخ چه درک های مختلفی از این مفهوم ارائه شده است و بیان های ظاهرا مشابه مفسران در این باره، چه تمایزهای مهمی با یکدیگر دارند. ثانیا، بکوشیم رابطه میان این درک های متمایز را با زمانه هر یک از مفسران، مبانی فکری، و مشرب علمی ایشان بازکاویم. آن گاه، بر پایه نتایج بحث، نظریه های ارائه شده درباره عوامل موثر بر تحول فهم مفسران از آیات قرآن کریم را بیازماییم و دیدگاه مختار خویش را در این باره برگزینیم.
کلیدواژگان: کرامت انسان، پیش فرض های مفسر، تاریخ تفسیر، اثر زمان و مکان بر اجتهاد -
صفحه 86انتخاب انواع روش های تفسیری بستگی به نوع نگاه مفسر به قرآن دارد، مفسر در نگرش ساختاری و مجموعی به قرآن، مدلول و معنای آیه را با ابزارهای گوناگون و از همه مهم تر با توجه به سیاق آیه واکاوی می کند، اما در نگرش تجزیه ای و تفکیکی، عنصر سیاق چندان اهمیتی ندارد، در این دیدگاه می توان آیات را تقطیع نمود و معنای استقلالی آن را مد نظر داشت. این تحقیق با باور به معناداری مستقل فرازهایی از آیات بدون توجه به سیاق و بافت معنایی، معتقد است با توجه به مبانی و قواعد تفسیری می توان معنای استقلالی فرازهای آیات را همسو با معنای سیاقی آن در نظر گرفت.
کلیدواژگان: قرآن، تفسیر، تفسیر ساختاری و مجموعی، تفکیکی و تجزیه ای، تقطیع آیات، استقلال معنایی، سیاق -
صفحه 101در این مقاله ضمن احصای آثار تفسیری ابن سینا و اقسام آنها از سبک، روش و گرایش تفسیری او سخن گفته ایم. سبک تفسیری او متفاوت و در نهایت ایجاز است. تفاسیر او فاقد مقدمه و طرح بحث و مباحث لغوی اند، اما در همه آنها از موضوع وهدف سوره سخن رفته است. روش تفسیری وی عقلی و در راستای اثبات هماهنگی عقل و دین و یا قرآن و حکمت است. گرایش تفسیری او فلسفی و از بارزترین مصادیق آن است. تفسیر قرآن او تاویل فلسفی و از نوع تطبیق قرآن با فلسفه است. قرآن سراسر اسرار است و از طریق ممارست و تبحر در دانش های فلسفی و حکمی می توان به این اسرار دست یافت. این فیلسوف در پی اثبات هم سویی عقل و فلسفه با دین و قرآن است و گرایش تفسیری او تاویل فلسفی صرف است.
کلیدواژگان: روش های تفسیری، تفسیر عقلی، تاویل فلسفی، ابن سینا
-
Page 7For a long time, Researchers have been interested on the "Relationship between Quranic Surahs" and proposed several theories which are reviewed in various studies. Because of scientific position of Allāmah Ṭabātabāī, especially in Qu’ranic interpretation, his opinions in this subject are more important; the issue that has been ignored for several reasons, such as his ideas about arrangement of Surahs in present moshaf and he believed that the arrangement is being Man-made. According to this, in present article, we will report theoutstanding opinions about the types and forms of connection between Surahs, showing the quality of Allāmah's belief or unbelief to them as appropriate. The studying of Allāmah Ṭabātabāī shows that not only he is aware of the connection of surahs, but also has several opinions in refusing or accepting the types of connections proposed here.Keywords: Coherence of Suras, Quran Collection, Sequence of Suras, Allame Tabatabaii, Interpretation
-
Page 24The tensive model is an analytical tool used in post-Greimasian semiotics. In the tensive model, any given value is constituted by combining two "valencies" (dimensions): intensity and extent (range). Extent is the range over which intensity applies; it corresponds to quantity, variety, and the spatial or temporal range of phenomena. Intensity and extent are each subject to variation on a continuous scale from zero to the maximum (or even infinity). The tensive model is generally represented visually by a graph: intensity is placed on the ordinate, and extent on the abscissa. On this graph, any given phenomenon may occupy one or more positions. Two types of correlation exist between intensity and extent. The correlation is said to be converse, or direct, if (1) an increase in one of the two valencies is accompanied by an increase in the other and (2) a decrease in one valency leads to a decrease in the other. The correlation is said to be inverse if an increase in one of the two valencies is accompanied by a decrease in the other, and vice versa. In this paper, for the first time, we used tensive semiotics in the analysis of the Quranic discourse, through the analysis of "Kiramat" (dignity) in the Holy Quran.Keywords: Quran, Semiotics, tensive model, Implication, Discourse, Keramat (dignity), Human
-
Page 43Men wahy al- Quran is of the recent interpretations of the Quran that interpreted the verses of the Holy Quran in a style kinetic (Haraki); up to date and educational. However, besides this feature, According to legend, attributed to the Immaculate and Other historical reports related verses is a visible manifestation in it. According to the survey, Fadlullah's confrontation with traditions is strict and consideration. In this paper, Fadlullah's Rigor Causes in the face of Interpretive accounts and historical narr-atives and The barriers that prevented him to use wider of Interpretive accounts and historical narratives, have been attributed to the various shortcomings in them. It is clear that this approach has faced harsh criticism in cases, as we have discussed.Keywords: Traditional interpretation, Criticism of Traditional interpretation, Deep Underst, anding of Hadith, Men Vahy la, Quran, Allamah Fadlullah
-
Page 68Intellectual, religious and ideological presu-ppositions and Understanding of the operation are considered destruction that form an invisible layer of meaning to the translator and then as the fact are introduced to the audience. If all religions and Islamic sects want to translate the Quran on their own presuppositions, the translations differences will have many bad intellectual and practical results for muslims. In the commentary, on a limited basis, it can be expected but this is not consistent with the nature of the translation. Therefore, in this study we tried to analyze the problem With a review of three verses of the Quran about "divine justice", "leadership" and "ablution" from the viewpoint of three Sunni translators who are A. Rashid al-din Meybodi, Shah Waliullah Dehlavi and Najm al-Din Muhammad Nasafi And three Contemporary translations of shia Namely Translation of Ayatollah Makarem Shirazi, Translation of Mehdi Elahi Ghomshei and Translation of fooladvand. The result shows that defaults, impact on the religious orientation of the translations.Keywords: Ideological presuppositions, Hermeneutics, Role of translator, Divine Justice, Velayat, Vodu Verse
-
Page 76
Perfect creation of Mankind is a concept in which the Quran has referred. This concept has been noticed by interpreters over a long period of time. They have stated different views about the interpretation of this concept and its quranic context. Some of Muslim exegetes ascribed this perfection to the human body, while the others understood it in relation to mental abilities of human, his best mixture of classical elements, his ability to love God, and so on. They have argued about the meaning of the concept; as well as its reasons. This study aims at comparing the different exegetical literature around the concept in order to compare the similarities and differences between the viewpoints of Islamic exegetes. Another aim is to find out the relation between each idea and the circumstance that it has been created in it, the source of each thought and its scientific origins.
Keywords: Human Dignity, Exegetical Presupositions, History of Quranic Exegesis, The Evolution of Religious Thought, The Effect of the Period, Locality on Thoughts -
Page 86The choice of exegesis methodology depends on the exegete’s approach to understanding Qur’an. In holistic and structural methodology, the exegete uncovers the meaning and referent of the verses by various means especially the stylistic register of the verses, while in analytic approach, stylistic register does not play a significant role; verses can be extracted from context and treated and analyzed as independent units of meaning. The present article holds that Quranic verses are self-contained and meaningful, irrespective of their register and context. Based on exegetic principles and rules, it further proposes that the independent meaning of verses be taken into account along with their holistic contextual meaning.Keywords: Quran, Exegesis, Holistic, Structural Exegesis, Analytic Exegesis, Independent Meaning, Context
-
Page 101This paper aims to survey Avicenna's various exegesis works and to study his writing style, method and inclination. His exegesis style is different and ultimately is called laconism. This exegesis lacks introduction, controversial pattern and lexical debate, however all of them proceed to the subject and objectives of the surah. Avicenna's exegesis method is rational and is directed to prove the coordination between intellect and religion and or Quran and wisdom. His exegesis inclination is philosophical and is of the most evident one. Avicenna interprets Quran philosophically and compares it with philosophy. Quran is full of mysteries throughout and one can attain them by practice and also skill in philosophical and wisdom knowledge. This philosopher tries to prove the conformity of intellect and philosophy with religion and Quran and his exegesis inclination which is mere philosophical interpretation.Keywords: Philosophy, Wisdom, Rational Interpr, etation, Philosophical Interpretation, Avicenna's Exegeses
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.