فصلنامه علوم روانشناختی
پیاپی 22 (تابستان 1386)

هدف از مطالعه حاضر بررسی قابلیت اعتماد و اعتبار پرسشنامه دست برتری ادینبورگ در جمعیت ایران بود، به این منظور تعداد 2138 آزمودنی (شامل1336 زن و 802 مرد) با میانگین سنی 23 سال و 4 ماه و دامنه سنی 65-7 سال به روش تصادفی خوشه ایاز میان ساکنین استانهای مختلف ایران به طور تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش دست برتری از پرسشنامه دست برتری ادینبورگ (1970) و پرسشنامه دست برتری چاپمن (1987) استفاده شد. پس از تحلیل داده ها، بررسی همسانی درونی گویه های پرسشنامه نشان داد که تمام گویه های 10 گانه این پرسشنامه با نمره کل همبستگی بالایی دارند. همبستگی پرسشنامه دست برتری ادینبورگ با پرسشنامه دست برتری چاپمن 75/0 بود، لذا اعتبار همگرایی مقیاس تایید شد. آلفای کرونباخ پرسشنامه 10 گویه ای ادینبورگ97/0 و همبستگی دو نیمه آن 92/0بود. آلفای کرونباخ برای نیمه اول 96/0 و برای نیمه دوم 94/0 به دست آمد.برای بررسی اعتبار از دو روش استفاده شد. همچنین آلفای کرونباخ برای زنان 97/0 و برای مردان 96/0 به دست آمد.تفاوت دست برتری دو جنس با توجه به نتایج آزمون t معنادار نبود (25/0 = p و 2136 = df و 15/1 = t). همچنین میانگین نمرات کل آزمونی ها در این آزمون 72/15بود. تحلیل عاملی نشان داد که این آزمون تنها یک عامل دارد که 09/81 درصد واریانس را تبیین می کند و همه گویه ها دراین عامل بارگیری می شوند. نتیجه کلی نشان می دهد که پرسشنامه دست برتری ادینبورگ در ایران قابلیت اعتماد و اعتبار مناسبی دارد.

توانایی حل مساله یکی از مهارت های اساسی زندگی است. مقارن با تغییر و تحولات سریع در جوامع امروزی، استانداردها و تقاضاهای محیطی دستخوش تغییر و تحول شده و مسائل ومشکلات انسان ها نیز پیچیده تر شده اند. بدین سان حل بسیاری از مسائل مستلزم به کارگیری سطوح بالای تفکر است. از آنجایی که افراد از توانایی های بالقوه حل مساله برخوردارند ولی روش کاربرد آن را در زندگی واقعی نمی دانند، آموزش این روش ها ضروری است. هدف از پژوهش حاضر ارزشیابی میزان تاثیر کارگاه هایی است که با هدف آموزش روش های حل مساله طراحی شده اند. در این کارگاه ها، والدین با روش حل مساله آشنا می شوند و گام به گام آن ها را در موقعیت های واقعی زندگی به کار می برند. از مزایای این کارگاه ها این است که کودکان و والدین در انجام تکالیف فعالند و کودکان در کنار پدر یا مادر خود به انجام تکالیف مبادرت می ورزند و بدین ترتیب به تفکر وادار شده ودر نتیجه اعتماد به نفس و استقلال آنان افزایش می یابد. هر کارگاه شامل 10 جلسه دو ساعته است که در هر جلسه طرح درس هایی از سوی مجریان مجرب به والدین ارائه می شود و در آن والدین در موقعیت های مشکل سازی قرار می گیرند که باید به حل مساله بپردازند. این موقعیت ها با توجه به رفتارهای واقعی کودکان طراحی شده اند. در این پژوهش 255 نفر (216 مادر و 39 پدر) در 12 کارگاه آموزش دیده اند. در مجموع داده های حاصل از 176 پرسش نامه تجزیه و تحلیل شدند و بقیه به دلیل زوجی نبودن (نداشتن پیش آزمون یا پس آزمون) از تحلیل حذف شدند. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون بدون گروه گواه است. کارایی این کارگاه ها با استفاده از پرسش نامه های محقق ساخته ای که قبل و بعد از کارگاه اجرا شده، ارزشیابی شده است. یافته های پژوهش حاضر بیانگر این است که آموزش روش حل مساله به ویژه در گروه مادران هم بر روش های تربیتی آنان و هم بر اصلاح رفتارهای نامناسب کودکان آنها تاثیر مثبت داشته است. در خاتمه کاربرد یافته های تحقیق حاضر، محدودیت های پژوهش و پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده ارائه شده است.

پژوهش حاضر به منظور بررسی برخورداری از حمایت های اجتماعی و مقایسه آنها با کمبودهای فزاینده در پسران بزهکار و عادی نوجوان شهر تهران درگروه سنی 15-18 سال انجام شد. برای انتخاب گروه های نمونه به طریق خوشه ایچند مرحله ای، تعداد 50 نوجوان پسر بزهکار از پنج مرکز اصلاح و تربیت و تعداد 50 نفر نوجوان عادی از پنج مدرسه متوسطه در سطح شهر تهران انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری این پژوهش مقیاس حمایت های اجتماعی فلمینگ و همکاران (25 ماده) و مقیاس کمبودهای فزاینده (60 ماده) است. جهت تحلیل داده ها از آزمون تی استفاده شد و نتایج پژوهش نشان داد که بین پسران بزهکار و عادی در متغیر حمایت اجتماعی وکمبودهای فزاینده تفاوت معنا داراست. به عبارتی میانگین حمایت های اجتماعی در نوجوانان پسر بزهکار نسبت به نوجوانان پسر عادی پایین تر ولی در متغیرکمبودهای فزاینده نوجوانان پسر بزهکار میانگین بالاتری نسبت به نوجوانان پسر عادی بدست آوردند.

هدف از این پژوهش بررسی ارتباط سطح حرمت خود با رفتارهای بهداشتی دختران دانشجوی پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج است. در این پژوهش از بین دانشجویان200 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب و به وسیله پرسشنامه حرمت خود کوپر اسمیت و پرسشنامه رفتارهای بهداشتی در پنج حیطه؛ بهداشت جسمی، تغذیه، ورزش، خواب و استراحت و کنترل تنیدگی اطلاعات جمع آوری شد. روش این پژوهش از نوع همبستگی و همخوانی است. جهت تحلیل داده ها از روش آماری t فریدلی استفاده شد یافته های پژوهش نشان داد که بین حرمت خود و رفتارهای بهداشتی دختران دانشجو رابطه معنی داری وجود دارد.

هدف از این پژوهش بررسی نقش پایگاه مهارگری بر رضایت شغلی دبیران است. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دبیران دوره راهنمایی شهر تهران است. حجم نمونه 250 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی- چندمرحله ای تعیین گردید. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از دو ابزار عمده شامل: الف) پرسشنامه پایگاه مهارگری راتر در دو مولفه، پایگاه مهارگری درونی و مهارگری بیرونی، ب) پرسشنامه رضایت شغلی هرزبرگ در دو عامل، عوامل انگیزشی و عوامل بهداشتی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t گروه های همبسته) استفاده شد. نتایج نشان داد که:1- 1/64 درصد از دبیران دوره راهنمایی از نظر رضایت شغلی در حوزه عوامل انگیزشی در سطح متوسط و بالاتر از متوسط، اما 9/35 درصد از آنها در سطح پایین تر از متوسط قرار دارند به عبارت دیگر در رابطه با عوامل انگیزشی ناراضی و با مشکل مواجه اند.
- 5/58 درصد از دبیران دوره راهنمایی از نظر رضایت شغلی در حوزه عوامل بهداشتی در سطح متوسط و بالاتر از متوسط، اما 5/41 درصد از آنها در سطح پایین تر از متوسط قرار دارند به عبارت دیگر در رابطه با عوامل بهداشتی ناراضی و با مشکل مواجه هستند.
2- میزان رضایت شغلی دبیران دوره راهنمایی که پایگاه مهارگری آنان درونی است به طور معنی داری بالاتر از میزان رضایت شغلی دبیرانی است که پایگاه مهارگری آنان بیرونی است.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر مداخله های روانشناختی و آموزشی زودهنگام خانواده محور، بر سلامت روانی والدین کودکان دارای نشانگان داون زیر 5 سال است. جامعه آماری شامل کلیه والدینی که در شهر اصفهان فرزند مبتلا به سندرم داون دارند و تعداد نمونه های پژوهش با نظر متخصصین، والدین (پدر و مادر) 36 فرزند مبتلا به سندرم داون تعیین و از نمونه های در دسترس استفاده شد. برای تعیین سلامت روانی والدین، پرسشنامه 28 سوالی سلامت عمومی (GHQ) بکار گرفته شد. روش این پژوهش آزمایشی و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری تحلیل کواریانس، استفاده شد. نتایج نشان داد: 1) تفاوت بین عملکرد دو گروه مداخله و کنترل در آزمون سلامت روانی معنی دار و مداخلات روانشناختی و آموزشی زودهنگام خانواده محور، بر سلامت روانی والدین تاثیر دارد. همچنین تفاوت بین عملکرد دو گروه مداخله و کنترل در خرده مقیاس های آزمون سلامت روانی (اختلالات جسمانی، اختلالات اضطرابی، اختلال درکنش اجتماعی و افسردگی)، معنی دار و مداخلات روانشناختی و آموزشی زودهنگام خانواده محور، در مجموع بر کاهش این اختلالات موثر است.