فهرست مطالب

اسناد بهارستان - پیاپی 1 (بهار 1392)

نشریه اسناد بهارستان
پیاپی 1 (بهار 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/03/18
  • تعداد عناوین: 9
|
  • علی ططری صفحه 7
  • علی اخضری، مینا معینی، زهرا حسین هاشمی صفحه 9
    آبستراکسیون در اصطلاح سیاسی، به عمل یا کوشش اقلیتی از نمایندگان مجلس برای جلوگیری از اخذ تصمیم و تصویب قانون، با استفاده از ابزار قانونی گفته می شود. این جلوگیری می تواند با استفاده از ارائه نطق های پیاپی، طرح موارد وقت گیر در زمان رای گیری و خروج از صحن مجلس برای از اکثریت انداختن جلسه و لغو دستور یا لایحه مورد بحث صورت گیرد.
    در دوره مجلس چهاردهم، این سیاست، یکی از مهم ترین سلاح های نمایندگان اقلیت بود که به وسیله آن، مجلس را از اکثریت می انداختند تا مانع تصویب قوانینی شوند که مورد نظر آن ها نبوده است. ولی آیا استفاده از این سلاح در این دوره، ناشی از اغراض شخصی بود یا منافع جامعه و ملت را در نظر داشت؟ این سیاست، دوبار در مجلس چهاردهم مطرح گردید که هردو بار از طرف اقلیت مجلس بود؛ بار اول، هدف، مخالفت با نخست وزیری محسن صدر بود که در پی آن چندین ماه مجلس در تنش به سر برد و بار دوم به کمک قوام السلطنه آمد. به نظر می رسد این روش در این دوره مجلس، یکی از راهکارهای خروج از بحران جناح گرایی و قوم گرایی بوده است. آبستراکسیون را می توان سیاست اتحاد و صف متشکل اقلیت در برابر اکثریت قلمداد کرد.
    این مقاله بر آن است تا سیاست آبستراکسیون در دوره چهاردهم مجلس و کشمکش دو گروه اقلیت و اکثریت را بر سر این موضوع، مورد ارزیابی قرار دهد.
    کلیدواژگان: آبستراکسیون، مجلس چهاردهم شورای ملی، اقلیت، اکثریت، محسن صدر
  • حبیب بابایی صفحه 25
    با شکل گیری نهاد مجلس، فرهنگ عریضه نویسی در ایران، مجرای تازه ای برای پی گیری شکایت ها و رسیدن به خواسته های خویش یافت؛ به نحوی که از نخستین روز های شروع به کار مجلس، کمیسیون ویژه ای تحت عنوان «کمیسیون عرایض» پا به عرصه وجود نهاد.
    اسناد عرایضی که از مجلس شورای ملی تاکنون محفوظ مانده، کمک بسیاری به درک تاریخ اجتماعی دوره معاصر می نماید. تا به حال، آماری از اسناد عرایض به تفکیک ادوار مختلف مجالس شورای ملی ارائه نشده است.
    روستاییان آذربایجان چه شکایاتی را به مجلس بیست و یکم شورای ملی (461342ه.ش.) فرستاده اند؟ این شکایات شامل چه موضوعاتی است؟ شکایات چه مسیری را تا رسیدن به نتیجه طی می کرده است؟ عملکرد مجلس در قبال این عرایض به چه صورت بوده؟ و.... این ها سوالاتی است که در این مختصر بدان پرداخته خواهد شد.
    از آن جا که قانون مهمی چون اصلاحات ارضی در مجلس بیست و یکم و به تصویب رسیده، بخش مهمی از اسناد عرایض حول محور همین موضوع بوده است؛ به ویژه اینکه آذربایجان به عنوان اولین منطقه جهت آزمایش این طرح برگزیده شده است. عرایض مربوط به شکایات ارباب رعیتی نشان دهنده یک تصویر کلی از مقاومت اربابان حتی تبانی دستگاه های دولتی در قبال مسئله اصلاحات ارضی در آذربایجان است.
    کلیدواژگان: روستاییان آذربایجان، مجلس بیست و یکم شورای ملی، عریضه، کمیسیون عرایض، اصلاحات ارضی
  • محمد بیطرفان صفحه 65
    انقلاب مشروطیت زمینه های شکلگیری مدیریت شهری، آن هم به وسیله خود مردم را هموار نمود. انجمن بلدیه، به عنوان شورای شهر، از نمایندگان محلات مختلف تشکیل شد. این انجمن بر اساس نظام نامه بلدی، تمامی مسائل مربوط به حوزه شهری را در بر میگرفت. شهر انزلی به عنوان یکی از شهرهای پیشتاز و مترقی در زمینه قانونخواهی، پس از انحلال انجمن ولایتی اش، به تاسیس انجمن بلدیه مبادرت نمود. این انجمن با تمام مشکلات و کاستی هایی همچون مقاومت و سنگ اندازی مستبدان و عدم تجربه و کارایی مناسب اعضای انجمن، توانست بخشی از مشکلات معیشتی و رفاهی مردم، از جمله اعلام نرخ ارزاق، نظافت خیابان ها و کوچه های شهر، ساختن بیمارستان، مدرسه و... را حل نماید. اما مهم ترین دلیلی که نگارنده را متوجه تحقیق در این زمینه نمود، تک سند نفیس انجمن بلدیه انزلی با عنوان «تقاضای انجمن بلدی انزلی مبنی بر اعزام معلم فرانسه برای مدرسه محمدیه بندر انزلی» بود. این نوشتار با توجه به محدودیت منابع، سعی دارد در کنار معرفی معارف خواهی اعضای اولین دوره انجمن بلدیه انزلی، زمینه های شکل گیری و فعالیت های این انجمن مردمی را نمایان سازد.
    کلیدواژگان: انزلی، انتخابات، انجمن بلدیه، اداره بلدیه، مستبدان
  • مسعود خاتمی، محمدحسین علیزاده صفحه 79
    انتخابات مجلس سیزدهم در آخرین روزهای حکومت رضاشاه برگزار شده بود. نمایندگان مجلس سیزدهم اگرچه با کمک دربار و رضاشاه انتخاب شده بودند اما با توجه به اوضاع جدید، حاضر به سازش و سرسپردگی مطلقی که از آنان انتظار می رفت، نمی شدند.
    در این دوره، مجلس به تدریج، قدرت بیشتری یافت و بیش از پیش در روند تحولات سیاسی کشور تاثیرگذار بود. محمدعلی فروغی، علی سهیلی و احمد قوام، افرادی بودند که توانستند از مجلس سیزدهم برای تصدی منصب نخست وزیری رای اعتماد بگیرند.
    پس از عدم موفقیت دولت های فروغی و سهیلی در مواجهه با مشکلات مملکت، احمد قوام مامور تشکیل دولت گردید. در دوره نخست وزیری قوام، دولت و مجلس برای غلبه بر مشکلات در برهه ای به تعامل با یکدیگر و در برهه ای دیگر به مقابله با هم پرداختند. از جمله این تعاملات و تقابلات می توان به تصویب لایحه استخدام مستشاران خارجی و نیز مخالفت مجلس با تقاضای اختیارات تام دولت اشاره کرد.
    در این مقاله سعی شده است که با ارزیابی تعاملا ت و تقابلات صورت گرفته بین مجلس سیزدهم شورای ملی و دولت قوام به این سوال پرداخته شود که آیا تعامل و تقابل بین دولت و مجلس، تاثیری در روند حل مشکلات کشور داشته است یا خیر؟
    کلیدواژگان: احمد قوام، پهلوی دوم، مجلس سیزدهم شورای ملی، نمایندگان مجلس، علی دشتی
  • معین الدین محرابی صفحه 91
    یدالله دهستانی نماینده دوره های پنجم تا پایان دوره چهاردهم مجلس شورای ملی از حوزه نمایندگی شهریار و ساوجبلاغ بود. وی در دوره پنجم و ششم، در مقایسه با دو نماینده پیش از خود یعنی قاسم خان صوراسرافیل و محمدصادق طباطبایی که هیچ تلاشی برای مسائل و مشکلات ناحیه شهریار و ساوجبلاغ ننمودند، مسائل و مشکلات حوزه نمایندگی خود را در معرض توجه قانون گذاران قرار داد. توجه به خشک کردن مرداب ها، رفع بیماری مالاریا و ایجاد مدرسه، از جمله اقدامات مهم وی در دوران نمایندگی اش بوده است.
    دهستانی از دوره هفتم به بعد، درخصوص محل نمایندگی خود کمتر اظهار نظر کرد و بیشترین اهتمام خود را به جرح و تعدیل، و تنظیم و تدوین قوانین مطروحه در مجلس اختصاص داد.
    کلیدواژگان: یدالله دهستانی، شهریار، ساوجبلاغ، دوره های پنجم تا چهاردهم مجلس شورای ملی، خشک کردن مرداب ها، بیماری مالاریا
  • فاطمه نجفی، فرهاد نجفی صفحه 117
    در دوره های چهاردهم و پانزدهم مجلس شورای ملی، از بندرعباس دو نماینده به مجلس راه یافتند. عبدالله گله داری در دوره چهاردهم و دکتر مصطفی مصباح زاده در دوره پانزدهم کسانی بودند که نام آن ها از صندوق های حوزه انتخابیه بندرعباس بیرون آمد. این در حالی بود که مصباح زاده در دوره چهاردهم نیز نامزد نمایندگی مجلس شده بود اما با سفارش ترات (رئیس اطلاعات سفارت انگلستان) که تمایل به انتخاب عبدالله گله داری داشت، مصباح زاده از رسیدن به نمایندگی بازماند. گله داری از خانواده معروف و ثروتمند گله داری بود و از ملاکین و ثروتمندان جنوب به شمار می رفت ولی تحصیلات بالایی نداشت. مصباح زاده دارای دکترای حقوق از فرانسه بود.
    در این مقاله، پایگاه طبقاتی نمایندگان بندرعباس و عملکرد این دو نماینده در دوره های چهاردهم و پانزدهم مجلس شوررای ملی با بهره گیری از صورت مذاکرات مجلس و اسناد موجود، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
    کلیدواژگان: مجلس شورای ملی، دوره چهارهم، دوره پانزدهم، عبدالله گله داری، مصطفی مصباح زاده
  • معرفی و نقد کتاب
  • اسناد پارلمانی انگلستان (6) (کرمان (1913 1912)) / (Diplomatic And Consular Reports) (Kerman: 1912 -1913)
    مریم کمالی صفحه 159
    دوره سالانه، شماره 5266؛ ارجاع به گزارش پیشین، شماره 4986گزارشی از تجارت کنسولگری کرمان در سال 19131912 توسط جناب کاپیتان دی. ال. آر. لرمیر، آی. ای. کنسول محترم کرمان اطلاعات کلی موقعیت، محدوده و تقسیمات اداری ایالت کرمان و بلوچستان در گزارش پیشین عنوان شده است.
    تنها شهر مهم این ایالت، شهر کرمان با جمعیتی بین 50 تا 80 هزار نفر است. با این همه، مراکز واردات و صادرات دیگری نیز از جمله بم در شرق، و سیرجان در غرب وجود دارد.
    دو مسیر ارتباطی این ایالت با خارج از کشور، از بندرعباس می گذرد. بم تا حدودی مازاد محصولات خود را به نرماشیر، بلوچستان شمالی و نیز روستاهای اطراف ارسال می کند. سیرجان تنها نیاز خود و تا حدودی مناطق همسایه خود در فارس را تامین می کند. تاجران هندی حاضر در کرمان و بندرعباس در ارسال کالا به سیرجان دست دارند. برخی معتقدند که بین سیرجان و شیراز تجارت قابل توجهی وجود دارد؛ در مورد روابط تجاری سیرجان و رفسنجان اطلاع دقیقی وجود ندارد.
|
  • Ali Akhzari, Mina Moini, Zahra Hussein Hashemi Page 9
    In politics, obstruction is the deliberate interference with the progress of legislation by various means such as filibusting, slow walking, and even leaving the parliament in order to delay or completely prevent a vote on a given proposal.In the 14th Majlis of Iran, obstruction was widely practiced by the minority to oppose the passage of unsatisfactory proposals. The question posed is whether obstruction was used for personal or national interests. The 14th Majlis was obstructed twice by the minority to oppose Mohsen Sadr’s appointment as prime minister and to help Qavam al-Saltaneh. This policy seems to be a method for fighting factionalism and ethnicism and has managed to safeguard Iranian national interests for the first time. The policy of obstruction was, thus, a policy uniting the minority against the majority.This article is an attempt to review the policy of obstruction in the 14th Majlis and the clashes between the minority and the majority due to its practice.
    Keywords: obstruction, the 14th Majlis of Iran, minority, majority, Mohsen Sadr
  • Habib Babai Page 25
    Upon the establishment of the first Majlis of Iran, petition-writing became common practice in the country. Even, a special commission called the “Commission of Petitions” was set up to handle the complaints and present the demands of the nation.A study of the said petitions enriches our understanding of the social history of modern Iran. However, no era-based statistics on the petitions submitted to the Majlis have so far been prepared.The present research addresses these questions: What complaints did peasants of Azerbaijan province of Iran submit to the 21st Majlis? What were the grounds of the complaints? What processes did they go through? How did the Majlis handle their complaints?Since an important law such as land reforms was passed by the 21st Majlis of Iran, a majority of petitions revolve about this issue. Azerbaijan was also the first province to undergo the reforms. A study of the petitions reveals that the land-owners of the northwestern province not only opposed the reforms but also colluded with the officials to thwart them.
    Keywords: Azerbaijani peasants, the 21st Majlis of Iran, petition, Commission of Petitions, land reforms
  • Muhammad Bitarafan Page 65
    The Iranian Constitutional Revolution paved the ground for city dwellers to gain first-hand experience in urban management. Anjoman-e Baladiyeh or city council was formed by representatives of different neighborhoods. It was responsible for all urban affairs under Nezamnamey-e Baladi or urban charter. As one of the first cities in the country to follow constitutional guidelines, Anzali replaced its Anjoman-e Velayati (regional council) with Anjoman-e Baladiyeh which managed to declare the price of goods, clean the streets and alleys, and establish schools against all odds. This research was inspired by a precious document recording the council’s request for French instructors to teach at Muhammadiyeh School of Anzali. It seeks to shed some light on the academic endeavors of its members and investigate its formation background as well as activities.
    Keywords: Anzali, elections, Anjoman, e Baladiyeh, Edarey, e Baladiyeh, despots
  • Masoud Khatami, Muhammad Hussein Alizadeh Page 79
    The 13th Majlis elections were held in the last days of Reza Shah’s rule. While having won the seats with the help of the king and court, legislators took advantage of the new situations and refused to be as submissive as expected.Therefore, the 13th Majlis gradually gained more power and played a more significant role in the Iranian political arena. Muhammad Ali Foroughi, Ali Soheili, and Ahmad Qavam were among those who managed to win vote of confidence from the 13th Majlis.After Foroughi’s and Soheili’s administrations failed to tackle the problems plaguing Iran, Qavam took the reins of the country. During his term of office, Qavam’s administration and the Majlis sometimes cooperate and sometimes collided with each other. For instance, the 13th Majlis passed the foreign advisors bill but opposed Qavam’ administration’s request for carte blanche.This paper attempts to study the interactions and counteractions between the 13th Majlis of Iran and Qavam’s administration to answer the question as to whether they had any impact on the resolution of problems or not.
    Keywords: Ahmad Qavam, Muhammad Reza Shah, the 13th Majlis of Iran, legislators, Ali Dashti
  • Moin Al Din Mehrabi Page 91
    Yadollah Dehestani represented Shahriar and Savojbolagh in the 5th to the 14th Majlis of Iran. Unlike his counterparts in the 5th and 6th Majlis, Qasem Khan Sour-e Esrafil and Muhammad Sadeq Tabataba’I who did nothing to resolve the problems plaguing Shahriar and Savojbolagh, Dehestani attracted the attention of legislators to these problems and put forward the proposals to drain the marshes to battle malaria and establish schools to battle illiteracy.From the 7th Majlis onwards, Dehestani, however, restricted his attempts to write, enact, and amend the legislation.
    Keywords: Yadollah Dehestani, Shahriar, Savojbolagh, the 5th–14th Majlis of Iran, draining of marshes, malaria
  • Fatemeh Najafi, Farhad Najafi Page 117
    Abdollah Gallehdari and Dr. Mostafa Mesbahzadeh were two candidates from Bandar Abbas who managed to win seats in the 14th and 15th Majlis of Iran, respectively. Mesbahzadeh stood for the 14th Majlis elections; however, he failed to enter the Majlis because the chairman of Intelligence Bureau of the British Embassy in Iran, Alan Charles Trott recommended Gallehdari. While Mesbahzadeh had received his PhD in law from France, Gallehdari was a man of mediocre education from a powerful family of landowner living in Southern Iran.This article seeks to study the social class and performance of the 14th-15th Majlis members for Bandar Abbas.
    Keywords: Majlis, the 14th Majlis, the 15th Majlis, Abdollah Gallehdari, Mostafa Mesbahzadeh