نشریه مطالعات در دنیای رنگ
سال سوم شماره 4 (پیاپی 11، زمستان 1392)

ترکیبات مس که مهم ترین آن اکسید مس است به عنوان عامل مولد رنگ از دیرباز در لعاب ها استفاده شده است. از سال ها قبل این ترکیبات به علت ایجاد رنگ هایی چون سبز، سبز- آبی و فیروزه ای در شرایط اکسیداسیون کوره در ترکیب انواع لعاب های سربی و قلیایی مورد استفاده قرار گرفته است. این مقاله براساس نتایج حاصل از تحقیق آزمایشگاهی و ساخت نمونه های متعدد ارائه شده است. به منظور انجام آزمایش ها در شرایط یکسان، یک لعاب پایه در نظر گرفته شده و مقادیر مختلف افزودنی به آن اضافه شد و همچنین تاثیر انگوب بر رنگ لعاب حاوی ترکیبات مس (اکسید مس،کربنات مس و سولفات مس) مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که افزودنی هایی چون کربنات سدیم، بوراکس و اکسید لیتیم در لعاب شفاف پایه سربی و قلیایی منجر به آبی تر شدن رنگ لعاب می شود که اکسید لیتیم موثرتر بوده است. از سوی دیگر در لعاب های شفاف، رنگ بدنه تاثیر زیادی بر رنگ لعاب دارد به همین دلیل بدنه ایی که توسط انگوب سفید پوشانده شده اند نسبت به بدنه سفالی، طیف های مختلفی از آبی فیروزه ای ایجاد کرده اند.

پلیمرهای درختی در سال های اخیر به عنوان یکی از جذاب ترین گروه ها از بزرگ مولکول ها مطرح شده اند چرا که ویژگی های منحصر به فردی را از خود نشان داده اند که آنها را برای کاربردهای گسترده و ویژه ای مناسب ساخته است. در این مقاله به بیان ویژگی های عمومی این درشت مولکول های منظم پرداخته شده است. همچنین کاربردهای این پلیمرها به عنوان بهبوددهنده رنگ پذیری که در بحث رنگ پذیری یا رنگرزی کالاها و پلیمرها مهم است، به طور مفصل تری بررسی گردیده است. این بررسی نشان می دهد ویژگی های ساختاری پلیمرهای درختی، آنها را به عنوان کاندیداهای مناسبی در عرصه شیمی میهمان- میزبان مطرح می کند. طبیعت ثابت، غلظت موضعی بالای سایت های فعال و اثرات تجمعی شان، آنها را به عنوان حامل های موثقی برای حمل دارو، مواد رنگرزی و دیگر مولکول ها، تبدیل می کند. بی تردید عرصه های کاربردی پلیمرهای درختی برای به دست آوردن مواد جدید در حال رشد خواهد بود و بسیاری از آنها در آینده ای نزدیک آشکار خواهند شد.

رنگ همه چیز است، وقتی می گوییم همه چیز، یعنی بدون رنگ نمی توان چیزی را تصور کرد. دنیای بدون رنگ، دنیای مرده و خاکستری است. رنگ در معماری و شهرسازی جایگاه ویژه ای دارد. امروزه در بسیاری از شهرهای جهان به کارگیری مناسب رنگ به عنوان مظهری از پیوند بین انسان و محیط، ساده ترین و موثرترین عامل در جهت سرزندگی مورد استفاده قرار گرفته است. رنگ شهر را در نمای ساختمان ها، کف سازی ها، مبلمان شهری، فضای سبز، وسایل نقلیه و حتی افرادی که در طول روز در شهر رفت و آمد دارند، می توانیم ببینیم. رنگ علاوه بر اینکه بیان احساس ماست، بیان احساس شهر هم هست، رنگ ها می توانند زندگی شهری را سرزنده و شاد یا غمگین و سرد نشان دهند. همچنین به کارگیری رنگ های مناسب باعث برجسته کردن زیبایی های شهر یا در جایی باعث پنهان سازی عیوب طراحی می شود. با این توصیف، در این مقاله سعی قصد داریم تا ضمن بیان تاریخچه و خواص رنگ ها به بحث روانشناسی رنگ و کاربرد آن در شهر بپردازیم و در نهایت شهر را به سمت و سوی راهکار «طرح جامع رنگ در شهر» با توجه به اقلیم و فرهنگ، سوق دهیم.

در حال حاضر آلودگی محیط زیست به عنوان یک مشکل و معضل جهانی مطرح می باشد. رنگزاها ازجمله خطرناک ترین گروه های ترکیبات شیمیایی یافت شده در پساب های صنعتی بوده است. در این مقاله مروری حذف رنگزاها با استفاده از قارچ ها مورد مطالعه قرار گرفته است. قارچ ها به صورت غیر زنده جذب بهتری را نسبت به نوع زنده دارد، جوشاندن بیومس در سود یکی از روش های مناسب برای کشتن قارچ مورد نظر می باشد. این قارچ های غیر زنده از طریق سازوکار جذب بیولوژیکی این آلاینده ها را از پساب های مختلف حذف می کنند. عواملی مانند دما، غلظت جاذب، pH در جذب بیولوژیکی موثر است. چند نمونه از رنگزاهایی که توسط قارچ ها جذب می شوند بررسی گردیده و در ادامه برای بهینه کردن جذب بیولوژیکی از روش تثبیت سلولی استفاده گردیده است. در فرآیند جذب بیولوژیکی رنگزاها در سیستم ناپیوسته از مدل های ایزوترمی که بیانگر ارتباط تعادلی غلظت ماده جذب شونده بین جاذب و محلول می باشد، مورد استفاده قرار می گیرد و مطالعات مدل های سنتیکی بیوجذب این رنگزاها بررسی شد. همچنین معادلات توماس و یان که در سیستم پیوسته کاربرد دارند مورد بحث واقع شده اند.

مواد الکتروکرومیک مواد هوشمندی هستند که در اثر قرار گرفتن در یک پتانسیل مخصوص دچار تغییر رنگ بازگشت پذیر می شوند. این مواد به دو دسته کلی مواد معدنی و مواد آلی تقسیم می شوند. مواد معدنی شامل اکسیدهای برخی از فلزات مانند اکسید تنگستن، اکسید تیتان، اکسید کبالت و مواد آلی شامل پلیمرهای رسانا، متالو پلیمرها، متالوفتالوسیانین، وایولوژن می باشند. ساختار اصلی یک وسیله الکتروکرومی، یک سل الکتروشمیایی دو الکترودی در یک آرایش ساندویچی از لایه های نازک است. آرایش این لایه ها بستگی به کاربرد وسیله الکتروکرومی به عنوان عبوردهنده یا انعکاسی دارد. در لایه الکتروکرومی بین دو الکترود رسانا (نیمه رسانا)، توسط جریان الکتریسیته، واکنش اکسایش- کاهش، رخ داده و منجر به تغییر رنگ آن می شود. به دلیل کاربردهای گسترده مواد الکتروکرومیک، گرایش به آن ها در سال های اخیر افزایش یافته است. از دستگاه های نوری گرفته تا پنجره های هوشمند (در بخش معماری ساختمان و خودرو) و نمایشگرها، با مواد الکتروکروم در ارتباط هستند. از مزیت های دستگاه های الکتروکرومیک، مصرف انرژی کم، عدم نیاز به نور پس زمینه، ارزان قیمت بودن، عکس العمل سریع مواد در مقابل اعمال ولتاژ، باقی ماندن رنگ پس از قطع ولتاژ و ادغام رنگ بدون نیاز به فیلترهای رنگی می باشد.

نانو ذرات طلا به عنوان موادی ارزشمند مطرح هستند که کاربردهای بسیار زیادی در انواع فیلترهای نوری، سلول های خورشیدی، بلورهای مایع، ذخیره سازی اطلاعات، کاتالیزور، حسگرهای بیولوژیک، پزشکی و رهایش دارو داشته و دامنه کاربرد آنها در حال گسترش است. رنگ در توزیع ذرات کلوئیدی طلا بسته به شکل و اندازه ذرات از قرمز تا آبی تغییر می کند. این امر، می تواند نوید بخش کاربرد آنها به عنوان رنگدانه در چاپگرهای دیجیتال و یا لعاب های دکوری باشد. در این مقاله روش های سنتز، خواص نوری و کاربردهای نانو ذرات طلا با تاکید بر تاثیر شکل و اندازه ذرات بر خواص آنها بررسی شده است.