فهرست مطالب

مجله الجمعیه العلمیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها، فصلیه علمیه محکمه
سال دهم شماره 1 (پیاپی 30، ربیع 2014)

  • تاریخ انتشار: 1393/03/23
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی اکبر فراتی* صفحه 1
    اگر در شرح نهج البلاغه ی ابن ابی الحدید از جنبه ی لغت شناسانه به دقت نگاه افکنیم، خواهیم دید که شارح، اساس خود را بر شرح لغوی استوار ساخته است.
    و از آنجا که نقد منصفانه و سازنده، مایه ی حفظ زبان در مقابل خطا و لغزش هایی است که ممکن است در مسیر تحول آن همگام با زمان بدان رسد وچون ابن ابی الحدید نیز همچون دیگر دانشمندان و نویسندگان، امکان خطا در فهم لغوی دارد، به ویژه که وی در شرح مفردات، شیوه ای اجتهادی به کار گرفته و صرفا به نقل صرف و تقلید اکتفا نکرده است،لذا نویسنده به بررسی شرح لغوی وی دست زده و برخی اشکالات را در این زمینه،یادآورشده است و به خطاهای لغوی شارح، اشاره کرده است که عمدتا ناشی از بی توجهی به متن اللغه و سیاق و عقاید کلامی و فروق اللغه و قواعد صرف و نحو است، علاوه بر اینکه نویسنده کوشیده است در طول نقد خود، جایگاه شارح و تسلط وی بر فنون مختلف علمی را نادیده نگیرد.
    کلیدواژگان: ابن ابی الحدید، خطاهای واژه شناسی، شرح لغوی، نقد، نهج البلاغه
  • ناصر نیکوبخت*، حنان محمد موسی طاحون، غلامحسین غلامحسین زاده، کبری روشن فکر صفحه 19
    اثر ادبی، به نوعی، اعلام موجودیت «خود» است و آثار نویسنده ی زن، امتداد وجودی ذات او و تاکید بر بعد فرهنگی، اجتماعی، ایدئولوژی و روحی وی به شمار می رود؛ درواقع رمان، عرصه ی عرضه ی هویت زن امروز است.
    پروتوتیپ (پیش الگو)، نمونه ی اولیه ای است که در زندگی واقعی به نوعی ذهن نویسنده را برای خلق یک شخصیت، تحریک می-کند و به او ابزار و مواد خام لازم برای این آفرینش را می بخشد.
    «سووشون» اولین رمانی است که در عرصه ی داستان نویسی ایران به همت نویسنده ی زن، سیمین دانشور، خلق شده است و رمان «الباب المفتوح» نیز اولین رمان رئالیسمی است که به همت زنی مصری، لطیفه الزیات، نگاشته شده است. تاثیر شخصیت هر دو نویسنده (پروتوتیپ) در خلق قهرمانان اصلی این دو رمان به شدت نمایان است.
    این مقاله در پی اثبات پروتوتیپ در شخصیت پردازی قهرمانان اصلی رمان های مورد نظر و وجود شباهت ها و تمایزهای هنری دو نویسنده ی ایرانی و مصری در خلق شخصیت ها و شگردهای داستان پردازی است.
    روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی با رویکرد اجتماعی و مقایسه ای است و نتیجه، نشان می دهد که سیمین دانشور، در پرورش شخصیت قهرمان زن رمان به شیوه ی پروتوتیپ در مقایسه با لطیفه الزیات تعمد کمتری داشته است.
    کلیدواژگان: الباب المفتوح، پروتوتیپ، رمان، سووشون، سیمین دانشور، شخصیت، لطیفه الزیات
  • نسرین الدهنی* صفحه 41
    این مقاله می کوشد تا تصویری از استقبال و پذیرش شعر فروغ فرخزاد (1935 1966م)، شاعر معاصر ایرانی، به دست دهد و به تبیین میزان توجه جهان عرب به شعر وی بپردازد. چه، ناقدان ایرانی اتفاق نظر دارند که شعر فروغ، نمونه ای روشن از دگرگونی شعر معاصر ایران از شکل کلاسیک به مدرن و شعر آزاد است؛ علاوه بر اینکه قصاید او در زمره ی بهترین قصاید معاصر فارسی است.
    این پژوهش، ویژگی های شعر فروغ را برمی شمارد: سادگی واژگان و روانی و معنویت آن ها، فوران احساسات، فراوانی نمادها و تنوع دلالت های آن ها و ایماژها و استعاره ها و تشبی هات فراوان، وانگهی موضوعات متنوع شعر فروغ در این پژوهش بررسی شده که از آن جمله است: سخن گفتن از معشوق و عشق و مرگ و نومیدی و بدبینی و یادکردن گذشته ی زیبا و دلتنگی برای زندگی خانوادگی و نقد جامعه و رسوم آن و.... پژوهش حاضر آنگاه به ترجمه های مختلف شعر فروغ به زبان عربی می پردازد و به تبیین دلایل مترجمان در ترجمه ی بسیاری از قصاید وی به عربی و علل تمرکز آنان بر قصایدی خاص می پردازد. این پژوهش، همچنین ترجمه های مختلف مقطعی از شعر «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» را بررسی کرده است. قصیده ی مزبور، بیشتر توجه مترجمان شعر فروغ را به خود جلب داده است. این پژوهش به ویژگی های هر ترجمه و بیان نقاط ضعف و قوت آن ها نیز پرداخته و در پایان، خواستار توجه هرچه بیشتر به ترجمه ی اشعار فروغ شده است.
    کلیدواژگان: ترجمه، تعریب، شعر فارسی معاصر، فروغ فرخزاد
  • حامد صدقی، مرتضی زارع برمی* صفحه 61
    شعر حسن السنید از مناسبت انقلاب در جامعه، حزب و خیابان، زاده شده است. این امر، پیوند مستقیم بین شعر شاعر و دوره ی بیداری ملی عراق را نشان می دهد؛ برهه ای که فریادهای آزادی خواهان به تدریج راهش را یافت تا فریادهای ضد ذات و ستیزه جو با خودکامگی صدام گردید. در این میان، شاعر با توجه به شرایط پیرامونش با استفاده از نمادپردازی، امکان افشاگری علیه بعثیان و همچنین نشر اندیشه های انقلابی در زمان بحرانی را فراهم کرد.
    پژوهش حاضر بر آن است تا میزان به کارگیری عناصر نمادین را در شعر اعتراضی حسن السنید با عنوان های 1. نمادهای برگرفته از طبیعت؛ 2. نمادهای حیوانی؛ 3. نمادهای زمانی؛ 4. نمادهای مکانی خرد و کلان (ساخت انسان)؛ 5. نمادهای ابزاری (ساخت دست)؛ 6. نمادهای جسمانی و روحانی مرتبط با انسان؛ 7. شخصیت های نمادین نیک؛ و 8. شخصیت ها، اقوام، مشاغل و نسبت های نمادین بد، بررسی کند و دلالت ها و دگرگونی های معنایی این مضامین را در قالب جدول هایی به صورت مستند، ارائه دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که نمادهای شاعر، بیشتر متوجه استبداد و پیامدهای آن و دعوت به قیام سراسری است.
    کلیدواژگان: السنید، حزب بعث، شعر اعتراض، نماد
  • مجید صالح بک*، یسرا شادمان صفحه 89
    از جریان های ادبی شکل گرفته در خارج از سرزمین های عرب می توان به ادب اندلس و مهجر اشاره کرد؛ این دو جریان که یکی به سده های هشتم تا پانزدهم میلادی و دیگری به اواخر قرن نوزدهم و دهه های آغازین قرن بیستم مربوط است، موجب تحولاتی در قالب و درون مایه های شعر عربی شده اند. اگرچه پاره ای از این تحولات مانند به کارگیری واژگان ساده، آشنا و آهنگین و یا خروج از قالب های شعری قدیم عرب، میان دو جریان مشترک است؛ درعین حال، تفاوت هایی نیز میان آن ها وجود دارد؛ به عنوان نمونه در شعر مهجر برخلاف شعر اندلس، گرایش های فلسفی و تامل در نفس انسان و حقایق هستی را شاهد هستیم. حال آنکه شهر اندلس از چنین عمق و ژرف نگری ای برخوردار نیست. درمجموع می توان گفت نوآوری های شعرای مهجر، به ویژه مهجر شمالی، عمیق تر و تاثیرگذار تر است. هرچند در این امر، فضل تقدم با اندلسیان است.
    کلیدواژگان: ادبیات اندلس، ادبیات مهجر، ساختار، شعر عربی، درونمایه، نوآوری
  • حمید احمدیان، محمد مصلح صمیمی*، مریم اسماعیلی صفحه 109
    ابوالعلاء معری شاعر و اندیشمند نامدار عرب از بزرگان علم و ادب جهان به شمار می رود. او شخصیتی بسیار اثرگذار داشته و جنبه های مختلف شخصیت وی، به ویژه بدبینی اش، شمار زیادی از متفکران در شرق و غرب را متاثر ساخته و افراد بسیاری از پس نگاه او به دنیا نگریسته و مشی بدبینانه ی او را در زندگی پی گرفته اند. در این جستار به نقد روانشناختی شخصیت او پرداخته شده است و سعی شده که با به کارگیری ملاک ها و نظریات روانشناسی و مطالعه ی زندگی و آثار وی، بدبینی او آسیب شناسی روانی شده و به عوامل روانشناختی آن آگاه شویم. افسردگی او که زمینه ی اصلی بدبینی اش را فراهم کرده است، با توجه به محورهای دریافتی هولون و جیکوبسن از تست افسردگی بک ارزیابی و براساس دیدگاه فروید سبب شناسی شده است.
    کلیدواژگان: ابوالعلاء معری، افسردگی، بدبینی، نقد روان شناختی
  • علی حاجی خانی*، توحید پاشایی صفحه 135
    قرآن کریم به زبان عربی و برای هدایت جن و انس نازل شد. لازمه ی هدایت، فهم آیات است. بی تردید در ترجمه ی آیات قرآن به دلیل وجود ظرایف و دقایق مختلف صرفی و نحوی و بلاغی و... دشواری های متعددی پیش روی مترجمان زبان وحی هست؛ ازجمله ی این موضوعات، رعایت مقوله ی «تضمین» است که در قرآن، فراوان به کار رفته است. البته این واژه، اطلاقات گوناگونی دارد که منظور در این مجال، تضمین نحوی است. فایده ی عمده ی تضمین، اداکردن یک لفظ، در معنای دو کلمه است. این جستار درصدد بررسی معنای دقیق تضمین و مسائل مربوط به آن و نیز بررسی آن در شاخص ترین ترجمه های معاصر و بایسته های ترجمه ی آن در قرآن کریم است. افزون بر این، پژوهش حاضر درصدد شناسایی موفق ترین روش ترجمه ی تضمین نحوی نیز است.
    کلیدواژگان: ترجمه، تضمین، حقیقت و مجاز، قرآن
|
  • Ali Akbar Forati* Page 1
    If we study Ibn Abi al-Hadid’s commentary on Nahj al-Balaghah from the lexical point of view، we will find out the fact that he has based his commentary on lexical points. Fair and constructive criticism avoids the language from falling into mistake and error. Ibn al-Hadid، like other scholars and authors، has the probability of misunderstanding of the vocabularies، especially because of his deductive method and that he has not only quoted from others. Therefore، the the present reasearch critically studies the lexical efforts of Ibn Abi al-Hadid، and indicates his mistakes، especially those caused by inattention to the exact meaning of words، the context، theological ideas، the different meanings of different words، and the grammar and syntax. At the same time، the researcher had not neglected the ability of Ibn Abi al-Hadid on different sciences.
    Keywords: Nahj al Balaghah, Ibn Abi al Hadid, Lexical commentary, Criticism, Lexical mistakes
  • Naser Nikoubakht*, Hanan Mohammad Mousa Tahoon, Gholamhossein Gholamhosseinzadeh, Kobra Roshanfekr Page 19
    A literary work is some kind of announcing the self-existence، and a woman''s works are considered as continuity of her natural existence as well as an emphasis on her cultural، social، ideological and spiritual aspects. In fact، romance is the arena for introducing a woman''s identity. Prototype is the primary model، which stimulates the writer''s mind in the real life to create a character، and gives her or him the instrument and raw materials for this creation. “Suvashun” is the first Iranian romance written by a woman، Simin Daneshvar، and “Albabol-maftuh” is the first realist romance of the Egyptian woman writer، Latife Azzait. The influence of both writers'' personality is severely sensible in creation of the main heroes of the two romances. This paper aims at proving the prototype (the writer''s character) in personalization of the main heroes of the two romances، and attempts to show artistic similarities and differences of the two Iranian and Egyptian writers in personalization and story writing technology. The method of the research is analytic-descriptive with a comparative approach. The results show that Simin Daneshvar had less intentionally through prototyping for developing the female hero''s personality relative to Latife Azzait.
    Keywords: Prototype, Simin Daneshvar, Latife Azzait, Suvashun, Albabolmaftuh, Romance, Character
  • Nasri Al Dehni* Page 41
    This research tries to give a brief idea about receipting Furough Farroukhzad''s poetry، and show how much interest it has got in the Arab World. Furough Farroukhzad''s poetry was considered to be a sample of the evolution of Persian contemporary poetry، because this poet had moved in composing her poems from the classical way to the renovated one، and was also considered one of the best Persian contemporary poets. Her poetry has got many specific characters like: simplicity، plainness، fluidity، spirituality of words، the large quantity of inspirations، plenty of emotions، association of time and thoughts، repetition of words and using them in new creative phrases and structures، the multitude of symbols، variety of contents، and numerousness of pictures، images and figurations. Topics of her poetry varied between love and beloved، death، dissolution، desperation، loss of hope، pessimism، recalling the beautiful past، craving for family life، and criticizing the old traditions of her society. Publishing the Arabic translations of her poetry is divided into two major ways: selections and studies; as for selections، some of them were comptented in her poetry، and some others were among other Persian poems. Concerning the studies، they were either found in books، which are specialized in Persian poetry and literature، or in magazine articles، or in academic studies. Translators'' choices of the poems translated were thoroughly discussed and some reasons of these choices were found; one was publicity and notability of the poems. Translations of «Let''s Have Faith at the Beginning of the Cold Season»، the most famous poem of Farroukhzad and the most translated one into Arabic، were studied in this research، and special characteristics of every translation together with their positive and negative points were concluded. Finally، there was a call to give Furough Farroukhzad the interest she deserves as an important، famous، and celebrated poet، who played an essential role in developing Persian poetry.
    Keywords: Translation, Arabization, Contemporary, Persian Poetry, Furough Farroukhzad
  • Hamed Sedghi, Morteza Zare Beromi* Page 61
    Poetry of Alsanyd was born out of the revolution in community، faction and street. This shows a direct link between the poet’s poetry and the period of Iraq’s national awakening، an Era that the cry of freedom seekers gradually finds its way to become an anti-authoritarian and anti-regime turn out against the Saddam’s dictatorship. In this situation، the poet found a way to fighting against the regime، and published his revolutionary ideas using symbolism and minding the situation of his country. This study tries to review the usage of symbolic elements in the defiance poetry of Alsanyd under the following titles: 1. Natural-based symbols; 2. Zoological symbols; 3. Time symbols; 4. Major and minor locative symbols (man-made); 5. Tool symbols (hand-made); 6. Human-related physical and spiritual symbols; 7. Symbolic good characters; and 8. Symbolics of iconic bad characters، races، jobs، and labels. The paper futher presents the implications and semantic changes in symbols in the form of tables. The findings of this research show that the poet’s symbols often return to the tyranny and its consequences، and call for a national rebellion.
    Keywords: Symbol, Defiance poetry, Alsanyd, the Baath Party
  • Majid Salehbak*, Yasra Shademan Page 89
    The literature of Al-Andalus and Mahjar literature are two literary schools، which have been founded outside the Arabian territory. The former has taken place during the 8th century up to the 15th century، and the latter is related to the end of the 19th century up to the beginning of the 20th century. These two schools have led to the emergence of evolutions in the domains of form and theme of the Arabic poetry. Although they have some common properties، e. g. using simple، familiar and metrical vocabulary and ignoring traditional Arabian poetic forms، there are some differences between them. For example، despite Al-Andalus poetry، there are philosophical tendencies and contemplating about the human soul and the reality of existence in Mahjar poetry، where as Al-Andalus poetry does not benefit this kind of perceptivity. It can be concluded that، albeit that Andalusians are precedent in this respect، the innovative aspects of Mahjar poetry، specifically northern Mahjar، are more profound and more influential.
    Keywords: Innovation, Al, Andalus literature, Mahjar literature, Arabic poetry, Structure, Theme
  • Hamid Ahmadian, Mohammad Mosleh Samimi, Maryam Esmaieli Page 109
    Abul ‘Ala Al-Ma’ arri، a famous Arabic Poet and Arab philosopher، is considered as one of the greatest figures of science and literature of the world، who could perpetuate his own thoughts via poetry and literature. He had a great personality، and different aspects of his personality، particularly his pessimism have influenced many intellectuals around the world from tast to West. Also many individuals have looked at the world through his view. Many people have followed his pessimistic way of living and thinking. Regarding the importance of one of the important parts of his personality، the present study investigates the psychological criticism of his pessimism. We try to find psychological factors through applying criteria and theories of psychology and studying his life and works. In this line، his depression as the main factor of his pessimism، is evaluated based on the received Holon and Jacobson''s factors received from Beck''s test، and is investigated based on Freud''s view.
    Keywords: Psychological criticism, Abul Ala Al Maarri, Pessimism, Depression
  • Ali Hā, JĪ, Khā, NĪ*, Tohid Pashaee Page 135
    The Holy Quran has been descended to guide the Jinn and mankind. One of the necessities of the guidance is comprehension of verses. There are undoubtedly numerous difficulties in front of the translators in translating the verses of Quran، because of different grammar، syntax and eloquence elegances and subtleties. One of these issues is observance of the category، Tazmin، applied much in Quran. Surely this term has several meneanings، which is intentioned on syntax Tazmin in this essay. Chief benefit of Tazmin is a word enunciation with the meaning of two words. This quest researches the exact meaning of Tazmin، problems concerning to it، and investigation of the most important contemporary translations and necessaries of its translations in the Holy Quran. Additionally، the essay regards the recognition of the most successful method of translation of syntax Tazmin.
    Keywords: Tazmin, Translation, Quran, Truth, figurative