پژوهش نامه نظم و امنیت انتظامی
سال ششم شماره 2 (پیاپی 22، تابستان 1392)

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) برای پاسخگویی به نیازهای امنیتی- انتظامی جامعه، راهبرد پلیس جامعه محور را در سال های اخیر اتخاذ کرده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی الزامات و تغییرات لازم در سبک رهبری و ساختار سازمانی ناجا برای استقرار موفق پلیس جامعه محور در چارچوب مدل «هفت اس» مکینزی است. مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی از نوع اسنادی است، به طوری که سعی شده علاوه بر تصویرسازی درست از ساختار سازمانی و سبک های رهبری به تشریح الزامات به کارگیری راهبرد پلیس جامعه محور پرداخته شود. روش و ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، فیش برداری است. نتایج تحقیق نشان داد که موفقیت راهبرد پلیس جامعه محور در گرو اتخاذ ساختاری اثربخش و سبک رهبری متناسب است. ساختار ناجا با الگوی ساختار بخشی مدل مینتزبرگ مطابقت دارد و این ساختار برای اجرای رویکرد پلیس جامعه محور در زمینه همکاری و هماهنگی، تفویض اختیار بیشتر در نیروهای صفی، آموزش و انعطاف پذیری، به اصلاحاتی نیاز دارد. همچنین در سبک های رهبری نیز مدیران عالی و میانی ناجا باید سبک رهبری خود را به نحوی انتخاب کنند که در آن به عناصر مشارکت، اعتماد و تفویض اختیار، توجه و تاکید بیشتری شود.

این تحقیق در پی تبیین نظام مناسب پلیس جامعه محور پیشگیری از جرم برای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (پلیس پیشگیری) است، از این رو مطالعات اسنادی و تاریخی برای ارائه چارچوب نظری و مطالعات تطبیقی برای دستیابی به ویژگی های الگوی مطلوب، با تمرکز در تدوین و به دست آوردن نظر خبرگان انجام شده است. مسئله تحقیق حاضر این است که؛ نظام مناسب پلیس جامعه محور پیشگیری کننده از جرم برای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (پلیس پیشگیری) چیست؟ برای ارائه نظام مناسب با استفاده از تفکر سیستمی، ویژگی های نیروی انتظامی ج.ا.ا به عنوان ورودی سامانه و ویژگی های پلیس جامعهمحور پیشگیری کننده از جرم، به عنوان خروجی سامانه در نظر گرفته شده و فرایند دگرگونی پلیس فعلی به پلیس جامعهمحور، با در نظر داشتن تاثیر محیطهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر با توجه به اهداف آن از نظر نوع تحقیق، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی - تحلیلی از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است و جامعه آماری آن را فرماندهان و مدیران عالی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و همکاران علمی پلیس پیشگیری تشکیل می دهند و نمونه گیری به صورت هدف مند انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در نظام پیشنهادی؛ مولفه های ساختاری، رویکردی، فردی و آموزشی پلیس فعلی با تغییر نگرش به پلیس جامعه محور پیشگیری از جرم، ارتقاء می یابند. همچنین در نظام پیشنهادی، گستره محیط امنیتی در ارتباط دوسویه با محیط های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بوده و به ترتیب با درجه اهمیت 30/0، 27/0، 23/0 و 20/0 قرار دارند.

آرامش روانی همان سلامت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است و استرس یکی از عوامل مهمی است که این آرامش را مختل می کند. دنیای امروز استرس های مختلفی را به افراد تحمیل می کند که بعضی از این استرس ها مختص محیط کار است. محیط کار از جمله مکان هایی است که فرد در بزرگسالی، بخش اعظمی از وقت خود را در آن جا سپری می کند. کلانتری ها نیز به عنوان محیط های کاری از این قاعده مستثنا نیستند. هدف اصلی این پژوهش، طراحی فضای کالبدی کلانتری نمونه براساس ارزیابی تاثیر آن بر آرامش روانی مراجعه کنندگان و کارکنان کلانتری های شهر تهران است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی-تحلیلی از نوع زمینه یابی است. ابزار جمع آوری داده های این تحقیق، مصاحبه، مشاهده و پرسش نامه محقق ساخته است. حجم نمونه در این تحقیق شامل 200 نفر از کارکنان و مراجعه کنندگان به کلانتری های مورد مطالعه است که به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بهبود کیفیت طراحی کالبدی، باعث افزایش بازدهی کاری کارکنان کلانتری ها، آرامش روحی و روانی آنها در هنگام کار، بهبود ارتباط آنها با مراجعه کنندگان و همچنین، بهبود نگرش مردم نسبت به کلانتری ها، تقویت ارتباط میان مردم و کارکنان و آرامش روحی و روانی آنها در هنگام مراجعه به کلانتری ها می شود.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین انتظارات حاکمیت نظام جمهوری اسلامی ایران از پلیس با رویکرد جامعه محوری و تعیین شاخص های آن صورت گرفته است. پژوهش حاضر با توجه به اهداف آن از نظر نوع تحقیق، کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران سطح عالی ناجا است و ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، پرسش نامه محقق ساخته بوده که روایی آن مورد تایید صاحب نظران قرار گرفته و سطح پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان 85/86 تعیین شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین انتظارات حاکمیت از پلیس با رویکرد جامعه محوری پلیس ارتباط معناداری وجود دارد و بر آن نیز تاثیرگذار است. همچنین نتایج حاکی از آن است که شاخص های ارتقای احساس امنیت عمومی، اجرای یکسان قوانین در جامعه و مدیریت درست بحران های اجتماعی، بیش از 74 درصد در سطح خیلی زیاد ارزیابی شده و سطح معناداری این شاخص ها و سایر شاخص های مربوط به انتظارات حاکمیت از پلیس نیز مورد تایید قرار گرفته است.

ضرورت رشد و بالندگی سازمان ها به ویژه نیروی انتظامی، ایجاب می کند تا با بررسی توانمندی های مدیریتی یگان های اجرایی ناجا، این سازمان (در ابعاد مهارت تصمیم گیری، مهارت ارتباطی و وظیفه کنترلی و نظارتی) نسبت به ارائه شیوه های حل بسیاری از مشکلات مربوط به این حوزه اقدام کند. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی توانمندی مدیریتی روسای کلانتری های تهران بزرگ و تبیین نقش آن در پیشگیری از جرایم است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل، کلیه روسای کلانتری های تهران بزرگ، معاونان و مسئولان و سرکلانتران تهران بزرگ بوده که تعداد 83 نفر آنان در نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. روایی ابزار جمع آوری اطلاعات (پرسش نامه) به روش اعتبار محتوایی با بهره گیری از نظرات اساتید، تعیین شد و پایایی آن نیز با محاسبه آلفای کرونباخ به میزان 73 درصد به دست آمده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین توانمندی مدیریتی در سه شاخص، مهارت تصمیم گیری، مهارت ارتباطی و وظیفه کنترلی و نظارتی و پیشگیری از جرایم رابطه وجود دارد. به این معنا که چنانچه روسای کلانتری ها بتوانند از مهارت و توانمندی خود به نحو مناسب استفاده کنند، این امر موجب پیشگیری از جرایم و افزایش کارآمدی و اثربخشی روسای کلانتری ها و به تبع آن، افزایش احساس امنیت عمومی در بین شهروندان و ارتقای رضایت عمومی و کاهش جرایم در سطح جامعه خواهد شد.

سکونت گروه های قومی کشورمان در مناطق مرزی و همجواری با قوم مشترک در آن سوی مرز، تحولات منطقه ای و تحرکات روزافزون دشمنان به منظور تفرقه افکنی در داخل کشور از عواملی هستند که بر اهمیت تلاش برای ایجاد انسجام ملی در بین اقلیت های قومی در ایران می افزاید. در این مطالعه سعی شده است، ضمن برشمردن عوامل موثر در کاهش انسجام ملی در بین اقلیت های قومی، مهم ترین عوامل تقویت کننده انسجام ملی در بین این اقوام با استناد به تحقیقات مختلف علمی، مورد شناسایی قرار می گیرند تا از این طریق بتوان عوامل موثر بر افزایش هم گرایی و کاهش واگرایی در بین قومیت های مختلف که از مهم ترین مولفه های امنیت عمومی است، ارائه کرد. روش تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی است که در آن با استفاده از تکنیک فراتحلیل، داده های لازم برای دستیابی به نتایج تحقیق جمع آوری شده اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که عواملی همچون موقعیت جغرافیایی اقوام ایران، تحولات منطقه ای، سیاسی کردن هرگونه مطالبات قومی، فقدان توازن توسعه ملی و شبکه های رادیکال قومی- مذهبی مهم ترین عوامل واگرایی در بین اقلیت های قومی ایران بوده و پایداری سرزمین، بنیادهای فرهنگی، احزاب سیاسی، مشارکت سیاسی و عامل تاریخی به صورت ترکیبی، مهم ترین عوامل هم گرایی و انسجام ملی اقلیت های قومی در برقراری امنیت عمومی هستند.