دو ماهنامه هوش مصنوعی و ابزاردقیق
سال هفتم شماره 6 (پیاپی 42، اسفند 1392)

هر نظام آموزشی با توجه به تغییرات سریع دانش در عصر فرا صنعت که در آن به سر می بریم، لازم است در صدد پرورش افرادی باشد که بتوانند به حل خلاق مسائل بپردازند. حل مسائل خلاق یا یادگیری خلاق می تواند یادگیرندگان را یاری دهد تا حتی بدون وجود یاددهنده نیز بتوانند فرآیند یادگیری را ادامه دهند و به نتایج مهمی در زندگی برسند. هر کدام از اندیشمندان در رابطه با خلاقیت از منظرهای گوناگون نظریه هایی ارائه داده اند که مجموعا آنهارا در چهار مکتب روانکاوی، رفتارگرایی، گشتالتی و انسان گرایی می توان تقسیم بندی نمود. (میر کمالی و خورشیدی، 1387)پژوهشها نشان داده اند که به وسیله برخی استعدادهای افراد نظیر هوش، انگیزش، مهارت حل مسئله، آموزش و پرورش و... می توان برای شناخت افراد خلاق و یا حتی اندازه گیری کمی آن استفاده نمود، مهارت های تفکر خلاق عامل اساسی موفقیت در یادگیری به شمار می رود، این مهارت ها نیز باید در همه موضوعات درسی رواج پیدا کنند. رواج دادن تفکر خلاق روشی قدرتمند برای درگیر کردن بچه ها به امر یادگیری است.
در مدارس خلاق نقش خلاق پروری معلم در فرایند تدریس و مدیریت کلاس شامل ارائه شیوه های نوین تدریس و پرسش گرا، تشویق تفکر واگرا از طریق بسط موضوعات، فرایند محوری بودن معلم به جای فراورده محوری و مشوق یادگیری مشارکتی از طریق ایجاد همیاری، همکاری و همفکری دانش آموزان است و در این میان معلم باید خود سمبل خلاقیت باشد. خلاقیت وقتی در دانش آموزان رونق می گیرد که آنها برای کشف و بررسی آزمایش و درگیر شدن با فکرهای گوناگون فرصت و شرایط لازم را داشته باشند. دانش آموزان برای شکوفا سازی خلاقیت خود به شرایط مناسب نیاز دارند، آن چه باعث خلاقیت در دانش آموزان می شود یک کلاس پرسش گراست جایی که معلم و شاگرد پرسش های غیر معمول و چالش برانگیز مطرح می کنند.

در شرکتهای برق دنیا، تعمیرات پیشگیرانه به عنوان جزء اصلی آنچه که امروزه مدیریت دارایی نامیده می شود شناخته شده است و با استفاده از انجام آن از بروز بسیاری از خطاها جلوگیری میکند. به این وسیله بسیاری از قطعی ها و همچنین هزینه های ناشی از جریمه های کاهش رضایت مشترکین و انرژی های توزیع نشده کاهش می یابد. مهمترین امر تعمیرات پیشگیرانه، انتخاب نوع تعمیرات و اثرگذاری آن است که رهیافتهای جدید اغلب براساس شاخصهای قابلیت اطمینان است همانند رهیافت. RCMپس بدین منظور باید مدلسازی تجهیز و سپس سامانه بر اساس شاخصهای قابلیت اطمینان صورت پذیرد که اولین قدم آن تعیین میزان خطای تجهیز است. این مقاله یک متد جدید تخمین میزان خطاها را با استفاده از اطلاعات بازرسی ارائه می دهد. برتری این روش در این است که می توان با استفاده از اطلاعات شرایط بهره برداری تجهیز در حال سرویس تخمین میزان خطا را انجام داد. این مقاله در ابتدا با شرحی ازمدهای خطا و تعمیرات پیشگیرانه ترانسفورماتور آغاز می شود و سپس در بخش دوم رهیافتهای مختلف حل تخمین میزان خطای ترانسفورماتور ارائه می گردد.

هدف از این مقاله، بررسی فیلتر فعال سری با سیم نول برای کاهش جریان هارمونیکی سیم نول به عنوان راهکاری برای کاهش ولتاژ نول به زمین اضافی در شبکه های توزیع سه فاز چهارسیمه با سیم نول مکرر زمین شده است. در این مقاله، فیلتر فعال سری با سیم نول به منظور کاهش هارمونیک های جریان سیم نول شبیه سازی شده است. در ادامه، با استفاده از تابع وصف کننده، فیلتر مذکور به صورت خطی مدل شده و تابع تبدیل جریان به جریان آن محاسبه گردیده است. در آخر، نتایج حاصل از جایگذاری تابع تبدیل در برنامه پخش بار سامانه های توزیع شعاعی نشان داده شده است.

مقاله حاضر پروژه مانیتورینگ پست های برق 20kv شرکت سایپا را در دو فاز تحقیقاتی مورد بحث قرار می دهد. شرکت سایپا داری 17 پست برق در قسمت های مختلف با مصارف گوناگون است که هر پست دارای تعدادی ترانسفورماتور و دژنکتور که رله های micom بر روی آنها قرار گرفته است. در فاز اول از نرم افزار WinCC V. 5 همراه با یک مبدل RS 485 به RS 232 استفاده گردید که به علت فواصل زیاد بین پست ها و استفاده C-Action در برنامه WinCC سرعت انتقال اطلاعات، پایین آمد که این امر منجر به استفاده از PLC همراه با ماژول Mod Bus و WinCC V.6 در فاز دوم گردید که می تواند انتظارات را بدون مشکلات فاز اول برآورده نماید.

نگهداری و تعمیرات نقش مهمی در حفظ قابلیت اطمینان، در دسترس بودن، کیفیت تولیدات، کاهش ریسک، افزایش بازدهی و امنیت تجهیزات بر عهده دارد. بنگاه های تولیدی همواره درصدد کاهش هزینه های تولید هستند. یکی از هزینه های اساسی این بنگا ه ها هزینه تعمیرات است که عمدتا با توجه به نوع صنعت، 15 تا 75 درصد هزینه های تولید را تشکیل می دهد. سیاست مناسب تعمیرات می تواند نقش بسیار مهمی در دسترس پذیری و پایایی، کیفیت تولید، و ایمنی سامانه داشته باشد. اما متاسفانه، در مقایسه با مباحث تولید که بسیار مورد توجه محققان و نویسندگان است، به نگهداری و تعمیرات چندان اهمیت داده نشده است. همین مسئله یکی از دلایل کارآیی پایین تر بخش نگهداری و تعمیرات نسبت با سایر بخش هاست. مدیران ارشد شرکتهای تولیدی انتظاری که از بخش نگهداری و تعمیرات دارند بیشترین دسترسی به تجهیزات است و در صورتی که تجهیزی باعث توقف خط تولید گردید این توقف برنامه ریزی شده باشد. این امر مدیران نگهداری و تعمیرات را وادار نموده است تا از هر روشی برای جلوگیری از توقف ناگهانی تجهیزات جلوگیری نمایند یکی از روش هایی که کاربرد بسیار زیادی در صنایع جهان پیدا نموده است CM است. که با توجه به استفاده از تجهیزات خاص روش بسیار هزینه بری است که شرکتهای مختلف سعی دارند تا تجهیزاتی که واقعا نیاز به پایش مداوم دارند تحت CM قرار دهند. هدف از این پروژه این است که با استفاده ازمعیارهای علمی و تکنیکهای تصمیم گیری که هم اکنون در جهان مرسوم است اولویت بندی برای تمام تجهیزات حساس کارخانه انجام داده و طبق آن مشخص کنیم که چه تجهیزاتی نیاز به پایش مداوم دارند. و چه تجهیزاتی در مرحله بعدی اولویت قرار می گیرند.

ضریب اثربخشی کلی تجهیزات یک معیار کلیدی و مبنایی برای سنجش میزان اثربخشی تجهیزات و بررسی اثربخشی سامانه نگهداری و تعمیرات بهره ور است. این ضریب به همراه عملکرد کلی موثر تجهیزات می تواند در خطوط تولید از جمله خطوط تولید فولاد به کار برده شود. در این مقاله سعی گردیده است که چگونگی تاثیر ضایعات عمده صنعت بر روی ضریب اثربخشی تجهیزات مورد بررسی قرار گیرد. برای تفکیک خساراتی که ارتباط مستقیم با تجهیزات دارند از آن دسته از خساراتی که در یک خط تولید گسترش می یابند، از یک ساختار متناوب طبقه بندی خسارات استفاده می شود. در شروع این ساختار طبقه بندی خسارات، از شیوه ای که بر اساس OEE است استفاده می شود تا بتوان از آن طریق اهمیت، حساسیت و تاثیربخشی خط تولید را مورد ارزیابی قرار داد. همچنین از شاخص عملکرد کلی موثر (TEEP) برای ارزیابی بهره برداری از دارایی استفاده می شود. در این پژوهش با استخراج ضریب اثر بخشی کلی تجهیزات در خطوط تولید در کارخانه نورد سرد مجتمع فولاد مبارکه میزان فاصله خطوط تولید نورد سرد با کلاس جهانی صنعت (WCM)، دلایل ناکارآمدی سامانه تولیدی، میزان اثربخشی نگهداری و تعمیرات بهره ور، نقاط گلوگاهی در بین ماشین آلات و میزان تاثیر هر کدام از ضایعه های مهم صنعت در اثر بخشی کلی تجهیزات بررسی می شود.

توجیه اقتصادی یک پروژه بر پایه هزینه های طول عمر آن بستگی دارد، که سهم عمده این هزینه ها به ارزیابی قابلیت اطمینان (Reliability)، قابلیت دسترسی (Availability) و نگهداشت پذیری (Maintainability)، RAM، اختصاص داده می شود. نمودارها و معادلات متنوعی وجود دارند که به دست آنها می توان راه حلهای مربوط به قابلیت اطمینان و قابلیت نگهداشت پذیری را تخمین زد. در این مقاله یک الگوی مناسب و قابل اجرای RAM در صنایع و تجزیه و تحلیل عوامل خرابی و اثر آن در EMA، FMEA و RAM ارائه گردیده است.

امروزه به منظور افزایش خدمات و نیز بهینه سازی وضعیت بهره برداری از تجهیزات و کاهش هزینه ها در صنعت آب و فاضلاب کشور، سامانه نگهداری و تعمیرات تجهیزات مورد توجه خاص قرار گرفته و نسبت به پیاده سازی و بهسازی اصولی آن سرمایه گذاری های مناسبی در استان های مختلف صورت گرفته است. در این راستا شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجانشرقی اقدام به پیاده سازی نظام های نگهداری و تعمیرات در شهرهای مختلف استان نموده، که شبکه آبرسانی شهرستان های آذرشهر و بستان آباد از جمله مواردی می باشند که نظام نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) در آنها پیاده سازی شده است. لذا شرکت آب و فاضلاب این استان در راستای بهسازی نظام نت موجود در شبکه آبرسانی این شهرستان ها، در سال 87 با همکاری دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور) نسبت به تدوین برنامه نگهداری و تعمیرات پیشگویانه (CBM یا PdM) اقدام نمود. لازم به ذکر است که این عملیات در این سطح، در صنعت آب و فاضلاب برای نخستین بار مورد تجربه قرار گرفته است.
لذا این مقاله خلاصه ای از چگونگی تدوین برنامه CBM برای شبکه آبرسانی شهرستان های آذرشهر و بستان آباد استان آذربایجانشرقی می باشد؛ که در آن با ارزیابی شرایط متفاوت کمی و کیفی تجهیزات شبکه آبرسانی هر دو شهرستان و همچنین وضعیت کیفی PM پیاده سازی شده در آنها، مراحل تدوین برنامه CBM در آنها بررسی شده و نسبت به یکدیگر مورد قیاس قرار گرفته و برنامه های مجزایی ارائه می شود. لازم به ذکر است که با استفاده از مستندات حاصله از این پژوهش می توان افق مناسبی از چگونگی تدوین و پیاده سازی CBM در دیگر شبکه های آبرسانی شهرهای مختلف بدست آورد و با کسب تجارب بیشتر در دیگر شهرها و متناسب سازی آن با شرایط محلی، نسبت به بهبود و بهسازی آن اقدام نمود.

پایش وضعیت اگرچه علم نوظهوری است، اما با توجه به تاثیر فراوان بر کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری، همواره مورد توجه مهندسان و پژوهش گران بوده است. به کمک این روش می توان با آنالیز ارتعاشی یک سامانه در حال کار، زمان لازم برای تعویض قطعات را پیش بینی نمود. با توجه به قیمت مناسب سوخت گاز طبیعی (CNG) و نیز هزینه های لازم برای ذخیره سازی یا صادرات آن، استفاده از خودرو های گاز سوز در کشور ما که دارای ذخایر عظیم گازی است، اهمیت زیادی دارد. اما دغدغه صاحبان این خودرو ها نسبت به تاثیر مخرب سوخت گاز طبیعی بر موتور خودرو همواره وجود دارد. هدف از این تحقیق بررسی وجود این صدمات به کمک پایش وضعیت است. به همین منظور با داده برداری ارتعاشی از موتور خودروی Roa در آزمایشگاه و مقایسه در 2 حالت بنزین سوز و گاز سوز و به دست آوردن نمودار های دامنه- فرکانس، سعی در بررسی تاثیر نوع سوخت بر موتور خودرو شده است. در انتها نیز به منظور تعیین دقت نتایج، از موتور خودرو داده برداری آکوستیک شده و نمودار های حاصل با نمودارهای ارتعاشی سامانه مقایسه شده است.

امروزه اهمیت بهبود ارائه خدمات به مشتریان و نقش آن در افزایش رضایتمندی آنان بر هیچ کس بلاخص مدیران تولیدی و ارائه دهنده خدمات پنهان نیست، افزایش رقابت میان تولید کنندگان و ارائه دهندگان خدمات منجر شده است که مدیران در جهت افزایش سودآوری و سهم بازار خود در جهت بهبود ارائه خدمات به مشتریان خود از تکنیکها و راهبردهای مختلفی استفاده کنند که در این تکنیک هایی مانند QFD و خانه کیفیت و مدلهای کانو و اسکمپر توانسته است در جهت تبدیل ندا و خواسته مشتریان به الزامات فنی گامهای بسزایی را بردارد، اما زمانی این تکنیکها می توانند به شکل موثر و کارایی تبدیل شوند که به کمک سایر تکنیکهای تحلیلی بتوانند آنالیزی مناسب و دقیق از نیازها و خواسته های مشتریان خود داشته باشند. در میان تکنیک FMEA با داشتن قابلیتی بسیار بالا در زمینه آنالیز حالات بالقوه خرابی توانسته است در سامانه های تولیدی و خدماتی نقش بسیار چشمگیری را ایفا نماید که از جمله آن می توان به Service FMEA اشاره داشت که نتوانسته است در راستای سامانه های خدماتی و مورد نیاز مشتریان فعالیت داشته باشد، استفاده از نتایج بدست آمده در خانه کیفیت QFD و تحلیل آن در سامانه Service FMEA سبب گشته است که درک صحیح و مناسبی از نیازمندی های مشتریان و ارائه برنامه های مناسب تر برای آنان شود. این مقاله سعی بر آن دارد که در جهت بهبود ارائه خدمات به مشتریان راهبرد مناسبی را برای مدیران و کارشناسان تولیدی و خدماتی ایجاد نمایاند.