مجله راهور
پیاپی 3 (زمستان 1391)

آمار بالای متوفیات ناشی از تصادفات جاده ای در ایران و خسارات مالی و اقتصادی ناشی از آن یکی از مسائل مهم جامعه است که ضرورت یافتن راه حل برای آن را اجتناب ناپذیر می سازد. ازآنجایی که رفتارها ناشی از نگرش ها و مفروضات افراد است که ریشه در هنجارها و باورهای تک تک اعضای جامعه دارد، می توان با فرهنگ سازی در راستای تقویت رعایت قوانین و نهادینه شدن فرهنگ ایمنی یا همان تقدم بخشیدن به ایمنی موجب اصلاح رفتارها و کاهش مشکلات ترافیکی و حوادث شد. هدف اصلی شناخت عوامل تاثیرگذار بر ایمنی و افزایش فرهنگ آن است تا بتوان در نهایت رفتار ترافیکی صحیح را تقویت نمود.در این مقاله دو بعد آموزش و اصلاح قوانین و مقررات مرتبط با ایمنی و شاخص های هر کی مورد بحث قرار گرفته و اولویت بندی شدند. بر اساس مطالعات تطبیقی و راهکارهای استفاده شده توسط کشورهای موفق در این زمینه و عوامل تاثیرگذار برگرفته شده از مطالعات نظری مدل مورد نظر استخراج شد و با تشیکل پانل دلفی در سه دور متوالی، ابعاد، مولفه ها و شاخص های مورد نیاز مشخص و ضرایب اهمیت آنها با استفاده از روش فریدمن تعیین گردید. اعضای پانل متخصصان و خبرگان در حوزه ایمنی جاده ای ایران می باشند. نتایج پژوهش نشان می دهد که با تقویت هر یک از شاخص ها میتوان در ارتقای فرهنگ ایمنی تاثیر گذاشت از ویژگی های این مدل قابلیت انعطاف پذیری در شرایط مختلف و در نهایت ارتقای فرهنگ ایمنی است.

با توجه به ضرورت رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی به عنوان یکی از عوامل بسیار موثر در رانندگی ایمن و مطمئن و کاهش تصادفات و همچنین بنابر به اهمیت افزایش سطح سواد و آموزش مردم در یادگیری سریع تر قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیرگذاری ارتقای سطح سواد بر میزان تخلفات راهنمایی و رانندگی در ایران است. برای تحلیل موضوع، از روش حداقل مربعات معمولی استفاده شده و داده های به کار برده شده در پژوهش حاضر، از نوع داده های سری زمانی سالانه می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده از این روش، اثرگذاری ضریب متغیر نرخ با سوادی در کشور بر اساس مبانی نظری مورد انتظار بوده و از نظر آماری نیز معنی دار می باشد. طوری که یک درصد افزایش در نرخ باسوادی در کشور باعث کاهش 3/42 درصد در میزان تخلفات راهنمایی و رانندگی می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر اثرزایگارنیک بر میزان توجه و زمان واکنش بوده است. به این منظور از بین هنرجویان متقاضی دریافت گواهی نامه رانندگی در سال 90 شهرستان همدان(455 نفر) به صورت تصادفی ساده تعداد 40 نفر(20 زن و 20 مرد) انتخاب شدند و در یک طرح آزمایشی (پس آزمون با گروه کنترل) به وسیله آزمون استروپ مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر زایگارنیک، میزان توجه را کاهش و زمان واکنش را افزایش می دهد و در خصوص عامل تعدیل کننده جنسیت در زمان واکنش، بر خلاف پیش بینی ها تفاوتی بین دو جنس مشاهده نشد. تاثیر این عامل در میزان توجه در دو جنس متفاوت است؛ یعنی اثر زایگارنیک در میزان توجه مردان بیش از زنان اختلال ایجاد می کند؛ بنابراین می توان گفت که اثر زایگارنیک با تاثیر منفی بر زمان واکنش و میزان توجه (به ویژه در مردان) می تواند یکی از عوامل تاثیر گذار در حوادث رانندگی باشد.

سالانه از هر 5285 انسان، یک نفر در تصادفات رانندگی کشته و از هر 127 نفر یک نفر دچار مصدومیت می شود. در ایران این شاخص ها به ترتیب برابر 2539 و 253 نفر است. به طوری که حوادث رانندگی دومین عامل فوت و اولین عامل عمر از دست رفته در ایران است و 60 درصد از حوادث منجر به جرح و فوت به حوادث رانندگی تعلق دارد. این درحالی است که نرخ جهانی آن 25 درصداست. هدف این پژوهش بررسی و تعیین میزان تاثیرگذاری مولفه های خطای رانندگی در شدت تصادفات بر اساس فرم کام 114 است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش های گردآوری داده های توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کروکی های تصادفات جاده ای ایران در سال 1385 است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عدم مهارت در رانندگی، عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه، سرعت، سبقت و انحراف به چپ با احتمال بالایی باعث مرگ راننده می شوند. همچنین احتمال مرگ راننده ای که به علت تجاوز از سرعت مقرره تصادف کرده است 33 / 2 برابر راننده ای است که به سایر دلایل تصادف کرده است.

بخش عمده ای از راه های کشور در زمره راه های روستایی به شمار می روند. در سال های اخیر تصادفات راه های روستایی ر وبه افزایش بوده است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر ایمنی ترافیک در راه های روستایی و تاثیر آن بر تصادفات می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از روش تر کیبی توصیفی از نوع پیمایشی برای دریافت اطلاعات کارشناسان پلیس راه و راهداری و اسنادی به منظور تحلیل وضعیت موجود تصادفات با استفاده از آمار و ارقام موجود بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلهی کارشناسان پلیس راه و راهداری شهرستان قاینات تشیکل می دهند که به دلیل محدود بودن آن به صورت تمام شمار کلهی اعضای جامعه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که علائم عمودی و افقی (6/ 86 درصد)، شانه راه (4/ 37 درصد) و پیچ ها و قوس ها (45/5 درصد) در راه های روستایی به میزان قابل توجه و معناداری بر تصادفات تاثیر دارد. اما عرض راه های روستایی در مدت زمان مورد مطالعه در راه های روستایی شهرستان قاینات بر تصادفات تاثیر نداشته است و بیشترین تصادفات در فاصله کمتر از 5 یکلومتر به نزد یکترین منطقه مسکونی رخ داده است.

یکی از جنبه های مهم رفتاری که به فعالیت های بدنی بسیار حساس است خلق و خوی افراد می باشد. از آنجایی که آمادگی جسمانی می تواند ارتباط بسزایی در هریک از فعالیت های حالات خلقی داشته باشد و کارکنان صف پلیس راهنمایی و رانندگی به دلیل تنوع جمعیتی دارای خلق و خوهای متفاوت بوده و همچنین به دلیل نوع فعالیت و کار روزمره که ارتباط مستقیم و رودررو با مردمی است که دارای خلق و خوهای متفاوتی می باشند این تحقیق می تواند رابطه بین این دو عامل فیزیولوژیک و روان شناختی را مورد بررسی قرار دهد و در هدفمند کردن رفتار اجتماعی پلیس راهور موثر باشد تا درنهایت خدمت رسانی مطلوب به مردم انجام پذیرد. هدف از پژوهش حاضر ارتباط بین اجزای آمادگی جسمانی با نیم رخ حالات خلقی کارکنان صف پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ و شناخت عوامل موثر بر آن است. روش این پژوهش توصیفی،ا ز نوع همبستگی است و جامعه آماری آن را کارکنان راهور تهران بزرگ تشکیل می دهند که به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. ابزار گرد آوری اطلاعات این پژوهش پرسش نامه و آزمون عملی جسمانی است. نتایج این پژوهش نشان داد که قدرت، استقامت و انعطاف پذیری عضلانی کارکنان صف پلیس راهنمایی و رانندگی در خلق و خوی آنها در تعامل با همکاران و مردم نقش موثر دارد؛ یعنی هر چه قدرت،ا ستقامت وا نعطاف پذیری عضلانی کارکنان صف پلیس راهنمایی و رانندگیب یشتر شود، نقش تنش و اضطراب، خشم، خستگی و بی حالی در اختلالات خلقی کارکنان کمتر می شود.